പശ്ചിമേഷ്യൻ ജല യുദ്ധത്തിന്‍റെ ജോർഡൻ പാഠങ്ങൾ

പത്തു വർഷം മുമ്പാണ്​ സൈപ്രസ്​ സന്ദർശിച്ചത്​. പച്ചപ്പി​​​െൻറയും പഴവർഗങ്ങളുടെയും കൊതിപ്പിക്കുന്ന നാട്​. പറഞ്ഞി​െട്ടന്ത്​? കുടിവെള്ളം കിട്ടാക്കനി. ചെറിയൊരു ബോട്ടിൽ വെള്ളത്തിന്​ ഉയർന്ന വില നൽകണം. അതുകൊണ്ട്​ ഏതു ഹോട്ടലിൽ മുറിയെടുത്താലും വെള്ളംകുടിക്ക്​ നാം വേറെ വഴി കാണണം. എങ്കിലും നടത്തിപ്പുകാരുടെ ഉദാരത സമ്മതിക്കണം. എല്ലാ മുറികളിലും ഒരു ബോട്ടിൽ മേത്തരം സൈ​പ്രസ്​ വീഞ്ഞ്​ ഹോട്ടലുകാർ വക ഫ്രീ. വീഞ്ഞ്​ വെള്ളമാക്കി മാറ്റാൻ പറ്റുന്ന വല്ല ദൈവിക ഇടപെടലും ആരും കൊതിച്ചുപോകും സൈപ്രസിൽ. വീഞ്ഞ്​ ഉൽപാദനം കുടിൽ വ്യവസായം ആയതിനാൽ സൈപ്രസിൽ എവിടെയും അത്​ സുലഭം. അടുത്തിടെ, ജോർഡൻ തലസ്​ഥാനമായ അമ്മാനിൽ കാലുകുത്തിയപ്പോൾ, സൈപ്രസ്​ രാവുകൾ വീണ്ടും ഒാർമയിൽ.

‘ഗൾഫ്​ മാധ്യമം’ സംഘത്തോടൊപ്പം ആയിരുന്നു ജോർഡൻ യാത്ര. ജോർഡൻ നഗരത്തെ കുറിച്ച്​ കുറെ വിവരങ്ങൾ ശേഖരിച്ചിരുന്നു. എന്നാൽ, വെള്ളത്തി​​​െൻറ അവസ്​ഥ ചിന്തയിൽ ഒട്ടും തന്നെ വന്നതേയില്ല. ഹോട്ടൽ മുറിയിൽ ഒരു ബോട്ടിൽ വെള്ളം പോലും കാണാതിരുന്നപ്പോൾ മറന്നതാകുമെന്നു കരുതി പലരും റിസപ്​ഷനിലേക്ക്​ ഫോൺ ചെയ്​തു. ലഭിച്ച മറുപടി വിചിത്രം. ‘സർ, ഇപ്പോൾ എത്തിക്കാം. ബോട്ടിൽ ഒന്നിന്​ നാലു ഡോളർ നൽകണം’ പടച്ച റബ്ബേ. വെള്ളത്തിന്​ ഇത്രയും തീപിടിച്ച വിലയോ? പിന്നീടുള്ള മൂന്ന്​ ദിനരാത്രങ്ങളിൽ അമൂല്യമായ നിധിക്കു സമാനം കുപ്പിവെള്ളത്തെ കാത്തുപോന്നു, സംഘാംഗങ്ങൾ. ഗൾഫ്​ ഉൾപ്പെടെ പശ്ചിമേഷ്യൻ മണ്ണിൽ വെള്ളത്തി​​​െൻറ വില അ​ത്ര ചെറുതല്ലെന്ന്​ അമ്മാൻ പഠിപ്പിച്ചു തന്ന നാളുകൾ. പ്രാക്​തന ചരിത്ര സ്​ഥലികൾക്കപ്പുറം വെള്ളം ഒരു നാടി​​​െൻറ ധമനികളിൽ സൃഷ്​ടിക്കുന്ന വരൾച്ചയുടെ നടുക്കമായിരുന്നു ജോർഡൻ യാത്രയിൽ ഉടനീളം.

