ചരിത്രം എന്നും അവൾക്കൊപ്പം

മാർച്ച്​ 8 വനിതാദിനം

കാദംബിനി ഗാംഗുലി (18 ജൂലൈ 1861-3 ഒക്​ടോബർ 1923)

ബ്രിട്ടീഷ്​ ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ വനിത ബിരുദധാരികളിൽ ഒരാളായ കാദംബിനി ഗാംഗുലി ബംഗാളിൽ ജനിച്ചു. സ്​ത്രീവിമോചന പ്രവർത്തകയായിരുന്ന അവർ സ്​ത്രീത്തൊഴിലാളികളുടെ ഉന്നമനത്തി​നുവേണ്ടി അക്ഷീണം പ്രവർത്തിച്ചു. 1889ലെ കോൺഗ്രസ്​ സമ്മേളനത്തിൽ പ​​​െങ്കടുത്ത ആറു സ്​ത്രീകളിൽ ഒരാളാണ്​. ബംഗാൾ വിഭജന കാലത്ത്​ സ്​ത്രീകളുടെ സമ്മേളനം വിളിച്ചുചേർത്തത്​ കാദംബിനി ഗാംഗുലിയായിരുന്നു.

കിറ്റൂർ ചെന്നമ്മ (23 ഒക്​ടോബർ 1778–21 ഫെബ്രുവരി 1829)

കർണാടകയിലെ കിറ്റൂർ ദേശത്തെ റാണിയായിരുന്നു കിറ്റൂർ ചെന്നമ്മ. ഡൽഹൗസി പ്രഭു നടപ്പാക്കിയ ദത്തവകാശ നിരോധന നിയമത്തി​െൻറ ആദ്യ ഇര കൂടിയായിരുന്നു കിറ്റൂർ ​െചന്നമ്മ. അവരുടെ ദത്തുപുത്ര​ൻ ശിവലിംഗപ്പയുടെ അധികാരാവകാശം ഇൗസ്​റ്റ്​ ഇന്ത്യ കമ്പനി തിരസ്​കരിക്കുകയായിരുന്നു. കിറ്റൂർ ദേശത്തെ ആ​ക്രമിച്ച​ ബ്രിട്ടീഷ്​ ​സൈന്യത്തോട് യുദ്ധം ചെയ്യുകയും കിറ്റൂർ സൈന്യം കലക്​ടർ ജോൺ താക്കറെ വധിക്കുകയും ചെയ്​തു. ഇംഗ്ലീഷ്​ സൈന്യം തടവിലാക്കിയ ​െചന്നമ്മ തടവിൽ കഴിയവെ തന്നെയാണ്​ മരിച്ചത്​. 2007 സെപ്​റ്റംബർ 11ന്​ അന്നത്തെ രാഷ്​ട്രപതി പ്രതിഭ പാട്ടീൽ കിറ്റൂർ ചെന്നമ്മയുടെ ​ ​പ്രതിമ അനാച്ഛാദനം ചെയ്​തു.

മാഡം കാമ ​(24 സെപ്​റ്റംബർ 1861^13 ആഗസ്​റ്റ് 1936)

സമ്പന്ന കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച ഭികാജി എന്ന മാഡം കാമ ആ ജീവിതം ഉപേക്ഷിച്ച്​​ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുവേണ്ടി പൊരുതി. ​മുംബൈയിൽ ​േപ്ലഗ്​ പടർന്നുപിടിച്ച കാലത്ത്​ ജീവൻപോലും പണയംെവച്ച്​ അവർ രോഗികൾക്കുവേണ്ടി പ്രവർത്തിച്ചു. 1907ൽ അന്താരാഷ്​ട്ര സോഷ്യൽ കോൺഫറൻസിൽ പ​െങ്കടുത്തിരുന്നു. ഒടുവിൽ േപ്ലഗ്​ പിടിപെട്ട്​ മരണത്തിൽനിന്ന്​ അത്ഭുതകരമായി രക്ഷപ്പെ​െട്ടങ്കിലും അത്​ അവരുടെ ശരീരത്തെ തളർത്തി. സ്വാതന്ത്ര്യസമര സേനാനികളുമായി അടുത്തബന്ധം പുലർത്തിയ ഇവർ ഒന്നര വർഷത്തോളം ദാദാഭായ്​ നവറോജിയുടെ പ്രൈവറ്റ്​ സെക്രട്ടറിയായിരുന്നു. ഇന്ത്യൻ വിപ്ലവകാരികൾ പാരിസിൽ നിന്നിറക്കിയ വന്ദേമാതരത്തി​െൻറ പബ്ലിഷർ മാഡം കാമയായിരുന്നു.

