ബി​ഹാ​ർ: മ​ണ്ഡ​ലി​നും മ​ന്ദി​റി​നു​മ​പ്പു​റം

ബി​ഹാ​ർ രാ​ഷ്ട്രീ​യം അ​തി​നി​ർ​ണാ​യ​ക​മാ​യൊ​രു ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണ്. മൂ​ന്ന​ര പ​തി​റ്റാ​ണ്ട് മു​മ്പ് സം​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ഭൂ​മി​ക​യെ​ത്ത​ന്നെ മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ച മ​ണ്ഡ​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യം സാ​മൂ​ഹി​ക​നീ​തി എ​ന്ന അ​തി​ന്റെ വി​ശാ​ല​മാ​യ വാ​ഗ്ദാ​നം നി​റ​വേ​റ്റു​ന്ന​തി​ൽ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ക​യും കാ​ല​ക്ര​മേ​ണ ദു​ർ​ബ​ല​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു.

അ​തു​പോ​ലെ, മ​ണ്ഡ​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന് ബ​ദ​ലാ​യി വ​ന്ന രാ​മ​ക്ഷേ​ത്ര പ്ര​സ്ഥാ​നം, ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളെ ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന തീ​വ്ര ഹി​ന്ദു​ത്വ ഉ​പ​ക​ര​ണ​മാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മ​ണ്ഡ​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ ശ​ക്ത​നാ​യ വ​ക്താ​വ് ലാ​ലു പ്ര​സാ​ദ് യാ​ദ​വും ഭാ​ര്യ റാ​ബ്രി ദേ​വി​യും ഒ​ന്ന​ര പ​തി​റ്റാ​ണ്ട് ഭ​രി​ച്ച സം​സ്ഥാ​ന​മാ​ണി​ത്. ശേ​ഷം ര​ണ്ട് പ​തി​റ്റാ​ണ്ട് നി​തീ​ഷ് കു​മാ​റി​ന്റെ ജ​ന​താ​ദ​ളും (യു) ​ബി.​ജെ.​പി​യും പ്ര​തി​നി​ധാ​നം ചെ​യ്ത മ​ണ്ഡ​ൽ-​മ​ന്ദി​ർ രാ​ഷ്ട്രീ​യ മി​ശ്രി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൽ.

ദേ​ശീ​യ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ സ​ഖ്യ​ത്തി​ലും (എ​ൻ.​ഡി.​എ) ഇ​ൻ​ഡ്യ സ​ഖ്യ​ത്തി​ലും തു​ട​രു​ന്ന സീ​റ്റ് വി​ഭ​ജ​ന ത​ർ​ക്ക​ങ്ങ​ൾ, നി​തീ​ഷ് ന​യി​ക്കു​ന്ന എ​ൻ.​ഡി.​എ​യും തേ​ജ​സ്വി യാ​ദ​വി​ന്റെ മ​ഹാ​സ​ഖ്യ​വും നേ​രി​ടു​ന്ന ആ​ഴ​ത്തി​ലു​ള്ള പ്ര​ശ്‌​ന​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് പ്ര​തി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. ആ​ദ്യ​ഘ​ട്ട തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നു​ള്ള നാ​മ​നി​ർ​ദേ​ശ പ​ത്രി​ക സ​മ​ർ​പ്പ​ണം അ​വ​സാ​നി​ച്ചി​ട്ടും, ഇ​രു സ​ഖ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും പ്ര​ധാ​ന സ​ഖ്യ​ക​ക്ഷി​ക​ൾ​ക്ക് 243 അം​ഗ ബി​ഹാ​ർ നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ലെ സീ​റ്റു​ക​ളി​ൽ ധാ​ര​ണ​യി​ലെ​ത്താ​നാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ത​ന്ത്ര വി​ദ​ഗ്ധ​ൻ പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​ർ ന​യി​ക്കു​ന്ന ജ​ൻ സു​രാ​ജ് പാ​ർ​ട്ടി​യും ഇ​ക്കു​റി തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ഗോ​ദ​യി​ലു​ണ്ട്. മൂ​ന്ന് വ​ർ​ഷ​മാ​യി ബി​ഹാ​റി​ന്റെ ഉ​ൾ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ വി​ശ്ര​മ​മി​ല്ലാ​തെ പ്ര​ചാ​ര​ണം ന​ട​ത്തു​ന്ന പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​ർ ഏ​വ​ർ​ക്കും സു​പ​രി​ചി​ത​നാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. എ​ന്നി​രു​ന്നാ​ലും, ന​വം​ബ​ർ 14ന് ​വോ​ട്ടെ​ണ്ണു​മ്പോ​ൾ ജെ.​എ​സ്.​പി എ​ത്ര സീ​റ്റ് നേ​ടു​മെ​ന്നോ എ​ത്ര ശ​ത​മാ​നം വോ​ട്ട് പി​ടി​ക്കു​മെ​ന്നോ ഇ​പ്പോ​ൾ പ്ര​വ​ചി​ക്ക​ൽ അ​സാ​ധ്യം.

