കശ്​മീർ: പരിഹാരമുണ്ട്​; പകർത്താൻ തയാറുണ്ടോ?

ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഇ​പ്പോ​ൾ രൂ​പ​പ്പെ​ട്ട പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ൾ അ​ടു​ത്ത​കാ​ല​ത്താ​യി രാ​ജ്യ​ത്തെ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​തൃ​പ്​​തി പാ​ര​മ്യ​ത​യി​ലെ​ത്തി​യ​തി​െ​ൻ​റ തെ​ളി​വാ​ണ്. തൊ​ഴി​ൽ​ര​ഹി​ത​രു​ടെ​യും പ​ട്ടി​ണി​ക്കാ​രു​ടെ​യും എ​ണ്ണം വ​ർ​ധി​ക്കു​ക​യാ​ണ്​; അ​തോ​ടൊ​പ്പം രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ പാ​ഴ്​ വാ​ഗ്​​ദാ​ന​ങ്ങ​ളും. ‘അ​ച്ഛേ ദി​ൻ’ അ​ല്ല ‘ബൂ​രെ ദി​ൻ’ ആ​ണ​ി​പ്പോ​ൾ ജ​ന​ത്തെ തു​റി​ച്ചു​നോ​ക്കു​ന്ന​ത്. രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ക്കാ​ർ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും നേ​തൃ​ശൂ​ന്യ​ത​യാ​ണ്​ പ്ര​ശ്​​നം. നേ​താ​ക്ക​ളി​ല്ലാ​താ​യ​തോ​ടെ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ൾ ഇ​ല്ലാ​താ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. കാ​ണാ​വു​ന്ന​താ​ക​െ​ട്ട, അ​ലോ​സ​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം. തെ​രു​വി​ൽ ജ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ വി​ലാ​പ​മാ​ണ്. 2019ലെ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്​ അ​ടു​ത്തി​രി​ക്കെ ഇൗ ​ക​ര​ച്ചി​ൽ വ​ർ​ധി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ ച​ട്ട​ക്കൂ​ടി​െ​ൻ​റ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ​കൂ​ടി ത​ക​രു​ന്ന​തി​ന്​ നാം ​സാ​ക്ഷി​യാ​കും. രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ യു​ദ്ധം ഇ​പ്പോ​ൾ സ​മൂ​ഹ​മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക്​ ചേ​ക്കേ​റി​യ​തോ​ടെ ഇ​തി​ലേ​റെ ഇ​നി​യെ​ന്തു​ണ്ടാ​കാ​ൻ. അ​പ​ര​നെ കൂ​ടു​ത​ൽ അ​ക​റ്റാ​നും പു​റ​ന്ത​ള്ളാ​നു​മാ​ണ്​ ന​മ്മു​ടെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ ശ്ര​മം. അ​തി​നാ​ൽ​ത​ന്നെ നി​ല​വി​ലെ പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ക​ൾ അ​വ​രെ അ​ല​ട്ടു​ന്നേ​യി​ല്ല. 

യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ 2014ലെ ​വേ​ന​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത്​ ബി.​ജെ.​​പി കേ​ന്ദ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ത്തെ​ത്തി​യ​തു​ മു​ത​ൽ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​രം​ഗം കൂ​ടു​ത​ൽ കു​ട്ടി​ച്ചോ​റാ​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ സം​വി​ധാ​ന​ത്തെ നി​ർ​ല​ജ്ജ​മാ​യി ദു​രു​പ​യോ​ഗം ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണ​വ​ർ. ഭ​ര​ണ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത കാ​ഴ്​​ച​പ്പാ​ടു​ക​ളെ​ല്ലാം മാ​റി. ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ലെ ബി.​എ​സ്​.​പി^​എ​സ്.​പി സ​ഖ്യ​ത്തി​ന്​ ബി.​ജെ.​പി​യു​ടെ കു​തി​പ്പി​ന്​ പ്ര​ഹ​ര​മേ​ൽ​പി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞെ​ങ്കി​ലും വ​രും മാ​സ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഫാ​ഷി​സ്​​റ്റ്​ ശ​ക്തി​ക​ൾ ന​ട​ത്തി​യേ​ക്കാ​വു​ന്ന അ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ളെ കു​റി​ച്ച ആ​ശ​ങ്ക ഭീ​തി​ദ​മാ​ണ്. സം​സ്​​ഥാ​ന​ത്ത്​ ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ലു​ക​ളും ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ൽ കൊ​ല​ക​ളും വ​ർ​ധി​ക്കു​ന്ന​തി​െ​ൻ​റ ക​ണ​ക്ക്​ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ചെ​റി​യ ക​ലാ​പ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ന്ന സാ​മു​ദാ​യി​ക സ്​​പ​ർ​ധ​യും ഇൗ ​ആ​ശ​ങ്ക​യെ വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇ​തി​ലൂ​ടെ മൃ​താ​വ​സ്​​ഥ​യി​ലെ​ത്തി​യ മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ ശ്ര​ദ്ധ​തി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്​ ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം. ‘മാ​ർ, കാ​ത്, ദാ​ർ​സ്​’ എ​ന്ന ഫാ​ഷി​സ്​​റ്റ്​ അ​ജ​ണ്ട കൂ​ടു​ത​ൽ ശ​ക്തി​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. 