കസ്​തൂർബ ഗാന്ധി (1869 ഏപ്രിൽ ^1944 ഫെബ്രുവരി)

ഗാന്ധിജിയുടെ പത്​നിയായതോടെ 'ബാ' ഭാരതത്തി​െൻറ മാതാവായി മാറുകയായിരുന്നു. സത്യഗ്രഹത്തി​െൻറ ഭാഗമായതിനെ തുടർന്ന്​ ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിൽ​െവച്ച്​ ജയിൽവാസം അനുഭവിക്കേണ്ടിവന്നിട്ടുണ്ട്​. ഇന്ത്യയിൽ തിരിച്ചെത്തിയ അവർ സബർമതിയിലെ ഗാന്ധിയുടെ നിത്യസഹായിയായി. ചമ്പാരൻ സമരം, ഖാദി പ്രചാരണ പരിപാടി, ക്വിറ്റിന്ത്യ സമരം തുടങ്ങിയവയിലെല്ലാം മുഖ്യ പങ്കാളിയാവുകയും ജയിൽവാസം അനുഭവിക്കുകയും ചെയ്​തു.

സരോജിനി നായിഡു (13 ഫെബ്രുവരി 1879 ^ 2 മാർച്ച്​ 1949)

ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ വനിത ഗവർണറായിരുന്നു സരോജിനി നായിഡു. ഉത്തർപ്രദേശിലാണ്​ ഗവർണറായി പ്രവർത്തിച്ചത്​. ഗാന്ധിജിയുടെ ശിഷ്യയായിരുന്ന അവർ സ്വാതന്ത്ര്യസമര കാലത്ത്​ ഇന്ത്യ മുഴുവൻ സഞ്ചരിച്ച്​ ആളുകളെ ഉണർത്തി. 1947 മാർച്ച്​ 23ന്​ നടന്ന സമ്മേളനത്തി​െൻറ അധ്യക്ഷയുമായിരുന്നു. നിരവധി തവണ ജയിൽവാസം അനുഷ്​ഠിച്ചു.

പെറിൻബെൻ ക്യാപ്​റ്റൻ (1888 ^ ഫെബ്രുവരി 1958)

ദാദാഭായ്​ നവറോജിയുടെ ഏകമകനായ ഡോ. അർദേഷിറി​െൻറ മകളാണ്​ പെറിൻബെൻ ക്യാപ്​റ്റൻ. ബോം​െബയിലെ ആദ്യകാല വനിത പ്രസ്ഥാനമായ രാഷ്​ട്രീയ സ്​ത്രീസഭ രൂപവത്​കരണത്തി​ൽ നിർണായക പങ്കുവഹിച്ചു. ഉപ്പുസത്യഗ്രഹ കാലത്ത്​ പെറിൻബെൻ, ലീലാവതി ബെൻ മുൻഷി, കമലാദേവി ചതോപാധ്യായ, തത്തൻ ബെൻ മേത്ത തുടങ്ങിയവരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ വിദേശമദ്യ ഷാപ്പുകളിൽ വ്യാപകമായ പിക്കറ്റിങ്​ നടത്തുകയും തടവറയിലാവുകയും ചെയ്​തു. കോൺഗ്രസി​െൻറ ഡിക്​ടേറ്റർ സ്​ഥാനവും വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്​.

