ലീ​ഗി​​ന്റെ ഇ​ട​തു ച​രി​ത്രം

1966ലാ​ണ്. ആ​ഗ​സ്റ്റ് മാ​സ​ത്തി​ൽ. ഒ​രു രാ​ത്രി​യി​ലാ​ണ്. കോ​ഴി​ക്കോ​ട് ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ കോ​ർ​ട്ട് റോ​ഡി​ൽ. ‘ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി’ പ്ര​സി​ന് എ​തി​ർ​വ​ശ​ത്തു​ള്ള ക​രി​യാ​ട​ൻ വി​ല്ല​യി​ൽ. ഒ​മ്പ​തു​മ​ണി ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ ബി​രി​യാ​ണി​യു​ടെ മ​ണം പ​ര​ന്നു. ആ ​ബം​ഗ്ലാ​വി​ൽ അ​ത് പ​തി​വാ​ണ്. വീ​ട്ടു​കാ​ര​ൻ ആ​തി​ഥേ​യ മ​ര്യാ​ദ​ക്ക് പേ​രു​കേ​ട്ട​യാ​ളാ​ണ്. അ​ന്നാ​ണെ​ങ്കി​ൽ സാ​ധാ​ര​ണ വ​രാ​ത്ത ചി​ല അ​തി​ഥി​ക​ളു​ണ്ട്. നി​ത്യേ​ന​യെ​ന്നോ​ണം വ​രു​ന്ന​വ​രു​മു​ണ്ട്. ര​ണ്ടു​കൂ​ട്ട​രും അ​ക​ത്തെ മു​റി​യി​ലി​രു​ന്ന് ഗൗ​ര​വ​മു​ള്ളൊ​രു കാ​ര്യം സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അ​പ്പോ​ഴാ​ണ് തീ​ൻ​മു​റി​യി​ലെ മേ​ശ​യി​ൽ ആ​വി​പ​റ​ക്കു​ന്ന മീ​ൻ ബി​രി​യാ​ണി നി​ര​ന്ന​ത്. അ​തി​​ന്റെ ഗ​ന്ധ​മാ​ണ് ച​ർ​ച്ചാ​മേ​ശ​യി​ലേ​ക്ക് പ​ട​ർ​ന്ന​ത്.

ച​ർ​ച്ച മു​റി​ഞ്ഞു. ഒ​രാ​ൾ ശ​ബ്ദ​മു​യ​ർ​ത്തി. ‘‘നി​ൽ​ക്ക​ട്ടെ, ഇ​നി ന​മു​ക്ക് ഇ​ത​ങ്ങ് ക​ഴി​ക്കാം, എ​ന്നി​ട്ടാ​കാം ച​ർ​ച്ച.’’ പ​റ​ഞ്ഞ​യാ​ൾ ആ​ദ്യ​മെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു. അ​തോ​ടെ, പൊ​ട്ടി​ച്ചി​രി​യാ​യി. കാ​ര​ണം, അ​ത് ഇ.​എം.എ​സ്. ന​മ്പൂ​തി​രി​പ്പാ​ടാ​യി​രു​ന്നു.

അ​സാ​ധാ​ര​ണ അ​തി​ഥി​ക​ൾ ഇ.​എം.​എ​സും സ​ഖാ​ക്ക​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. സി.​പി.​എം നേ​താ​ക്ക​ൾ. നി​ത്യേ​ന വ​രു​ന്ന​വ​ർ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ളാ​ണ്. ബാ​ഫ​ഖി ത​ങ്ങ​ളും സി.​എ​ച്ച്. മു​ഹ​മ്മ​ദ് കോ​യ​യു​മെ​ല്ലാം. ക​രി​യാ​ട​ൻ വി​ല്ല ബി.​വി. അ​ബ്ദു​ല്ല​ കോ​യ​യു​ടെ വീ​ടാ​ണ്. നി​യ​മ​സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് അ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണ്. സ​ഖ്യ​മു​ണ്ടാ​ക്കാ​നു​ള്ള ച​ർ​ച്ച​യാ​ണ്. ‘‘ബി​രി​യാ​ണി​യു​ടെ സ്വാ​ധീ​നം​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന് പ​റ​യ​രു​ത്. പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ര​മ്യ​മാ​യി പ​രി​ഹ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​യി​ൽ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് മാ​ന്യ​മാ​യ പ്രാ​തി​നി​ധ്യ​മു​ണ്ടാ​കും. പി.​എ​സ്.​സി​യി​ൽ ഒ​രു മു​സ്‌​ലിം മെം​ബ​റെ നി​യ​മി​ക്കും. ഹൈ​കോ​ട​തി​യി​ൽ ഒ​രു മു​സ്‌​ലിം ജ​ഡ്ജി​യെ നി​യ​മി​ക്കാ​ൻ ന​ട​പ​ടി സ്വീ​ക​രി​ക്കും. സ​പ്ത​ക​ക്ഷി മു​ന്ന​ണി​യി​ലേ​ക്ക് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് പ്ര​വേ​ശം അ​തോ​ടെ സു​ഗ​മ​മാ​യി’’ എ​ന്നാ​ണ് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ൻ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

സ്വാ​ധീ​നം ചെ​ലു​ത്തി​യാ​ലും ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ബി​രി​യാ​ണി ആ ​മു​ന്ന​ണി​യി​ൽ ഒ​രു ചേ​രു​വ​യാ​യി​രു​ന്നു. മ​റ്റൊ​രി​ക്ക​ൽ ന​ട്ട​പ്പാ​തി​ര​ക്ക് ക​രി​യാ​ട​ൻ വി​ല്ല​യി​ൽ ച​ർ​ച്ച​ക്കാ​ർ ക​യ​റി​ച്ചെ​ന്നു. കു​റേ ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ഴാ​ണ് വീ​ട്ടു​കാ​ര​ന് മ​ന​സ്സി​ലാ​യ​ത്, വ​ന്ന​വ​ർ ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന്. അ​ദ്ദേ​ഹം ഭ​ക്ഷ​ണ​മൊ​രു​ക്കാ​ൻ തു​നി​ഞ്ഞു. സി.​എ​ച്ച് ‘‘എ​നി​ക്ക് ക​ഞ്ഞി മ​തി’’​എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു. അ​പ്പോ​ൾ ഇ.​എം.​എ​സ് വീ​റ്റോ ചെ​യ്തു എ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്രം. ‘‘എ​നി​ക്ക് മീ​ൻ​ബി​രി​യാ​ണി മ​തി.’’ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​സ​ഖ്യം​പോ​ലെ പെ​ട്ടെ​ന്ന് ഉ​ണ്ടാ​ക്കാ​നാ​വു​ന്ന​ത​ല്ല മീ​ൻ ബി​രി​യാ​ണി എ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് അ​റി​യി​ല്ല​ല്ലോ.

ആ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​​ന്റെ പ്ര​ചാ​ര​ണ​ത്തി​നി​ട​ക്കാ​ണ് ഇ.​എം.​എ​സി​നോ​ട് സി.​എ​ച്ച് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ‘‘ഞ​ങ്ങ​ളോ​ടൊ​പ്പം ന​ട​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ ന​ല്ല സ​ഹ​ന​ശ​ക്തി​യും ന​ല്ല ദ​ഹ​ന​ശ​ക്തി​യും വേ​ണം’’ എ​ന്ന്. കാ​ര​ണം, സ്വീ​ക​ര​ണ​സ്ഥ​ല​ത്തെ​ല്ലാം വി​ഭ​വ​സ​മൃ​ദ്ധ​മാ​യ ഭ​ക്ഷ​ണം ഉ​റ​പ്പാ​ണ്. അ​ത് അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു കാ​ലം. സ​പ്ത​ക​ക്ഷി മു​ന്ന​ണി​യു​ടെ കാ​ലം. 1967-’69 കാ​ലം.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് മ​ന്ത്രി​സ്ഥാ​നം കി​ട്ടു​ന്ന​ത് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളു​മാ​യി സ​ഖ്യ​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ്. രാ​ജ്യം വി​ഭ​ജി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ൾ സ​ർ​വേ​ന്ത്യാ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൽ പ​ങ്കാ​ളി​ത്ത​മു​ണ്ട്. ഇ​ട​ക്കാ​ല ഗ​വ​ൺ​മെ​ന്റി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​​ന്റെ ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ നെ​ഹ്റു പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​ണ്. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ ലി​യാ​ഖ​ത്ത് അ​ലി​ഖാ​ൻ ധ​ന​മ​ന്ത്രി​യും. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ഏ​ഴ് സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് ഭ​ര​ണ പ​ങ്കാ​ളി​ത്ത​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തൊ​ന്നും ഇ​നി പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ട് കാ​ര്യ​മി​ല്ല. 1947 ആ​ഗ​സ്റ്റ് 15ന് ​ശേ​ഷം പു​തി​യൊ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യ​യു​ഗ​മാ​ണ്. ഇ​പ്പോ​ൾ സ​ർ​വേ​ന്ത്യാ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ല്ല. ഇ​ന്ത്യ​ൻ യൂ​നി​യ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗാ​ണ്. അ​തി​​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ വ​ഴി​ക​ളി​ലെ പ​ങ്കാ​ളി കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മാ​ത്ര​മ​ല്ല. സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളും ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളു​മു​ണ്ട്. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് ഒ​രു ഇ​ട​തു​പ​ക്ഷ ച​രി​ത്ര​മു​ണ്ട്. അ​ത് മ​റ​ച്ചു​വെ​ച്ചാ​ൽ മാ​ഞ്ഞു​പോ​കു​ന്ന​ത​ല്ല.

