പ​ു​െണയിലെ പുതിയ ജാതിയുദ്ധം 

ഭീ​മ-​കാ​രെ​ഗാ​വ് യു​ദ്ധ​സ്മ​ര​ണ​യാ​യ ‘യ​ൽ​ഗാ​ര്‍ പ​രി​ഷ​ത്തി’​നി​ടെ പു​ണെ​യി​ല്‍ ദ​ലി​തു​ക​ൾ​ക്കു നേ​രെ​യു​ണ്ടാ​യ ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ ദ​ലി​ത്--​മ​റാ​ത്ത സം​ഘ​ർ​ഷ​മാ​യാ​ണ് വ്യാ​ഖ്യാ​നി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. 1818 ജ​നു​വ​രി ഒ​ന്നി​ന് ഈ​സ്​​റ്റ്​ ഇ​ന്ത്യ ക​മ്പ​നി​ക്കൊ​പ്പം ചേ​ർ​ന്ന്​ ദ​ലി​ത്​ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലെ മെ​ഹ​ര്‍ സ​മു​ദാ​യ സൈ​നി​ക​ര്‍ മ​റാ​ത്ത സൈ​ന്യ​ത്തെ തു​ര​ത്തി​യ ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ലാ​ണ്​ ഭീ​മ-​കൊ​രെ​ഗാ​വ് യു​ദ്ധ​മാ​യി അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ല്‍, ബ്രി​ട്ടീ​ഷ്--​മ​റാ​ത്ത സൈ​ന്യ​ത്തി​നു​പ​രി പേ​ഷ്വാ ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു​മേ​ലു​ള്ള ത​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ജ​യ​മാ​യാ​ണ് ദ​ലി​ത് വി​ഭാ​ഗം ഇ​തി​നെ കാ​ണു​ന്ന​തും ക​ഴി​ഞ്ഞ 200 വ​ർ​ഷ​മാ​യി ഭീ​മ-​കൊ​രെ​ഗാ​വി​ല്‍ ഒ​ത്തു​കൂ​ടി അ​നു​സ്മ​രി​ക്കു​ന്ന​തും. എ​ന്നാ​ല്‍, ക​ഴി​ഞ്ഞ 199 വ​ർ​ഷ​വും ഈ ​ഒ​ത്തു​ചേ​ര​ലി​ല്‍ ഒ​രു ത​ർ​ക്കം പോ​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. 200 കൊ​ല്ലം തി​ക​യു​മ്പോ​ള്‍ അ​ത് ഒ​രാ​ളു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തി​ല്‍ ക​ലാ​ശി​ക്കു​ക​യും ദ​ലി​ത​രെ ആ​ക​മാ​നം പ്ര​കോ​പി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന സം​ഘ​ർ​ഷ​മാ​യി മാ​റി. നി​ല​വി​ല്‍ ചി​ല അ​സ്വാ​ര​സ്യ​ങ്ങ​ളു​ള്ള ദ​ലി​ത്--​മ​റാ​ത്ത​ക​ൾ​ക്കി​ട​യി​ല്‍ എ​രി​തീ​യി​ലെ എ​ണ്ണ​യാ​ക്കി ഇ​തി​നെ മാ​റ്റാ​നാ​ണ് ശ്ര​മം ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. ദ​ലി​ത്--​മ​റാ​ത്ത സം​ഘ​ർ​ഷ​മെ​ന്ന് ബി.​ജെ.​പി ന​യി​ക്കു​ന്ന മ​ഹാ​രാ​ഷ്​​ട്ര സ​ർ​ക്കാ​ര്‍ പ​റ​യു​മ്പോ​ള്‍ മ​റാ​ത്ത നേ​താ​ക്ക​ള്‍ ന​യി​ക്കു​ന്ന മ​ഹാ​രാ​ഷ്​​ട്ര​യി​ലെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സും എ​ന്‍.​സി.​പി​യും ഇ​ത് ദ​ലി​ത്--​ഹി​ന്ദു​ത്വ പോ​രാ​ണെ​ന്ന് അ​ടി​വ​ര​യി​ടു​ന്നു. അ​ടു​ത്ത വ​ർ​ഷം ന​ട​ക്കാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന നി​യ​മ​സ​ഭ, ലോ​ക്സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​ക​ളി​ല്‍ വോ​ട്ട് ബാ​ങ്കു​ക​ളി​ലെ ഭി​ന്നി​പ്പി​ക്ക​ലാ​ണ് ഒ​രു​കൂ​ട്ട​രു​ടെ ലാ​ക്കെ​ന്നും വോ​ട്ടു​ക​ളു​ടെ സ​മാ​ഹ​ര​ണ​മാ​ണ് മ​റ്റെ​കൂ​ട്ട​രു​ടെ ല​ക്ഷ്യ​മെ​ന്നും രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ നി​രീ​ക്ഷ​ക​ര്‍ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടു​ന്നു. ആ ​രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​ലാ​ണ് ഭീ​മ-​കൊ​രെ​ഗാ​വി​ലെ തീ​പ്പൊ​രി​യു​ടെ ര​ഹ​സ്യം മ​റ​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. 