നെല്ലി സെൻഗുപ്​ത (12 ജനുവരി 1886^23 ഒക്​ടോബർ1973)

കേംബ്രി​ജിൽ ജനിച്ച നെല്ലി , അവരുടെ അമ്മ എഡിത്തി​െൻറ വിദ്യാർഥിയായിരുന്ന ജിതേ​ന്ദ്ര മോഹെൻ സൻഗുപ്​തയുമായി സൗഹൃദത്തിലാവുകയും ​െസൻഗുപ്​തയെ വിവാഹം ചെയ്​തശേഷം ഇന്ത്യയിലെത്തുകയുമായിരുന്നു. നിസ്സഹകരണ സമരത്തിലുൾപ്പെടെ പ​​െങ്കടുത്തിട്ടുള്ള ഇവർ തടവറയിൽ കിടന്നിട്ടുണ്ട്​. 1936, 1940, 1946 വർഷങ്ങളിൽ ബംഗാൾ നിയമസഭയിലേക്ക്​ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. വിഭജനത്തിനുശേഷം ഭർതൃഗൃഹമായ ചിറ്റഗോങ്ങിൽ തുടരാൻതന്നെ അവർ തീരുമാനിച്ചു.

മീര ​െബഹൻ ((22 നവംബർ 1892 – 20 ജൂലൈ1982)

ബ്രിട്ടീഷ്​​ നേവി ഉദ്യോഗസ്ഥ​െൻറ മകളായ മെഡലിൻ ഗാന്ധിജിയോടുള്ള ആരാധനയെ തുടർന്ന്​ അദ്ദേഹത്തി​​െൻറ ശിഷ്യയായി മാറുകയായിരുന്നു. സബർമതിയിലെത്തി അവിടത്തെ അന്തേവാസിയായ അവരെ ഗാന്ധിജി തന്നെയാണ്​ 'മീര ബെഹൻ' എന്ന്​ വിളിച്ചത്. 1960ൽ 'സ്​പിരിറ്റ്​സ്​ ഒാഫ്​ പിൽഗ്രിമേജ്'​ എന്ന ആത്മകഥ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

അക്കാമ്മ ചെറിയാൻ (15 ഫെബ്രുവരി 1909^5 മേയ്​ 1982)

കാഞ്ഞിരപ്പള്ളിക്കാരിയായ അക്കാമ്മ ചെറിയാൻ 1938ലെ കാഞ്ഞിരപ്പള്ളിയിലെ സ്​ത്രീകളുടെ സമരത്തി​െൻറ നേതാവായിരുന്നു. ചിത്തിരതിരുനാൾ രാജാവിന്​ നിവേദനം സമർപ്പിക്കുന്നത്​ തടയാൻ തോക്കുമായെത്തിയ കേണൽ വാട്​കിസി​െൻറ തോക്കിൻമുനയിലേക്ക്​ സ​െധെര്യം കടന്നുചെന്ന ധീരവനിതയാണ്​ അക്കാമ്മ ചെറിയാൻ. 1942ൽ സ്​റ്റേറ്റ്​ കോൺഗ്രസി​െൻറ ആക്​ടിങ്​​പ്രസിഡൻറായി. സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര തിരുവിതാംകൂർ നിയമസഭയിലേക്ക്​ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

ആനി മസ്​ക്രീൻ (6 ജൂൺ 1902^19 ജൂലൈ 1963)

തിരുവിതാംകൂർ സ്​റ്റേറ്റ്​ കോൺഗ്രസി​െൻറ സജീവ പ്രവർത്തകയായിരുന്നു ആനി മസ്​ക്രീൻ. സിവിൽ നിയമലംഘന പരിപാടിയിൽ പ​െങ്കടുത്ത ആനി മസ്​ക്രിന്​ 18 മാസത്തെ കഠിനതടവും 1000 രൂപ പിഴയും വിധിച്ചു. 1944ൽ സ്​റ്റേറ്റ്​ കോൺഗ്രസ്​ സെക്രട്ടറിയായി. 1948ൽ നിയമസഭയിലേക്ക്​ എതിരില്ലാതെ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

ഹാജിറ ബീഗം (10 ഡിസംബർ 1910 -20 ജനുവരി 2003)

കോളജ്​ പഠനകാലത്തുതന്നെ വിദ്യാർഥികളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കാൻ വിവിധ സത്യഗ്രഹ സമരങ്ങളിൽ പ​െങ്കടുത്തു. കമ്യൂണിസ്​റ്റ്​​ പാർട്ടിയുടെ ജില്ല സെക്രട്ടറിയായിരുന്ന ഹാജിറ 'പ്രഭ' എന്നപേരിൽ ഒരു ഹിന്ദി മാസിക പുറത്തിറക്കി.

