ബുദ്ധ​െൻറ ലുംബിനിയിൽ

നേപ്പാളിലെ ലുംബിനിയിലെ ആദ്യ യാത്ര ഗൗതമ ബുദ്ധൻ ജനിച്ച സ്​ഥലമായ മായാദേവി ക്ഷേത്രം ഉൾപ്പെടുന്നയിടത്തേക്കായിരുന്നു. ഞാൻ താമസിച്ചിരുന്ന ഗസ്​റ്റ്​ ഹൗസി​​​​​െൻറ അടുത്തു തന്നെയുള്ള പ്രദേശമാണത്​. മായാദേവി ക്ഷേത്രത്തിനടുത്ത്​ നിരവധി ബുദ്ധവിഹാരങ്ങളുണ്ട്​. ഇതിൽ വളരെയേറെ പഴക്കമുള്ളവയുമുണ്ട്​. ചുമർ ചിത്രങ്ങളും ബുദ്ധ പ്രതിമകളും സമ്പന്നമാക്കിയ വിഹാര കേന്ദ്രങ്ങളിൽ ചന്ദനത്തിരിയുടെ ഗന്ധവും പരന്നിരിക്കുന്നു. അവിടെനിന്ന്​ ഒരു ബുദ്ധ സന്യാസി എന്നെ വിളിച്ച്​ കഴുത്തിൽ ഒരു വെളുത്ത ചരട്​ അണിയിച്ചുതന്നു. എവിടെ നിന്നാണ്​ എന്ന അദ്ദേഹത്തി​​​​​െൻറ ചോദ്യത്തിന്​ ജീവിതത്തിൽ ആദ്യമായി ‘ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന്​’ എന്ന്​ ഞാൻ മറുപടി പറഞ്ഞു. ഇന്നലെ ബോർഡറിലെ ട്രാൻസ്​പോർട്ട്​ ഒാഫീസിൽനിന്നും മുറിയെടുക്കാൻ വന്ന ഗസ്​റ്റ്​ ഹൗസിൽനിന്നും എവിടെ നിന്നു വരുന്നു എന്ന ചോദ്യം നേരിട്ടിരുന്നില്ല.

ക്ഷേത്രത്തിനരികിലെ ബോധി വൃക്ഷത്തിനു ചുറ്റും തറകെട്ടി സംരക്ഷിച്ചു വിളക്കു കത്തിച്ചുവെച്ച്​ പൂജ ​െചയ്യുന്നുണ്ട്​

 

മായാദേവി ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക്​ നോപ്പാളികളല്ലാത്തവർക്ക്​ ടിക്കറ്റ്​ നിർബന്ധമാണ്​. ക്ഷേത്രത്തി​നകത്ത്​ കല്ലിൻറ കൂട്ടങ്ങൾക്കരികെ ബുദ്ധൻ ജനിച്ചുവീണ സ്​ഥലം പ്രത്യേകമായി അടയാപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്​. അതിനുചുറ്റും വിശ്വാസികൾ അർപ്പിച്ച നാണയത്തുട്ടുകളും കറൻസി നോട്ടുകളും കാണാം. മായാദേവി ക്ഷേത്രത്തിനരികിലായി ഒരു കുളവും ബോധി വൃക്ഷവുമുണ്ട്​. വൃക്ഷത്തിനു ചുറ്റും തറകെട്ടി സംരക്ഷിച്ചു വിളക്കു കത്തിച്ചുവെച്ച്​ പൂജ ​െചയ്യുന്നുണ്ട്​. മന്ത്രങ്ങൾ എഴുതിയ പതാകകൾ തോരണമാക്കി കെട്ടിത്തൂക്കിയത്​ ആ വളപ്പിൽ എവിടെയും നിറപ്പകി​േട്ടകിയിരിക്കുന്നു.

മന്ത്രങ്ങൾ എഴുതിയ പതാകകൾ തോരണമാക്കി കെട്ടിത്തൂക്കിയത്​ ആ വളപ്പിൽ എവിടെയും നിറപ്പകി​േട്ടകിയിരിക്കുന്നു

 

