ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗ്: വ​സ​ന്ത​ത്തി​െ​ൻ​റ ഇ​ടി​മു​ഴ​ക്കം

നൂ​ല്‍ നൂ​റ്റു കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധി​ജി​യോ​ട് അ​തു​വ​ഴി വ​ന്ന ഒ​രു അ​ധ്യാ​പ​ക​ന്‍, കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ ചോ​ദി ​ച്ചു, താ​ങ്ക​ള്‍ എ​ന്താ​ണ് ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്ന്. ഒ​ന്നു മ​ന്ദ​ഹ​സി​ച്ചു അ​ല്‍പ​നേ​ര​ത്തെ മൗ​ന​ത്തി​നു ശേ​ഷ ം ഗാ​ന്ധി​ജി തി​രി​ച്ചു​ചോ​ദി​ച്ചു: ‘നി​ങ്ങ​ള്‍ എ​ന്താ​ണ് ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്?’. ‘ഞാ​ന്‍ അ​ധ്യാ​പ​ക​നാ​ണ്’ എ​ന് നു മ​റു​പ​ടി. ‘എ​ന്താ​ണ് പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്?’ ‘ച​രി​ത്രം’. ഗാ​ന്ധി​ജി പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ പ​റ​ഞ്ഞു: ‘താ​ങ്ക​ ള്‍ ച​രി​ത്രം പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്നു; ഞാ​ന്‍ ച​രി​ത്രം സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ന്നു’.
ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗ് പെ​ണ്‍പോ​രാ​ട് ട​ത്തി​െ​ൻ​റ ച​രി​ത്ര​മാ​ണ് സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​മ്പ​തു ദി​വ​സ​ത്തി​ലേ​റെ​യാ​യി ശാ​ഹ ീ​ന്‍ബാ​ഗ് ഉ​റ​ങ്ങാ​തെ കാ​വ​ലി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്, രാ​വെ​ന്നോ പ​ക​ലെ​ന്നോ ഭേ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ. അ​സ്ഥി തു​ള​യ്ക്കു ​ന്ന അ​തി​ശൈ​ത്യം കൂ​സാ​തെ അ​വ​ര്‍ ഊ​ഴ​മി​ട്ട് പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്നു. ജ​നി​ച്ച മ​ണ്ണി​ല്‍ ജീ​വി​ച്ചു മ​രി ​ക്കാ​നു​ള്ള അ​വ​കാ​ശം ല​ഭി​ക്കും​വ​രെ ഈ ​സ​മ​രം തു​ട​രു​മെ​ന്നാ​ണ് ജാ​തി​മ​ത​ഭേ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ ശാ​ഹീ​ന്‍ബ ാ​ഗി​ലെ പെ​ണ്‍പോ​രാ​ളി​ക​ള്‍ ഒ​റ്റ​ക്കെ​ട്ടാ​യി പ​റ​യു​ന്ന​ത്.

പെ​ണ്ണ​ഴ​കി​നു ക​രം കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി വ​ന്ന​തി​െ​ൻ​റ പേ​രി​ല്‍ സ്വ​ന്തം സ്ത​നം​മു​റി​ച്ചു പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ച മു​ല​ച്ചി​പ​റ​മ്പി​ലെ ന​ങ്ങേ​ലി​യു​ടെ ക​ഥ ഓ​ര്‍ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? ന​ങ്ങേ​ലി ക​ര​മ​ട​ക്കു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ പ്ര​വൃ​ത്ത്യാ​ര്‍ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. പ്ര​വൃ​ത്ത്യാ​ര്‍ എ​ത്തു​ന്ന​തി​നു മു​േ​മ്പ കു​ളി​ച്ചു, ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ച്ചു ഒ​രു​ങ്ങി​നി​ന്നു. ക​രം കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന ച​ട​ങ്ങി​നാ​യി മു​റ്റ​ത്ത്​ തൂ​ശ​നി​ല വെ​ട്ടി വി​ള​ക്കും ക​ത്തി​ച്ചു​െ​വ​ച്ചു. പ്ര​വൃ​ത്ത്യാ​രും സം​ഘ​വും വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി. ന​ങ്ങേ​ലി ക​ര​മെ​ടു​ക്കാ​ന്‍ വീ​ടി​ന​ക​ത്തേ​ക്കു പോ​യി. പി​ന്നി​ലേ​ക്കു മ​ട​ക്കി​െ​വ​ച്ച കൈ​യു​മാ​യി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു മ​ട​ങ്ങി വ​ര​വ്, എ​ന്തോ ഒ​ളി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടെ​ന്ന പോ​ലെ. പ്ര​വൃ​ത്ത്യാ​ര്‍ ക​രം ചോ​ദി​ച്ചു. പി​ന്നി​ലേ​ക്കു മ​ട​ക്കി​െ​വ​ച്ചി​രു​ന്ന കൈ ​മു​ന്നി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു ന​ങ്ങേ​ലി. മൂ​ര്‍ച്ച​യേ​റി​യ അ​രി​വാ​ളാ​യി​രു​ന്നു കൈ​യി​ല്‍. സ്വ​ന്തം മു​ല​യി​ലേ​ക്കാ​ണ​തു നീ​ണ്ട​ത്. മു​ല​യ​റ്റ് നി​ല​ത്തേ​ക്കു വീ​ണു, തൂ​ശ​നി​ല​യി​ല്‍ ചോ​ര നി​റ​ഞ്ഞു.