ഞെട്ടിപ്പിക്കുന്ന കണക്കുകൾ
ക​ശ്​​മീ​ർ താ​ഴ്​​വ​ര​യി​ൽ ഇൗ​യ​ടു​ത്തു​ണ്ടാ​യ കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ൾ ഞെ​ട്ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​ണെ​ന്ന്​ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ചി​ല അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ളു​യ​ർ​ത്താ​ൻ ​പ്രേരിപ്പിക്കു​ന്ന​തു​മാ​ണ്. കൊ​ല​ക​ൾ പ്ര​ശ്​​​നം പ​രി​ഹ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണോ അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ വി​ട​വ്​ വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​ണോ ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്​​? ഇൗ ​വ​ധ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​ക്കെ എ​ന്ത്​ സു​താ​ര്യ​ത​യാ​ണു​ള്ള​ത്? എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്​ നി​ര​പ​രാ​ധി​ക​ളാ​യ ആ​ളു​ക​ൾ കൂ​ടു​ത​ലാ​യി കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്​? എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്​ കൂ​ടു​ത​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ ക​ശ്​​മീ​രി​ക​ൾ സൈ​ന്യ​ത്തെ വെ​റു​ക്കു​ന്ന​ത്​?
താ​ഴ്​​വ​ര​യി​ലെ സാ​ഹ​ച​ര്യം മു​െ​മ്പാ​രി​ക്ക​ലു​മു​ണ്ടാ​കാ​ത്ത വി​ധം മോ​ശ​മാ​ണെ​ന്നാ​ണ്​ ക​ശ്​​മീ​രി​ക​ൾ പ​റ​യു​ന്ന​ത്. വി​ഭ​ജ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ നാ​ൾ മു​ത​ൽ കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന​ത്​ ശ​രി​യാ​ണ്. ഇ​ത്​ വ​ള​രെ ആ​ഴ​ത്തി​ലു​ള്ള ആ​ഘാ​ത​മാ​ണ്​ ആ ​നാ​ട്ടു​കാ​രി​ൽ, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ച്​ യു​വാ​ക്ക​ളി​ൽ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ന്ന​ത്. ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​ർ സി​വി​ൽ സൊ​സൈ​റ്റി കൂ​ട്ടാ​യ്​​മ മാ​ർ​ച്ച്​ 29ന്​ ​പു​റ​ത്തു​വി​ട്ട ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ളി​ൽ ഹിം​സ​യു​ടെ ആ​ഘാ​തം’ എ​ന്ന റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ൽ ‘2003 മു​ത​ലു​ള്ള 15 വ​ർ​ഷ​ത്തി​നി​ട​യി​ൽ 318 കു​ട്ടി​ക​ൾ (ഒ​രു വ​യ​സ്സി​നും 17 വ​യ​സ്സി​നും ഇ​ട​യി​ലു​ള്ള​വ​ർ) കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട് എന്ന്​ പറയുന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ഇൗ ​നീ​ച​മാ​യ സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നി​ലും ഇ​ന്നേ​വ​രെ പ്ര​തി​ക​ളാ​യ​വ​രെ ശി​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല’. ക​ഴി​ഞ്ഞ 15 വ​ർ​ഷം ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്കു​ നേ​രെ​യു​ണ്ടാ​യ അ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ല​യി​രു​ത്ത​ലാ​ണ്​ ഇൗ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ലു​ള്ള​ത്. പൊ​തു​സു​ര​ക്ഷ നി​യ​മ​പ്ര​കാ​രം നൂ​റു ക​ണ​ക്കി​ന്​ കു​ട്ടി​ക​ൾ പ്ര​തി​യാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സം​സ്​​ഥാ​ന​ത്ത്​ ഇ​വ​രു​​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്​ നി​യ​മ​പ​ര​മോ മ​റ്റോ ആ​യ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളി​ല്ലെ​ന്നു​മു​ള്ള യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​വും റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്​ അ​ടി​വ​ര​യി​ടു​ന്നു. 

റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്​ തുടരുന്നു: ‘ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ കു​ട്ടി​ക​ൾ ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും സൈ​നി​ക​വ​ത്​​കൃ​ത​മാ​യ പ്ര​ദേ​ശ​ത്താ​ണ്​ ക​ഴി​യു​ന്ന​ത്. ഏ​ഴു ല​ക്ഷം സൈ​നി​ക​ർ​ക്കി​ട​യി​ൽ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന ഇ​വ​ർ​ക്ക്​ യു.​എ​ൻ കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക്​ ല​ഭി​ക്കേ​ണ്ടു​ന്ന അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളാ​യി നി​ർ​ണ​യി​ച്ച​വ​യൊ​ന്നും അ​നു​ഭ​വി​ക്കാ​തെ​യാ​ണ്​ ക​ഴി​യു​ന്ന​ത്. 2003 മു​ത​ൽ 2017 വ​രെ​യു​ള്ള കാ​ല​ത്ത്​ 318 കു​ട്ടി​ക​ൾ ഇ​വി​ടെ കൊ​ല്ല​​പ്പെ​ട്ടു. ഇ​ക്കാ​ല​യ​ള​വി​ൽ ആ​െ​ക കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട 4571 സി​വി​ലി​യ​ന്മാ​രു​ടെ 6.95 ശ​ത​മാ​നം വ​രും കു​ട്ടി​ക​ൾ. ഇൗ 15 ​വ​ർ​ഷ​ക്കാ​ല​ത്ത്​ ആ​കെ 16,436 പേ​ർ സം​സ്​​ഥാ​ന​ത്ത് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​താ​യാ​ണ്​ ക​ണ​ക്ക്. ഇ​വ​രി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ പേ​രും തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ളാ​ണെ​ന്നാ​ണ്​ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഇൗ ​ക​ണ​ക്ക​നു​സ​രി​ച്ച്​ ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​രി​ൽ ഒാ​രോ വ​ർ​ഷ​വും ശ​രാ​ശ​രി 1095 പേ​ർ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു. ഇ​ത്​ ‘സാ​ധാ​ര​ണ നി​ല തി​രി​ച്ചു​വ​ന്നു’ ​ എ​ന്ന സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​വ​കാ​ശ​വാ​ദം പൊ​ളി​ക്കു​ന്നു.  

തീ​വ്ര​വാ​ദ​ത്തെ​യും പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തെ​യും അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തു​ന്ന​തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മെ​ന്നോ​ണം ന​ട​ക്കു​ന്ന ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ളി​ൽ കു​ട്ടി​ക​ൾ ഭ​ര​ണ​കൂ​ട ഭീ​ക​ര​ത​യു​ടെ നേ​ർ ഇ​ര​ക​ളാ​വു​ക​യാ​ണ്.15 വ​ർ​ഷ​ത്തി​നി​ടെ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട ആ​കെ കു​ട്ടി​ക​ളി​ൽ 144 പേ​രും സൈ​ന്യ​ത്തി​​നാ​ലോ പൊ​ലീ​സി​​നാ​ലോ ആ​ണ്. ഇ​വ​രി​ൽ 110 പേ​രും വ്യ​ത്യ​സ്​​ത സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി വെ​ടി​യേ​റ്റ്​ മ​രി​ച്ച​വ​രാ​ണ്. എ​ട്ടി​ൽ കു​റ​യാ​ത്ത കു​ട്ടി​ക​ൾ ​സൈ​ന്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ പെ​ല്ല​റ്റ്​ ഗ​ൺ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലാ​ണ്​ മ​രി​ച്ച​ത്. 27 പേ​ർ സൈ​ന്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ ര​ക്ഷ​പ്പെ​ടാ​നാ​യി വൂ​ള​ർ ത​ടാ​ക​ത്തി​ൽ ചാ​ടി​യ​പ്പോ​ൾ മു​ങ്ങി​മ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്.
ഒരു പരിഹാര മാർഗം
ആ​സ്​​ട്രേ​ലി​യ​ൻ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ ചി​ന്ത​ക​നാ​യ ക്രി​സ്​​റ്റ​ഫ​ർ സ്​​നി​ഡ​െ​ൻ​റ ഇൗ​യ​ടു​ത്ത്​ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ‘അ​ണ്ട​ർ​സ്​​റ്റാ​ൻ​ഡി​ങ്​ ക​ശ്​​മീ​ർ ആ​ൻ​ഡ്​ ക​ശ്​​മീ​രീ​സ്​’ എ​ന്ന പു​സ്​​ത​കം ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ വാ​യി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ ഒ​രു പ​രി​ഹാ​ര മാ​ർ​ഗം ക​​ണ്ടെ​ത്താ​നാ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ലി​ത്​ ക​ശ്​​മീ​ർ പ്ര​ശ്​​ന​ത്തി​ന്​ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ ആ​ത്​​മാ​ർ​ഥ​മാ​യി ത​ന്നെ പ​രി​ഹാ​രം ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ മാ​ത്ര​മേ വി​ജ​യി​ക്കൂ. ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തെ കു​റി​ച്ച​റി​യാ​ൻ തീ​ർ​ച്ച​യാ​യും വാ​യി​ച്ചി​രി​ക്കേ​ണ്ട പു​സ്​​ത​ക​മാ​ണ​ത്. താ​ഴ്​​വ​ര​യു​ടെ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യം സ​മ്പൂ​ർ​ണ​മാ​യും അ​ദ്ദേ​ഹം പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​ൽ ചേ​ർ​ത്തി​ട്ടു​ണ്ട്. സ്​​നി​ഡ​ൻ എ​ഴു​തു​ന്നു: ‘1957 മു​ത​ൽ ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത ഒ​രി​ക്ക​ലും അ​ന്താ​രാ​ഷ്​​ട്ര പ​ദ​വി അ​വ​രു​ടെ സം​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ന്​ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. 

ഒ​രു സാ​ധാ​ര​ണ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​നോ പാ​കി​സ്​​താ​നി​യോ അ​റി​യു​ക​യോ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്യാ​ത്ത വി​ഷ​മ​ത​ക​ളും ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ളും അ​വ​ര​നു​ഭ​വി​ക്കേ​ണ്ടി വ​രു​ന്നു. ബ​ന്ധ​ു​ക്ക​ളെ​യും സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളെ​യും പ​ര​സ്​​പ​രം അ​ക​റ്റി​യ നി​യ​ന്ത്ര​ണ രേ​ഖ, വ​മ്പി​ച്ച സൈ​നി​ക സ​ന്നാ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ സാ​ന്നി​ധ്യം, സൈ​നി​ക ഒാ​പ​റേ​ഷ​നു​ക​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യും മ​റ്റു​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന മ​റ്റു ത​ട​സ്സ​ങ്ങ​ൾ, നി​യ​​ന്ത്ര​ണ രേ​ഖ​ക്ക്​ ഇ​രു പു​റ​ത്തു​നി​ന്നും  നി​ര​ന്ത​ര​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ചെ​റി​യ ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം ഇ​വ​ര​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന പ്ര​യാ​സ​ങ്ങ​ളാ​ണ്.  അ​തി​നാ​ൽ, എ​ങ്ങ​നെ​യാ​യാ​ലും ഇൗ ​പ്ര​ശ്​​​നം പ​രി​ഹ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്​ അ​വ​ർ​ക്ക്​ ഗു​ണ​ക​ര​മാ​കും.’

ക്രി​സ്​​റ്റ​ഫ​ർ സ്​​നി​ഡ​​ൻ താ​ഴ്​​വ​ര​യി​ലെ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച്​ പ​റ​യു​േ​മ്പാ​ൾ വാ​ക്കു​ക​ൾ വി​ഴു​ങ്ങു​ന്നി​ല്ല. അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​യു​ന്നു: ‘ഇ​ന്ത്യ​യും പാ​കി​സ്​​താ​നും ത​മ്മി​ലെ ക​ഴി​ഞ്ഞ 67 വ​ർ​ഷ​ത്തെ ക​ശ്​​മീ​ർ പ്ര​ശ്​​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ ഒ​രു​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും പ​രി​ഹാ​ര​മാ​ർ​ഗം സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത​യു​ടെ അ​ഭി​പ്രാ​യം പ​രി​ഗ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല. ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ജ​ന്മ​നാ​ടി​നെ​യും സം​സ്​​ഥാ​ന​ത്തെ​യും കു​റി​ച്ച ത​ർ​ക്ക​മെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ ക​ശ്​​മീ​ർ പ്ര​ശ്​​ന​ത്തി​​ലെ ആ​ദ്യ ക​ക്ഷി അ​വി​ട​ത്തെ ജ​ന​ത​യാ​ണെ​ന്ന സ​ത്യ​മാ​ണ്​ ഇ​വി​ടെ അ​വ​ഗ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. 1947ൽ ​ക​ശ്​​മീ​ർ രാ​ജാ​വ്​ രാ​ജ്യ​ത്തെ ഇ​ന്ത്യ​യു​മാ​യി കൂ​ട്ടി​​ച്ചേ​ർ​ക്കാ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പ്​ ഇ​ക്കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​നി​റ​ങ്ങി​യ ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​രി​ക​ൾ​ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ ഇൗ ​പ്ര​ശ്​​ന​ത്തി​​ലെ ആ​ദ്യ ക​ക്ഷി’.