വെള്ളം കിട്ടാക്കനിയായി മാറുന്ന ഒരു നാടി​​​െൻറ ഭാവിസമസ്യകളോർത്ത്​ ഉള്ളം പിടഞ്ഞു. വെള്ളലഭ്യത നന്നെ കുറഞ്ഞ ലോകത്തെ പത്ത്​ രാജ്യങ്ങൾ. അതിൽ ഒന്നാണ്​​ ജോർഡൻ എന്ന പുതുപാഠവും കിട്ടി. പശ്ചിമേഷ്യയിൽ വരൾച്ച തുറിച്ചു നോക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളുടെ മുൻനിരയിലാണ്​ ജോർഡൻ. കഥകളിൽ കേട്ടുമടുത്ത ജോർഡൻ നദി, ചാവുകടൽ, ചെങ്കടലി​​​െൻറ സ്​പർശം. എല്ലാം ഉണ്ട്​. പറഞ്ഞി​െട്ടന്ത്​, കുപ്പിവെള്ളത്തെ ആശ്രയിച്ചു കഴിയുകയാണ്​ ഇൗ ജനത. പരിതപിച്ചിട്ടു കാര്യമില്ല. ആവശ്യകത ഉയരുകയും ലഭ്യത കുറയുകയും അപ്പോൾ സംഭവിക്കുന്ന അനിവാര്യ പ്രതിസന്ധിയാണിത്​. കുടിവെള്ളം ലഭിക്കാത്തതിൽ മാത്രം അത്​ ഒതുങ്ങുന്നില്ല. എല്ലാ തുറകളെയും അത്​ നിർദാക്ഷിണ്യം കടന്നാക്രമിച്ച്​ കീഴ്​പ്പെടുത്തുന്നു. വ്യവസായ വികസനം, സാമ്പത്തിക വളർച്ച, ഭക്ഷ്യോൽപാദനം ഉൾപ്പെടെ എല്ലാം മുരടിക്കുന്ന അവസ്​ഥ. വെറുതെയല്ല, നടുനിവർത്താൻ ജോർഡന്​ ഇനിയും കഴി​യാതെ പോകുന്നത്​. ജോർഡനിൽ നടപ്പു ആളോഹരി ജലവിതരണം പ്രതിവർഷം 200 ക്യുബിക്​ മീറ്റർ മാത്രം. ഇതാക​െട്ട, ലോകശരാശരിയുടെ മൂന്നിലൊന്നു മാത്രം.

ലഭ്യമായ വെള്ളത്തി​​​െൻറ പകുതിയും ഭൂഗർഭജലത്തെ ആശ്രയിച്ചു കഴിയുന്നു. എന്നാൽ, അത്​ ഒന്നിനും തികയുന്നുമില്ല. പണച്ചെലവുള്ള വെള്ളശുദ്ധീകരണ പ്ലാൻറുകൾ ജോർഡന്​ അത്ര എളുപ്പമല്ല. എഴുതിവെച്ചോളൂ -2025ഒാടെ ജലത്തിനു വേണ്ടിയുള്ള യുദ്ധത്തിന്​ പശ്ചിമേഷ്യയിൽ അരങ്ങ്​ ഒരുങ്ങും. ജോർഡനിലാകും അതി​​​െൻറ തുടക്കം. ഭരിക്കുന്നവർക്കും ഇതറിയാം. കടൽജല, മലിനജല ശുദ്ധീകരണ വഴിയിൽ ബദൽ വഴികൾ തേടാൻ അവർ മുതിരുന്നതു വെറുതെയല്ല. മനുഷ്യരെയും കാർഷിക മേഖലയെയും രക്ഷിക്കാനുള്ള അതിജീവന പദ്ധതികൾ. പല സാമ്രാജ്യങ്ങളുടെയും നിമ്​നോന്നതികൾക്ക്​ വേദിയായ രാജ്യമാണ്​ ജോർഡൻ. ​ഭാവിയുദ്ധത്തി​​​െൻറ കടുപ്പം തിരിച്ചറിയാൻ അവർക്ക്​ കെൽപില്ലെങ്കിൽ പി​ന്നെ ആർക്കാണ്​ അതിനു കഴിയുക? ചാവുകടൽ, ചെങ്കടൽ എന്നിവയിലെ ജലം സ്വരൂപിച്ചുള്ള പദ്ധതിയും പുതിയ തിരിച്ചറിവി​​​െൻറ ഭാഗം തന്നെ. രണ്ട്​ സമുദ്രജലങ്ങളുടെയും സങ്കലനം. പക്ഷേ, എളുപ്പമല്ല പ്രയോഗവത്​കരണം. പത്ത്​ ബില്യൻ ഡോളർ കണ്ടെത്തണം. 180 കിലോമീറ്റർ പൈപ്പ്​ലൈൻ ഉപയോഗിച്ചു കൊണ്ടുള്ള ലോകത്തെ തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ ജലശുദ്ധീകരണ പ്ലാൻറ്​. അതാണ്​ സ്വപ്​നം.