മ​റാ​ത്ത ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്തെ ഛത്ര​പ​തി​ക്കു കീ​ഴി​ലെ മു​ഖ്യ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ പ​ദ​വി​യാ​ണ് പേ​ഷ്വാ. ബ്രാ​ഹ്മ​ണ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ​പെ​ട്ട​വ​രാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​പ​ദ​വി വ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. സൈ​ന്യ​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ദ​ലി​തു​ക​ളെ അ​വ​ര്‍ ജാ​തീ​യ​മാ​യി അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തി​യെ​ന്നാ​ണ് പ​റ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. ഊ​ണും ഉ​റ​ക്ക​വും  മ​റ്റ് സൈ​നി​ക​രി​ല്‍നി​ന്ന് അ​ക​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. ദ​ലി​തു​ക​ള്‍ ന​ട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന വ​ഴി​ക​ള്‍ ശു​ദ്ധി​യാ​ക്കാ​ന്‍ അ​വ​രു​ടെ പി​ന്നി​ല്‍ ചൂ​ല് കെ​ട്ടി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണ് ദ​ലി​ത് നേ​താ​ക്ക​ള്‍ പ​റ​യു​ന്ന​ത്. അ​പ​മാ​നം സ​ഹി​ക്കാ​തെ മെ​ഹ​ര്‍ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ​പെ​ട്ട​വ​രി​ല്‍ ഏ​റെ​യും ഈ​സ്​​റ്റ്​ ഇ​ന്ത്യ ക​മ്പ​നി​യോ​ട് കൂ​റു​കാ​ട്ടി. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ര്‍ അ​വ​രെ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും മാ​ന്യ​ത​യും ജോ​ലി​യും വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​വും ന​ൽ​കി. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ര്‍ ത​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​് ന​ൽ​കി​യ മാ​ന്യ​ത​ക്കു​ള്ള പ്ര​ത്യു​പ​കാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു ബാ​ജി​റാ​വു ര​ണ്ടാ​മ​​​െൻറ പേ​ഷ്വ സൈ​ന്യ​ത്തി​ന് എ​തി​രെ​യു​ള്ള പ​ട​യോ​ട്ട​ത്തി​ലെ പ​ങ്കാ​ളി​ത്തം. പു​ണെ​യി​ലെ ഖ​ഡ്കി (1817) യു​ദ്ധ പ​രാ​ജ​യ​ത്തി​ന് ശേ​ഷം ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രി​ല്‍നി​ന്ന് പു​ണെ തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ക്കാ​ന്‍ 1818 ജ​നു​വ​രി ഒ​ന്നി​ന് ബാ​ജി​റാ​വു ര​ണ്ടാ​മ​​​െൻറ സൈ​ന്യം ന​ട​ത്തി​യ യു​ദ്ധ​മാ​ണ് ഭീ​മ ഗൊ​രെ​ഗാ​വ്. 28,000 പേ​രു​ടെ അം​ഗ​ബ​ല​വു​മാ​യി എ​ത്തി​യ പേ​ഷ്വ സൈ​ന്യ​ത്തെ  മെ​ഹ​ര്‍ സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ട സൈ​നി​ക​ര്‍ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ 600 പേ​രു​ടെ അം​ഗ​ബ​ല​ത്തി​ലാ​ണ് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ര്‍ ഭീ​മ ന​ദീ​തീ​ര​ത്ത് നേ​രി​ട്ട​ത്. 12 മ​ണി​ക്കൂ​റി​നി​ടെ 600 പേ​ര്‍ വ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ പെ​ഷ്വ സൈ​ന്യം പി​ന്മാ​റു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. 22 മെ​ഹ​റു​ക​ളും 16 മ​റാ​ത്ത​ക​ളും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സൈ​ന്യ​ത്തി​ലെ 200 പേ​രാ​ണ് മ​രി​ച്ച​ത്. മ​റ്റെ​ല്ലാ​ത്തി​നു​മു​പ​രി ദ​ലി​തു​ക​ൾ​ക്കി​ത് ജാ​തീ​യ​മാ​യി ച​വി​ട്ടി​യ​ര​ച്ച​വ​ർ​ക്ക്​ മേ​ലു​ള്ള വി​ജ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നാ​ല്‍ ഒാ​രോ വ​ർ​ഷ​വും അ​വ​ര​തി​​​െൻറ ഓ​ർ​മ പു​തു​ക്ക​ക​യും പു​തു പ്രേ​ര​ണ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ക​യും ചെ​യ്തു​പോ​ന്നു. 