മ​ദി​രാ​ശി​യി​ലും മ​ല​ബാ​റി​ലും

സ​ർ​വേ​ന്ത്യാ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം 1947 ജൂ​ൺ ര​ണ്ടാം വാ​ര​ത്തി​ൽ നി​ർ​ത്തി​വെ​ച്ച​താ​ണ്. പി​ന്നീ​ട് ആ ​വ​ർ​ഷം ന​വം​ബ​ർ 10ന് ​ബം​ഗാ​ളി​ലെ പ്ര​മു​ഖ നേ​താ​വാ​യ ഹു​സൈ​ൻ ശ​ഹീ​ദ് സു​ഹ്റ​വ​ർ​ദി മു​ൻ​കൈ​യെ​ടു​ത്ത് ഒ​രു ക​ൺ​വെ​ൻ​ഷ​ൻ വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി. ക​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ൽ. പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ര​ഹി​ത​മാ​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ൽ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് പി​രി​ച്ചു​വി​ടു​ക എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു സം​ഘാ​ട​ക​രു​ടെ ല​ക്ഷ്യം. എ​ന്നാ​ൽ, മ​ദി​രാ​ശി സം​സ്ഥാ​ന​ത്തു​നി​ന്നെ​ത്തി​യ ര​ണ്ടു പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ൾ എ​തി​ർ​ത്തു. മു​ഹ​മ്മ​ദ് ഇ​സ്മാ​ഈ​ൽ സാ​ഹി​ബും കെ.​എം. സീ​തി സാ​ഹി​ബു​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. മ​ര​വി​പ്പി​ച്ച ജ​ന​റ​ൽ​ കൗ​ൺ​സി​ൽ വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ട​ണ​മെ​ന്ന് ലീ​ഗ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​നോ​ട് അ​ഭ്യ​ർ​ഥി​ക്കു​ന്ന പ്ര​മേ​യ​മാ​ണ് അ​ന്ന​വി​ടെ പാ​സാ​യ​ത്. അ​തി​​ന്റെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണ് 1947 ഡി​സം​ബ​ർ 15ന് ​ക​റാ​ച്ചി​യി​ൽ ജ​ന​റ​ൽ കൗ​ൺ​സി​ൽ ചേ​ർ​ന്ന​ത്. ആ ​യോ​ഗ​ത്തി​ൽ വെ​ച്ച് പാ​ർ​ട്ടി​യെ പാ​കി​സ്താ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് എ​ന്നും ഇ​ന്ത്യ​ൻ യൂ​നി​യ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് എ​ന്നും ര​ണ്ടാ​യി വി​ഭ​ജി​ച്ചു. പാ​കി​സ്താ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ ക​ൺ​വീ​ന​റാ​യി ലി​യാ​ഖ​ത്ത് അ​ലി​ഖാ​നെ നി​ശ്ച​യി​ച്ചു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ യൂ​നി​യ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ ക​ൺ​വീ​ന​റാ​യി മു​ഹ​മ്മ​ദ് ഇ​സ്മാ​ഈ​ൽ സാ​ഹി​ബി​നെ​യും. അ​ദ്ദേ​ഹ​വും സീ​തി സാ​ഹി​ബും ക​റാ​ച്ചി കൗ​ൺ​സി​ൽ യോ​ഗ​ത്തി​ലും പ​ങ്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. അ​തി​​ന്റെ​യൊ​ക്കെ തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യാ​ണ് 1948 മാ​ർ​ച്ച് 10ന് ​മ​ദി​രാ​ശി​യി​ൽ യോ​ഗം ചേ​രു​ന്ന​ത്. അ​ങ്ങ​നെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ യൂ​നി​യ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം ആ​രം​ഭി​ച്ചു.

ഇസ്മാഈൽ സാഹിബ്

വി​ഭ​ജ​ന​ക്ക​രാ​റി​ൽ ഒ​ന്നാം ക​ക്ഷി​യാ​യി ഒ​പ്പു​വെ​ച്ച​ത് കോ​ൺ​ഗ്ര​സാ​ണ്. അ​തി​​ന്റെ നേ​താ​ക്ക​ളാ​ണ്. പി​ന്നാ​ലെ​യാ​ണ് ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ൾ ഒ​പ്പു​വെ​ക്കു​ന്ന​ത്. പ​ക്ഷേ, വി​ഭ​ജ​ന​ത്തി​​ന്റെ കു​റ്റ​ഭാ​രം എ​പ്പോ​ഴും ഇ​റ​ക്കി​വെ​ക്കു​ന്ന​ത് ലീ​ഗി​​ന്റെ ചു​മ​ലി​ലാ​ണ്. സ​ർ​വേ​ന്ത്യാ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​നെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് ത​ള്ളി സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ പു​തി​യ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ട്ടും ഇ​ത് തു​ട​ർ​ന്നു. 1948 മാ​ർ​ച്ചി​ൽ ആ​ദ്യ​ത്തെ യോ​ഗം ചേ​രാ​ൻ മ​ദി​രാ​ശി​യി​ൽ ഒ​രു ഹാ​ൾ കി​ട്ടാ​ൻ​ത​ന്നെ ഏ​റെ ക​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു. ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ രാ​ജാ​ജി ഹാ​ളി​​ന്റെ അ​ന്ന​ത്തെ പേ​ര് ബാ​ങ്ക്വി​റ്റ് ഹാ​ൾ എ​ന്നാ​ണ്. മ​ദി​രാ​ശി സ​ർ​ക്കാ​റി​​ന്റെ അ​ധീ​ന​ത​യി​ലാ​ണ്. മ​ദി​രാ​ശി നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ലെ മു​സ്‍ലിം ലീ​ഗ് അം​ഗ​ങ്ങ​ൾ കൂ​ട്ട​മാ​യി അ​പേ​ക്ഷ സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​ണ് ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര​മ​ന്ത്രി സു​ബ്ബ​യ്യ​ൻ ഹാ​ൾ അ​നു​വ​ദി​ച്ച​ത്. അ​തു​ത​ന്നെ ഒ​രു ഉ​പാ​ധി​യോ​ടെ​യാ​ണ്. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് പി​രി​ച്ചു​വി​ടാ​നു​ള്ള പ്ര​മേ​യം പാ​സാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന ഉ​പാ​ധി​യോ​ടെ. അ​തേ​താ​യാ​ലും പാ​സാ​യി​ല്ല. പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം ഊ​ർ​ജി​ത​മാ​ക്കാ​ൻ ക​മ്മി​റ്റി രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ചെ​യ്ത​ത്.

