മാധ്യമങ്ങൾ വിചാരണ ​ െച​യ്യപ്പെടു​​​​േമ്പാൾ 

അടിയന്തരാവസ്​ഥ ​​പ്രഖ്യാപനത്തി​​െൻറ 45ാം വാർഷികം കടന്നുപോയി. ഭരണഘടനയും പൗരസ്വാത​ന്ത്ര്യവും എങ്ങനെ അധികാരശക്തികളാൽ അട്ടിമറിക്കപ്പെടാം എന്നതി​​െൻറ ചരിത്രപരമായ പാഠമാണ്​, അടിയന്തരാവസ്​ഥ നൽകുന്നത്​. പുതിയ കോവിഡ്​കാലത്ത്​ ഇന്ത്യയിൽ വെല്ലുവിളിക്കപ്പെടുന്ന മനുഷ്യാവകാശങ്ങളും പൗരസ്വാതന്ത്ര്യങ്ങളും നിതാന്തമായ ജാ​ഗ്രതയാണ്​ പൗരന്മാരിൽനിന്നും മാധ്യമങ്ങളിൽനിന്നും ആവശ്യപ്പെടുന്നത്​.

കോവിഡിനു മുമ്പുതന്നെ ലോകത്തെ പല ജനാധിപത്യരാജ്യങ്ങളിലും സമ​ഗ്രാധിപത്യത്തി​​െൻറയും വലതുപക്ഷവത്​കരണത്തി​​െൻറയും നിഴൽ പരന്നിരുന്നു. പടിഞ്ഞാറൻ ജനാധിപത്യങ്ങൾ നേരിട്ട വൻ പ്രതിസന്ധിയെക്കുറിച്ച്​​ ‘ഒടുവിലത്തെ വോട്ട്​’ (The Last Vote) എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ ഫിലിപ്പ്​ കോഗൻ വിലയിരുത്തുകയുണ്ടായി. ഹാർവഡ്​ സർവകലാശാലയി​ലെ സ്​റ്റീവൻ ലെവിറ്റ്​സ്​കിയും ഡാനിയൽ സിബ്​ലാറ്റും ചേർന്നെ​ഴുതിയ ‘ജനാധിപത്യം എങ്ങനെയാണ്​ മരിക്കുന്നത്​’ (How Democracies Die) എന്ന പുസ്​തകവും പ്രസിദ്ധമാണ്​. യേൽ സർവകലാശാലയിലെ പ്രഫസർ ​ഫ്രാങ്ക്​ എം. സ്നോഡൻ മഹാമാരികൾ സമൂഹത്തെയും രാഷ്​ട്രീയഘടനകളെയും എങ്ങനെയെല്ലാമാണ്​ സ്വാതന്ത്ര്യരഹിതമോ സ്വാതന്ത്ര്യവിരുദ്ധമോ ആക്കിത്തീർക്കുന്നതെന്ന്​ 2019ലെ ഒരു പഠനത്തിലൂടെ വിശദീകരിക്കുന്നുണ്ട്​. 
കോവിഡിനു മുമ്പുതന്നെ ഇന്ത്യയിൽ വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യം ഭയാനകമായവിധത്തിൽ ചോദ്യം​ചെയ്യപ്പെട്ടിരുന്നു. എന്തിനും ഏതിനും എഫ്​.​െഎ.ആർ എന്ന അവസ്​ഥ വന്നു. സമാധാനപരമായ രാഷ്​ട്രീയസമരങ്ങളെയും പ്രതിഷേധങ്ങളെയുംപോലും ക്രിമിനൽകുറ്റമായി മുദ്രയടിച്ച്​ അടിച്ചമർത്തുന്ന അവസ്​ഥയുണ്ടായി. നിഷ്​കളങ്കമായ ഒരു ട്വീറ്റി​​െൻറ പേരിൽ അഥവാ മുദ്രാവാക്യംവിളിയുടെ പേരിൽ ആരെയും അറസ്​റ്റ്​ ചെയ്​ത്​ തടവിലിടാം എന്ന അവസ്​ഥ വന്നു. കോവിഡിനുശേഷവും ഇൗ അവസ്​ഥ കൂടുതൽ ഭീതിജനകമായ നിലയിൽ തുടരുകയാണ്​. ഒപ്പം, വിരലിലെണ്ണാവുന്ന ചില അതിസമ്പന്നർക്കുവേണ്ടി മാത്രമായി പല നയവ്യതിയാനങ്ങളും പ്രഖ്യാപിക്കപ്പെട്ടു. ഇങ്ങനെയുംകൂടിയാണ്​ ഭരണഘടന വെല്ലുവിളിക്കപ്പെടുന്നത്​. 

