വിസ്​മരിക്കപ്പെടരുത്​ അശോക പൈതൃകം

കൊ​ല്ലാ​യ്കി​ല​വ​ൻ ഗു​ണ​മു​ള്ള പു​മാ
ന​ല്ലാ​യ്കി​ൽ മൃ​ഗ​ത്തൊ​ടു തു​ല്യ​ന​വ​ൻ
കൊ​ല്ലു​ന്ന​വ​നി​ല്ല ശ​ര​ണ്യ​ത 
മ​റ്റെ​ല്ലാ വ​ക ന​ന്മ​യു​മാ​ർ​ന്നി​ടി​ലും
- നാ​രാ​യ​ണ ഗു​രു (ജീ​വ​കാ​രു​ണ്യ​പ​ഞ്ച​കം)

ദ​ല്ലാ​ൽ മ​ത​ങ്ങ​ൾ നി​റ​ഞ്ഞു ക​ഷ്​​ടം! 
കൊ​ല്ലു​ന്ന ക്രൂ​ര​മ​ത​വു​മെ​ത്തി
വ​ർ​ണ​വി​ഭാ​ഗ​വ്യ​വ​സ്​​ഥ വ​ന്നു
മ​ന്നി​ടം ത​ന്നെ ന​ര​ക​മാ​ക്കി
- സ​ഹോ​ദ​ര​ൻ അ​യ്യ​പ്പ​ൻ - ‘ഓ​ണ​പ്പാ​ട്ട്’

കേ​ര​ള​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ആ​ദ്യ ച​രി​ത്ര​പ​രാ​മ​ർ​ശം ത​ന്നെ അ​ശോ​ക​​െൻറ ശി​ലാ​ശാ​സ​ന​ത്തി​ലെ കേ​ര​പു​ത്തോ അ​ഥ​വാ കേ​ര​ള​പു​ത്ര എ​ന്ന വി​ളി​യാ​ണ്. ധ​മ്മലി​പി​യെ​ന്ന ബ്രാ​ഹ്മി​യും പാ​ലി​ഭാ​ഷ​യും നൈ​തി​ക​സ​ഭ്യ​ത​യും കേ​ര​ള​മെ​ന്ന ചേ​ര​നാ​ട്​ അ​ട​ങ്ങു​ന്ന തെ​ന്നി​ന്ത്യ​യി​ൽ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച​തും ബി.​സി. മൂ​ന്നാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ അ​ശോ​ക​ന​യ​ച്ച ഭി​ക്ഷു​ണി​മാ​രും ഭി​ക്ഷു​ക്ക​ളും കൂ​ടി​യാ​ണ്. കേ​ര​ള​ത്തി​​െൻറ സാ​ർ​വ​ത്രി​ക സാ​ക്ഷ​ര​ത​യും ആ​രോ​ഗ്യ​ര​ക്ഷ​യും സ​മ​ഭാ​വ​ന​യു​ടെ ജ​നാ​യ​ത്ത​വും തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​ത്​ അ​വി​ടെ​നി​ന്നാ​ണ്. ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ ലോ​ക​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ ആ​ദ്യ​മാ​യി നീ​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും ധ​മ്മത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും ബ​ഹു​ജ​ന​ഹി​ത​ത്തി​ലേ​ക്കാ​യി സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യും ത​​െൻറ ജ​ന​ക്ഷേ​മ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഭ​ര​ണ​ത്തെ ബു​ദ്ധ​ധ​മ്മത്തി​​െൻറ വ​ഴി​യും വെ​ളി​ച്ച​വു​മാ​യി തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ്​ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്ത മ​ഹാ​നാ​യ മൗ​ര്യ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യാ​ണ്​ അ​ശോ​ക​ൻ. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​െൻറ മാ​ന​സാ​ന്ത​ര​ദി​ന​മാ​യ അ​ശോ​ക വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യെ കൊ​ല​യെ ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന ഹൈ​ന്ദ​വ​മാ​യ വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യും മ​ഹാ​ന​വ​മി​യു​മെ​ല്ലാ​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​​െൻറ പി​ന്നി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​ത് തി​ക​ച്ചും അ​ധീ​ശ​മാ​യ ഹൈ​ന്ദ​വ സ​മ​ഗ്രാ​ധി​പ​ത്യ ക​മ്മപ​രി​പാ​ടി​യാ​ണ്.  ക​ലിം​ഗ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ലെ മ​നു​ഷ്യ​ദു​രി​തം ക​ണ്ട് ഹിം​സ​യും ആ​യു​ധ​വും ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച് ധ​മ്മശോ​ക​നാ​യി മാ​റി​യ അ​ഥ​വാ ധ​മ്മത്തി​ലൂ​ടെ ശോ​ക​ത്തെ അ​തി​ജീ​വി​ച്ച, മു​മ്പ്​ ഹി​ന്ദു​വാ​യി​രു​ന്ന ച​ണ്ട​ശോ​ക​നെ​ന്ന മൗ​ര്യ​മൂ​പ്പ​​െൻറ ക​രു​ണാ​ർ​ദ്ര​മാ​യ മ​നഃ​പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന ദി​ന​മാ​ണ​ത്. ബു​ദ്ധ​ൻ സാ​ര​നാ​ഥി​ൽ ധ​മ്മദി​ന​ത്തി​ൽ ത​​െൻറ ആ​ദ്യ ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​പ്പി​ച്ച ധ​മ്മച​ക്രം അ​ശോ​ക​നി​ൽ വീ​ണ്ടും പ്ര​വ​ർ​ത്തി​പ്പി​ച്ചു, അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ധ​മ്മശോ​ക​നാ​ക്കി. ധ​മ്മച​ക്ര​ത്തോ​ടൊ​പ്പം പി​ന്നീ​ട്​ വ​ർ​ത്തി​ച്ച അ​ശോ​ക​ൻ അ​ങ്ങ​നെ (ധ​ർ​മ) ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യു​മാ​യി.  അ​ശോ​ക​ൻ ആ​യു​ധം പു​ത്ത​രു​ടെ ബോ​ധ​ക​രാ​യ ധ​മ്മഭി​ക്കു​ക്ക​ളു​ടെ മു​ന്നി​ൽ അ​ടി​യ​റ​െ​വ​ച്ചു ധ​മ്മമാ​ർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്കും പ​ഞ്ച​ശീ​ല​ത്തി​ലേ​ക്കും ക​ട​ന്ന പ്ര​ബു​ദ്ധ​മാ​യ പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന ദി​ന​മാ​ണ​ത്. 

അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് 1956ലെ ​അ​ശോ​ക വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യാ​യി​രു​ന്ന ഒ​ക്​​ടോ​ബ​ർ 14നെ ​അം​ബേ​ദ്ക​ർ മാ​ന​സാ​ന്ത​ര​ത്തി​നാ​യി തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​തും. അ​ശോ​ക​നി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് അം​ബേ​ദ്ക​ർ ബു​ദ്ധ​നെ​യും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​െൻറ സം​ഘ​ത്തെ​യും ധ​മ്മത്തെ​യും ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ആ​ധു​നി​ക​മാ​യി വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്ത​ത്. ഇ​ന്ത്യ​യും