1940ലെ അഖിലേന്ത്യ വിമൻസ്​ കോൺഫറൻസി​െൻറ ഒാർഗനൈസിങ്​ സെക്രട്ടറിയായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1954ൽ കോപൻ​േഹഗനിൽ നടന്ന വിമൻസ്​ വേൾഡ്​ കോൺഗ്രസിൽ ഇന്ത്യൻ പ്രതിനിധി സംഘത്തെ നയിച്ചു.

എ.വി. കുട്ടിമാളു അമ്മ (23 ഏപ്രിൽ 1905-14 ഏപ്രിൽ 1985)

നിയമലംഘന സമരത്തിൽ പ​െങ്കടുത്ത്​ അറസ്​റ്റിലായി. 1936ൽ മദ്രാസ് നിയമസഭയിലേക്ക്​ നടന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മലബാറിലെ അർബൻ നിയോജക മണ്ഡലത്തിൽനിന്ന്​ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1937ൽ ഡി.സി .സിയുടെ ട്രഷററായി. പലതവണ ജയിൽവാസമനുഷ്​ഠിച്ചു​. ഒ​േട്ടറെ ജീവകാരുണ്യ പ്ര്വർത്തനങ്ങളിലും ഏർപ്പെട്ടിരുന്നു.

കൽ​പന ദത്ത്​ (27 ജൂലൈ 1914 -9 ഫെബ്രുവരി 1995)

കൽക്കത്തയിലെ ആദ്യ വിദ്യാർഥി സംഘടനയായ 'ഛാത്രിസംഘ'യിൽ അംഗമായി. സൂര്യസെന്നും സംഘവും നടത്തിയ ആയുധപ്പുര ആക്രമണത്തി​െൻറ ഗൂഢാലോചനയിൽ പ​ങ്കാളിയാവുകയും തുടർന്ന്​ തടവനുഭവിക്കുകയും ചെയ്​ത കൽപന ഉജ്ജ്വല പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടത്തിയ വിപ്ലവകാരിയാണ്​. റഷ്യൻ ഭാഷാപഠന ഇൻസ്​റ്റിറ്റ്യൂട്ടി​െൻറ സഥാപക ഡയറക്​ടറായിരുന്നു കൽ​പന.

കെ.പി. ജാനകി അമ്മാൾ (1917-1 മാർച്ച്​ 1992)

നാടകം എന്ന മാധ്യമത്തെ ദേശീയത വളർത്തുന്നതിൽ ഒരു ജനകീയായുധമാക്കി മാറ്റിയ ധീരയായ കലാകാരിയും വിപ്ലവകാരിയുമായിരുന്നു ജാനകി അമ്മാൾ. അന്ന്​ നാടകത്തിൽ സ്​ത്രീകഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിച്ചിരുന്നത്​ പുരുഷന്മാരായിരുന്നു. ഇൗ സമ്പ്രദായം തകർത്തത്​ തമിഴ്​ ജനതയുടെ മനസ്സിൽ ദേശീയ ബോധം വളർത്തുന്നതിൽ നിർണായക പങ്കുവഹിച്ചു.

അരുണ ആസഫലി (16 ജൂ​െലെ 1909 – 29 ജൂലൈ 1996)

ഉപ്പുസത്യഗ്രഹ കാലത്ത്​ ഗാന്ധി^ഇർവിൻ ഉടമ്പടിയുടെ ഭാഗമായി തടവറയിലെ രാഷ്​ട്രീയ നേതാക്കളെല്ലാം മോചിതരായ​പ്പോഴും അരുണ​െയ വിട്ടയച്ചില്ല. ക്വിറ്റിന്ത്യ സമരകാലത്ത്​ പ്രമുഖരായ കോൺഗ്രസ്​ പ്രവർത്തകരെല്ലാം അറസ്​റ്റിലായ​േപ്പാൾ അരുണയടക്കമുള്ള സോഷ്യലിസ്​റ്റ്​ നേതാക്കളാണ്​ സ്വാതന്ത്ര്യ പ്രസ്​ഥാനത്തെ ധീരമായി നയിച്ചത്​. 'ഇൻക്വിലാബ്​' എന്ന പ്രസിദ്ധീകരണം ആരംഭിച്ചു.