ബോധി വൃക്ഷത്തിനും കുളത്തിനും അരികെ അശോകസ്​തംഭം കൂടി കാണാം. സന്ദർശകരെ കുളത്തിൽനിന്നും അകറ്റി നിർത്താൻ സെക്യൂരിറ്റി സ്​റ്റാഫ്​ ഇടയ്​ക്കിടെ വിസിൽ മുഴക്കി മുന്നറിയിപ്പ്​ നൽകുന്നുണ്ട്​. ചുറ്റിനും പരന്നു കിടക്കുന്ന പൂന്തോട്ടങ്ങളിൽ നിന്ന്​ ഫോ​േട്ടാ എടുക്കുന്ന തിരക്കിലാണ്​ സന്ദർശകർ. അവിടെനിന്ന്​ കുറച്ചു നടന്നാൽ ഒരു ജലാശയത്തിന്​ അടുത്തെത്തും. നേപ്പാളി കറൻസി 40 രൂപ കൊടുത്താൽ ബോട്ടിൽ അപ്പുറത്തുള്ള മ്യൂസിയത്തി​​​​​െൻറ പരിസരത്തേക്ക്​ പ്രവേശിക്കാം. തിരശ്​ചീനമായി കിടക്കുന്ന കരയിലൂടെ അത്രയും ദൂരം നടക്കാൻ തയാറുള്ളവർക്ക്​ അങ്ങനെയും നീങ്ങാം. മ്യൂസിയം ചെറ​ുതാണെങ്കിലും അതി പുരാതനമായ വിഗ്രഹങ്ങളും ഉപകരണങ്ങളും അവിടെ പ്രദർശിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്​. കമാനാകൃതിയിലുള്ള സമുച്ചയത്തിലാണ്​ മ്യൂസിയം തയാറാക്കി വെച്ചിരിക്കുന്നത്​. മ്യൂസിയത്തിനരികിൽ വിലപേശലിന്​ തയാറാകാത്ത അനവധി കച്ചവടക്കാരുമുണ്ട്​. ഉച്ചഭക്ഷണം തൊട്ടരുത്തുള്ള ഒരു കടയിൽനിന്നും വെജിറ്റബിൾ ചൗമീൻ എന്ന വിഭവമാക്കി. ന്യൂഡിൽസ്​ ഒന്നുകൂടി വറുത്ത്​ എടുത്തതാണ്​ ചൗമീൻ. മ്യൂസിയത്തിനും ഒരു കിലോ മീറ്ററോളം അപ്പുറത്താണ്​ ‘വേൾഡ്​ പീസ്​ പഗോഡ’ സ്​ഥിതി ചെയ്യുന്നത്​. സൈക്കിൾ റിക്ഷയിൽ കയറി അവി​േടക്കും തിരിച്ചും യാത്രയായി. സ്​നേഹത്തി​​​​​െൻറയും സമാധാനത്തി​​​​​െൻറയും സന്ദേശം പരത്തുന്ന ഇൗ  പഗോഡയുടെ നിർമാണത്തിനു പിന്നിൽ ജപ്പാൻകാരനായ ഫുജി എന്ന ആചാര്യനാണ്​. ലേയിൽ കണ്ട ശാന്തി സ്​തൂപത്തോട്​ സാദൃശ്യം പുലർത്തുന്നതായിരുന്നു ഇത്​. പഗോഡയുടെ മുകളിൽ മധ്യഭാഗത്തായി ബുദ്ധപ്രതിമയും കാണാം...

വേൾഡ്​ പീസ്​ പഗോഡ

 

കൊറിയ, ​ശ്രീലങ്ക, ആസ്​ട്രേലിയ  തുടങ്ങിയ പല രാജ്യങ്ങളും നിർമിക്കുന്ന മൊണാസ്​ട്രികളും ഇൗ പരിസരങ്ങളിൽ കാണാം. വീണ്ടും ബോട്ടിൽ കയറി പഴയ സ്​ഥലത്തുതന്നെ ഇറങ്ങി. ഇത്തവണ ബോട്ട്​ നിയന്ത്രിക്കുന്ന കക്ഷി വലിയ സ്​റ്റൈലിലായിരുന്നു. തലയിൽ ഒരു കറുത്ത കെട്ടും കാതിൽ കടുക്കനും കൂളിങ്​ ഗ്ലാസും ഷൂസും അണിഞ്ഞ്​ ടീ ഷർട്ടിന്​ മേ​ലെ ഷർട്ടും ധരിച്ച്​ ബോട്ടിനെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന ലിവറും പിടിച്ച്​ മുന്നോട്ട്​ നോക്കി ഒറ്റ ഇരിപ്പാണ്​. ആരോടും ഒന്നും മിണ്ടാനും നിർദേശിക്കാനുമൊന്നും ഇല്ല. ഇടയ്​ക്ക്​ ബോട്ടി​​​​​െൻറ അറ്റത്ത്​ പോയി ഫോ​േട്ടാ എടുക്കാൻ നിന്ന പയ്യന്മാരോട്​ അവിടെനിന്ന്​ ഇറങ്ങാൻ പറഞ്ഞത​ുപോലും നാവനക്കാതെ ഒാടിക്കൊണ്ടിരുന്ന ബോട്ട്​ ഒാഫാക്കി അവരെത്തന്നെ തുറിച്ചുനോക്കിയാണ്​.