പ​ക്ഷേ, പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കാ​ൻ എ​ളു​പ്പ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഇ​ന്ത്യ​ൻ യൂ​നി​യ​ൻ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ച്ച് ഏ​റെ ക​ഴി​യും​മു​മ്പ് ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് ന​ട​പ​ടി ആ​രം​ഭി​ച്ചു. ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ല​യി​ക്കാ​നി​ല്ലെ​ന്ന് പ​റ​ഞ്ഞ ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദി​നെ ല​യി​പ്പി​ക്കാ​നു​ള്ള സാ​യു​ധ ന​ട​പ​ടി. ന​ട​പ​ടി മൂ​ന്നു​ദി​വ​സം​കൊ​ണ്ട് അ​വ​സാ​നി​ച്ചു. ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ല​യി​ച്ചു. ന​ട​പ​ടി​യെ ലീ​ഗ് സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തു. ‘‘ബോം​ബെ​യും മ​ദി​രാ​ശി​യും ഏ​തു​പോ​ലെ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​ണോ അ​തു​പോ​ലെ ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദും ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​ണ്’’ എ​ന്ന് ലീ​ഗ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ഇ​സ്മാ​ഈ​ൽ സാ​ഹി​ബ് പ്ര​സ്താ​വ​ന​യി​റ​ക്കി. എ​ന്നി​ട്ടൊ​ന്നും കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മ​ന്ത്രി​മാ​രു​ടെ ഈ​റ അ​ട​ങ്ങി​യി​ല്ല. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ളെ പി​ടി​കൂ​ടി ക​രു​ത​ൽ​ത​ട​ങ്ക​ലി​ൽ വെ​ച്ചു. അ​തു പേ​ടി​ച്ച് ആ​ളു​ക​ൾ കൂ​ട്ടം​കൂ​ട്ട​മാ​യി ലീ​ഗ് വി​ട്ടു. ലീ​ഗ​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ ലീ​ഗ​ല്ലാ എ​ന്ന് പ​ര​സ്യം കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ പ​ത്ര​മാ​പ്പീ​സു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് പാ​ഞ്ഞു. മ​ദി​രാ​ശി​യി​ലും ആ​ന്ധ്ര​യി​ലും മാ​ത്ര​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല. മ​ല​ബാ​റി​ലും മ​ഞ്ചേ​രി​യി​ലു​മൊ​ക്കെ. അ​ത​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു കാ​ലം. ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് ആ​ക്ഷ​ന്റെ കാ​ലം.

ആ ​ഗ്ര​ഹ​ണം പ​ക്ഷേ, അ​ധി​കം നീ​ണ്ടു​നി​ന്നി​ല്ല. 1952ൽ ​സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദ്യ​ത്തെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു വ​ന്ന​ല്ലോ. മ​ദി​രാ​ശി നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ക​ഷ്ടി ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം കി​ട്ടി​യി​രു​ന്നു. ആ​രെ​ങ്കി​ലു​മൊ​ന്ന് താ​ങ്ങി​യാ​ൽ ഇ​രി​ക്കാ​ൻ മാ​ത്ര​മു​ള്ള ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം. രാ​ജാ​ജി​യെ​യാ​ണ് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​ക്കി​യ​ത്. ഗ​വ​ർ​ണ​ർ ജ​ന​റ​ലും ഗ​വ​ർ​ണ​റു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യ മ​ഹാ​നേ​താ​വി​നെ. പ​ക്ഷേ, ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം പോ​രാ. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് അ​ഞ്ച് എം.​എ​ൽ.​എ​മാ​രു​ണ്ട്. മ​ല​ബാ​റി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നോ​ട് സ​ക​ല​വി​ധേ​ന​യും മ​ത്സ​രി​ച്ച് നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ൽ എ​ത്തി​യ​വ​രാ​ണ്. അ​വ​രു​ടെ പി​ന്തു​ണ രാ​ജാ​ജി ചോ​ദി​ച്ചു. തി​രൂ​രി​ൽ​നി​ന്ന് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കെ. ​ഉ​പ്പി സാ​ഹി​ബാ​ണ് ലീ​ഗി​​ന്റെ നി​യ​മ​സ​ഭാ​ക​ക്ഷി നേ​താ​വ്. ലീ​ഗ് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി രാ​ജാ​ജി​ക്ക് പി​ന്തു​ണ കൊ​ടു​ത്തു. പി​ന്നാ​ലെ രാ​ജ്യ​സ​ഭാ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു വ​ന്നു. ലീ​ഗി​ന് അ​ഞ്ച് എം.​എ​ൽ.​എ​മാ​രേ ഉ​ള്ളൂ​വെ​ങ്കി​ലും മ​റ്റു ചെ​റു​പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളു​ടെ​യും സ്വ​ത​ന്ത്ര​രു​ടെ​യും പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ഇ​സ്മാ​ഈ​ൽ സാ​ഹി​ബി​നെ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ൽ എ​ത്തി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞു. താ​മ​സി​യാ​തെ ക​ർ​ണാ​ട​ക, ബം​ഗാ​ൾ, ബോം​ബെ തു​ട​ങ്ങി പ​ല സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും ജ​ന​പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി. ലീ​ഗ് സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ സാ​ന്നി​ധ്യം പ്ര​ക​ട​മാ​ക്കി.

മ​ല​ബാ​റി​ൽ ലീ​ഗ് അ​തി​വേ​ഗം വേ​രാ​ഴ്ത്തി. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ പ​രി​ഗ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ശ​ക്തി​യാ​യി മാ​റി. 1949ൽ ​മ​ല​ബാ​ർ ഡി​സ്ട്രി​ക്ട് ബോ​ർ​ഡി​ലേ​ക്ക് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ന​ട​ന്നു. ഈ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ ലീ​ഗി​ന് ഏ​ഴ് സീ​റ്റ് ല​ഭി​ച്ചു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നാ​ണ് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം. ഒ​രം​ഗ​ത്തി​​ന്റെ​കൂ​ടി പി​ന്തു​ണ കി​ട്ടി​യാ​ൽ ലീ​ഗി​ന് പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​തൃ​സ്ഥാ​നം കി​ട്ടും. സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് ഒ​രം​ഗ​മാ​ണു​ള്ള​ത്. അ​ത് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പ്ര​മു​ഖ നേ​താ​വാ​ണ്. കൂ​ത്തു​പ​റ​മ്പി​ൽ​നി​ന്ന് ജ​യി​ച്ച കെ.​ഒ. ന​മ്പ്യാ​ർ. ‘‘പി​ന്തു​ണ​ക്ക് ലീ​ഗ് സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യെ സ​മീ​പി​ച്ചു. പാ​ർ​ട്ടി അ​നു​വ​ദി​ക്കു​ക​യും മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​തൃ​സ്ഥാ​നം ല​ഭി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഇ​തോ​ടെ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യും മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗു​മാ​യി ഒ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യ​സ​ഖ്യം ഉ​രു​ത്തി​രി​ഞ്ഞു വ​ന്നു. സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ആ​ദ്യ​മാ​യി മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗു​മാ​യി സ​ഖ്യം ഉ​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന ദേ​ശീ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക​ക്ഷി സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യാ​ണ്’’ എ​ന്ന് ‘സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പ്ര​സ്ഥാ​നം കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ’ എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ആ ​സ​ഖ്യ​ത്തെ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് നേ​താ​ക്ക​ൾ ശ​ക്തി​യു​ക്തം ന്യാ​യീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ‘‘മു​സ്‌​ലിം​ക​ൾ ഒ​രു ജാ​തി​യ​ല്ല, അ​വ​ർ ഇ​വി​ട​ത്തെ താ​ണ വ​ർ​ഗ​മാ​ണ്’’ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഡോ. ​കെ.​ബി. മേ​നോ​ൻ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ച്ച​ത്.

ആ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ന് പി​ന്നാ​ലെ​യാ​ണ​ല്ലോ മ​ദി​രാ​ശി നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ലേ​ക്ക് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു വ​ന്ന​ത്. 1952ൽ. ​ലീ​ഗി​ന് അ​ഞ്ച് എം.​എ​ൽ.​എമാ​ർ. അ​വ​ർ രാ​ജാ​ജി​ക്ക് പി​ന്തു​ണ കൊ​ടു​ത്ത​തും ലീ​ഗ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് രാ​ജ്യ​സ​ഭ​യി​ലെ​ത്തി​യ​തും പ​റ​ഞ്ഞു. അ​തി​നും പി​ന്നാ​ലെ 1954ൽ ​മ​ല​ബാ​ർ ഡി​സ്ട്രി​ക്ട് ബോ​ർ​ഡി​ലേ​ക്ക് പി​ന്നെ​യും തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്, ആ​ന്ധ്ര​യി​ലും തി​രു​കൊ​ച്ചി​യി​ലും നി​യ​മ​സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​മു​ണ്ട്. അ​തേ​കാ​ല​ത്താ​ണ് മ​ല​ബാ​റി​ൽ ഡി​സ്ട്രി​ക്ട് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്.