ലോ​ക​വും ക​ണ്ട ഏ​റ്റ​വും മ​ഹാ​നാ​യ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി ആ​യു​ധം ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച ദി​ന​ത്തെ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ സ്വ​യം സേ​വ​ക​സം​ഘ​വും പ​രി​വാ​ര​വും പൂ​താ​മ്പു​ള്ളി ബാ​ല​നും മ​റ്റും സ്​​ഥാ​പി​ച്ച ജാ​തി​ഹി​ന്ദു വി​ശ്വ​പ​രി​ഷ​ത്തു​ക​ളും കൂ​ടി ക​ഴി​ഞ്ഞ നാ​ല​ഞ്ചു പ​തി​റ്റാ​ണ്ടി​ലെ നി​ര​ന്ത​ര ആ​വ​ർ​ത്ത​ന ക​മ്മപ​രി​പാ​ടി​ക​ളി​ലൂ​ടെ, ആ​യു​ധ​പൂ​ജ​യു​ടെ​യും സാ​യു​ധ സൈ​നി​ക ദേ​ശീ​യ​ത​യു​ടെ​യും ആ​ക്രാ​മ​ക​മാ​യ സാ​യു​ധ പ​ഥ​സ​ഞ്ച​ല​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ദി​ന​മാ​ക്കി മാ​റ്റി​ത്തീ​ർ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഫാ​ഷി​സ​മാ​യ ജാ​തി​ഹി​ന്ദു ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണ ആ​ൺ​കോ​യ്മ​യു​ടെ മ​നഃ​ശാ​സ്​​ത്ര​ത്തേ​യും പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന പ​ദ്ധ​തി​യേ​യും ഹിം​സ​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളേ​യും തു​റ​ന്നു​കാ​ട്ടു​ന്ന സ​ന്ദ​ർ​ഭ​മാ​ണി​ത്.  ഇ​തു​പോ​ലെ ത​ന്നെ​യാ​ണ് അ​ക്ഷ​യ​തൃ​തീ​യ​യും ഗ​ണേ​ശ​ച​തു​ർ​ഥി​യും ര​ക്ഷാ​ബ​ന്ധ​ന​വും ജ​ന്മാ​ഷ്​​ട​മി​യും ഗീ​താ​ഭാ​ര​ത​യ​ജ്ഞ​ങ്ങ​ളും രാ​മാ​യ​ണാ​ച​ര​ണ​വു​മെ​ല്ലാം ഏ​താ​നും ദ​ശ​ക​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കേ​ര​ള​ത്തി​ലും രാ​ജ്യ​ത്തു​മെ​ല്ലാം സ്​​ഥാ​പി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഓ​ണ​ത്തെ വാ​മ​ന​ജ​യ​ന്തി​യാ​യും കാ​ണാ​മെ​ന്നും വി​ഷ്ണു​വി​​െൻറ സ്​​നേ​ഹം​കൊ​ണ്ടാ​ണ് മ​ഹാ​ബ​ലി​യെ പാ​താ​ള​ത്തി​ലേ​ക്ക്​ അ​യ​ച്ച​തെ​ന്നും മ​റ്റു​മു​ള്ള ക്ഷു​ദ്ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളും മ​ല​യാ​ള കു​ലീ​ന​രി​ൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ പു​റ​ത്തു​വ​ന്നു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ക​ഴി​ഞ്ഞ​വ​ർ​ഷം ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ ജൈ​ന​നാ​യ അ​മി​ത്ഷാ ഹി​ന്ദു​ത്വ​ത്തി​നാ​യി കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ വ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ്​ പ​രി​ഹാ​സ്യ​മാ​യ ക​ഥ​യാ​ണി​തെ​ന്നോ​ർ​ക്ക​ണം. ബൗ​ദ്ധ​മാ​യ ഓ​ണ​മി​ത്തി​നെ വൈ​ഷ്ണ​വ​മാ​ക്കാ​നും ബൗ​ദ്ധ​മാ​യ വ​ർ​ഷാ​ച​ര​ണ​ത്തെ രാ​മാ​യ​ണ​മാ​സാ​ച​ര​ണ​മാ​ക്കാ​നും അ​ഭി​ന​വ പു​ണ്യ​പു​രാ​ണ പാ​രാ​യ​ണ​ങ്ങ​ളും മ​ഹാ​ഭാ​ര​ത പ​ട്ട​ത്താ​ന​ങ്ങ​ളും ഇ​ളം​കു​ള​ത്തി​​െൻറ ഭാ​ഷ​യി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ കി​ണ​ഞ്ഞു​പ​ണി​യു​ക​യാ​ണ്. ഗീ​ത​യെ​യും അ​ത്​ വാ​ഹ​ന​മാ​ക്കു​ന്ന മ​ഹാ​ഭാ​ര​ത​ത്തെ​യും അ​ധി​ക​രി​ച്ചു​ള്ള വ​മ്പി​ച്ച വാ​ചാ​ടോ​പ​വും ഗീ​ർ​വാ​ണ പാ​ഠ​വ​ത്​​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ ത​ല​ങ്ങും വി​ല​ങ്ങും മു​ക്ര​യി​ട്ട​ല​റു​ക​യാ​ണ്. സാ​ഹി​ത്യ സാം​സ്​​കാ​രി​ക നാ​യ​ക​വേ​ല​യു​ടെ മ​റ​വി​ൽ ജാ​തി​ഹി​ന്ദു സ്​​മൃ​തി​ശ്രു​തി പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണ്യൃ​മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും പാ​ഠ​ബ​ല​വും അ​ധീ​ശ​ത്വ​വും പ​രോ​ക്ഷ​മാ​യി പ​ക​ർ​ന്നു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്ന കൂ​ടു​വി​ട്ടു​കൂ​ടു​മാ​റ​ലാ​ണി​ത്. കാ​ര​ണം ഈ ​ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​ൻ സം​സ്​​കൃ​തേ​തി​ഹാ​സ പാ​രാ​യ​ണ​ങ്ങ​ൾ മ​റ​ച്ചു​പി​ടി​ക്കു​ന്ന​തും മാ​യ്​​ക്കു​ന്ന​തും തെ​ന്നി​ന്ത്യ​യു​ടെ  സം​ഘ​സാ​ഹി​ത്യ​വും വ​ർ​ണാ​ശ്ര​മ​ധ​മ്മത്തെ എ​ട്ടാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​വ​രെ ത​ട​ഞ്ഞു​നി​ർ​ത്തി​യ ചി​ല​പ്പ​തി​കാ​ര​വും മ​ണി​മേ​ഖ​ല​യും അ​ട​ങ്ങു​ന്ന ത​മി​ഴി​ലെ പ​ഞ്ച​മ​ഹാ​കാ​വ്യ​ങ്ങ​ളും തി​ക​ച്ചും ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണ​വി​രു​ദ്ധ​മാ​യ തി​രു​ക്കു​റ​ലു​മ​ട​ങ്ങു​ന്ന ദ്ര​വീ​ഡി​യ​ൻ  സം​സ്​​കാ​ര​ധാ​ര​ക​ളു​മാ​ണ്. മാ​വേ​ലി​യു​ടെ തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട ഓ​മ്മക​ളെ വാ​മ​ന​ച​രി​ത​മാ​ക്കു​ന്ന​പോ​ലെ അ​ശോ​ക​​െൻറ ധ​മ്മവി​ജ​യ​ത്തെ അ​സു​ര​വ​ത്​​ക​രി​ച്ച അ​പ​ര​മാ​യ മ​ഹി​ഷാ​സു​ര​​െൻറ​യും രാ​വ​ണ​​െൻറ​യും, അ​താ​യ​ത് ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണ്യ​ത്തി​നു വ​ഴ​ങ്ങാ​തി​രു​ന്ന നീ​തി​മാ​ന്മാ​രാ​യ ധ​മ്മബോ​ധ​മു​ള്ള ബൗ​ദ്ധ​ബ​ഹു​ജ​ന നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​യാ​ക്കി ആ ​കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തെ ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ഹി​ന്ദു​ത്വം.