ബീന ദാസ്​ (1911 ആഗസ്​റ്റ്​ 24 ^ 1986 ഡിസംബർ 26)

അച്ഛനും അമ്മയും സാമൂഹിക പ്രവർത്തകരായിരുന്ന ബീനയുടെ കുഞ്ഞുനാളിൽ തന്നെ അവർ ഗാന്ധിശിഷ്യയായി മാറി. 'ഛാത്രിസംഘ' എന്ന പെൺകുട്ടികളുടെ സംഘടനയുടെ സജീവ ​പ്രവർത്തകയായിരുന്ന​ 1926ലെ കൽക്കത്ത കോൺഗ്രസിൽ വളൻറിയറായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്​. കൽക്കത്ത യൂനിവേഴ്​സിറ്റി ബിരുദദാന ചടങ്ങിനിടയിൽ ബീന ബംഗാൾ ഗവർണർ സ്​റ്റാൻലി ജാക്​സനു നേരെ നിറയൊഴിച്ചു. തുടർന്ന്​ ഒമ്പതുവർഷം കഠിനതടവിനു ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ടു. ഗാന്ധിജിയുടെ ശ്രമഫലമായി 1939ൽ മോചിതയായ ശേഷം വീണ്ടും കോൺഗ്രസിൽ സജീവമായി. 1946 മുതൽ 1951 വരെ ബംഗാൾ നിയമസഭ സാമാജികയായിരുന്നു.

ദുർഗാവതിദേവി (7 ഒക്​ടോബർ1907 – 15 ഒക്​ടോബർ1999)

ബ്രിട്ടീഷ്​ ഭരണത്തിനെതി​െര സായുധകലാപം നയിച്ച വിപ്ലവകാരിയായിരുന്നു ദുർഗാവതിദേവി. സാൻഡേഴ്​സ്​ വധത്തിനുശേഷം ലാഹോറിൽനിന്ന്​ രക്ഷ​പ്പെട്ട്​ സാഹസികമായ രീതിയിൽ ഭഗത് ​സിങ്ങിനെ സഹായിച്ചതോടുകൂടിയാണ്​ ദുർഗാവതിദേവി ചരിത്രത്തിലിടം നേടുന്നത്​. അതിനുശേഷം നിരവധി തവണ വിപ്ലവകരമായ പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടത്തി. സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം മറ്റ്​ സമരസേനാനികളിൽനിന്ന്​ തികച്ചും വ്യത്യസ്​തയായി ദുർഗാവതിദേവി ഗാസിയാബിൽ സാധാരണ ജീവിതം നയിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു. അവിടെ തന്നെ നിർധനരായ വിദ്യാർഥികൾക്കായി​ വിദ്യാലയം ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്​തു.

സുചേത കൃപലാനി (1908 ജൂൺ 25^1974 ഡിസംബർ 1)

അലഹബാദിലെ കോൺഗ്രസ്​ ഒാഫിസ്​ കേന്ദ്രീകരിച്ചായിരുന്നു സുചേത കൂടുതൽ പ്രവർത്തനങ്ങളും നടത്തിയത്​. രണ്ടുവർഷം തടവിലായി. 1959ൽ കോൺഗ്രസ്​ ജനറൽ സെക്രട്ടറിയും1963ൽ ഉത്തർപ്രദേശ്​ മുഖ്യമ​ന്ത്രിയും.

ഉഷ മേത്ത (25 മാർച്ച്​ 1920–11 ആഗസ്​റ്റ്​ 2000)

എട്ടാം വയസ്സിൽ വിദേശമദ്യഷാപ്പ്​ പിക്കറ്റ്​ ചെയ്​തതിനെ തുടർന്ന്​ മർദനമേറ്റു. ഗാന്ധിയുടെ ശിഷ്യയായിരുന്ന ഇവർ ആഡംബര ജീവിതത്തിൽനിന്ന്​ വിട്ടുനിന്നു. പ്രമുഖ കോൺഗ്രസ്​ നേതാക്കളെല്ലാം അറസ്​റ്റ്​ ചെയ്യപ്പെട്ടപ്പോൾ 1942 ആഗസ്​റ്റ്​ ഒമ്പതിന്​ ബോംബെ ഗോവാലിയ ടാങ്ക്​ ഗ്രൗണ്ടിൽ ഉഷയടക്കമുള്ള രണ്ടാംനിര നേതാക്കൾ കോൺഗ്രസ്​ പതാകയുയർത്തി സമരത്തിന്​ ആവേശം പകർന്നു. അക്കാലത്ത്​ തരംഗമായിരുന്ന കോൺഗ്രസ്​ റേഡിയോയുടെ പിറകിൽ ഉഷ മേത്തയുമുണ്ടായിരുന്നു.