പു​തി​യ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ലം
പു​തി​യ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യാ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​ത്ത​വ​ണ യു​ദ്ധ​സ്മ​ര​ണ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ലെ ദ​ലി​ത് എം.​എ​ല്‍.​എ ജി​ഗ്നേ​ഷ് മേ​വാ​നി, ഹൈ​ദ​രാ​ബാ​ദ് സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ല്‍ ആ​ത്മ​ഹ​ത്യ​ചെ​യ്ത വി​ദ്യാ​ർ​ഥി രോ​ഹി​ത് വെ​മു​ല​യു​ടെ അ​മ്മ രാ​ധി​ക വെ​മു​ല, ജെ.​എ​ന്‍.​യു​വി​ലെ യൂ​നി​യ​ന്‍ നേ​താ​വ് ഉ​മ​ര്‍ ഖാ​ലി​ദ് തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​രെ അ​ണി​നി​ര​ത്തി ഭീ​മ കൊ​രെ​ഗാ​വ് ശൗ​ര്യ ദി​ന്‍ പ്രേ​ര​ണ അ​ഭി​യാ​ന്‍ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച ഒ​ത്തു​ചേ​ര​ലാ​ണ്  ക​ഴി​ഞ്ഞ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലേ​തി​ല്‍നി​ന്ന് ഇ​തി​നെ വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​ക്കി​യ​ത്. രോ​ഹി​ത് വെ​മു​ല​യു​ടെ ആ​ത്മ​ഹ​ത്യ​ക്കും ജെ.​എ​ൻ.​യു​വി​ലെ സം​ഭ​വ​വി​കാ​സ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും  പി​ന്നാ​ലെ ഉ​ന സം​ഭ​വ​വും പ​ട്ടീ​ദാ​ര്‍ സ​മു​ദാ​യ​ക്കാ​രു​ടെ ഇ​ട​ച്ചി​ലും ദീ​ർ​ഘ​കാ​ല ഭ​ര​ണം സ്വ​പ്നം കാ​ണു​ന്ന ബി.​ജെ.​പി​യെ ഒ​ന്നു പി​ടി​ച്ചു​കു​ലു​ക്കി​യ ഗു​ജ​റാ​ത്ത് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ന് പി​ന്നാ​ലെ​യാ​ണ് ഈ ​സം​ഗ​മം. ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ല്‍ ഭ​ര​ണം തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും കാ​ൽ​ചു​വ​ട്ടി​ലെ മ​ണ്ണ് ഒ​ലി​ച്ചു​പോ​കു​ന്ന​തി​​​െൻറ സൂ​ച​ന​ക​ള്‍ മ​ങ്ങി​യ വി​ജ​യ​ത്തി​ലു​ണ്ട്. ഇ​വ​ർ  ഭീ​ഷ​ണി​യാ​യി മാ​റി​യ ഹീ​റോ​ക​ളെ​യാ​ണ് ‘ന​വ പേ​ഷ്വ’​ക​ൾ​ക്ക്​ എ​തി​രെ ഉ​ണ​രാ​നു​ള്ള ആ​ഹ്വാ​ന​വു​മാ​യി ന​ട​ന്ന സം​ഗ​മ​ത്തി​ല്‍ അ​ണി​നി​ര​ത്തി​യ​ത്. ബി.​ജെ.​പി, ആ​ര്‍.​എ​സ്.