കമല ദി ഇനിയും ആസാദി മുഴക്കും

2016ൽ കനയ്യ കുമാറും ഉമ്മർ ഖാലിദും വഴി മാധ്യമങ്ങൾക്കും, 2019ലെ പൗരത്വ സമരത്തിലൂടെ രാജ്യമൊട്ടുക്കും പരിചിതമായ ആസാദി മുദ്രാവാക്യം അതിനുമെത്രയോ മുമ്പ്​ ഇന്ത്യയിലെയും മറ്റു പശ്ചിമേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളിലെയും ഫെമിനിസ്​റ്റ്​-പൗരാവകാശ കൂട്ടായ്​മകൾക്ക്​ ഹൃദിസ്ഥമായിരുന്നു. എല്ലാ മേൽകോയ്​മകളിൽ നിന്നും മോചനം വേണമെന്ന്​ ഉറക്കെപ്പാടുന്ന ആ മുദ്രാവാക്യവുമായി ഓരോ കൂടിയിരിപ്പുകളിലേക്കും കമല ഭാസിൻ എത്തിയിരുന്നു. സ്​ത്രീകളോടും കുട്ടികളോടും ന്യൂനപക്ഷങ്ങളോടും അരികുകളിലേക്ക്​ തള്ളപ്പെടുന്ന ഓരോ മനുഷ്യരോടും വിമോചനത്തിനായി ഒരുങ്ങാൻ അവർ ആഹ്വാനം ചെയ്​തു. 2007​‍െൻറ തുടക്കത്തിൽ ഡൽഹിയിൽ നടന്ന ഒരു കൂട്ടായ്​മയിൽ വെച്ച്​ കമല ദി യിൽ നിന്ന്​ അതേറ്റു ചൊല്ലിയതി​‍െൻറ ആവേശവും ഊർജവും ഇന്നുമുണ്ട്​ മനസ്സിൽ.

പാകിസ്​താനിൽ സിയാഉൽ ഹഖ്​ ഭരണകൂടത്തിനെതിരെ ചെറുത്തുനിൽപ്പുകൾക്ക്​ തുടക്കമിട്ട സ്​ത്രീ അവകാശപ്പോരാളികളിൽ നിന്ന്​ കേട്ടു വന്ന മുദ്രാവാക്യത്തെ ഇന്ത്യൻ സാഹചര്യങ്ങൾക്കനുസൃതമായി വിപുലീകരിക്കുകയായിരുന്നു കമല. ഏകാധിപത്യത്തിൽ നിന്നും സായുധീകരണത്തിൽ നിന്നും ഫാഷിസത്തിൽ നിന്നുമെല്ലാം മോചനം തേടുന്ന ഉയിർപ്പു പാട്ടായി അതുമാറി. ഐക്യരാഷ്​ട്ര സഭയിൽ ജോലി ചെയ്യു​േമ്പാഴും സഹേലി, ജാഗോരി, സംഗത്​ തുടങ്ങിയ കൂട്ടായ്​മകൾക്കായി മുന്നിൽ നടക്കു​േമ്പാഴും സ്​കൂൾ കുട്ടികളോടു മുതൽ രാഷ്​ട്രനേതാക്കളോടു വരെ സംസാരിക്കു​േമ്പാഴും കമലയുടെ രാഷ്​ട്രീയം ഒന്നു തന്നെയായിരുന്നു. തുല്യാവകാശമുള്ള ലോകം. ഒരു തരിമ്പ്​ കൂടുതൽ വേണ്ട, പക്ഷേ ഞങ്ങൾക്ക്​ അവകാശപ്പെട്ടത്​ ലഭിക്കുക തന്നെ വേണമെന്ന്​ മരിച്ചുപോയവരും ജീവിക്കുന്നവരും വരാനിരിക്കുന്നവരുമായ ഓരോ സ്​ത്രീകൾക്കും വേണ്ടി അവർ വാദിച്ചു. ഉൾനാടൻ ഗ്രാമങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സ്​ത്രീകളെയും ചെറുപ്പക്കാരെയും സാമൂഹിക നായകരായി വാർത്തെടുക്കാൻ വഹിച്ച അതുല്യമായ പങ്കിന്​ തെക്കനേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളെല്ലാം ഈ വെള്ളിത്തലമുടിക്കാരിയോട്​ കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

പെൺകുട്ടികൾക്ക്​ വിദ്യാലയത്തിൽ പഠനം അനുവദിക്കില്ലെന്ന താലിബാൻ തിട്ടൂരം തിരിച്ചെത്തുന്ന കാലത്താണ്​ കമലയെപ്പോലൊരു പോരാളിയുടെ തിരോധാനമെന്നത്​ വേദന വർധിപ്പിക്കുന്നു. ഭരണകൂടത്തിനായി മുദ്രാവാക്യം വിളിക്കുന്നവരുടെ പേരുകൾ കുത്തിത്തിരുകി പത്മ അവാർഡ്​ പട്ടിക തയാറാക്കുന്ന തിരക്കിൽ കമല ഭാസിൻ എന്ന പേര്​ ചേർക്കപ്പെടാതെ പോയതിൽ ലവലേശം അത്ഭുതപ്പെടാനില്ല. ഈ കുറിപ്പ്​ എഴുതിത്തീർക്കും മുമ്പ്​​ ഒരിക്കൽ കൂടി ട്വിറ്ററിൽ പരതി. ​േലാകമൊട്ടുക്കു നിന്നും ഫെമിനിസ്​റ്റുകളും മനുഷ്യാവകാശപ്രവർത്തകരും മാധ്യമ പ്രവർത്തകരും വിദ്യാർഥികളുമടക്കമുള്ളവർ വേദനയോടെ യാത്രാ മൊഴി നൽകുന്നു. എന്നാൽ, സംഭവ ബഹുലമായ ഈ ജീവ​‍െൻറ വിയോഗത്തിൽ അനുശോചിച്ച്​ പ്രധാനമന്ത്രിയുടെയോ അല്ലെങ്കിൽ മറ്റേതെങ്കിലും ഭരണവർഗ ഉന്നതരുടെയോ ഒരുവരി അനുശോചനം പോലുമില്ല. ജീവിതവും നിലപാടുകളും ​േപാരാട്ടവും അത്രമേൽ ശരിയായ പാതയിലായിരുന്നുവെന്നതിന്​ ഇതിലേറെ വലിയ എന്തു സാക്ഷ്യപത്രം വേണം കമല ദി?.

സാമൂഹിക ജീവിതത്തിന്​ കോവിഡ്​ തടയിടുന്നതു വരെ, പൗരത്വ ​പ്രക്ഷോഭം ഉൾപ്പെടെയുള്ള അവകാശക്കൂട്ടായ്​മകൾക്കെല്ലാം താങ്കൾ ജീവൻ പകർന്നു. അർബുദം നഖമാഴ്​ത്തി വേദനിപ്പിക്കു​േമ്പാഴും ചുറ്റുമുള്ളവർക്കായി പുഞ്ചിരി പൊഴിച്ചു. ആസാദിയു​ടെ മുഴക്കത്തിലൂടെ ഇനിയുമീ ലോകത്തെ പ്രചോദിപ്പിക്കുമെന്ന്​ തീർച്ച.