ഒ​ട്ടു​മി​ക്ക അ​ഭി​പ്രാ​യ സ​ർ​വേ​ക​ളും തേ​ജ​സ്വി യാ​ദ​വി​നാ​ണ് മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി പ​ദ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ഒ​ന്നാം സ്ഥാ​നം ക​ൽ​പി​ക്കു​ന്ന​ത്, പി​ന്നാ​ലെ പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​റും നി​തീ​ഷ് കു​മാ​റും ഉ​ണ്ട്. പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​റി​ന്റെ റേ​റ്റി​ങ് അ​ടു​ത്തി​ടെ കു​തി​ച്ചു​യ​ർ​ന്നെ​ങ്കി​ലും, ശാ​സ്ത്രീ​യ​മ​ല്ലാ​ത്ത ഇ​ത്ത​രം സ​ർ​വേ​ക​ൾ​ക്ക് ബി​ഹാ​ർ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ സ​ങ്കീ​ർ​ണ​ത പൂ​ർ​ണ​മാ​യി ഒ​പ്പി​യെ​ടു​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​മെ​ന്ന് ഞാ​ൻ ക​രു​തു​ന്നി​ല്ല.

ഈ ​പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാ​ന ക​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ ശ​ക്തി​ദൗ​ർ​ബ​ല്യ​ങ്ങ​ൾ ഒ​ന്ന് പ​രി​ശോ​ധി​ക്കാം.

നി​ല​നി​ർ​ത്തു​മോ നി​തീ​ഷ്?

നി​തീ​ഷ് കു​മാ​റും ന​രേ​ന്ദ്ര മോ​ദി-​അ​മി​ത് ഷാ ​കൂ​ട്ടു​കെ​ട്ടും ത​മ്മി​ലെ ബ​ന്ധം പൂ​ച്ച​യും എ​ലി​യും ക​ളി​യെ ഓ​ർ​മ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. മോ​ദി-​ഷാ യു​ഗ​ത്തി​ന് മു​മ്പ് വാ​ജ്‌​പേ​യി​യും അ​ദ്വാ​നി​യും നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി​യ ബി.​ജെ.​പി​യും നി​തീ​ഷി​ന്റെ ജെ.​ഡി.​യു​വും ത​മ്മി​ലെ സ​ഖ്യ​ത്തി​ന് വി​ശ്വാ​സ്യ​ത​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​പ്പോ​ൾ ഇ​ല്ലാ​താ​യി. നി​തീ​ഷി​നെ മാ​റ്റി ത​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് താ​ൽ​പ​ര്യ​മു​ള്ള ഒ​രു മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യെ കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​ൻ മോ​ദി​യും ഷാ​യും ത​ന്ത്ര​ങ്ങ​ൾ മെ​ന​യു​മ്പോ​ൾ, സ്വ​ന്തം സ്ഥാ​നം സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള ക​രു​നീ​ക്ക​ത്തി​ലാ​ണ് നി​തീ​ഷ്.