ആ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി അ​ടി​ത്ത​റ ഉ​റ​പ്പി​ച്ചു. 48 അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണ് ബോ​ർ​ഡി​ൽ. ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് 18 സീ​റ്റു​ കി​ട്ടി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് 15. സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് ഒ​രം​ഗ​മേ ഉ​ള്ളൂ. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് എ​ട്ടു പേ​രു​ണ്ട്. പി​ന്നെ കു​റേ സ്വ​ത​ന്ത്ര​രാ​ണ്. പി.​ടി. ഭാ​സ്ക​ര​ പ​ണി​ക്ക​രെ അ​ധ്യ​ക്ഷ​നാ​ക്കി ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി മ​ല​ബാ​ർ ഡി​സ്ട്രി​ക്ട് ബോ​ർ​ഡ് ഭ​രി​ച്ചു. കാ​ലാ​വ​ധി തി​ക​യു​വോ​ള​വും. കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​ര​ല്ലാ​തെ ആ​രും അ​ലോ​സ​ര​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ല്ല. ‘‘തി​രു​കൊ​ച്ചി​യി​ലെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​​ന്റെ ഫ​ല​ങ്ങ​ളോ​ട് മ​ല​ബാ​ർ ഡി​സ്ട്രി​ക്ട് ബോ​ർ​ഡ് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ഫ​ല​ങ്ങ​ൾ കൂ​ട്ടി​വാ​യി​ച്ചാ​ൽ ദൃ​ഷ്ടി​പ​ഥ​ത്തി​ൽ എ​ത്തി​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന കേ​ര​ള സം​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ബ​ലാ​ബ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ ന​ഖ​ചി​ത്രം തെ​ളി​ഞ്ഞു​കാ​ണാ​മാ​യി​രു​ന്നു’’ എ​ന്നാ​ണ് ലീ​ഗി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​കാ​ര​നാ​യ എം.​സി. വ​ട​ക​ര രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. വെ​റും വി​ശ​ക​ല​ന​മ​ല്ല​ത്. മു​ന്നോ​ട്ട് ചൂ​ണ്ടു​ന്ന വി​ര​ലാ​ണ്.

ഡി​സ്ട്രി​ക്ട് ബോ​ർ​ഡി​ന് അ​ക​ത്തെ ചി​ത്ര​മാ​ണ് പ്ര​ധാ​നം. ‘‘ലീ​ഗ് പാ​ർ​ട്ടി ലീ​ഡ​റാ​യി മൊ​യ്തീ​ൻ​കു​ട്ടി എ​ന്ന ബാ​വ​ഹാ​ജി തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. മ​ല​ബാ​റി​ലു​ട​നീ​ളം കാ​ണു​ന്ന ഒ​ട്ടേ​റെ വി​ക​സ​ന പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച​ത് ബാ​വ​ഹാ​ജി​യു​ടെ പ്ര​ഗ​ല്ഭ​മാ​യ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്താ​യി​ട്ടും അ​ദ്ദേ​ഹം പ​തി​പ്പി​ച്ച വി​ക​സ​ന​മു​ദ്ര​ക​ൾ എ​ക്കാ​ല​ത്തും മ​ല​ബാ​റി​​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ൽ മാ​യാ​തെ കി​ട​പ്പു​ണ്ട്. പ്ര​ശാ​ന്ത​ചി​ത്ത​നും സൗ​മ്യ​ശീ​ല​നു​മാ​യ പി.​ടി. ഭാ​സ്ക​ര​പ്പ​ണി​ക്ക​ർ ബാ​വ​ഹാ​ജി​യു​ടെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് പി​ന്ന​ണി​യാ​യി നി​ന്നു’’ എ​ന്നാ​ണ് ലീ​ഗ് ഭാ​ഷ്യം. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലാ​ണ് ഈ ​വി​ല​യി​രു​ത്ത​ലു​ള്ള​ത്.

അ​തെ​ങ്ങ​നെ സാ​ധി​ച്ചൂ, എ​ന്ന​ല്ലേ? പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന ലീ​ഗി​​ന്റെ എ​ല്ലാ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​ര​നാ​യ ബോ​ർ​ഡ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​​ന്റെ പി​ന്തു​ണ! അ​തി​​ന്റെ ര​ഹ​സ്യം ഇ.​എം.​എ​സ് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട് ‘ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ’ എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ. ‘‘മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗു​കാ​ർ ഈ ​ബോ​ർ​ഡി​ൽ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച സ​മീ​പ​നം ഭാ​വി കേ​ര​ള​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ലേ​ക്ക് വെ​ളി​ച്ചം​വീ​ശു​ന്ന ഒ​രു സം​ഭ​വ​മാ​ണ്. യാ​ഥാ​സ്ഥി​തി​ക മു​സ്‌​ലിം പ്ര​മാ​ണി​മാ​രു​ടെ പ്രാ​തി​നി​ധ്യം വ​ഹി​ക്കു​ന്ന ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്ക് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​രോ​ട് യാ​തൊ​രു അ​നു​ഭാ​വ​വും ഇ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് പ​റ​യേ​ണ്ട​തി​ല്ല​ല്ലോ. എ​ങ്കി​ലും ബോ​ർ​ഡി​ന​ക​ത്തെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ൽ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​രു​മാ​യി തി​ക​ച്ചും സ​ഹ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​ള്ള സ​മീ​പ​ന​മാ​ണ് അ​വ​ർ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​ത്. യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യം പ​റ​യു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ, ലീ​ഗ്-​ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് ബ​ന്ധം സ​ഹ​ക​ര​ണാ​ത്മ​ക​മാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന ആ​ദ്യ​ത്തെ ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.’’

ലീ​ഗ്-​ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് സ​ഹ​ക​ര​ണ​ത്തി​​ന്റെ ആ​ദ്യ ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണം 1954ലാ​ണ് കാ​ണു​ന്ന​ത്. 1957നും ​ഐ​ക്യ ​കേ​ര​ള​ത്തി​നും മു​മ്പേ അ​തു​ണ്ട് എ​ന്ന​ർ​ഥം. അ​വി​ടെ തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​താ​ണ് ലീ​ഗി​​ന്റെ ഇ​ട​തു ച​രി​ത്രം.

ഐ​ക്യ​ കേ​ര​ള​വും ഐ​ക്യ​ മു​ന്ന​ണി​ക​ളും

അ​ങ്ങ​നെ​യ​ങ്ങ​നെ ഐ​ക്യ​ കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ എ​ത്തി​യ​ല്ലോ. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ല​ഭി​ക്കു​മ്പോ​ൾ മ​ല​ബാ​ർ മ​ദി​രാ​ശി സം​സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണ്. ഭാ​ഷാ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ൽ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ൾ രൂ​പം​കൊ​ള്ളും വ​രെ​യും അ​ങ്ങ​നെ തു​ട​ർ​ന്നു. നാ​ട്ടു​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്ന തി​രു​വി​താം​കൂ​റും കൊ​ച്ചി​യും 1949ൽ ​ല​യി​ച്ച് തി​രു- കൊ​ച്ചി​യാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. മ​ദി​രാ​ശി​യി​ൽ​നി​ന്ന് വേ​ർ​പെ​ടു​ത്തി​യെ​ടു​ത്ത മ​ല​ബാ​റി​നെ തി​രു- കൊ​ച്ചി​യു​മാ​യി ചേ​ർ​ത്താ​ണ് ഐ​ക്യ​ കേ​ര​ള​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യ​ത്. 1956 ന​വം​ബ​ർ ഒ​ന്നി​ന്.