മൃദുല സാരാഭായ്​ (6 മേയ്​1911 – 26 ഒക്​ടോബർ 1974)

അതിസമ്പന്നമായ കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച മൃദുല പിന്നീട്​ ഗാന്ധി മാർഗം സ്വീകരിക്കുകയായിരുന്നു. മദ്യഷാപ്പുകൾ പിക്കറ്റ്​ ചെയ്യാനും ദണ്ഡി ഉപ്പുകൾ വിറ്റഴിക്കാനും മുന്നിട്ടിറങ്ങിയ അവർ പലതവണ ജയിൽവാസം അനുഭവിച്ചു. 1945ൽ ബോംബെ നിയസഭാംഗത്വം നിരസിച്ച്​ ശാന്തിസേനയുടെ പ്രവർത്തനത്തിൽ മുഴുകുകയായിരുന്നു. സ്​ത്രീവിമോചനത്തെയും ദേശീയസ്വാതന്ത്ര്യത്തെയും ഇണക്കിച്ചേർത്തുകൊണ്ട്​ പുരുഷാധിപത്യ​െത്ത പൂർണമായും നിഷേധിച്ച മൃദുല സാരാഭായ്​ ഒരു ഫെമിനിസ്​റ്റായിരുന്നു.

കമലാദേവി ചതോപാധ്യായ (3 ഏപ്രിൽ1903 – 29 ഒക്​ടോബർ 1988)

ഉപ്പുസത്യഗ്രഹത്തിൽ പ​​െങ്കടുത്ത്​ ബോംബെ പ്രസിഡൻസിയിൽ ആദ്യം അറസ്​റ്റിലാവുന്ന വനിത. ഇന്ത്യൻ കലാമേളയെയും കരകൗശലവിദ്യകളെയും സംരക്ഷികുന്നതിൽ വലിയ പങ്കുവഹിച്ചു. ഹസ്​തകലകളുടെ അമ്മയായി അവർ അറിയപ്പെട്ടു. 17 വർഷത്തോള​ം ഇന്ത്യൻ ഹാൻഡിക്രാഫ്​റ്റ്​ ബോഡി​െൻറ അധ്യക്ഷപദം അലങ്കരിച്ചു.

സിസ്​റ്റർ നിവേദിത 28ഒക്​ടോബർ 1867 – 13 ഒക്​ടോബർ 1911

ഉത്തര അയർലൻഡിൽ ജനിച്ച മാർഗരറ്റ്​ വിവേകാനന്ദ​െൻറ ജീവിതത്തിൽ ആകൃഷ്​ടയായി ഇന്ത്യയിലെത്തുകയായിരുന്നു. ബ്രഹ്മചര്യ സ്വീകരിച്ച ഇവർക്ക്​ വിവേകാനന്ദനാണ്​ 'നിവേദിത' എന്ന പേര്​ നൽകുന്നത്​. ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്​ട്രീയ സാംസ്​​കാരിക പ്രവർത്തകരുമായി അടുത്ത ബന്ധം പുലർത്തിയിരുന്ന ഇവർ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ നോട്ടപ്പുള്ളിയായിരുന്നു.

ക്യാപ്​റ്റൻ ലക്ഷ്​മി (24 ഒക്​ടോബർ1914 – 23 ജൂലൈ 2012)

ഝാൻസി റാണി റെജിമെൻറി​െൻറ നേതൃത്വമേറ്റെടുത്തതോടെയാണ്​ ലക്ഷ്​മി സ്വാമിനാഥൻ ക്യാപ്​റ്റൻ ലക്ഷ്​മിയാവുന്നത്​. സ്​ത്രീകളുടെ മാത്രമായ സൈനിക ദളമാണ്​ ഝാൻസി റാണി റെജിമെൻറ്​. പിന്നീടങ്ങോട്ട്​ സാഹസികവും അതിഗൗരവുമായ പല യുദ്ധങ്ങൾക്കും അവർ നേതൃത്വം കൊടുത്തു​.

