യൂ​സു​ഫ് മെ​ഹറ​ലി: ‘ക്വി​റ്റ് ഇ​ന്ത്യ’​യു​ടെ ശി​ൽ​പി 

ഹി​ന്ദു​ത്വ​വാ​ദി​ക​ൾ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്​ പാ​ദ​സേ​വ ചെ​യ്​​തി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്ത് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര​ത്തെ പ്ര​ക​മ്പ​നം​കൊ​ള്ളി​ച്ച മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളും ദേ​ശ​ഭ​ക്തി​ഗാ​ന​ങ്ങ​ളും ര​ചി​ച്ച​ത് മു​സ്​​ലിം​നേ​താ​ക്ക​ളും ക​വി​ക​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന് പ്ര​ശ​സ്ത അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​ൻ പ്ര​ശാ​ന്ത് ഭൂ​ഷ​ൺ അ​ടു​ത്തി​ടെ ട്വി​റ്റ​റി​ൽ കു​റി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ഹ​സ്ര​ത്ത്​ മൊ​ഹാ​നി എ​ന്ന അ​ഗ്​​നി​സ്ഫു​ലിം​ഗ സ​ന്നി​ഭ​നാ​യ ക​വി​യാ​ണ് ‘ഇ​ൻ​ക്വി​ലാ​ബ് സി​ന്ദാ​ബാ​ദ്’ എ​ന്ന വി​പ്ല​വ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര​ത്തി​ന്​ സ​മ്മാ​നി​ച്ച​ത്. ബോം​െ​ബ​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ചു​റു​ചു​റു​ക്കു​ള്ള യൂ​സു​ഫ് മെ​ഹ​​റ​ലി എ​ന്ന യു​വ​നേ​താ​വാ​ണ് ‘സൈ​മ​ൺ ഗോ ​ബാ​ക്ക്’, ‘ക്വി​റ്റ് ഇ​ന്ത്യ’ എ​ന്നീ സു​വ​ർ​ണ​മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്ത്യ​ൻ വി​പ്ല​വ​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ എ​ഴു​തി​ച്ചേ​ർ​ത്ത​ത്. ആ​ഗ​സ്​​റ്റ്​ ക്രാ​ന്തി എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ട്ട ക്വി​റ്റ് ഇ​ന്ത്യ സ​മ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ ര​ത്​​ന​ജൂ​ബി​ലി ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​മ്പോ​ൾ യൂ​സു​ഫ് മെ​ഹറ​ലി​യെ വി​സ്മ​രി​ക്കാ​ൻ ഒ​രു ഭാ​ര​തീ​യ​നു​മാ​കി​ല്ല.

1857ലെ ​ഒ​ന്നാം ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യം ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ നേ​രി​ട്ട ഏ​റ്റ​വും ശ​ക്ത​മാ​യ വി​പ്ല​വം എ​ന്ന് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് വൈ​സ്രോ​യി ത​ന്നെ സ​മ്മ​തി​ച്ച ഈ ​സ​മ​രം കൊ​ളോ​ണി​യ​ലി​സ​ത്തി​െ​ൻ​റ അ​സ്​​തി​വാ​ര​മി​ള​ക്കി. സ്ത്രീ​ക​ളും യു​വാ​ക്ക​ളും വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളും ഈ ​സ​മ​ര​ത്തി​ൽ സ​ജീ​വ​മാ​യി പ​ങ്കെ​ടു​ത്തു. സ​മ​ര​ഫ​ല​മാ​യി രൂ​പം​കൊ​ണ്ട ബം​ഗാ​ളി​ലെ മി​ഡ്നാ​പു​ർ ജി​ല്ല​യി​ലെ  തം​ലൂ​ക് ജാ​തി​യാ സ​ർ​ക്കാ​ർ എ​ന്ന സ്വ​ത​ന്ത്ര ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ര​ണ്ടു വ​ർ​ഷം നി​ല​നി​ന്നു. മാ​തം​ഗി​നി ഹ​സ്ര എ​ന്ന 71കാ​രി ക്വി​റ്റ് ഇ​ന്ത്യ സ​മ​ര​ത്തി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ​താ​ക ഉ​യ​ർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കാ​ൻ ജീ​വാ​ർ​പ്പ​ണം ചെ​യ്തു. ബു​ര ഗാ​ന്ധി (ഗാ​ന്ധി മു​ത്ത​ശ്ശി) എ​ന്ന് ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഈ ​ധീ​ര​വ​നി​ത ക്വി​റ്റ് ഇ​ന്ത്യ സ​മ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​തീ​ക​മാ​യി. ബോം​െ​ബ​യി​ൽ ഈ ​വി​പ്ല​വ​മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​ന് നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി​യ​വ​രി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്നു യൂ​സു​ഫ് മെ​ഹ​​റ​ലി.