ആ​ന്ധ്ര​യി​ലെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രു​ന്ന ബി. ​രാ​മ​കൃ​ഷ്ണ​റാ​വു ഗ​വ​ർ​ണ​റാ​യി വ​ന്നു. താ​മ​സി​യാ​തെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പും വ​ന്നു. 1957 ഫെ​ബ്രു​വ​രി-​മാ​ർ​ച്ച് മാ​സ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഘ​ട്ടം​ഘ​ട്ട​മാ​യാ​ണ് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്. ആ​ദ്യ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ത​ന്നെ കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ മു​ന്ന​ണി​ക​ൾ രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മം ആ​രം​ഭി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യും സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളും ത​മ്മി​ൽ ഒ​രു ഭാ​ഗ​ത്ത് ച​ർ​ച്ച തു​ട​ങ്ങി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സും ലീ​ഗും ത​മ്മി​ൽ മ​റ്റൊ​രു ഭാ​ഗ​ത്ത്. എ.​ഐ.​സി.​സിയു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക നി​രീ​ക്ഷ​ക​നാ​യി എ​ത്തി​യ എ​സ്.​കെ. പാ​ട്ടീ​ലും പ​ന​മ്പി​ള്ളി ഗോ​വി​ന്ദ​മേ​നോ​നു​മാ​ണ് ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ളു​മാ​യി ച​ർ​ച്ച​ക്ക് തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച​ത്. 1956 ഡി​സം​ബ​ർ 20ന് ​എ​റ​ണാ​കു​ള​ത്ത് കെ.​എം. സീ​തിസാ​ഹി​ബി​​ന്റെ വീ​ട്ടി​ൽ​വെ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു ആ​ദ്യ​വ​ട്ടം. ച​ർ​ച്ച​യു​ടെ വി​വ​ര​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും വ​രു​ന്നു​ണ്ട്. പി​ന്നീ​ട് പ​ന​മ്പി​ള്ളി​യും കെ.​എ. ദാ​മോ​ദ​ര മേ​നോ​നു​മൊ​ക്കെ ച​ർ​ച്ച മു​ന്നോ​ട്ടു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ൾ അ​വ​രു​ടെ വ്യ​വ​സ്ഥ​ക​ൾ എ​ഴു​തി​ക്കൊ​ടു​ത്തു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നേ​താ​ക്ക​ൾ വാ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. ഇ​ന്ദോ​റി​ൽ എ.​ഐ.​സി.​സി സ​മ്മേ​ള​നം ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ലീ​ഗ് വ്യ​വ​സ്ഥ​ക​ൾ അ​വി​ടെ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച് സ​മ്മ​തം വാ​ങ്ങും എ​ന്നൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നേ​താ​ക്ക​ൾ പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. പ​ക്ഷേ, എ.​ഐ.​സി.​സി പ​ച്ച​ക്കൊ​ടി കാ​ട്ടി​യി​ല്ല. തി​രി​ച്ചു​വ​ന്ന കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നേ​താ​ക്ക​ൾ അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു ച​ർ​ച്ച ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടേ​യി​ല്ല എ​ന്ന് പ്ര​സ്താ​വ​ന​യി​റ​ക്കി. ‘‘കോ​ൺ​ഗ്ര​സും ലീ​ഗും ഒ​രു തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് സ​ഖ്യ​മു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള നി​ർ​ദേ​ശ​മോ ച​ർ​ച്ച​ക​ളോ ഇ​വി​ടെ​വെ​ച്ചോ, ഇ​ന്ദോ​റി​ൽവെ​ച്ചോ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല’’ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു പ​ന​മ്പി​ള്ളി​യു​ടെ പ്ര​സ്താ​വ​ന. അ​തും പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ വ​ന്നു!

രണ്ടാം ഇ.എം.എസ് മന്ത്രിസഭ

പി.​എ​സ്.​പി​യും (പ്ര​ജാ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി) ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യും ത​മ്മി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ ച​ർ​ച്ച​യും ഫ​ലം ക​ണ്ടി​ല്ല. ഒ​ടു​വി​ൽ ലീ​ഗും പി.​എ​സ്.​പി​യും ത​മ്മി​ലാ​ണ് സ​ഖ്യ​മു​ണ്ടാ​യ​ത്. പി.​എ​സ്.​പി​യു​ടെ അ​ഖി​ലേ​ന്ത്യാ ജോ​യ​ന്റ് സെ​ക്ര​ട്ട​റി ഡോ​ക്ട​ർ കെ.​ബി. മേ​നോ​നും കെ.​എം. സീ​തി സാ​ഹി​ബും 1957 ജ​നു​വ​രി 15ന് ​ക​രാ​ർ ഒ​പ്പി​ട്ടു. അ​വ​ർ ഒ​രു​മി​ച്ചു മ​ത്സ​രി​ച്ചു. ‘‘മ​ല​ബാ​ർ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് കേ​ര​ള​സം​സ്ഥാ​ന​ത്താ​കെ വ്യാ​പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേ​ണ്ടി ഒ​രു സ്വ​ത​ന്ത്ര പാ​ർ​ട്ടി​യെ​ന്ന നി​ല​ക്ക് സ്വ​ന്തം സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​ക​ളെ നി​ർ​ത്തി മ​ത്സ​രി​പ്പി​ച്ചു. അ​തി​ന് പി.​എ​സ്.​പി​യു​ടെ പി​ന്തു​ണ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മ​ല​ബാ​ർ പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ക്ഷീ​ണി​പ്പി​ക്കാ​ൻ സ​ഹാ​യി​ച്ച ഒ​രു സം​ഭ​വ​വി​കാ​സ​മാ​ണി​ത്’’ എ​ന്നാ​ണ് ഇ.​എം.​എ​സ് പി​ന്നീ​ട് ഇ​തി​നെ വി​ല​യി​രു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

അ​തേ​സ​മ​യം ത​ന്നെ, സ്വ​ന്തം ശ​ക്തി വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്കാ​ൻ ഒ​ര​ട​വു​ന​യം ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി കൈ​ക്കൊ​ണ്ടു. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ന് ശ​ക്തി​യു​ള്ള മ​ണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം ലീ​ഗി​ന് സ്വീ​കാ​ര്യ​രാ​യ സ്വ​ത​ന്ത്ര​സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​ക​ളെ​യാ​ണ് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി മ​ത്സ​രി​പ്പി​ച്ച​ത്. 127 അം​ഗ​സ​ഭ​യി​ൽ 60 സീ​റ്റ് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് കി​ട്ടി. അ​ഞ്ച് സ്വ​ത​ന്ത്ര​രും ജ​യി​ച്ചു. ‘‘ഈ ​അ​ഞ്ച് സ്വ​ത​ന്ത്ര​ന്മാ​രി​ൽ വി.​ആ​ർ. കൃ​ഷ്ണ​യ്യ​ർ (ത​ല​ശ്ശേ​രി) ഡോ​ക്ട​ർ എ.​ആ​ർ. മേ​നോ​ൻ (പാ​ല​ക്കാ​ട്) എ​ന്നി​വ​ർ​ക്ക് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ പി​ന്തു​ണ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു’’ എ​ന്നാ​ണ് ലീ​ഗ് ച​രി​ത്ര​രേ​ഖ​ക​ൾ​ത​ന്നെ പ​റ​യു​ന്ന​ത്. അ​താ​യ​ത് ഐ​ക്യ​കേ​ര​ളം ക​ണ്ട ആ​ദ്യ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​ത്ത​ന്നെ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് സ​ഹാ​യി​ച്ച​തും മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​നെ സ​ഹാ​യി​ച്ച​തും ഇ​ട​തു​പ​ക്ഷ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളാ​ണെ​ന്ന് വ്യ​ക്തം. അ​ന്ന് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​ക​ട​മാ​യി ശ​ത്രു​പ​ക്ഷ​ത്താ​ണ്.

അവുക്കാദർ കുട്ടി നഹ, മുഹമ്മദലി ശിഹാബ് തങ്ങൾ, സി.എച്ച്. മുഹമ്മദ് കോയ, സീതി ഹാജി തുടങ്ങിയവർ

1957 ഏ​പ്രി​ൽ അ​ഞ്ചി​ന് ഇ.​എം.​എ​സ് ന​മ്പൂ​തി​രി​പ്പാ​ടി​​ന്റെ മ​ന്ത്രി​സ​ഭ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ വ​ന്നു. അ​ഞ്ചു സ്വ​ത​ന്ത്ര​രി​ൽ മൂ​ന്നു പേ​ർ മ​ന്ത്രി​മാ​രാ​ണ്. ക​ണ​ക്കു​പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ, അ​തി​ൽ ര​ണ്ടു പേ​ർ ലീ​ഗ് പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ ജ​യി​ച്ച​വ​രാ​ണ്. വി.​ആ​ർ. കൃ​ഷ്ണ​യ്യ​രും ഡോ. ​എ. ആ​ർ. മേ​നോ​നും. പ​ക്ഷേ, തു​ട​ക്കം മു​ത​ൽ ലീ​ഗി​ന് പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​സ്വ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. സി.​എ​ച്ചി​​ന്റെ നി​യ​മ​സ​ഭാ പ്ര​സം​ഗ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി ‘മാ​തൃ​ഭൂ​മി’ പ​ത്രം എ​ഴു​തി: ‘‘ മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് നേ​താ​വ് സി.​എ​ച്ച്. മു​ഹ​മ്മ​ദ് കോ​യ​യു​ടെ പ്ര​സം​ഗ​ങ്ങ​ൾ അ​സം​ബ്ലി അ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തെ ചൂ​ടു​പി​ടി​പ്പി​ക്കാ​റു​ണ്ട്. മ​ദി​രാ​ശി അ​സം​ബ്ലി​യി​ൽ സീ​തി സാ​ഹി​ബ് ചെ​യ്യാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന മ​നോ​ഹ​ര പ്ര​സം​ഗ​ങ്ങ​ളെ കോ​യ​യു​ടെ പ്ര​സം​ഗ​ങ്ങ​ൾ അ​നു​സ്മ​രി​പ്പി​ക്കാ​റു​ണ്ട്.​ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് വി​രോ​ധ പ്ര​ക​ട​ന​മാ​ണ് അ​തി​​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വ​മെ​ങ്കി​ലും ശീ​ല് ര​സ​മു​ള്ള​താ​ണ്.’’ ഏ​പ്രി​ലി​ൽ സ​ർ​ക്കാ​ർ വ​ന്നി​ട്ടേ​യു​ള്ളൂ. ജൂ​ണി​ലാ​ണ് മാ​തൃ​ഭൂ​മി​യി​ൽ ഈ ​വി​ല​യി​രു​ത്ത​ൽ.