മൃണാൾ ഘോറെ ( 24 ജൂൺ1928 – 17 ജൂലൈ 2012)

ആറാമത്​ ലോക്​സഭയിലെ​ അംഗമായ മൃണാൾ ഘോറെ 'പാനിവാലി ബായി' എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്​. വടക്കേ മുംബൈയിലെ ഗോരെഗാവോം എന്ന സ്ഥലത്ത് രൂക്ഷമായ കുടിവെള്ള ദൗർലഭ്യം പരിഹരിക്കാൻ അവർ ​പരിശ്രമിച്ചതി​െൻറ ഫലമായാണ്​ ഇൗ പേര്​ ലഭിച്ചത്​.

മഹാറാണി ഗായത്രി ദേവി (23 ​േമയ്​ 1919- 29 ജൂലൈ 2009)

ജയ്​പുരിലെ റാണിയായിരുന്ന മഹാറാണി ഗായത്രി ദേവി സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുശേഷം പാർലമെൻറിലേക്ക്​ മത്സരിക്കുകയും ചരിത്രവിജയം കൈവരിക്കുകയും ചെയ്​തു. സി. രാജഗോപാലാചാരി രൂപവത്​കരിച്ച സ്വതന്ത്ര പാർട്ടിയിൽനിന്നാണ്​ അവർ മത്സരിച്ചത്​​.

വിജയരാ​െജ സിന്ധ്യ (12 ഒക്​ടോബർ1919 – 25 ജനുവരി 2001)

ഗ്വാളി​േയാറി​െൻറ രാജമാതയായ വിജയരാ​െജ സിന്ധ്യ സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര രാഷ്​ട്രീയ ചരിത്രത്തിലെ ഒരു പ്രധാന സാന്നിധ്യമായിരുന്നു. കോൺഗ്രസി​െൻറയും സ്വതന്ത്ര പാർട്ടിയുടെയും ടിക്കറ്റിൽ മത്സരിച്ച ഇവർ പിന്നീട് ഭാരതീയ ജനസംഘം പാർട്ടിയിൽ ചേരുകയായിരുന്നു. 1957, 1967, 1971, 1991, 1996, 1998 എന്നീ വർഷങ്ങളിൽ മത്സരിച്ച്​ വിജയിച്ചു. ​

രാജ്​കുമാരി അമൃത്​ കൗർ (2 ഫെബ്രുവരി 1889^6 ഫെബ്രുവരി 1964)

സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ ആരോഗ്യ മന്ത്രിയായിരുന്നു രാജ്​കുമാരി അമൃത്​കൗർ. ഗാന്ധിജിയുടെ ശിഷ്യയായിരുന്ന ഇവർ ബ്രഹ്മചര്യം സ്വീകരിച്ച്​ വർധയിലെ അന്തേവാസിയായി. 1932ൽ ബ്രിട്ടീഷ്​ പാർലമെൻറ്​ സെലക്​ട്​ കമ്മിറ്റിക്ക്​ മുമ്പാകെ ഇന്ത്യൻ വനിതകളുടെ അവകാശ പത്രിക സമർപ്പിച്ചു. 1936ൽ ഗാന്ധിജിയുടെ സെക്രട്ടറിമാരിൽ ഒരാളായി. സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ പ​െങ്കടുത്ത്​ നിരവധി തവണ ജയിൽവാസം അനുഷ്​ഠിച്ച അമൃത മധ്യപ്രദേശിൽനിന്ന്​ കോൺസ്​റ്റിറ്റുവൻറ്​ അസംബ്ലിയിലേക്ക്​ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു.

ഇന്ദിര ഗാന്ധി (19 നവംബർ 1917 ^ 31 ഒക്​​േടാബർ 1984)

ഇന്ത്യയിലെ ഏക വനിത പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്നു ഇന്ദിര പ്രിയദർശിനി ഗാന്ധി. 1966 ജനുവരി മുതൽ 1977 മാർച്ച്​ വരെയാണ്​ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്നത്​. ബി.ബി. സി 'വുമൺ ഒാഫ്​ ദ മില്ലേനിയം' (സഹസ്രാബ്​ദത്തിലെ വനിത) എന്നാണ്​ ഇന്ദിരയെ വിശേഷിപ്പിച്ചത്​.

