'മുത്തച്​ഛ​െൻറ മൃതദേഹം അഴുകിത്തുടങ്ങി, എന്തുചെയ്യണമെന്ന്​ ഞങ്ങൾക്കറിയില്ല'; ഡൽഹിയിലെ ഈ കാഴ്​ചകൾ ആരെയും കരളലിയിപ്പിക്കും

ന്യൂഡൽഹി: സമയം വൈകീട്ട്​ നാല്​ മണിയായിട്ടുണ്ട്​. ദേശീയ തലസ്​ഥാനത്തെ പഞ്ചാബി ഭാഗ്​ ശ്​മശാനത്തിലേക്ക്​ നരച്ച മുടിയുള്ള ഒരു അന്ധൻ കടന്നുവരുന്നു. കൂടെ ഭാര്യയും മകളും. ശ്​മശാന നടത്തിപ്പുകാരൻ മുകേഷി​െൻറ അടുത്തേക്കാണ്​ അവർ ആദ്യമെത്തിയത്​. അയാൾ ത​െൻറ കൈകൾ കൂപ്പി യാചിക്കാൻ തുടങ്ങി, 'ഞാനൊരു അന്ധനാണ്​. ദയവായി എന്നോട്​ കരുണ കാണിക്കണം. എ​െൻറ പിതാവി​െൻറ മൃതദേഹം ഇവിടെ സംസ്​കരിക്കാൻ അവസരം നൽകണം. അദ്ദേഹം മരിച്ചിട്ട്​ മണിക്കൂറുകൾ പിന്നിട്ടു. ആരും ഞങ്ങൾക്ക്​ സംസ്​കാരത്തിന്​ ഇടം തന്നില്ല' -കണ്ടുനിന്നവരുടെ കണ്ണുകൾ അറിയാതെ നിറഞ്ഞ നിമിഷമായിരുന്നുവത്​.

മുകേഷിന്​ ചുറ്റും മറ്റു ചിലരും സമാന രീതിയിൽ അഭ്യർഥനയുമായി അവിടെയുണ്ടായിരുന്നു. 'സാർ, എനിക്ക്​ നിങ്ങളെ സഹായിക്കാൻ കഴിയില്ല. ഞങ്ങൾക്ക്​ ഇവിടെ സ്​ഥലമില്ല. ദയവായി മറ്റെവിടെയെങ്കിലും പോകുക' -മുകേഷ്​ ആ അന്ധ​െൻറ കൈകളിൽ പിടിച്ച്​ ത​െൻറ നിസ്സഹായാവസ്​ഥ വ്യക്​തമാക്കി.

'രാവിലെ ഏഴ്​ മണിക്കാണ്​ എ​െൻറ മുത്തച്​ഛ​ൻ വീട്ടിൽ വെച്ച്​ മരിച്ചത്​. ഇപ്പോൾ സമയം വൈകുന്നേരമായി. അദ്ദേഹത്തി​െൻറ ശരീരം ചൂടുകാരണം അഴുകിത്തുടങ്ങി. എന്താണ്​ ചെയ്യേ​ണ്ടതെന്ന്​ ഞങ്ങൾക്കറിയില്ല' -മടങ്ങിപ്പോകുന്ന സമയം ആ അന്ധ​െൻറ മകൾ അവിടെയുണ്ടായിരുന്ന മാധ്യമപ്രവർത്തകരോട്​ പറഞ്ഞു.

ആഴ്​ചകളായിട്ടുള്ള​ ഡൽഹിയുടെ നേർചിത്രമാണിത്​. ശവപ്പറമ്പായി മാറിയിരിക്കുന്നു രാജ്യതലസ്​ഥാനം. എവിടെയും നിർത്താതെ കത്തിയെരിയുന്ന ചിതകൾ. അതിൽനിന്ന്​ ഉയരുന്ന പുകയും ഗന്ധവുമെല്ലാം ജനങ്ങളുടെ ഹൃദയത്തെ വരെ മരവിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

ഗാസിപുർ ശ്മശാനത്തിൽ മാംസം കത്തുന്നതി​െൻറ ഗന്ധം വായുവിൽ ഇപ്പോഴും തങ്ങിനിൽക്കുന്നുണ്ട്​. 40ഓളം പേരെയാണ്​ ഒരേസമയം ഇവിടെ സംസ്‌കരിച്ചത്​. ശ്​മശാനത്തിൽ സ്​ഥലമില്ലാത്തതിനാൽ സമീപത്തെ കാർ പാർക്കിങ്​ കേന്ദ്രത്തിലാണ്​ ചിതകൊളുരുക്കിയത്​. വീണ്ടും ചിതകൾക്ക്​ തീപിടിക്കാനായി അടുത്ത മൃതദഹേങ്ങൾ ഇവിടെ വരിനിൽക്കുകയാണ്​.