പോ​ക​പ്പോ​കെ സ​ഭ​ക്ക് അ​ക​ത്തും പു​റ​ത്തും ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് വി​രോ​ധ പ്ര​ക​ട​നം കൂ​ടി​യ​ല്ലോ. സ​ർ​ക്കാ​റി​​ന്റെ ഭൂ ​ന​യ​വും വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ ന​യ​വും വ​ലി​യ എ​തി​ർ​പ്പ് വി​ളി​ച്ചു​വ​രു​ത്തി. ക്രി​സ്ത്യ​ൻ​സ​ഭാ അ​ധ്യ​ക്ഷ​ന്മാ​രും എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ് നേ​തൃ​ത്വ​വു​മെ​ല്ലാം സ​മ​ര​ത്തി​നി​റ​ങ്ങി. വി​മോ​ച​ന സ​മ​രം ആ​രം​ഭി​ച്ചു. പി​ന്നാ​ലെ ലീ​ഗും അ​തി​ൽ ചേ​ർ​ന്നു.

സ​മു​ദാ​യ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളു​ടെ താ​ൽ​പ​ര്യം ക​ണ​ക്കി​ലെ​ടു​ത്താ​ണ​ല്ലോ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​ക​ളെ നി​ർ​ത്തി​യ​ത്. അ​ഞ്ച് സ്വ​ത​ന്ത്ര​രി​ൽ ലീ​ഗി​​ന്റെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സി​​ന്റെ ഇ​ഷ്ട​ക്കാ​ര​നും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ച​ങ്ങ​നാ​ശ്ശേ​രി​യി​ൽ മ​ത്സ​രി​ച്ച ക​ല്യാ​ണ​കൃ​ഷ്ണ​ൻ നാ​യ​ർ. എ​ന്നി​ട്ടും സ​മു​ദാ​യ സം​ഘ​ട​ന​ക​ൾ പോ​രി​നു​ചെ​ന്ന​ത് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് സ​ഹി​ച്ചി​ല്ല. അ​വ​ർ സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് ഇ​റ​ങ്ങി​ക്ക​ളി​ക്കാ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു!

ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​രു​ടെ പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് ലീ​ഗ്

മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് വി​രു​ദ്ധ​പാ​ത​യി​ലാ​ണെ​ന്ന് ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ മു​സ്‌​ലിം സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ന് അ​ക​ത്തേ​ക്ക് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി സ്വ​ന്തം വ​ഴി​വെ​ട്ടി നോ​ക്കി. സ്വ​ന്ത​മാ​യി ഒ​രു മു​സ്‌​ലിം​ലീ​ഗു​ണ്ടാ​ക്കി. അ​താ​ണ് പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ്.

വാ​ഗ്മി​യെ​ന്ന് പേ​രെ​ടു​ത്ത എ​ട​ശ്ശേ​രി മൗ​ല​വി​യാ​യി​രു​ന്നു പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ പ്ര​സി​ഡ​ന്റ്. ഖു​ർ​ആ​ൻ മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലേ​ക്ക് പ​രി​ഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ഖ്യാ​തി​യു​മു​ണ്ട് മൗ​ല​വി​ക്ക്. കൊ​ല്ല​ത്തെ അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യ പ്രാ​ക്കു​ളം മു​ഹ​മ്മ​ദ്‌​കു​ഞ്ഞി സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യാ​യി. മു​ൻ ലീ​ഗു​കാ​ര​നാ​യ മു​ഹ​മ്മ​ദ്കു​ഞ്ഞി മ​ഞ്ചേ​രി​യി​ലേ​ക്ക് താ​മ​സം മാ​റി. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ൽ​നി​ന്ന് പി​ണ​ങ്ങി​നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്ന പ​ട്ടാ​മ്പി പ​ഞ്ചാ​യ​ത്ത് പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് കെ.​പി. ത​ങ്ങ​ൾ പാ​ല​ക്കാ​ട് ജി​ല്ല​യി​ലെ പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യി. ‘ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി’ അ​സി​സ്റ്റ​ന്റ് എ​ഡി​റ്റ​റാ​യ കെ.​പി. മു​ഹ​മ്മ​ദ് കോ​യ, കേ​യി കു​ടും​ബാം​ഗ​മാ​യ താ​നൂ​രി​ലെ അ​ഡ്വ. സി.​പി. മു​ഹ​മ്മ​ദ്, പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ട തി​രു-​കൊ​ച്ചി മു​സ്‌​ലിം​ലീ​ഗി​​ന്റെ സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യാ​യി​രു​ന്ന തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തെ അ​ഡ്വ. കെ.​പി. ആ​ലി​ക്കു​ഞ്ഞ് തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​രൊ​ക്കെ സം​സ്ഥാ​ന സ​മി​തി​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യ മു​സ്‌​ലിം കേ​ഡ​ർ​മാ​രെ പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​ലേ​ക്ക് ​െഡ​പ്യൂ​ട്ടേ​ഷ​നി​ൽ അ​യ​ച്ചു. അ​ധ്യാ​പ​ക സം​ഘ​ട​നാ​രം​ഗ​ത്ത് പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന ത​ന്നോ​ട് പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് ലീ​ഗി​ലേ​ക്ക് മാ​റാ​ൻ പാ​ർ​ട്ടി ജി​ല്ലാ സെ​ക്ര​ട്ട​റി ഇ.​കെ. ഇ​മ്പി​ച്ചി​ബാ​വ​യും താ​ലൂ​ക്ക് സെ​ക്ര​ട്ട​റി ഇ.പി. ഗോ​പാ​ല​നു​മാ​ണ് ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​തെ​ന്ന് പു​ത്തൂ​ർ മു​ഹ​മ്മ​ദ് ആ​ത്മ​ക​ഥ​യി​ൽ പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ട്. ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ‘വി​ദ്യാ​ലോ​കം’ മാ​സി​ക​യി​ൽ പ​ണി​യാ​രം​ഭി​ച്ച പു​ത്തൂ​ർ മു​ഹ​മ്മ​ദ് ഒ​ടു​വി​ൽ പ​ത്ര​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന രം​ഗ​ത്ത് കാ​ലു​റ​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്.

പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​​ന്റെ ന​യ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന രേ​ഖ ത​യാ​റാ​ക്കി​യ​ത് പു​ത്തൂ​ർ മു​ഹ​മ്മ​ദി​​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലാ​ണ്. ‘എ​ന്താ​ണ് വ​ർ​ഗീ​യ​ത’ എ​ന്ന ത​ല​ക്കെ​ട്ടി​ൽ നാ​ലു പേ​ജു​ള്ള ല​ഘു​ലേ​ഖ​യാ​യി​രു​ന്നു ന​യ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന രേ​ഖ. സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ൽ ബ​ഹു​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മു​ള്ള ക​ർ​ഷ​ക​രു​ടെ​യും തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ​യും താ​ൽ​പ​ര്യ​ങ്ങ​ള​ല്ല മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗ് സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന് ആ ​രേ​ഖ കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്തി. ല​ഘു​ലേ​ഖ​യു​ടെ ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് കോ​പ്പി​ക​ൾ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രാ​ണ് വി​ത​ര​ണം ചെ​യ്ത​ത്.

വി​മോ​ച​ന സ​മ​ര​ത്തെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് ഇ.​എ​ം.​എ​സ് സ​ർ​ക്കാ​റി​നെ പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ട​ല്ലോ. പി​ന്നാ​ലെ​വ​ന്ന തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ളി​ൽ ചി​ല​ർ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് സ്വ​ത​ന്ത്ര​രാ​യി മ​ത്സ​രി​ച്ചു. കെ.​പി ത​ങ്ങ​ൾ അ​ങ്ങ​നെ മ​ങ്ക​ട​യി​ലാ​ണ് മ​ത്സ​രി​ച്ച​ത്. ത​ങ്ങ​ൾ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും വോ​ട്ട് കൂ​ടി​യി​രു​ന്നു. 1957ൽ ​ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി രാ​ഘ​വ​പി​ഷാ​ര​ടി​ക്ക് 6800 വോ​ട്ടാ​ണ് കി​ട്ടി​യ​ത്. 1960ൽ ​ത​ങ്ങ​ളെ സ്വ​ത​ന്ത്ര​നാ​ക്കി നി​ർ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ 20,000 വോ​ട്ടു​കി​ട്ടി.