എ​ന്നാ​ൽ, ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​​െൻറ ഇ​ര​ക​ളാ​യ ദ​ലി​ത് ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്ന് സ്വ​ന്തം ച​രി​ത്രം തി​രി​ച്ച​റി​യു​ക​യും അം​ബേ​ദ്ക​റു​ടെ ഐ​തി​ഹാ​സി​ക​മാ​യ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ൾ​ക്കും ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ ദേ​ശീ​യ​താ​വി​മ​ർ​ശം ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന 1956ലെ ​മാ​ന​സാ​ന്ത​ര​ത്തി​നും ശേ​ഷം അ​ശോ​ക വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യെ വി​മോ​ച​നാ​ത്്മ​ക​മാ​യി വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്നു. സി. ​അ​യ്യ​പ്പ​​െൻറ ക​ഥ​യി​ൽ സൂ​ര്യ​നേ​യും ചു​മ​ന്നു​കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​രെ കു​റി​ച്ചു പ​റ​യു​ന്ന പോ​ലെ അം​ബേ​ദ്ക​ർ സ്​​കൂ​ളു​ക​ൾ ജ​ർമനി​യി​ലും ഹം​ഗ​റി​യി​ലും ന​വ​നാ​സി​ക​ളെ​യും സ്​​കി​ൻ​ഹെ​ഡ് ഫാ​ഷി​സ്​​റ്റു​ക​ളെ​യും ചെ​റു​ത്തു​കൊ​ണ്ട് ഉ​ദി​ച്ചു​യ​രു​ക​യാ​ണ്. ഉ​ന സം​ഭ​വ​ത്തി​നു ശേ​ഷ​വും ഹി​ന്ദു​ത്വം വി​ട്ട് പു​ത്ത​രു​ടെ ധ​മ്മമാ​ർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക്​ ക​ട​ന്നു​വ​രു​ന്ന ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കാ​യ ദ​ലി​ത​രും പി​ന്നാ​ക്ക​ക്കാ​രും അ​ശോ​ക വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി​യി​ലാ​ണ് നാ​ഗ്പു​രും മ​റ്റു ന​ഗ​രി​ക​ളി​ലും ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​രി​ത്ര​ഗ​ഹ​ന​മാ​യ മാ​ന​സാ​ന്ത​രം ന​ട​ത്തു​ന്ന​ത്. ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണി​ക​മാ​യ അ​ഖ​ണ്ഡ അ​ധീ​ശ ദേ​ശീ​യ​ത നേ​രി​ടു​ന്ന ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ വെ​ല്ലു​വി​ളി​യും ഉ​ൾ​ക്കി​ടി​ല​വു​മാ​യി പു​ത്ത​രും അ​ശോ​ക​രും അം​ബേ​ദ്ക​റും മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

കൊ​ല്ലാ​ൻ പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ക​യും കൊ​ല്ലു​ന്ന​വ​ൻ രാ​ജാ​വും ദൈ​വ​വു​മാ​കു​ന്ന വ​ർ​ണാ​ശ്ര​മ മ​താ​ന്ധ​ത​യി​ൽ​നി​ന്ന്​ മു​ക്​​ത​രാ​യി മ​നു​ഷ്യ​രാ​വു​ക​യാ​ണ്, കൊ​ല്ലു​ന്ന​വ​ൻ മൃ​ഗ​തു​ല്യ​നെ​ന്നു പ​ഠി​പ്പി​ച്ച നാ​ണു ഗു​രു​വി​​െൻറ നാ​ട്ടി​ലും ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ. രാ​വ​ണ​നേ​യും മ​ഹി​ഷാ​സു​ര​നെ​യും രാ​മ​നും ഭ​ഗ​വ​തി​യും മാ​റി​മാ​റി കൊ​ന്ന ദി​ന​മാ​യ​ല്ല മ​റി​ച്ച് അ​ശോ​ക​ൻ ബു​ദ്ധ​​െൻറ ധ​മ്മപാ​ത തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത ദി​ന​മാ​യാ​ണ് ഹി​ന്ദു​മ​ത​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ വ്യ​തി​രി​ക്​​ത​മാ​യി ദ​ലി​ത ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ളാ​യ അ​വ​ർ​ണ​ർ അ​ശോ​ക​വി​ജ​യ​ദ​ശ​മി കൊ​ണ്ടാ​ടു​ന്ന​ത്. ക​ഴി​ഞ്ഞ​വ​ർ​ഷം ത​ന്നെ തോ​ൽ​പ്പാ​വ​ക്കൂ​ത്തു​പോ​ലു​ള്ള പ്രാ​ചീ​ന ബൗ​ദ്ധ​ക​ലാ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ണ്ടെ​ടു​പ്പ് പാ​ല​ക്കാ​ട് കേ​ര​ള മ​ഹാ​ബോ​ധി മി​ഷ​​െൻറ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ അ​ര​ങ്ങേ​റി.