സ​ഖ്യ​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ ജെ.​ഡി.​യു​വി​നെ ദു​ർ​ബ​ല​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ ബി.​ജെ.​പി ചി​രാ​ഗ് പാ​സ്വാ​നെ പി​ന്തു​ണ​ച്ചു, ചി​ല ജെ.​ഡി.​യു എം.​പി​മാ​രെ​യും ആ ​പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ വ​ർ​ക്കി​ങ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് സ​ഞ്ജ​യ് ഝാ, ​മ​ന്ത്രി വി​ജ​യ് കു​മാ​ർ ചൗ​ധ​രി തു​ട​ങ്ങി​യ ര​ഹ​സ്യ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളെ​യും കൂ​ടെ​ക്കൂ​ട്ടി ഒ​രു ഏ​ക്‌​നാ​ഥ് ഷി​ൻ​ഡെ മോ​ഡ​ൽ അ​ട്ടി​മ​റി സാ​ധ്യ​ത​യും ഒ​രു​ക്കി. ഇ​തി​ന് മ​റു​പ​ടി​യാ​യി നി​തീ​ഷ് 2022ൽ ​ലാ​ലു യാ​ദ​വി​ന്റെ പ​ക്ഷ​ത്തേ​ക്ക് ചേ​ക്കേ​റി​യെ​ങ്കി​ലും, തേ​ജ​സ്വി​യു​ടെ പ​ദ​വി​യും മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​കാ​നു​ള്ള അ​ഭി​ലാ​ഷ​വും ഉ​യ​രു​ന്ന​ത് ക​ണ്ട് 2024ൽ ​ബി.​ജെ.​പി​യി​ലേ​ക്കു​ത​ന്നെ തി​രി​ച്ചു​ക​യ​റി.

ബി​ഹാ​റി​ൽ ന​രേ​ന്ദ്ര മോ​ദി​യു​ടെ സ്വാ​ധീ​നം നി​തീ​ഷ് കു​മാ​റി​നെ ആ​ശ്ര​യി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു; തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ മോ​ദി​യും അ​മി​ത് ഷാ​യും നി​തീ​ഷി​നെ എ​ൻ.​ഡി.​എ​യു​ടെ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി സ്ഥാ​നാ​ർ​ഥി​യാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മാ​റ്റുക​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​ടെ യ​ഥാ​ർ​ഥ ല​ക്ഷ്യം. ജെ.​ഡി.​യു​വി​ന്റെ ശ​ക്തി​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​യ ഒ​രു ഡ​സ​നോ​ളം സീ​റ്റു​ക​ൾ പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്ത് അ​ത് ത​ങ്ങ​ൾ​ക്കും പാ​സ്വാ​ന്റെ ലോ​ക് ജ​ന​ശ​ക്തി പാ​ർ​ട്ടി​ക്കു​മാ​യി വീ​തം​വെ​ച്ചു.

പ​ഴ​യ​പോ​ലെ ആ​രോ​ഗ്യ​മി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഈ ‘​ഗൂ​ഢാ​ലോ​ച​ന’ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ നി​തീ​ഷ് സ​ഖ്യ​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ ത​ട​സ്സ​ങ്ങ​ൾ സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു. തി​ര​ശ്ശീ​ല​ക്ക് പി​ന്നി​ലെ ഇ​ത്ത​രം നീ​ക്ക​ങ്ങ​ൾ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ന് ശേ​ഷ​മു​ള്ള കൂ​ട്ടു​കെ​ട്ടു​ക​ളെ​യും മാ​റ്റി​മ​റി​ക്കും. വാ​ചാ​ടോ​പ​ങ്ങ​ളും വി​കാ​ര​പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങ​ളു​മൊ​ക്കെ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും, മോ​ദി​ബ്രാ​ൻ​ഡ് ഹി​ന്ദു​ത്വ​ക്ക് ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ലും മ​ധ്യ​പ്ര​ദേ​ശി​ലു​മു​ള്ള ആ​ധി​പ​ത്യം ബി​ഹാ​റി​ൽ സ്ഥാ​പി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.

​കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​റി​ന്റെ ക്ഷേ​മ​പ​ദ്ധ​തി​ക​ളു​ടെ ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​ക്ക​ളാ​യ മ​റ്റു പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ, അ​തി പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​ർ​ക്കി​ട​യി​ൽ മോ​ദി​യു​ടെ വി​ദ്വേ​ഷ ഹി​ന്ദു​ത്വം സ്വാ​ധീ​നം നേ​ടി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും, സം​സ്ഥാ​ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ ആ​ധി​പ​ത്യം സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നു​ള്ള ശേ​ഷി അ​തി​നി​ല്ല.