ആ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ഴേ​ക്ക് പ്രോ​ഗ്ര​സി​വ് ലീ​ഗ് ആ​ടി​യു​ല​ഞ്ഞു. സം​ഘ​ട​ന​ക്ക് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി ധാ​രാ​ളം ഫ​ണ്ടു കൊ​ടു​െ​ത്ത​ന്ന് പ്ര​ചാ​ര​ണ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സെ​ക്ര​ട്ട​റി പ്രാ​ക്കു​ളം മു​ഹ​മ്മ​ദ് കു​ഞ്ഞി ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ​നി​ന്ന് പ​ണം വാ​ങ്ങി​യ​ത് പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​നെ അ​റി​യി​ച്ചി​ല്ല എ​ന്നൊ​ക്കെ വി​വാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി. ര​ണ്ടു പേ​രും പി​ണ​ങ്ങി​പ്പി​രി​ഞ്ഞു. മ​ങ്ക​ട​യി​ൽ തോ​റ്റ​തോ​ടെ കെ.​പി. ത​ങ്ങ​ൾ​ക്കും താ​ൽ​പ​ര്യം കു​റ​ഞ്ഞു. പാ​ല​ക്കാ​ട് ജി​ല്ലാ ക​മ്മി​റ്റി​ക്ക് പെ​രി​ന്ത​ൽ​മ​ണ്ണ​യി​ൽ ഓ​ഫി​സു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്ന് മ​ല​പ്പു​റം ജി​ല്ല​യി​ല്ല​ല്ലോ. ഓ​ഫി​സി​​ന്റെ വാ​ട​ക കൊ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന​ത് ത​ങ്ങ​ളാ​ണ്. അ​ദ്ദേ​ഹം വാ​ട​ക​കൊ​ടു​ക്ക​ൽ നി​ർ​ത്തി​യ​തോ​ടെ ഓ​ഫി​സ് പൂ​ട്ടി. മ​റ്റെ​വി​ടെ​യും ആ ​ലീ​ഗി​ന് ഓ​ഫി​സു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല!

സി.​എ​ച്ചി​​ന്റെ തൊ​പ്പി കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ഊ​രി

കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സ്വ​ന്തം നി​ല​ക്കാ​ണ് വി​മോ​ച​ന സ​മ​ര​ത്തെ പി​ന്തു​ണ​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. പി.എ​സ്.​പി-​ലീ​ഗ് സ​ഖ്യം അ​വ​രു​ടെ വ​ഴി​ക്കും. വി​മോ​ച​ന സ​മ​രം വി​ജ​യം​ക​ണ്ട​തോ​ടെ മു​ക്കൂ​ട്ട് മു​ന്ന​ണി​ക്ക് വ​ഴി​യൊ​രു​ങ്ങി. പി.എ​സ്.​പി-​ലീ​ഗ് സ​ഖ്യ​ത്തി​ലേ​ക്ക് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ചേ​ര​ണ​മെ​ന്ന് പി.​എ​സ്.​പി നേ​താ​വ് പ​ട്ടം​താ​ണു​പി​ള്ള ആ​ഹ്വാ​നം ചെ​യ്തു. 1959 ന​വം​ബ​ർ 11ന്. ​കെ.​പി.​സി.​സി പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ആ​ർ. ശ​ങ്ക​ർ അ​ത് ഗൗ​ര​വ​ത്തി​ലെ​ടു​ത്തു. സ​ഖ്യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ശ​ങ്ക​ർ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ല​മെ​ന്റ​റി ബോ​ർ​ഡി​നു മു​ന്നി​ൽ വാ​ദി​ച്ചു. സ​ഖ്യ​മു​ണ്ടാ​ക്കാ​ൻ അ​നു​മ​തി കി​ട്ടി.

1959 ജൂൈ​ല 31നാ​ണ് ഇ.​എം.എ​സ് സ​ർ​ക്കാ​റി​നെ പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ട​ത്. 1960 ഫെ​ബ്രു​വ​രി​യി​ൽ അ​ടു​ത്ത തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ന​ട​ന്നു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്-​പി.​എ​സ്.​പി-​ലീ​ഗ്‌ സ​ഖ്യം മു​ക്കൂ​ട്ട് മു​ന്ന​ണി എ​ന്നാ​ണ് അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​ത്. 12 സീ​റ്റു​ക​ളി​ലാ​ണ് ലീ​ഗ് മ​ത്സ​രി​ച്ച​ത്. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് 81ൽ. ​പി.​എ​സ്.​പി 33 സീ​റ്റി​ൽ മ​ത്സ​രി​ച്ചു. ലീ​ഗി​ന് 11 സീ​റ്റി​ൽ ജ​യി​ക്കാ​നാ​യി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് 63 എം.​എ​ൽ.​എ​മാ​ർ. പി.​എ​സ്.​പി​ക്ക് ഇ​രു​പ​തും.

കോ​ൺ​ഗ്ര​സാ​ണ് വ​ലി​യ പാ​ർ​ട്ടി. എ​ന്നി​ട്ടും മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​സ്ഥാ​നം പി.​എ​സ്.​പി​ക്ക് കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ അ​വ​ർ മ​ടി​ച്ചി​ല്ല. കാ​ര​ണം പ​ട്ടം താ​ണു​പി​ള്ള​യാ​ണ് പി.​എ​സ്.​പി​യു​ടെ നേ​താ​വ്. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ ത​ല​യെ​ടു​പ്പ് അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു കൊ​ടു​ത്തു. പ​ക്ഷേ, മ​ന്ത്രി​സ​ഭാ രൂ​പ​വ​ത്ക​ര​ണം എ​ളു​പ്പ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​നെ മ​ന്ത്രി​സ​ഭ​യി​ൽ എ​ടു​ക്കാ​ൻ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് കേ​ന്ദ്ര​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ന് സ​മ്മ​ത​മ​ല്ല. സം​സ്ഥാ​ന നേ​താ​ക്ക​ളും പി.​എ​സ്.​പി​യു​ടെ അ​ഖി​ലേ​ന്ത്യാ നേ​തൃ​ത്വ​വു​മെ​ല്ലാം വാ​ദി​ച്ചു തോ​റ്റു. ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലും മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലു​മുള്ള പ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ഉ​പ​ദേ​ശി​ച്ചു. ‘മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗി​നെ ത​ഴ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് കു​ഴ​പ്പം അ​നി​വാ​ര്യ​മാ​ക്ക​രു​ത്’ എ​ന്ന് ‘കേ​ര​ള കൗ​മു​ദി’ താ​ക്കീ​ത് ചെ​യ്തു. തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്തും ​ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലു​മാ​യി നി​ര​ന്ത​ര ച​ർ​ച്ച​ക​ൾ. ഫെ​ബ്രു​വ​രി ര​ണ്ടി​ന് ഫ​ലം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ട്ട് 22നാ​ണ് മ​ന്ത്രി​സ​ഭ ചു​മ​ത​ല​യേ​റ്റ​ത്. മ​ന്ത്രി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന് പ​ക​രം സ്പീ​ക്ക​ർ​സ്ഥാ​നം ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​ൻ ലീ​ഗ് സ​മ്മ​തി​ച്ച​പ്പോ​ൾ.