​എ​സ്, മ​റ്റ് സം​ഘ്പ​രി​വാ​ര്‍ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളെ​യും ‘ന​വ പേ​ഷ്വ​ക​ളെ​ന്ന്’ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ല​ഘു​ലേ​ഖ​ക​ളും പ്ര​ച​രി​ച്ചു. പ​ശു​വി​​​െൻറ പേ​രി​ല്‍ മു​സ്​​ലിം, ദ​ലി​തു​ക​ൾ​ക്ക്​  നേ​രെ​യു​ള്ള ആ​ൾ​ക്കൂ​ട്ട ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളും രോ​ഹി​ത് വെ​മു​ല​യു​ടെ ആ​ത്മ​ഹ​ത്യ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​വും സം​ഘാ​ട​ക​ര്‍ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി. ജാ​തി, മ​ത  ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളും വൈ​ര്യ​വും ​പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തോ​ടാ​ണ് ത​ങ്ങ​ളു​ടെ പോ​രാ​ട്ട​മെ​ന്നും ഇ​വ​ര്‍ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. 

ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച​യാ​യി​രു​ന്നു പ്രേ​ര​ണ സം​ഗ​മം. ഇ​തി​നെ എ​തി​ർ​ത്ത്​ അ​ഖി​ല്‍ ഭാ​ര​തീ​യ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ്‍ മ​ഹാ​സ​ഭ, രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ ഏ​കാ​ത്മ​ത രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ അ​ഭി​യാ​ന്‍, ഹി​ന്ദു അ​ഘാ​ഡി, ശി​വ്രാ​ജ് പ​തി​ഷ്താ​ന്‍ തു​ങ്ങി​യ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളും പേ​ഷ്വ​ന്മാ​രു​ടെ പി​ന്മു​റ​ക്കാ​രും എ​തി​ർ​ത്തി​രു​ന്നു. ആ​രു​ടെ വി​ജ​യ​മാ​ണ് ദ​ലി​തു​ക​ള്‍ ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നാ​ണ് അ​വ​രു​ടെ ചോ​ദ്യം. ഇ​ത് ദേ​ശ​വി​രു​ദ്ധ​വും ജാ​തീ​യ വി​ത്ത് പാ​കു​ന്ന​തു​മാ​ണെ​ന്ന് അ​വ​ര്‍ ആ​രോ​പി​ച്ചു. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ മ​ര്യാ​ദ​യി​ല്‍ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട പാ​ർ​ട്ടി​യെ ന​വ പേ​ഷ്വ​ക​ള്‍ എ​ന്ന് വി​ളി​ച്ച​തി​നെ അ​വ​ര്‍ രാ​ജ്യ​ദ്രോ​ഹ​മെ​ന്ന് വി​ളി​ച്ചു. സം​ഭ​വം ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ല്‍ ചൂ​ടു​പി​ടി​ച്ചു നി​ൽ​ക്കെ  ഞാ​യ​റാ​ഴ്ച​ത്തെ ച​ട​ങ്ങി​നി​ടെ അ​നി​ഷ്​​ട സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ള്‍ ഭ​യ​ന്നി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ല്‍, അ​ന്ന് ഒ​ന്നും സം​ഭ​വി​ച്ചി​ല്ല. ദ​ലി​ത​നാ​യ കേ​ന്ദ്ര​സ​ഹ​മ​ന്ത്രി രാം​ദാ​സ് അ​ത്താ​വ്​​ലെ​യും ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​നാ​യ മ​ഹാ​രാ​ഷ്​​ട്ര മ​ന്ത്രി ഗി​രി​ഷ് ബാ​പ​ടും ഒ​ന്നി​ച്ച് ഭീ​മ കൊ​രെ​ഗാ​വി​ലെ യു​ദ്ധാ​നു​സ്മ​ര​ണ സ്തൂ​പ​ത്തി​ല്‍ ആ​ദ​രാ​ഞ്ജ​ലി അ​ർ​പ്പി​ക്കാ​ൻ എ​ത്തി.