ഇത്തരം സന്ദർഭങ്ങളിൽ നമ്മുടെ മാധ്യമങ്ങൾ എന്താണ്​ ചെയ്യുന്നത്​?  മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യസൂചികയുടെ കാര്യത്തിൽ ഇൗ വർഷം ഇന്ത്യ 142ാം സ്​ഥാനത്തേക്ക്​ കൂപ്പുകുത്തിയതായി ‘റിപ്പോർ​േട്ടഴ്​സ്​ വിതൗട്ട്​ ബോർഡേഴ്​സ്​’ എന്ന സംഘടന വ്യക്തമാക്കിയിരുന്നു. ശ്രീലങ്കയിലെയും ഭൂട്ടാനിലെയുംപോലും സ്​ഥിതി ഇവിടത്തേക്കാൾ ഭേദമാണെന്നും റിപ്പോർട്ട്​ പറഞ്ഞിരുന്നു. വർഗീയശക്തികളും അമിതാധികാര പ്രവണതകളുമാണ്​ ഇൗ ദുഃസ്​ഥിതിക്ക്​ കാരണമെന്നും വിലയിരുത്തലുണ്ടായി.  

മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യം കുറയു​േമ്പാൾ വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യവും കുറയും എന്ന്​ പൊതുവെ പറയാമെങ്കിലും മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി നിലപാടെടുത്താൽ മാത്രമേ പൗരസ്വാത​ന്ത്ര്യത്തിനൊപ്പം നിൽക്കാനാകൂ എന്നതാണ്​ ചരിത്രം നൽകുന്ന പാഠം. അധികാരശക്തികൾക്കു മുന്നിൽ അടിയറവു പറയുന്ന മാധ്യമങ്ങൾ ജനങ്ങളാൽ വിചാരണ ചെയ്യപ്പെടും. അടിയന്തരാവസ്​ഥക്കുമപ്പുറം, മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി നടന്ന പരി​​​ശ്രമങ്ങളുടെ സവിശേഷചരിത്രം ഇന്ത്യക്കുണ്ട്​. 1823ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ കൊണ്ടുവന്ന മാധ്യമവിരുദ്ധ ഒാർഡിനൻസിനെതിരെ രാജാറാം മോഹൻറോയ്​ നൽകിയ നിവേദനം പ്രസിദ്ധമാണ്​. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുശേഷം മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്​ അനുകൂലമായ രണ്ടു​ സുപ്രധാന വിധികൾ സുപ്രീംകോടതിയിൽനിന്നുണ്ടായി. റൊമേഷ്​ ഥാപ്പറി​​െൻറ കേസിൽ (1950) ഇടതുപക്ഷ പ്രസിദ്ധീകരണമായ ‘​ക്രോസ്​ റോഡ്​സ്​’ അച്ചടിച്ച്​ വിതരണം ചെയ്യുന്നതിനെ അന്നത്തെ മദിരാശി സർക്കാർ നിയ​ന്ത്രിക്കാൻ ശ്രമിച്ചപ്പോൾ ആ നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഭരണഘടനവിരുദ്ധമാണെന്ന്​ സുപ്രീംകോടതി പറഞ്ഞു. കൗതുകകരമെന്നു പറയ​െട്ട, ഹിന്ദുത്വവാദ പ്രസിദ്ധീകരണമായ ‘ദ ഒാർഗനൈസറി​’ലെ ഉള്ളടക്കത്തി​​െൻറ പേരിൽ സെൻസർഷിപ്​​ ഏർപ്പെടുത്താൻ ശ്രമിച്ച സർക്കാറി​​​​െൻറ നടപടി സുപ്രീംകോടതി റദ്ദാക്കിയതും അതേ വർഷത്തെ ബ്രിജ്​ഭൂഷൺ കേസിലായിരുന്നു. 