മ​റു​വ​ശ​ത്ത്, അ​ടി​സ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി ഒ​രു സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റാ​യ നി​തീ​ഷ് കു​മാ​ർ സി.​എ.​എ, എ​ൻ.​ആ​ർ.​സി, വ​ഖ​ഫ് ബി​ൽ തു​ട​ങ്ങി​യ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ മോ​ദി​യെ പി​ന്തു​ണ​ച്ച് മ​തേ​ത​ര​ത്വ​ത്തി​ൽ വി​ട്ടു​വീ​ഴ്ച ചെ​യ്തു. എ​ന്നാ​ൽ, ക്ഷേ​മ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം മോ​ദി​യെ മ​റി​ക​ട​ന്നു. ആ​ശാ-​അം​ഗ​ൻ​വാ​ടി പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രു​ടെ ശൃം​ഖ​ല​യി​ലൂ​ടെ ഒ​രു വ​ലി​യ വ​നി​ത വോ​ട്ട​ർ അ​ടി​ത്ത​റ അ​ദ്ദേ​ഹം കെ​ട്ടി​പ്പ​ടു​ത്തു. സ​ർ​ക്കാ​ർ ജോ​ലി​ക​ളി​ൽ 35 ശ​ത​മാ​ന​വും ത​ദ്ദേ​ശ സ്വ​യം​ഭ​ര​ണ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ലെ സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ 50 ശ​ത​മാ​ന​വും സ്ത്രീ ​സം​വ​ര​ണം ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യും, വീ​ട്ട​മ്മ​മാ​ർ​ക്ക് 10,000 രൂ​പ പ​ണ​മാ​യി ന​ൽ​കി​യും വ​നി​ത വോ​ട്ട്ബാ​ങ്ക് ഉ​റ​പ്പി​ച്ചു​നി​ർ​ത്താ​നു​ള്ള​ത് അ​ദ്ദേ​ഹം ചെ​യ്തു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

2005 മു​ത​ൽ ന​ട​ത്തു​ന്ന സ​മ​ർ​ഥ​മാ​യ സോ​ഷ്യ​ൽ എ​ൻ​ജി​നീ​യ​റി​ങ്ങി​ലൂ​ടെ ലാ​ലു യാ​ദ​വി​ന്റെ വി​ശാ​ല​മാ​യ മ​ണ്ഡ​ൽ സ​ഖ്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് അ​തി പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും (ഇ.​ബി.​സി) ദ​ലി​തു​ക​ളെ​യും വേ​ർ​തി​രി​ച്ചെ​ടു​ത്ത​ത് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​ക​ൾ തോ​റും നി​തീ​ഷി​നെ പ്ര​സ​ക്ത​നാ​ക്കി നി​ർ​ത്തു​ന്നു. എ​ന്നി​രു​ന്നാ​ലും, അ​തു​കൊ​ണ്ടൊ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ സ്വാ​ധീ​നം ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത വി​ധം നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​മെ​ന്ന് ഉ​റ​പ്പി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല.

തേ​ജ​സ്വി​യു​ടെ സാ​ധ്യ​ത​ക​ൾ

മ​ഹാ​മാ​യ പ്ര​സാ​ദ് സി​ൻ​ഹ, ക​ർ​പ്പൂ​രി ഠാ​ക്കൂ​ർ തു​ട​ങ്ങി​യ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റു​ക​ൾ ചെ​റി​യ ഇ​ട​വേ​ള​ക​ളി​ൽ അ​ധി​കാ​രം പി​ടി​ച്ച​തൊ​ഴി​ച്ചാ​ൽ ദ​ലി​ത​ർ, മു​സ്‌​ലിം​ക​ൾ, ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ർ എ​ന്നി​വ​രി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള ഉ​റ​ച്ച പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ 1952 മു​ത​ൽ 1990 വ​രെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ബി​ഹാ​റി​ൽ സ​ർ​വാ​ധി​പ​ത്യ​മാ​യി​രു​ന്നു.