കെ.​എം. സീ​തി സാ​ഹി​ബി​നെ സ്പീ​ക്ക​റാ​ക്കാ​ൻ ലീ​ഗ് തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. പ്ര​തി​പ​ക്ഷം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് എ​തി​രെ സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​യെ നി​ർ​ത്തി​യി​ല്ല. ഐ​ക​ക​ണ്ഠ്യേ​ന സീ​തി സാ​ഹി​ബ് സ്പീ​ക്ക​റാ​യി. 1960 മാ​ർ​ച്ച് ആ​റി​നാ​ണ് സ്ഥാ​ന​മേ​റ്റ​ത്. പ്ര​ഗ​ല്ഭ​നാ​യ സ്പീ​ക്ക​റെ​ന്ന് പ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം വാ​ഴ്ത്തി. പ​ക്ഷേ, ഏ​റെ​ക്കാ​ലം അ​ത് നീ​ണ്ടു​നി​ന്നി​ല്ല. 1961 ഏ​പ്രി​ൽ 17ന് ​സീ​തി സാ​ഹി​ബ് അ​ന്ത​രി​ച്ചു. പ​ക​രം സ്പീ​ക്ക​ർ​സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്ക് സി.​എ​ച്ച്. മു​ഹ​മ്മ​ദ് കോ​യ​യെ​യാ​ണ് ലീ​ഗ് നി​ർ​ദേ​ശി​ച്ച​ത്. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ക​ഴി​ഞ്ഞ​യു​ട​ൻ മ​ന്ത്രി​സ്ഥാ​നം ചോ​ദി​ച്ച​തി​നെ​ക്കാ​ൾ കു​ഴ​പ്പ​മാ​യി ഇ​പ്പോ​ൾ. സ്പീ​ക്ക​ർ സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്ക് ഒ​രു മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗു​കാ​ര​ന് വോ​ട്ടു​ചെ​യ്യാ​ൻ വി​ഷ​മ​മാ​ണ് എ​ന്നാ​യി കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നേ​താ​ക്ക​ൾ. ദു​ർ​ഗാ​പുർ എ.​ഐ.​സി.​സി​യി​ൽ പാ​സാ​ക്കി​യ പ്ര​മേ​യ​മാ​ണ് അ​വ​ർ ആ​യു​ധ​മാ​ക്കി​യ​ത്. വ​ർ​ഗീ​യ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളു​മാ​യി കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ഒ​രു ബ​ന്ധ​വും പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ആ ​പ്ര​മേ​യം. ലീ​ഗ് വ​ർ​ഗീ​യ സം​ഘ​ട​ന​യ​ല്ലെ​ന്ന് ആ​രൊ​ക്കെ വാ​ദി​ച്ചി​ട്ടും കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നി​യ​മ​സ​ഭാ​ ക​ക്ഷി സ​മ്മ​തി​ച്ചി​ല്ല. സി.​എ​ച്ച് സ്പീ​ക്ക​ർ സ്ഥാ​ന​ത്തേ​ക്ക് നോ​മി​നേ​ഷ​ൻ കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ അ​ൽ​പം മു​മ്പ് ലീ​ഗ് അം​ഗ​ത്വം രാ​ജി​വെ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ശ​ഠി​ച്ചു. അ​ത് സ​മ്മ​തി​ച്ച് ലീ​ഗ് അം​ഗ​ത്വം രാ​ജി​വെ​ച്ചി​ട്ടാ​ണ് 1961 ജൂ​ൺ 9ന് ​സി.​എ​ച്ച് സ്പീ​ക്ക​ർ സ്ഥാ​നം ഏ​റ്റെ​ടു​ത്ത​ത്. വെ​ളു​ത്ത തൊ​പ്പി ധ​രി​ച്ച് അ​ല്ലാ​ഹുവി​​ന്റെ നാ​മ​ത്തി​ലാ​ണ് പ്ര​തി​ജ്ഞ ചെ​യ്ത​ത് എ​ന്ന​തൊ​ക്കെ ശ​രി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സി.​എ​ച്ചി​​ന്റെ തൊ​പ്പി​യൂ​രി​ച്ചു എ​ന്ന പ്ര​യോ​ഗം അ​തോ​ടെ നി​ല​വി​ൽ​വ​ന്നു.

സി.എച്ച്. മുഹമ്മദ് കോയ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുന്നു

സീ​തി സാ​ഹി​ബി​​ന്റെ മ​ണ്ഡ​ല​മാ​യ കു​റ്റി​പ്പു​റ​ത്ത് ഉ​പ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ട​ുപ്പ് വ​ന്ന​പ്പോ​ൾ പി​ന്നെ​യും കു​ഴ​പ്പം. കോ​ ൺഗ്രസുകാ​ര​ൻ റെ​ബ​ലാ​യി ലീ​ഗ് സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​ക്ക് എ​തി​രെ നി​ന്നു. എ​ന്നാ​ലും ഒ​രു​വി​ധം ലീ​ഗ് ജ​യി​ച്ചുക​യ​റി. പി​ന്നാ​ലെ 1962ൽ ​ലോ​ക്സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് വ​ന്നു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ദു​ർ​ഗാ​പുർ പ്ര​മേ​യ​മു​ണ്ട​ല്ലോ. ലീ​ഗു​മാ​യി സ​ഹ​ക​രി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. പി.​എ​സ്.​പി​യെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് വ​ശ​ത്താ​ക്കി. 18 സീ​റ്റും കോ​ൺ​ഗ്ര​സും പി.​എ​സ്.​പി​യും പ​ങ്കി​ട്ടെ​ടു​ത്തു. ലീ​ഗ് മു​ന്ന​ണി​ വി​ട്ടു. നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ൽ ലീ​ഗ് പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്ക് മാ​റി​യി​രു​ന്നു.

ആ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലും മു​സ്‌​ലിം ലീ​ഗും ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യും സം​യു​ക്ത​മാ​യി പി​ന്തു​ണ​ച്ച ര​ണ്ട് സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​ക​ൾ രം​ഗ​ത്തു​വ​ന്നു. ത​ല​ശ്ശേ​രി​യി​ൽ എ​സ്.​കെ. പൊ​െ​റ്റ​ക്കാ​ട്ടും വ​ട​ക​ര​യി​ൽ എ.​വി. രാ​ഘ​വ​നും. ‘‘ലീ​ഗി​​ന്റെ പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും​ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ര​ണ്ട് അ​നു​ഭാ​വി​ക​ൾ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ൽ എ​ത്തി​യെ​ന്ന​ത് പാ​ർ​ട്ടി​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ആ​വേ​ശ​ക​ര​മാ​യ അ​നു​ഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. പോ​രെ​ങ്കി​ൽ, മ​റ്റു പ​ല മ​ണ്ഡ​ല​ങ്ങ​ളി​ലും ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​ക​ൾ വി​ജ​യി​ക്കാ​ൻ ഇ​ത് സ​ഹാ​യി​ച്ചു’’ എ​ന്നാ​ണ് ഇ.​എം.​എ​സ് രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. മു​ക്കൂ​ട്ട് മു​ന്ന​ണി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ലീ​ഗ് ഒ​ഴി​ഞ്ഞ​ശേ​ഷം ശേ​ഷി​ച്ച ര​ണ്ടു ക​ക്ഷി​ക​ൾ ത​മ്മി​ല​ടി​ച്ചു. ആ ​അ​ടി​യി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ജ​യി​ച്ചു. അ​വ​ർ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി പ​ട്ടം താ​ണു​പി​ള്ള​യെ ഗ​വ​ർ​ണ​റാ​ക്കി നാ​ടു​ക​ട​ത്തി. പ​ഞ്ചാ​ബി​ലേ​ക്ക്. അ​തോ​ടെ, പി.​എ​സ്.​പി എ​ന്ന പാ​ർ​ട്ടി നൂ​ലു​പൊ​ട്ടി​യ പ​ട്ടം​പോ​ലെ എ​ങ്ങോ പോ​യി​മ​റ​ഞ്ഞു.

ത്രി​ക​ക്ഷി മു​ന്ന​ണി ഏ​ക​ക​ക്ഷി​ഭ​ര​ണ​ത്തി​ലെ​ത്തി. 1962 സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ ആ​റി​ന് ആ​ർ. ശ​ങ്ക​ർ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ആ​ദ്യ​മാ​യി ഒ​റ്റ​ക്ക് ഭ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്; അ​വ​സാ​ന​മാ​യും. മ​റ്റാ​രോ​ടും ത​ല്ലു​കൂ​ടാ​നി​ല്ലെ​ന്നാ​യ​പ്പോ​ൾ കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​ർ ത​മ്മി​ൽ ത​ല്ലി. പി.​ടി. ചാ​ക്കോ​യു​ടെ രാ​ജി, പി​ന്നെ മ​ര​ണം തു​ട​ങ്ങി​യ സം​ഭ​വ​വി​കാ​സ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ശേ​ഷം പി.​ടി. ചാ​ക്കോ​യു​ടെ പേ​രി​ൽ കെ.​എം. ജോ​ർ​ജി​​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യ ഗ്രൂ​പ്പാ​ണ് ഒ​രു ഭാ​ഗ​ത്ത്. മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി ശ​ങ്ക​ർ മ​റു​ഭാ​ഗ​ത്ത്. ആ ​ത​ല്ലി​ൽ ശ​ങ്ക​ർ മ​ന്ത്രി​സ​ഭ വീ​ണു. 1964 സെ​പ്റ്റം​ബ​ർ 10ന്. ​പി​ന്നെ​യും രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി ഭ​ര​ണം.

(തു​ട​രും)