തു​റ​ന്ന​ടി​ക്കു​ന്ന ഇൗ ​പ്ര​ത്യേ​ക​ത​യു​ള്ള​തോ​ടൊ​പ്പം ത​ന്നെ പ​രി​ഹാ​ര​വും അ​ദ്ദേ​ഹം മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ക്കു​ന്നു ‘ഇ​ന്ത്യ​ക്കും പാ​കി​സ്​​താ​നും ഇൗ ​പ്ര​ശ്​​നം പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ഏ​ക മാ​ർ​ഗം, കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത​ക്ക്​ വി​ട്ടു​ന​ൽ​കു​ക എ​ന്ന​തി​ൽ പ​ര​സ്​​പ​രം അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​ലാ​ണ്. അ​വ​രെ വി​ഷ​യം ച​ർ​ച്ച ചെ​യ്യാ​നും സം​വ​ദി​ക്കാ​നും അ​വ​രു​ടെ മ​ണ്ണി​െ​ൻ​റ കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ തീ​രു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കാ​നും അ​നു​വ​ദി​ക്കു​ക. ഇ​ന്ത്യ​ക്കും പാ​കി​സ്​​താ​നും ഇ​ത്​ ഷിം​ല ക​രാ​റി​െ​ൻ​റ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ൽ സാ​ധ്യ​മാ​ണ്. പ​ര​സ്​​പ​രം അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന സ​മാ​ധാ​ന​പ​ര​മാ​യ മാ​ർ​ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യോ ഇ​രു​ക​ക്ഷി​ക​ളും ചേ​ർ​ന്നു​ള്ള കൂ​ടി​യാ​ലോ​ച​ന​ക​ളി​ലൂ​​ടെ​േ​യാ പ്ര​ശ്​​നം പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​മെ​ന്നാ​ണ്​ ക​രാ​റി​ലു​ള്ള​ത്. അ​തി​നാ​ൽ ഇ​രു രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളും പ്ര​ശ്​​ന​ത്തി​ൽ തീ​രു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കാ​ൻ ജ​മ്മു^​ക​ശ്​​മീ​രി​ക​ളെ ഏ​ൽ​പി​ക്ക​ണം. 

ജ​നം തീ​രു​മാ​നി​ക്ക​െ​ട്ട എ​ന്ന​താ​ണ്​ എ​െ​ൻ​റ ഇൗ ​വി​ഷ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള സ​മീ​പ​നം’. ക്രി​സ്​​റ്റ​ഫ​ർ സ്​​നി​ഡ​ൻ വ​ള​രെ സ​മ​ഗ്ര​മാ​യി ത​യാ​റാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​ൽ പ്ര​ശ്​​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ ഒ​രോ സൂ​ക്ഷ്​​മ വ​ശ​ങ്ങ​ളും വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ഹ​വാ​യി​ലെ ഏ​ഷ്യ പ​സ​ഫി​ക്​ സെ​ൻ​റ​ർ ഫോ​ർ സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി സ്​​റ്റ​ഡീ​സി​ൽ പ്ര​ഫ​സ​റാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം താ​ഴ്​​വ​ര​യി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി നേ​രി​ൽ സം​സാ​രി​ച്ചാ​ണ്​ ഇ​ത്​ ത​യാ​റാ​ക്കി​യ​ത്. ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ​യും ശ്രീ​ന​ഗ​റി​ലെ​യും ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ ഇൗ ​പു​സ്​​ത​കം വാ​യി​ച്ച്, സ്​​നി​ഡ​െ​ൻ​റ പ​രി​ഹാ​ര നി​ർ​ദേ​ശം മ​ന​സ്സി​രു​ത്തി പ​ഠി​ക്കു​മെ​ന്ന്​ ഞാ​ൻ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യാ​ണ്.