ര​ക്തം വാ​ര്‍ന്നൊ​ഴു​കി ന​ങ്ങേ​ലി അ​വി​ടെ​ക്കി​ട​ന്നു മ​രി​ച്ചു. അ​ന്ന് ന​ങ്ങേ​ലി മു​റി​ച്ചു​ന​ല്‍കാ​ന്‍ ധൈ​ര്യം കാ​ണി​ച്ച​ത് സ്വ​ന്തം മു​ല​യാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ ഇ​ന്ന് തെ​രു​വി​ല്‍ ജീ​വി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നു സ​ർ​വ​വും ത്യ​ജി​ക്കാ​ന്‍ ത​യാ​റാ​യ​വ​രാ​ണ് ശാ​ഹീ​ൻ​ബാ​ഗി​ല്‍ നി​ല​യു​റ​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ചി​ല സ​മ​ര​ങ്ങ​ള്‍ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ര്‍പോ​ലും സ്വ​പ്‌​നം​കാ​ണാ​ത്ത വ​ഴി​ത്തി​രി​വു​ണ്ടാ​ക്കും. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യാ​ന​ന്ത​ര ഭാ​ര​ത​ത്തി​ല്‍ ന​ട​ന്ന സ​മ​ര​ങ്ങ​ളു​െ​ട ച​രി​ത്ര​ങ്ങ​ള്‍ പ​ഠ​ന​വി​ധേ​യ​മാ​ക്കേ​ണ്ട വി​ഷ​യ​മാ​ണ്. 2011ലെ ​അ​ണ്ണാ​ഹ​സാ​രെ​യു​ടെ സ​മ​രം, 2012ലെ ​നി​ര്‍ഭ​യ​യു​ടെ നീ​തി​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ഡ​ല്‍ഹി​യി​ലെ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​സ​മ​രം എ​ന്നി​വ​യെ​ക്കാ​ള്‍ ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗ് ജ്വ​ലി​ച്ചു​നി​ല്‍ക്കും. ഈ ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ സ​മ​ര​ച​രി​ത്രം പു​തു​താ​യി നി​ർ​വ​ചി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ് ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗി​ലെ സ​ഹോ​ദ​രി​മാ​രു​ടെ മു​ഴു​സ​മ​യ സ​മ​രം. ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് കേ​ന്ദ്ര​സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ല്‍ ജാ​തി​വി​വേ​ച​ന​ത്തി​നു ഇ​ര​യാ​കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന രോ​ഹി​ത് വെ​മു​ല​യു​ടെ അ​മ്മ രാ​ധി​ക വെ​മു​ല​യും ഹി​ന്ദു​ത്വ തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ള്‍ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ജു​നൈ​ദ്ഖാ​െ​ൻ​റ ഉ​മ്മ സൈ​റാ​ബാ​നു​വും ദാ​ദി​മാ​ര്‍ക്കൊ​പ്പം ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗി​ലാ​ണ്. ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗി​െ​ൻ​റ മാ​തൃ​ക​യി​ല്‍ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ മ​റ്റു​സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും പെ​ണ്‍പ​ട, പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​െ​ൻ​റ മാ​ര്‍ഗ​ത്തി​ലാ​ണ്.