ഇൗ യാത്രയിൽ ​േ​ജാർഡൻ ഒറ്റക്കല്ല. ഇസ്രായേലും ഫലസ്​തീൻ അ​േതാറിറ്റിയും കൈകോർക്കുന്ന രാഷ്​ട്രീയാതീത സംയുക്​ത സംരംഭം. ആശയ വൈരുധ്യങ്ങളൊക്കെ നേരുതന്നെ. പക്ഷേ, വെള്ളത്തി​​​െൻറ കാര്യം വരു​േമ്പാൾ എല്ലാം ആവിയാകും. ആ വലിയ രാഷ്​ട്രീയ പാഠം കൂടിയുണ്ട്​, ഇൗ വൻകിട പദ്ധതിവഴിയിൽ. ഭാവിയുദ്ധങ്ങളെ ചെറുക്കാനുള്ള ഏറ്റവും മികച്ച നയതന്ത്ര നീക്കമെന്നും ഇതി​െന വിശേഷിപ്പിക്കാം. ജോർഡ​​​െൻറ ചാവുകടൽ പോലും പേടിപ്പെടുത്തുമാറ്​ താഴുകയാണ്​. അറുപതുകളിൽ സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന്​ 394 മീറ്റർ മാത്രമായിരുന്നു താഴ്​ച. ഇപ്പോൾ അത്​ 423 മീറ്ററി​​​െൻറ ഭീതിതനിരപ്പിൽ എത്തിനിൽക്കുന്നു. ഒാരോ വർഷവും ജലവിതാനം കുറയു​േമ്പാൾ പേടി അധികരിക്കുന്നു. വൻകിട പദ്ധതികൾ കൊണ്ട്​ കാര്യമില്ലെന്ന​ പരിസ്​ഥിതിവാദികളുടെ വാക്കുകൾ തള്ളാൻ വര​െട്ട. അവർ പറയുന്നതിലും കാര്യമുണ്ട്​. ഭൂഗർഭ ജലം വൻതോതിൽ ചോർത്തുന്നത്​ ഇസ്രായേലി​​​െൻറ വൻകിട അണക്കെട്ടുകളും കനാലുകളുമാണ്​. ഇതിന്​ കൃത്യമായ തെളിവും അവർ നിരത്തുന്നു. ​േജാർഡൻ നദിക്കും സമുദ്രത്തിനും വരുത്തുന്ന ആഘാതമാണ്​ ഉടനടി തടയേണ്ടത്​- അവർ നിർദേശിക്കുന്നു.

പക്ഷേ, ആരുകേൾക്കാൻ? ജോർഡൻ അഭയാർഥി പ്രശ്​നം ഭാവി ജലയുദ്ധത്തോടെ കൂടുതൽ സങ്കീർണമാകും. രാജ്യത്ത്​ ചേക്കേറിയ ഫലസ്​തീൻ അഭയാർഥികളുടെ എണ്ണം ഇപ്പോൾ തന്നെ എത്രയോ കൂടുതൽ. അതിനും പുറമെയാണ്​ സിറിയയിൽ നിന്നുള്ള അഭയാർഥികളുടെ കുത്തൊഴുക്ക്​. അംഗീകൃത ക്യാമ്പുകളിൽ പലതിലും ഇപ്പോൾ തന്നെ വെള്ളം ആവശ്യത്തിനില്ല. സമാധാനിക്കാം-ജോർഡ​​​െൻറ മാത്രം ശാപമല്ല ഇതെന്ന്​. ലോകത്തെ പല രാജ്യങ്ങളും ഏറിയും കുറഞ്ഞും ജല പ്രതിസന്ധിയുടെ വഴിയിൽ തന്നെ. ജനസംഖ്യ പെരുകുകയാണ്​. പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളാക​െട്ട, ദിനംപ്രതി കുറഞ്ഞു വരുകയും. അപ്പോഴും ഒരു​ ചോദ്യം ബാക്കിയാവുന്നു. രാഷ്​ട്രീയ കാലുഷ്യങ്ങൾക്കൊപ്പം ഭാവി ജലയുദ്ധം കൂടി. അതിനെ നേരിടാൻ പശ്ചിമേഷ്യക്ക്​ പ്രാപ്​തി കാണുമോ?