തി​ങ്ക​ളാ​ഴ്ച യു​ദ്ധാ​നു​സ്മ​ര​ണ സ്തൂ​പ​ത്തി​ല്‍ ആ​ദ​രാ​ഞ്ജ​ലി അ​ർ​പ്പി​ക്കാ​ൻ ആ​ളു​ക​ള്‍ എ​ത്തു​മ്പോ​ഴാ​ണ് ആ​ക്ര​മ​ണം ന​ട​ന്ന​ത്. ദ​ലി​ത് സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ അ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ള്‍ പ​തി​ച്ച വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ള്‍ ത​ക​ർ​ക്കു​ക​യും ദ​ലി​തു​ക​ൾ​ക്കു​നേ​രെ ക​ല്ലെ​റി​യു​ക​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. കാ​വി കൊ​ടി​യേ​ന്തി​യും കാ​വി​വ​സ്ത്രം ധ​രി​ച്ചും എ​ത്തി​യ​വ​രാ​ണ് ആ​ക്ര​മി​ച്ച​ത്. സം​ഭ​വം വി​വാ​ദ​മാ​കു​ക​യും പ്ര​തി​ഷേ​ധം മും​ബൈ, ഒൗ​റം​ഗാ​ബാ​ദ്, നാ​സി​ക് തു​ട​ങ്ങി ഇ​ത​ര ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് പ​ട​രു​ക​യും ചെ​യ്ത​തോ​ടെ വ​രേ​ണ്യ​ര്‍ ക​ഴി​യു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ 49 പേ​ർ​ക്ക്​  എ​തി​രെ കേ​സെ​ടു​ത്തു. വ​രേ​ണ്യ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളാ​യ ശി​വ്​​രാ​ജ്​ പ്ര​തി​ഷ്​​താ​ന്‍ നേ​താ​വ് സം​ഭാ​ജി ഭി​ഡെ​ക്കും ഹി​ന്ദു ഏ​ക്​​ത അ​ഘാ​ഡി നേ​താ​വ് മി​ലി​ന്ദ് എ​ക്ബൊ​ടെ​ക്കും എ​തി​രെ​യും ജി​ഗ്നേ​ഷ് മേ​വാ​നി, ഉ​മ​ര്‍ ഖാ​ലി​ദ് എ​ന്നി​വ​ർ​ക്ക്​ എ​തി​രെ​യും പു​ണെ പൊ​ലീ​സി​ല്‍ പ​രാ​തി​ക​ള്‍ ല​ഭി​ച്ചു. 

പൊ​ലീ​സ്​ അ​നാ​സ്​​ഥ
ആ​ക്ര​മ​ണം ന​ട​ന്ന തി​ങ്ക​ളാ​ഴ്ച രാ​വി​ലെ ഭീ​മ​കൊ​രെ​ഗാ​വ് പ​രി​സ​ര​ത്ത് ആ​വ​ശ്യ​ത്തി​ന് സു​ര​ക്ഷ പൊ​ലീ​സ് ഒ​രു​ക്കി​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഇ​ത്ത​വ​ണ​ത്തെ പ​രി​പാ​ടി​ക​ള്‍ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തു മു​ത​ല്‍ എ​തി​ർ​പ്പു​ക​ൾ ഉ​യ​ർ​ന്ന​താ​ണ്. എ​ന്നി​ട്ടും പൊ​ലീ​സ് നി​ഷ്ക്രി​യ​മാ​യ​തി​നെ എ​ന്‍.​സി.​പി അ​ധ്യ​ക്ഷ​ന്‍ ശ​ര​ദ്​ പ​വാ​റു​ൾ ​ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള​വ​ര്‍ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്തു. സം​ഘ​ർ​ഷം മു​റു​കി​യ​തോ​ടെ​യാ​ണ് അ​ർ​ധ സൈ​നി​ക​രെ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ സ​ർ​ക്കാ​ര്‍ രം​ഗ​ത്തി​റ​ക്കി​യ​ത്. ദ​ലി​ത് സം​ഘ​ട​ന​ക​ളും ഇ​ട​തു​പ​ക്ഷ​ക്കാ​രും മ​റ്റും പ്ര​തി​ഷേ​ധ​വു​മാ​യി രം​ഗ​ത്തു​വ​രു​ക​യും ബ​ന്ദി​ന് ആ​ഹ്വാ​നം ചെ​യ്യു​ക​യും ചെ​യ്തു. എ​ന്നാ​ല്‍, പ​ല പ​ല ക​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളാ​യി ഭി​ന്നി​ച്ചു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ദ​ലി​തു​ക​ള്‍ ഒ​ന്നി​ച്ചാ​ണ് തെ​രു​വി​ലി​റ​ങ്ങി​യ​തെ​ങ്കി​ലും ഇ​വ​രി​ലെ ഐ​ക്യം എ​ന്ന​ത് അ​ത്ര എ​ളു​പ്പ​മാ​കി​ല്ല. പ്ര​ബ​ല വി​ഭാ​ഗ​മാ​യ ആ​ര്‍.