ബോട്ട്​ നിയന്ത്രിക്കുന്ന കക്ഷി വലിയ സ്​റ്റൈലിലായിരുന്നു

 

ലുംബിനിയി​െല ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളും വളരെ ശാന്തമാണ്​. എല്ലായിടത്തും ചെറിയ വീടുകൾ.പ്രധാന കൃഷി ഗോതമ്പു തന്നെ. സൈക്കിളിലാണ്​ ഗ്രാമവാസികളുടെ യാത്രയധികവും. അലൂമിനിയം ഷീറ്റുകൊണ്ടും വൈക്കോലുകൊണ്ടും നിർമിച്ച മേൽക്കൂരകളാണ്​ വീടുകൾക്ക്​. ഗ്രാമത്തിൽ ഒര​ു തണലിൽ ബൈക്ക്​ സൈഡാക്കിയപ്പോൾ അതിനടുത്തുതന്നെ ചാക്ക്​ വിരിച്ചതിൽ വിശ്രമിക്കുന്ന പ്രായമായ ഒരാൾ അവിടെ ചെന്നിരിക്കാൻ ക്ഷണിച്ചു. അയാൾ എന്തോ വലിയ അധ്വാനം കഴിഞ്ഞ്​ വിശ്രമിക്കുന്ന പോലെ തോന്നി.

തിരിച്ച്​ റൂമിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ പെട്രോൾ അടിക്കാൻ കയറി. നേപ്പാളിലെ പെട്രോൾ വില എത്രയെന്നറിയാനുള്ള ആകംക്ഷയുമുണ്ടായിരുന്നു. കേട്ടറിഞ്ഞതെല്ലാം സത്യമായിരുന്നു. ഇന്ത്യയെക്കാൾ ദരിദ്ര രാജ്യമായിട്ടും നമ്മുടെ നാട്ടിലെക്കാൾ കുറവാണ്​ അവിടെ പെട്രോളിന്​. ലിറ്ററിന്​ ഇന്ത്യൻ രൂപ 65 മാത്രം. ഇന്ത്യയിലെക്കാൾ 10 - 15 രൂപ കുറവ്​. താമശ അതല്ല, എല്ലാ ലാഭവും നികുതിയും എടുത്ത ശേഷം ഇന്ത്യ നേപ്പാളിന്​ നൽകുന്ന പെട്രോളാണ്​ അവർ ഇങ്ങനെ വില കുറച്ചു വിൽക്കുന്നത്​. അന്യ രാജ്യത്തോട്​ കാണിക്കുന്ന സ്​നേഹം പോലും സ്വന്തം രാജ്യത്തെ പ്രജകളോട്​ കാണിക്കാൻ നമ്മുടെ ഭരണകൂടത്തിനു കഴിയാതെ പോയല്ലോ.

മ്യുസിയത്തി​​​െൻറ ഉൾവശം

 

വൈകി​േട്ടാടെ റൂമിൽ തിരികെയെത്തി. തൊട്ടുമുന്നിലെ ഹോട്ടലിൽനിന്ന്​ രാത്രി ഭക്ഷണം കഴിച്ചു. നേപ്പാളിലെ ഒൗദ്യോഗിക ഭാഷ നേപ്പാളിയാണ്​. പിന്നെ കുറേ പ്രാദേശിക ഭാഷകളും. ഇവർ എന്താണ്​ തമ്മിൽ പറയുന്നതെന്ന്​ ഒാർത്താൽ വട്ടുപിടിക്കും. കാര്യമെന്തായാലും ഹിന്ദിയും ഇംഗ്ലീഷുമൊക്കെ ഇവർക്ക്​ മനസ്സിലാകും. 2500 വർഷങ്ങൾക്കു മുമ്പ്​ ബുദ്ധൻ ജനിച്ചതി​​​​​െൻറ പേരിൽ പ്രശസ്​തമായ ഇൗ പ്രദേശത്ത്​ ഒരു രാത്രി കൂടി തങ്ങി രാവിലെ നേരത്തെ പൊഖറയിലേക്ക്​ പുറപ്പെടാനുള്ള തീരുമാനവുമായി ഉറങ്ങാൻ കിടന്നു.