എ​ഴു​ത്തും എ​ഴു​ത്തി​നി​രു​ത്തും നാ​ന​മോ​നം എ​ന്ന ന​മോ​സ്​​തു ജി​ന​താം അ​ഥ​വാ ശാ​ക്യ​ജി​ന​മു​നി​ക്കു വ​ന്ദ​നം എ​ന്ന വ​ണ​ക്കാ​ഭി​വാ​ദ​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം തി​ക​ച്ചും ബൗ​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. ര​ണ്ടു ത​ല​മു​റ മു​ൻ​പു​വ​രെ അ​താ​യ​ത് പ​ത്തൊ​മ്പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ​പോ​ലും നാ​ന​മോ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ എ​ല്ലാ സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളും എ​ഴു​ത്തി​നി​രു​ത്ത​ലി​ൽ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച​ത്. അ​മ​ര​സിം​ഹ​നെ​ന്ന സിം​ഹ​ള​ബു​ദ്ധ​ഭി​ക്ഷു എ​ഴു​തി​യ അ​മ​ര​കോ​ശ​ത്തി​​െൻറ ആ​ദി​യി​ൽ​നി​ന്ന്​ പു​ത്ത​സൂ​ച​ക​മാ​യ ബോ​ധി​വൃ​ക്ഷ​ത്തെ വെ​ട്ടി രാ​മ​നെ സ്​​ഥാ​പി​ച്ച​പോ​ലെ പ​ത്തൊ​മ്പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ മാ​ത്ര​മാ​ണ് നാ​ന​മോ​നം നീ​ക്കി ഹ​രി​ശ്രീ​യെ കു​ടി​യി​രു​ത്തി​യ​ത്. എ​ഴു​ത്ത്, ചി​ത്രം, ശി​ൽ​പം, വാ​സ്​​തു​ശി​ൽ​പം, സം​ഗീ​തം, ആ​ട്ടം, കൊ​ട്ട്, നാ​ട​കം, ചി​ന്ത, വൈ​ദ്യം, ക​ള​രി എ​ന്നീ സം​സ്​​കാ​ര​ധാ​ര​ക​ളി​ലോ​രോ​ന്നി​ലും പു​ത്ത​രു​ടെ കാ​ല​ടി​ക​ൾ പ​തി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്; സ്​​ഥ​ല​നാ​മ​ങ്ങ​ളി​ലും വീ​ട്ടു​പേ​രു​ക​ളി​ലും നാ​മ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളി​ലു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ. വി​ശ്വ​നാ​ഥ​ൻ പു​ല​വ​രു​ടെ തോ​ൽ​പാ​വ​ക്കൂ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഉ​യി​ർ​ക്കു​ന്ന​ത് ആ​യി​രം വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു ശേ​ഷം ഹി​ന്ദു​ത്വ​ത്തെ അ​തി​ജീ​വി​ക്കു​ന്ന അ​ടി​ത്ത​ട്ടി​ലു​ള്ള ജ​ന​ത​യു​ടെ തി​ക​ഞ്ഞ പ്ര​ബു​ദ്ധ സം​സ്​​കാ​രം ത​ന്നെ​യാ​ണ്. ഹൈ​ന്ദ​വ ദേ​ശീ​യ​വാ​ദ​ത്തി​േ​ൻ​റ​യും