1990ൽ ​മ​ണ്ഡ​ൽ ക​മീ​ഷ​ൻ റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ന​ട​പ്പാ​ക്ക​ലി​നെ ലാ​ലു പ്ര​സാ​ദ് യാ​ദ​വ് സ​മ​ർ​ഥ​മാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച​തോ​ടെ, ബി​ഹാ​ർ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ഭൂ​മി​ക അ​ടി​മു​റി മാ​റി​മ​റി​ഞ്ഞു. അ​തു​ല്യ​മാ​യ ആ​ശ​യ​വി​നി​മ​യ വൈ​ദ​ഗ്ധ്യം, സാ​മൂ​ഹി​ക നീ​തി​യി​ലും മ​തേ​ത​ര​ത്വ​ത്തി​ലു​മു​ള്ള അ​ച​ഞ്ച​ല​മാ​യ പ്ര​തി​ബ​ദ്ധ​ത, ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ, പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്കൃ​ത വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ, പു​രോ​ഗ​മ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ർ​ക്കി​ട​യി​ലെ വ​ലി​യ സ്വാ​ധീ​നം എ​ന്നി​വ​യാ​ൽ ലാ​ലു നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി​യ ജ​ന​താ​ദ​ൾ (പി​ന്നീ​ട് ആ​ർ.​ജെ.​ഡി) 1991ലെ​യും 96ലെ​യും ലോ​ക്‌​സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലും 1995ലെ ​നി​യ​മ​സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലും വ​ൻ വി​ജ​യം നേ​ടി. ഹി​ന്ദി ഹൃ​ദ​യ​ഭൂ​മി​യി​ലെ ശ​ക്ത​നാ​യ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് നേ​താ​വാ​യി ലാ​ലു ഉ​യ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ബ്രാ​ഹ്മ​ണ വ​രേ​ണ്യ​വ​ർ​ഗ​ത്തി​ന് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് വ​ഴ​ങ്ങി​യ​തു​പോ​ലെ, ലാ​ലു​വി​ന്റെ ആ​ർ.​ജെ.​ഡി ക്ര​മേ​ണ യാ​ദ​വ ആ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ പ​ര്യാ​യ​മാ​യി മാ​റി. ബി​ഹാ​റി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ജാ​തി വി​ഭാ​ഗ​മാ​യ, ജ​ന​സം​ഖ്യ​യു​ടെ 14 ശ​ത​മാ​ന​ത്തി​ല​ധി​കം വ​രു​ന്ന യാ​ദ​വ​ർ, എ​ണ്ണ​മ​റ്റ ജാ​തി​ക​ളും ഉ​പ​ജാ​തി​ക​ളും ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന 36 ശ​ത​മാ​നം വ​രു​ന്ന അ​തി പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ത്തെ അ​ക​റ്റി​ക്ക​ള​ഞ്ഞു. കു​ർ​മി ജാ​തി​യി​ൽ​നി​ന്ന് വ​ന്ന നി​തീ​ഷ് കു​മാ​ർ അ​വ​രെ അ​ട​ർ​ത്തി​യെ​ടു​ത്ത് ത​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ബ​ലം ശ​ക്തി​പ്പെ​ടു​ത്തി.

ലാ​ലു​വി​ന്റെ മ​ക​ൻ തേ​ജ​സ്വി യാ​ദ​വ് ഈ ​മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ തി​രി​ച്ച​റി​യു​ക​യും യാ​ദ​വ ഇ​ത​ര പി​ന്നാ​ക്ക ജാ​തി​ക​ളു​മാ​യി വീ​ണ്ടും ബ​ന്ധം സ്ഥാ​പി​ക്കാ​ൻ ന​ട​പ​ടി​ക​ളാ​രം​ഭി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്. എ​ന്നാ​ൽ, 1990ക​ളി​ലെ ലാ​ലു​മാ​ജി​ക് ആ​വ​ർ​ത്തി​ക്കാ​ൻ തേ​ജ​സ്വി​ക്ക് സാ​ധി​ക്കു​മോ എ​ന്ന​ത് സം​ശ​യ​മാ​ണ്.

പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​റി​ന്റെ സാ​ന്നി​ധ്യം

ബി​ഹാ​ർ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ലെ പു​തി​യ പ്ര​തി​ഭാ​സ​മാ​യി ഉ​യ​ർ​ന്നു​വ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​റി​നെ അ​ര​വി​ന്ദ് കെ​ജ്‌​രി​വാ​ളു​മാ​യി താ​ര​ത​മ്യം ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​രു​ണ്ട്, അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​മി​ല്ലെ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്ന​വ​രു​മു​ണ്ട്. അ​ത് തെ​റ്റി​ദ്ധാ​ര​ണ​യാ​ണ്. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ​യോ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ഭാ​ര​മി​ല്ലാ​ത്ത പ്ര​ശാ​ന്ത്, സം​ഘ്പ​രി​വാ​റി​ന്റെ ഹി​ന്ദു​ത്വ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും രാ​ഹു​ൽ ഗാ​ന്ധി​ക്ക് മു​മ്പു​ള്ള ജാ​തി ഹി​ന്ദു ആ​ധി​പ​ത്യ​മു​ള്ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ​നി​ന്നും വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​ണ് മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ക്കു​ന്ന​ത്.

യു.​എ​ൻ ഫ​ണ്ടി​ങ് ഉ​ള്ള ആ​രോ​ഗ്യ സം​രം​ഭ​ങ്ങ​ളി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച ശേ​ഷ​മാ​ണ് ന​രേ​ന്ദ്ര മോ​ദി, നി​തീ​ഷ് കു​മാ​ർ, മ​മ​ത ബാ​ന​ർ​ജി, ജ​ഗ​ൻ മോ​ഹ​ൻ റെ​ഡ്ഡി, അ​മ​രീ​ന്ദ​ർ സി​ങ് തു​ട​ങ്ങി​യ മു​ൻ​നി​ര നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​നാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം എ​ത്തി​യ​ത്.

ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ പ്ര​ധാ​ന മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളാ​യ സോ​ഷ്യ​ലി​സം, മ​തേ​ത​ര​ത്വം, നീ​തി എ​ന്നി​വ​യോ​ടു​ള്ള കി​ഷോ​റി​ൻ​ പ്ര​തി​ബ​ദ്ധ​ത പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ടി​ക്ക​റ്റ് വി​ത​ര​ണ​ത്തി​ൽ വ്യ​ക്ത​മാ​ണ്. പ​രി​ച​യ​സ​മ്പ​ന്ന​നാ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ക​ൺ​സ​ൽ​ട്ട​ന്റ് എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ, ജ​ൻ സു​രാ​ജ് പാ​ർ​ട്ടി​യെ മു​ന്നോ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​മാ​യ വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം അ​ദ്ദേ​ഹം സ​മാ​ഹ​രി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.

ഇ​ത​ര സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് കു​ടി​യേ​റേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന ബി​ഹാ​റി തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ ദു​രി​ത​വും സം​സ്ഥാ​ത്തെ തൊ​ഴി​ലി​ല്ലാ​യ്മ​യും ബി​ഹാ​റി​ന്റെ ത​ക​ർ​ന്ന വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​വു​മൊ​ക്കെ​യാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളാ​യി ഉ​യ​ർ​ത്തു​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, വോ​ട്ട​ർ​മാ​രെ ഈ ​പു​തു​പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തെ പി​ന്തു​ണ​ക്കാ​ൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കു​ക എ​ന്ന​ത് വ​ലി​യ വെ​ല്ലു​വി​ളി​യാ​ണ്.

‘‘യാ ​തോ അ​ർ​ഷ് പ​ർ, നാ ​തോ ഫ​ർ​ഷ് പ​ർ’’ (ഒ​ന്നു​കി​ൽ 0 മു​ത​ൽ 10 വ​രെ എം.​എ​ൽ.​എ​മാ​ർ അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ 150ൽ ​അ​ധി​കം) എ​ന്നാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ക​ണ​ക്കു​കൂ​ട്ട​ൽ. ​പ്ര​ശാ​ന്ത് കി​ഷോ​റി​ന്റെ വി​ജ​യം പാ​ർ​ട്ടി നേ​ടു​ന്ന സീ​റ്റു​ക​ളു​ടെ എ​ണ്ണം മാ​ത്രം വെ​ച്ച് അ​ള​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. ജെ.​എ​സ്.​പി 10 ശ​ത​മാ​നം വോ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും നേ​ടി​യാ​ൽ അ​ത് പു​തി​യൊ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യ യു​ഗ​ത്തി​ന്റെ അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലാ​യി​രി​ക്കും.