എന്നാൽ, മാധ്യമസ്വാതന്ത്ര്യം സംബന്ധിച്ച നിയമതത്ത്വങ്ങൾക്ക്​ അടിയന്തരാവസ്​ഥക്കാലത്ത്​ ഭരണകൂടം ഒരു വിലയും കൽപിച്ചില്ല. 1975ൽ കൊണ്ടുവന്ന മൂന്ന്​ മാധ്യമവിരുദ്ധ ഒാർഡിനൻസുകൾ പി​േറ്റത്തെ കൊല്ലം നിയമങ്ങളായി. പ്രസിദ്ധീകരണം തടയാനായി ഡൽഹിയിലെ പ്രമുഖ മാധ്യമസ്​ഥാപനത്തി​​െൻറ ഒാഫിസിലെ വൈദ്യുതിബന്ധംപോലും വി​ച്ഛേദിക്കാൻ ‘മുകളിൽനിന്ന്​’ ഉത്തരവുണ്ടായ വിവരം അടിയന്തരാവസ്​ഥക്കാലത്തെ അതിക്രമങ്ങളെക്കുറിച്ചു പഠിച്ച ഷാ കമീഷൻ വിവരിക്കുകയുണ്ടായി. സെൻസർഷിപ്പും മാധ്യമങ്ങളുടെ  മേലുള്ള നിയമനടപടികളും മാധ്യമപ്രവർത്തകരുടെ അറസ്​റ്റും തടങ്കലുമെല്ലാം തുടർക്കഥകളായി. ഒഴിച്ചിട്ട മുഖപ്രസംഗ ഭാഗങ്ങൾ ജനാധിപത്യപ്രതിരോധത്തി​​െൻറ വാചാല മൗനങ്ങളായി. 

ഇപ്പോൾ അടിയന്തരാവസ്​ഥ സ്​മരണകളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ദേശീയരാഷ്​ട്രീയത്തെയും മാധ്യമപരിതസ്​ഥിതിയെയും വിലയിരുത്തു​േമ്പാൾ ഉത്​കണ്​ഠപ്പെടാനേ കഴിയൂ. അന്യഥാ തന്നെ അച്ചടിമാധ്യമങ്ങൾ വെല്ലുവിളി നേരിട്ട കാലത്ത്​ ഭരണകൂടത്തിന്​ മാധ്യമ ആ​ശ്രിതത്വം ഉറപ്പാക്കുക പ്രായേണ എളുപ്പമായി. സർക്കാറിനെ എതിർക്കുന്ന മാധ്യമങ്ങളെ  പരസ്യങ്ങൾ നൽകാതെയും വരിഞ്ഞുമുറുക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളുണ്ടായി. റിപ്പോർട്ടുകളുടെ പേരിൽ മാധ്യമപ്രവർത്തകർക്കെതിരെ കേസെടുക്കുക എന്നത്​ മ​റ്റൊരുതരം സെൻസർഷിപ്പിനു തുല്യമാണ്​. സർക്കാർ സംവിധാനങ്ങളെ സ്വതന്ത്രമാധ്യമങ്ങൾക്കെതിരെ പ്രയോഗിച്ച അടിയന്തരാവസ്​ഥയുടെതന്നെ രീതികളെ പുതിയ കാലഘട്ടത്തിൽ മറ്റൊരു രൂപത്തിൽ വ്യാപകമായും ശക്തമായും നടപ്പാക്കുന്ന അവസ്​ഥയുമുണ്ടായി. മൂലധനത്തി​​െൻറയും സുരക്ഷിതത്വത്തി​​െൻറയും പ്രലോഭനങ്ങൾ കാരണം പല മുഖ്യധാരാ മാധ്യമങ്ങളും വിധേയത്വത്തി​​െൻറ പര്യായങ്ങളായി മാറിക്കഴിഞ്ഞു. കേരളത്തിലും സ്​ഥിതി വ്യത്യസ്​തമല്ല.

എന്നാൽ, ദേശീയതലത്തിലും സംസ്​ഥാനതലങ്ങളിലും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾക്കും ഭരണഘടനാമൂല്യങ്ങൾക്കും നിലകൊള്ളുന്ന കുറച്ചു പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളെങ്കിലും ഉണ്ടെന്നത്​ ആശ്വാസകരമാണ്​. അച്ചടിമാധ്യമങ്ങളായും ഡിജിറ്റൽ മാധ്യമങ്ങളായും നിലനിൽക്കുന്ന ഇൗ സംരംഭങ്ങൾ​തന്നെയാണ്​ അന്യഥാ ദുർബലമായ പ്രതിപക്ഷത്തി​​െൻറകൂടി പങ്കുവഹിക്കുന്നത്​. ശക്ത​മായ പ്രതിപക്ഷം ഭരണപരമായ ആവശ്യം മാത്രമല്ല, ഭരണഘടനാപരമായ ആവശ്യംകൂടിയാണ്​. 
(ലേഖകൻ സുപ്രീംകോടതിയിലും 
കേരള ഹൈകോടതിയിലും അഭിഭാഷകനാണ്​)