'ഒരു ചിത മാത്രമായിട്ട്​ ഞങ്ങൾക്ക് കത്തിക്കാൻ കഴിയില്ല. ഒരെണ്ണം കത്തിച്ചാൽ, അതി​െൻറ പുകപടലം മറ്റ് ചിതകളെയും വലയം ചെയ്യും. അതോടെ അവ ഉപയോഗശൂന്യമാകും. അതിനാൽ ഞങ്ങൾ എല്ലാ മൃതദേഹങ്ങളും അണിനിരത്തി ഒരുമിച്ച്​ കത്തിക്കുകയാണ്​. മൃതദേഹങ്ങൾ സംസ്‌കരിക്കാനും സമയം ലാഭിക്കാനുമുള്ള ഏറ്റവും നല്ല മാർഗമാണിത്' -ഗാസിപുർ ശ്​മശാനത്തി​െൻറ ചുമതലയുള്ള സുനിൽ ശർമ പറയുന്നു.

സരായ് കാലെ ഖാനിൽ 31 ചിതകൾക്ക്​ ശേഷിയുള്ള ശ്മശാനമുണ്ട്​. അവിടെയിപ്പോൾ ഒരേ സമയം നൂറിലധികം ചിതകൾ ഉൾക്കൊള്ളാൻ കഴിയുന്ന രീതിയിൽ വിപുലീകരിക്കുകയാണ്​. ചൊവ്വാഴ്ച 24 പുതിയ പ്ലാറ്റ്​ഫോമുകൾ പൂർത്തിയായി. അടുത്ത 24 എണ്ണം ഉടൻ തന്നെ പൂർത്തിയാകും.

കോവിഡി​െൻറ രണ്ടാംതരംഗം ഡൽഹിയെ പിടിച്ചുലക്കുകയാണ്​. വീടുകളിൽനിന്നും ആശുപത്രികളിൽനിന്നും ശ്​മശാനങ്ങളിലേക്ക്​ മൃതദേഹങ്ങളുടെ കുത്തൊഴുക്കാണ്​. ബുധനാഴ്ച നഗരത്തിൽ 25,986 പുതിയ കേസുകളും 368 മരണങ്ങളുമാണ്​ രേഖപ്പെടുത്തിയത്​. ഇത്രയും മൃതദേഹങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളാനായി വളർത്തുമൃഗങ്ങളുടെ ശ്മശാനം വരെ സർക്കാർ ഉപയോഗിക്കാനുള്ള ഒരുക്കത്തിലാണ്​.

കഴിഞ്ഞ വർഷം ദക്ഷിണ ഡൽഹി മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ സ്​ഥിരംസമിതി ദ്വാരകയിൽ മൃഗ ശ്മശാനം സ്ഥാപിക്കാൻ അനുമതി നൽകിയിരുന്നു. കോവിഡ്​ വ്യാപിച്ചതോടെ പദ്ധതി നിർത്തിവെച്ചിരുന്നു. ഇപ്പോൾ കാര്യങ്ങൾ പിടിവിട്ട​േതാടെ ശ്​മാശനത്തി​െൻറ പണി വീണ്ടും പുനരാരംഭിച്ചു. അടുത്ത ദിവസങ്ങളിൽ തന്നെ അത്​ പ്രവർത്തനക്ഷമമാകും.

ഡൽഹി ഡയറക്ടറേറ്റ് ഓഫ് ഇക്കണോമിക്സ് ആൻഡ് സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്സ് കണക്കുപ്രകാരം കോവിഡിന്​ മുമ്പ് 2019ൽ 1,45,284 പേരാണ്​ ഡൽഹിയിൽ മരിച്ചത്​. അതായത്​ പ്രതിദിനം ശരാശരി 398 മരണങ്ങൾ. എന്നാൽ, കഴിഞ്ഞ ഒരാഴ്ചയായി നഗരത്തിൽ പ്രതിദിനം 300ന്​ മുകളിൽ കോവിഡ്​ മരണങ്ങളാണ്​ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യുന്നത്​. സാധാരണ മരണങ്ങളുടെ നിരക്കും ഇപ്പോൾ 2019ലെ കണക്കിനേക്കാൾ വർധിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന്​ ശ്മശാനങ്ങളിലെ തൊഴിലാളികളും ഡൽഹി മുൻസിപ്പൽ കോർപറേഷൻ ഉദ്യോഗസ്ഥരും പറയുന്നു.