വിജയലക്ഷ്​മി പണ്ഡിറ്റ്​ (18 ആഗസ്​റ്റ്​ 1900^1 ഡിസംബർ 1990)

ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട നയതന്ത്രജ്ഞ​രിൽ ഒരാളായിരുന്നു വിജയലക്ഷ്​മി പണ്ഡിറ്റ്​. നെഹ്​റുവി​െൻറ സഹോദരിയായിരുന്ന ഇവർ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുമുമ്പ്​ കാബിനറ്റിൽ പദവി ലഭിച്ച ആദ്യത്തെ വനിതയാണ്​. സോവിയറ്റ്​ യൂനിയനിലെ ഇന്ത്യൻ അംബാസഡറായിരുന്നു വിജയലക്ഷ്​മി പണ്ഡിറ്റ്​.

വയലറ്റ്​ ആൽവ (24 ഏപ്രിൽ 1908 ^ 20 നവംബർ 1969)

ഒാൾ ഇന്ത്യ ക്രിസ്​ത്യൻ കോൺഫറൻസി​െൻറ വൈസ്​ പ്രസിഡൻറായിരുന്ന വയലറ്റ്​ ആൽവ സ്വാതന്ത്ര്യസമര പോരാട്ടത്തിൽ പ​െങ്കടുത്ത്​ നിരവധി തവണ തടവറകൾക്കുള്ളിലായിട്ടുണ്ട്​. ക്വിറ്റിന്ത്യ സമരകാലത്ത്​ ഭർത്താവുമൊത്ത്​ ഫോറം എന്ന ആഴ്​ചപതിപ്പ്​ പുറത്തിറക്കി. 'ഹാൾട്ട്​ ദിസ്​ മാർച്ച്​ ടു ദ ഗാലോസ്​' എന്ന എഡിറ്റോറിയൽ എ​ഴുതിയതിനെ തുടർന്ന്​ രാജ്യദ്രോഹക്കുറ്റം ചുമത്തി.1952ൽ രാജ്യസഭയിലേക്ക്​ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട വയലറ്റ്​ രാജ്യസഭ ഉപാധ്യക്ഷയുമായി.

രേണു ചക്രവർത്തി (21 ഒക്​​േടാബർ 1917^16 ഏപ്രിൽ 1994)

ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട കമ്യൂണിസ്​റ്റുകാരിയാണ്​ രേണു ചക്രവർത്തി. മഹിള ആത്​മരക്ഷാ സമിതി രൂപവത്​കരിക്കുന്നതിൽ മുഖ്യ പങ്കുവഹിച്ച രേണു 1952ലും 57ലും ലോക്​സഭയിലേക്ക്​ തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടിരുന്നു.

ഇവർക്കു പുറമെ കെ.ആർ. ഗൗരി, ജയലളിത, പാർവതി കൃഷ്​ണൻ, മായാവതി, സുഷമ സ്വരാജ്​, മമത ബാനർജി തുടങ്ങി ഇന്ത്യൻ രാഷ്​​ട്രീയ ചരിത്രത്തിൽ തങ്ങളുടേതായ ഇടങ്ങൾ നേടിയെടുത്ത നിരവധി നേതാക്കളുണ്ട്​. ഇന്ദിര ഗാന്ധിക്കുശേഷം മറ്റൊരു വനിത പ്രധാനമന്ത്രിയുണ്ടായില്ല എന്നത്​ നിരാശജനകമാണ്​. രാഷ്​ട്ര നിർമിതിയിൽ സത്രീകൾ ഇടപെടുക എന്നത്​ ജനതയുടെ പുരോഗതിക്ക്​ അനിവാര്യമാണ്​. ഇന്ത്യയിലെ ഇതുവരെയുള്ള ചരിത്രവും മറിച്ചായിരുന്നില്ല എന്നീ വനിതകളുടെ വിജയഗാഥകൾ തെളിയിക്കുന്നു.