റോ​മാ ന​ഗ​രം ഒ​രു​ദി​നം കൊ​ണ്ട് ഉ​ണ്ടാ​യ​ത​ല്ല എ​ന്ന ചൊ​ല്ലു​ണ്ട​ല്ലോ. അ​തു​പോ​ലെ ത​ന്നെ​യാ​ണ് ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗി​െ​ൻ​റ വ​ര്‍ത്ത​മാ​ന​വും ഭാ​വി​യും. ഇ​നി വ​രാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന എ​ല്ലാ സ്ത്രീ​ക​രു​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും അ​ഭി​മാ​ന​വും അ​ടി​യാ​ധാ​ര​വു​മാ​യി ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗു​ണ്ടാ​വും. അ​ന്താ​രാ​ഷ്​​ട്ര വ​നി​ത​ദി​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ ച​രി​ത്രം പ​രി​ശോ​ധി​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ ഇ​ത് കൂ​ടു​ത​ല്‍ വ്യ​ക്ത​മാ​വും. സാ​മൂ​ഹി​ക സാം​സ്‌​കാ​രി​ക രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ല്‍ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ പ്രാ​തി​നി​ധ്യം അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചു​കി​ട്ടു​ന്ന​തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​യി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു വ​നി​ത​ദി​നം ആ​രം​ഭി​ച്ച​ത്. ‘ബ്രെ​ഡ് ആ​ൻ​ഡ്​ റോ​സ്’ ആ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​യ​ര്‍ത്തി​യ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം. ജോ​ലി​ക്കി​ട​യി​ല്‍ അ​നു​ഭ​വി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന പ​ല​രീ​തി​യി​ലെ സ​മ്മ​ര്‍ദ​ങ്ങ​ളാ​ണ് സ്ത്രീ​ക​ളെ സം​ഘ​ടി​ത​മാ​യി പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ക്കാ​ന്‍ വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി​യ​ത്. ഇ​തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​യി 1857 മാ​ര്‍ച്ച് എ​ട്ടി​ന് ന്യൂ​യോ​ര്‍ക്ക് സി​റ്റി​യെ മ​നു​ഷ്യ​ക്ക​ട​ലാ​ക്കി പ്ര​ക​ട​നം ന​ട​ന്നു. പൊ​ലീ​സി​െ​ൻ​റ സ​ഹാ​യ​ത്തോ​ടെ സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ത്തെ അ​ടി​ച്ചൊ​തു​ക്കി. ചോ​ര​യും ക​ണ്ണീ​രും വീ​ണ ഓ​ർ​മ​ക​ളു​മാ​യി, ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള പ്ര​തി​ഷേ​ധ​പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങ​ള്‍ ന്യൂ​യോ​ര്‍ക്കി​ല്‍ തു​ട​ര്‍ന്നു​ള്ള ഓ​രോ വ​ര്‍ഷ​വും ന​ട​ന്നു. ഒ​ന്നാം ലോ​ക​യു​ദ്ധ​ത്തി​െ​ൻ​റ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ല്‍ 1913 മാ​ര്‍ച്ച് എ​ട്ടി​ന് യൂ​റോ​പ്പി​ലൊ​ട്ടാ​കെ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ല്‍ ഒ​രു സ​മാ​ധാ​ന റാ​ലി സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു, തു​ട​ര്‍ന്നാ​ണ് മാ​ര്‍ച്ച് എ​ട്ടി​ന് വ​നി​ത ദി​ന​മാ​യി ആ​ച​രി​ക്കാ​ന്‍ തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. അ​വ​കാ​ശ സ​മ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ നി​ര​വ​ധി അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ഈ ​ദി​വ​സം പി​റ​ക്കു​ന്ന​ത്.

ന്യൂ​യോ​ര്‍ക്കി​ല്‍നി​ന്ന് ഡ​ല്‍ഹി​യി​െ​ല​ത്തു​മ്പോ​ള്‍ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം ‘ബ്രെ​ഡ് ആ​ൻ​ഡ്​ റോ​സ്’ എ​ന്ന​തി​ല്‍നി​ന്ന് ‘ആ​സാ​ദി’​യാ​ണ്. വ​ള​കി​ലു​ങ്ങു​ന്ന കൈ​ക​ള്‍ ചു​രു​ട്ടി​യു​ള്ള ‘ആ​സാ​ദി’​വി​ളി​ക​ള്‍ വെ​റു​തെ​യാ​വി​ല്ല. ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗ് കാ​ളി​ന്ദി​കു​ഞ്ജ് റോ​ഡ് ര​ണ്ടു​മാ​സ​ത്തോ​ള​മാ​യി വ​നി​ത​സ​മ​ര​ക്കാ​രെ കൊ​ണ്ട് അ​ട​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്നു. റോ​ഡി​ന് ന​ടു​വി​ല്‍ കെ​ട്ടി​യ വ​ലി​യ സ​മ​ര​പ്പ​ന്ത​ലി​ല്‍ 24 മ​ണി​ക്കൂ​റും വ​യോ​ധി​ക​രും കു​ട്ടി​ക​ളും രോ​ഗി​ക​ളു​മു​ള്‍പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള പെ​ണ്‍പ​ട കാ​വ​ലി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​ണ്. രാ​ജ്യം പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യി​ലാ​യ ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ലെ​ല്ലാം സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ശ​ക്ത​മാ​യ ചെ​റു​ത്തു​നി​ല്‍പ്പു​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്രം.

അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്ക്​​എ​തി​രെ​യു​ള്ള പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​രി​ത്രം പ​റ​യാ​തെ വ​യ്യ. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യി​ല്‍ ത​ട​വി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ മോ​ച​നം ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് ക​ല​ക്​​ട​റേ​റ്റി​ല്‍ ക​ട​ന്ന് ക​യ​റി പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ച കൊ​ല്ല​ത്തെ ക​ശു​വ​ണ്ടി തൊ​ഴി​ലാ​ളി സ്ത്രീ​ക​ള്‍ അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ പോ​രാ​ട്ട ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ സു​വ​ർ​ണ ഏ​ടു​ക​ളി​ലെ ര​ക്ത​ന​ക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ്. അ​ക്കാ​മ്മ ചെ​റി​യാ​ൻ, സു​ശീ​ല ഗോ​പാ​ല​ൻ, എം. ​ക​മ​ലം, കെ.​ആ​ര്‍. ഗൗ​രി​യ​മ്മ, പെ​ണ്ണ​മ്മ ജേ​ക്ക​ബ്​ പോ​ലു​ള്ള​വ​ര്‍ ന​ട​ത്തി​യ ഐ​തി​ഹാ​സി​ക പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ള്‍ക്കൊ​പ്പം ന​ട​ന്ന അ​ന​വ​ധി പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളു​ടെ കൂ​ടി ച​രി​ത്ര​മാ​ണ് ന​മ്മു​ടെ പൈ​തൃ​കം. കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ അ​ടു​ത്ത​കാ​ല​ത്തു ക​ണ്ട ഏ​റ്റ​വും മി​ക​ച്ച സാ​മൂ​ഹി​ക​വി​പ്ല​വ മു​ന്നേ​റ്റ​മാ​ണ് 2015ലെ ​മൂ​ന്നാ​റി​ലെ തോ​ട്ടം​തൊ​ഴി​ലാ​ളി സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ‘പെ​മ്പി​ള ഒ​രു​മൈ’ സ​മ​രം. മ​ല​യാ​ള സി​നി​മ​യി​ലെ സ്ത്രീ​കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യും ക​ന്യാ​സ്ത്രീ സ​മ​ര​വും ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗു​ക​ള്‍ ന​മ്മു​ടെ സം​സ്ഥാ​ന​ത്തും അ​നു​ര​ണ​ന​ങ്ങ​ള്‍ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ക​ത​ന്നെ ചെ​യ്യും. 1921ലെ ​മ​ല​ബാ​ര്‍ സ​മ​ര​ത്തി​ല്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​ന് സ​മൂ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ വി​ല​ക്കി​ല്ലാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേ​ണ്ടി പു​രു​ഷ​വേ​ഷം ധ​രി​ച്ച് പോ​രാ​ടി വീ​ര​മൃ​ത്യു​വ​രി​ച്ച സ്ത്രീ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് മ​ല​ബാ​ര്‍ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ല്‍ വാ​യി​ക്കാ​നാ​വും. എ​ന്നാ​ല്‍ ഇ​ന്ന് സ്​​ത്രീ​ക​ള്‍ അ​വ​രു​ടെ സ്വ​ത്വം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി ത​ന്നെ സ​മ​ര​രം​ഗ​ത്ത് ഇ​റ​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന് ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​ണ്.ശാ​ഹീ​ന്‍ബാ​ഗി​ല്‍ നി​ന്നു പാ​ട്ടും​പാ​ടി ന​മു​ക്ക് ജീ​വി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങ​ണം. മ​രി​ക്കാ​ന്‍ ഭ​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത, ന​മ്മെ തോ​ൽ​പി​ക്കാ​ൻ ഇ​ന്ദ്ര​പ്ര​സ്ഥ​ത്തി​ലെ തീ​ട്ടൂ​ര​ങ്ങ​ള്‍ക്കാ​വി​ല്ല. രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കാ​ള്‍ വ​ലു​ത​ല്ല​ല്ലോ രാ​ജാ​വ്.
( സം​സ്ഥാ​ന വ​നി​ത​ക​മീ​ഷ​ന്‍
അം​ഗ​മാ​ണ് ലേ​ഖി​ക.)