ഏപ്രിൽ 19 മുതൽ ഏപ്രിൽ 28 വരെ 28 ശ്​മശാനങ്ങളിലായി 5,404 മൃതദേഹങ്ങളാണ്​ ദഹിപ്പിച്ചത്​. ഏപ്രിൽ 28ന്​ മാത്രം 703 മൃതദേഹങ്ങളാണ്​ അഗ്​നിക്കിരയായത്​. ഡൽഹിയിൽ കുറഞ്ഞത് 53 ശ്മശാനങ്ങളുണ്ട്. അതിൽ 28 എണ്ണം കോവിഡ് ബധിച്ച്​ മരിച്ചവർക്കായി തുറന്നിരിക്കുന്നു.

മൃതദേഹങ്ങൾ സമയത്തിന്​ സംസ്‌കരിക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്താനായി ശ്മശാനത്തിലെ തൊഴിലാളികളും പുരോഹിതന്മാരും 12 മണിക്കൂർ വരെ ജോലി ചെയ്യുന്നു. പലരും ജോലി തീരു​േമ്പാ​േഴക്കും തളർന്ന്​ അവശരാകും. നൂറിലധികം മൃതദേഹങ്ങൾ സംസ്​കരിക്കുന്ന ഗാസിപ്പൂരിലെ ശ്​മശാനത്തിൽ 18 പേർ മാത്രമാണ്​ ജോലിക്കായുള്ളത്​. അവരിൽ ചിലർ രാത്രിയും ചിതകൾക്ക്​ തീപടരുകയാണ്​.

ആശുപത്രികൾ ശവസംസ്കാര സ്ഥലങ്ങളിലേക്ക് മൃതദേഹങ്ങൾ ക്രമരഹിതമായി വിട്ടയക്കുന്നതും ബന്ധുക്കൾ അവരോട്​ നിർദേശിച്ച ശ്മശാനത്തിലേക്ക് പോകാത്താതും പ്രശ്​നം ഗുരുതമാക്കുന്നുവെന്ന്​ ഡൽഹി മുൻസിപ്പൽ കോർപറേഷനിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥൻ പറഞ്ഞു. 'ശ്മശാനത്തിലെ തൊഴിലാളികൾ രാവിലെ തന്നെ ജോലിക്കെത്തുന്നുണ്ട്​. പക്ഷെ, ആശുപത്രികൾ രാവിലെ 11 മണിയോടെയാണ്​ മൃതദേഹങ്ങൾ പുറത്തുവിടുന്നത്​. സമയബന്ധിതമായി മൃതദേഹങ്ങൾ പുറത്തുവിടുന്നതിനുപകരം ആശുപത്രികൾ അവയെ കൂട്ടമായിട്ടാണ്​ നൽകുന്നത്​. ഇത് വലിയ തിരക്കിന് കാരണമാകുന്നു' -ഉദ്യോഗസ്ഥൻ കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

ശ്​മശാനങ്ങളുടെ​ അപര്യാപ്​തതക്ക്​ പുറമെ ചിതയൊരുക്കാൻ ആവശ്യമായ വിറകിനും ഡൽഹിയിൽ ക്ഷാമമുണ്ട്​. നിലവിൽ ഒരു ദിവസം ഏകദേശം 1,000 ക്വിൻറൽ വിറകാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്. അയൽ സംസ്​ഥാനങ്ങളും സമാന പ്രശ്​നം നേരിടുന്നതിനാൽ പത്ത്​ ദിവസത്തിനുള്ളിൽ വിറക്​ തീരാൻ സാധ്യതയുണ്ട്​. കൂടുതൽ വിറകിന്​ പകരം ആവശ്യമെങ്കിൽ ചാണകം ഉപയോഗിക്കാനാണ്​ അധികൃതർ ആവശ്യപ്പെടുന്നത്​.