സം​സ്​​കാ​ര ദേ​ശീ​യ​ത​യു​ടേ​യും ഹി​ന്ദു​ത്വ ഫാ​ഷി​സ​ത്തിേ​ൻ​റ​യും അ​പ​ര​വ​ത്​​ക​ര​ണ രാ​ക്ഷ​സീ​ക​ര​ണ കാ​ല​ത്ത് ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​രോ​ധം സം​സ്​​കാ​രം, ക​ല, രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ചി​ന്ത, ആ​ത്്മീ​യ​ത എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ത​ല​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു പ​ട​രു​ക​യാ​ണ്. വം​ശ​ഹ​ത്യാ​പ​ര​മാ​യ ഫാ​ഷി​സ​ത്തി​​െൻറ കി​രാ​ത​രൂ​പ​ങ്ങ​ളെ നൈ​തി​ക​മാ​യ സം​സ്​​കാ​ര​ധീ​ര​ത​യും സ​ർ​ഗാ​ത്്മ​ക​ത​യും ചെ​റു​ക്കു​ക​യാ​ണ്. കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തോ​ടും ഹിം​സ​യോ​ടും അ​രു​തെ​ന്നു പ​റ​യു​ക​യാ​ണ് ക​ല​യും സം​സ്​​കാ​ര​വും. സം​സ്​​കാ​ര​ത്തി​​െൻറ രാ​ഷ്​​്ട്രീ​യം പ്രാ​ഥ​മി​ക​മാ​കു​ന്ന അ​തി​ജീ​വ​ന​ത്തി​​െൻറ പ്ര​ക​ര​ണ​മാ​ണി​ത്. മ​ത​മേ​ല​ങ്കി​യി​ട്ടും മ​ത​വി​മ​ർ​ശ​ത്തി​​െൻറ പു​രോ​ഗ​മ​ന മേ​ല​ങ്കി​യി​ട്ടും ഒ​ളി​ഞ്ഞും തെ​ളി​ഞ്ഞും ച​ർ​വി​ത​ച​ർ​വ​ണം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഹൈ​ന്ദ​വ പു​രാ​ണേ​തി​ഹാ​സ പാ​രാ​യ​ണ​ങ്ങ​ളെ തി​ക​ഞ്ഞ നൈ​തി​ക വി​മ​ർ​ശ​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന സ​ന്ദ​ർ​ഭം സ​മാ​ഗ​ത​മാ​യി. ഇ​നി​യും ഈ ​കൊ​ല​ച്ച​തി തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ 1914ൽ ​നാ​ണു​വാ​ശാ​ൻ വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞ​പോ​ലെ ‘രാ​മാ​ദി​ക​ളു​ടെ കാ​ല​ത്തെ​ങ്കി​ൽ ശം​ബൂ​ക​​െൻറ ഗ​തി​യാ​വും ന​മു​ക്കു​ണ്ടാ​വു​ക, കാ​ര​ണം സ്​​മൃ​തി​ക​ൾ നോ​ക്കി ഭ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ര​ല്ലേ ഹി​ന്ദു​ക്ക​ൾ’ എ​ന്ന ദാ​രു​ണ അ​വ​സ്​​ഥ​യാ​വും നാം ​നേ​രി​ടേ​ണ്ടി വ​രി​ക. 
കാ​ല​ടി സം​സ്​​കൃ​ത സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് 
വി​ഭാ​ഗം അ​സി. പ്ര​ഫ​സ​റാ​ണ്​ ലേ​ഖ​ക​ൻ