​പി.​ഐ- അ​ത്താ​വ്​​ലെ സം​ഘം എ​ന്‍.​ഡി.​എ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​ണ്. രാം​ദാ​സ് അ​ത്താ​വ്​​ലെ കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ല്‍ സ​ഹ​മ​ന്ത്രി​യാ​ണ്. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നോ​ടും ബി.​ജെ.​പി​യോ​ടും സ​മ​ദൂ​രം അ​ക​ന്നാ​ണ് പ്ര​കാ​ശ് അം​ബേ​ദ്ക​റു​ടെ ഭാ​രി​ബ്ബ ബ​ഹു​ജ​ന്‍ മ​ഹാ​സം​ഘി​​​െൻറ നി​ൽ​പ്. സം​സ്ഥാ​ന വോ​ട്ട​ർ​മാ​രി​ല്‍ 10.6 ശ​ത​മാ​നം ദ​ലി​തു​ക​ളും 30 ശ​ത​മാ​നം മ​റാ​ത്ത​ക​ളു​മാ​ണ്. ത​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​് സം​വ​ര​ണ​വും പ​ട്ടി​ക​ജാ​തി, പ​ട്ടി​ക​വ​ർ​ഗ (ആ​​ക്ര​മ​ണ പ്ര​തി​രോ​ധ) നി​യ​മം എ​ടു​ത്തു​ക​ള​യ​ലും ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് മ​റാ​ത്ത​ക​ള്‍ സ​ജീ​വ​മാ​യി നി​ൽ​ക്കു​ക​യു​മാ​ണ്. ഗു​ജ​റാ​ത്ത് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ല്‍ ക​ർ​ഷ​ക​രും പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ക്കാ​രും ന​ൽ​കി​യ പ്ര​തി​ക​ര​ണം മ​ഹാ​രാ​ഷ്​​ട്ര​യി​ലും ബി.​ജെ.​പി പേ​ടി​ക്കു​ന്നു. ദ​ലി​തു​ക​ളു​ടെ​യും മ​റാ​ത്ത​ക​ളു​ടെ​യും പി​ന്തു​ണ ഉ​റ​പ്പാ​ക്കാ​ന്‍ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്, എ​ന്‍.​സി.​പി പാ​ർ​ട്ടി​ക​ള്‍ സ​ജീ​വ​മാ​യി​രി​ക്കെ​യാ​ണ് മേ​വാ​നി​യും, ഉ​മ​ര്‍ ഖാ​ലി​ദും അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള​വ​ര്‍ ഭീ​മ കൊ​രെ​ഗാ​വ് യു​ദ്ധ​സ്മ​ര​ണ ച​ട​ങ്ങി​ന് എ​ത്തി​യ​ത്. ഇ​വി​ടെ ബി.​ജെ.​പി​യു​ടെ ല​ക്ഷ്യം പ്ര​തി​കൂ​ല സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ ചെ​റു​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ്. അ​തി​നാ​ല്‍, പു​ണെ​യി​ലും മ​ഹാ​രാ​ഷ്​​ട്ര​യി​ലെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും പൊ​ട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ട ദ​ലി​ത്-​മ​റാ​ത്ത സം​ഘ​ര്‍ഷ​മെ​ന്ന് അ​വ​ര്‍ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്നു.