യൂസുഫ് മെഹറലി

 

1903ൽ ​സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യ ഒ​രു ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് അ​നു​കൂ​ല കു​ടും​ബ​ത്തി​ൽ ജ​നി​ച്ച മെ​ഹറ​ലി ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ലേ റെ​ബ​ൽ ആ​യി​രു​ന്നു. യു​വ​ശ​ക്തി​യി​ൽ ഉ​റ​ച്ച വി​ശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന മെ​ഹറ​ലി,1928ൽ ​ബോം​ബെ യൂ​ത്ത് ലീ​ഗി​െ​ൻ​റ സം​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ൽ വ​ലി​യ പ​ങ്കു​വ​ഹി​ച്ചു. സൈ​മ​ൺ ക​മീ​ഷ​ൻ വി​രു​ദ്ധ സ​മ​ര​ത്തി​ൽ ലീ​ഗ് മു​ൻ​നി​ര​യി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ലെ ഇ​ട​തു​പ​ക്ഷ​നേ​താ​ക്ക​ളാ​യ ജ​യ​പ്ര​കാ​ശ് നാ​രാ​യ​ൺ, അ​ച്യു​ത് പ​ട്‌​വ​ർ​ധ​ൻ, മി​നു മ​സാ​നി എ​ന്നി​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പം കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സോ​ഷ്യ​ലി​സ്​​റ്റ്​ പാ​ർ​ട്ടി രൂ​പ​വ​ത്​​ക​രി​ച്ച മെ​ഹറ​ലി, തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ സാ​ർ​വ​ലൗ​കി​ക സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തി​ൽ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു. തെ​രു​വു​ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രു​ടെ​യും ചെ​റു​കി​ട ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രു​ടെ​യും ഗു​മ​സ്ത​ന്മാ​രു​ടെ​യും ക്ഷേ​മ​ത്തി​നാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച തൊ​ഴി​ലാ​ളി നേ​താ​വാ​യി​രു​ന്നു മെ​ഹറ​ലി. ഗു​മ​സ്ത മ​ണ്ഡ​ൽ എ​ന്ന ഒ​രു ട്രേ​ഡ് യൂ​നി​യ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹം ആ​രം​ഭി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അ​ഭി​ജാ​ത വി​ദ്യാ​ല​യ​മാ​യ എ​ൽ​ഫി​ൻ​സ്​​റ്റോ​ൺ കോ​ള​ജി​ൽ​നി​ന്ന് ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലും സാ​മ്പ​ത്തി​ക​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​ലും ബി​രു​ദം നേ​ടി​യ മെ​ഹറ​ലി, പ​ക്ഷേ, തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ത് സോ​ഷ്യ​ലി​സ്​​റ്റ്​ പാ​ത​യാ​യി​രു​ന്നു. പി​ന്നീ​ട് നി​യ​മ​ത്തി​ലും ബി​രു​ദം​നേ​ടി. 

പ​ഠ​ന​കാ​ല​ത്താ​ണ് ആ​രെ​യും ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്ന മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളും പോ​സ്​​റ്റ​റു​ക​ളും നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ മെ​ഹറ​ലി വൈ​ദ​ഗ്​​ധ്യം നേ​ടി​യ​ത്. 1929ൽ ​നി​യ​മ​ബി​രു​ദം നേ​ടി​യ മെ​ഹ്​​റ​ലി​യെ മു​ഹ​മ്മ​ദ​ലി ജി​ന്ന​യെ​പ്പോ​ലെ ഒ​രു മി​ക​ച്ച അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യി കാ​ണാ​നാ​ണ് പി​താ​വ് ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, പു​ത്ര​ൻ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ത് സ​മ​ര​പ​ഥ​മാ​യി​രു​ന്നു. പെ​െ​ട്ട​ന്നു​ത​ന്നെ മെ​ഹറ​ലി ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ക്ഷു​ഭി​ത​യൗ​വ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​തീ​ക​മാ​യി മാ​റി.

1938ൽ ​ന്യൂ​യോ​ർ​ക്കി​ൽ ന​ട​ന്ന വേ​ൾ​ഡ് യൂ​ത്ത് കോ​ൺ​ഫ​റ​ൻ​സി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യെ പ്ര​തി​നി​ധാ​നം​ചെ​യ്​​ത​ത്​ മെ​ഹറ​ലി​യാ​യി​രു​ന്നു. 1942ൽ ​ലാ​ഹോ​റി​ൽ ത​ട​വു​കാ​ര​നാ​യി​രി​ക്കെ​യാ​ണ് മെ​ഹറ​ലി ബോം​ബെ മേ​യ​റാ​യി തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ സാം​സ്‌​കാ​രി​ക പൈ​തൃ​ക​ത്തി​ലും ക​ലാ​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലും ഏ​റെ ത​ൽ​പ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം. 1949ൽ ​ബാം​ഗ്ലൂ​രി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ച​രി​ത്രം വി​വ​രി​ക്കു​ന്ന ഒ​രു ചി​ത്ര​പ്ര​ദ​ർ​ശ​നം അ​ദ്ദേ​ഹം സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു.

‘അ​പാ​യ​മാ​യി ജീ​വി​ക്കു​ക’ എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു മെ​ഹറ​ലി​യു​ടെ ജീ​വി​ത​മ​ന്ത്രം. രാ​ഷ്​​ട്ര​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും തൊ​ഴി​ലാ​ളി​വ​ർ​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും സു​ര​ക്ഷ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം അ​പ​ക​ട​ക​ര​മാ​യി ജീ​വി​ച്ച​ത്.1950 ജൂ​ലൈ മൂ​ന്നി​നു മെ​ഹറ​ലി അ​ന്ത്യ​ശ്വാ​സം വ​ലി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ബോം​ബെ ന​ഗ​രം നി​ശ്ച​ല​മാ​യി. ബോം​ബെ സ്​​റ്റോ​ക്​ എ​ക്സ്ചേ​ഞ്ച് ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി തു​റ​ന്നി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ആ​രും ക്ര​യ​വി​ക്ര​യ​ത്തി​നാ​യി വ​ന്നി​ല്ല. അ​ന്ന് വൈ​കു​ന്നേ​രം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ അ​ന്ത്യ​യാ​ത്ര ഡോ​ൻ​ഗ്രി ഖ​ബ​ർ​സ്ഥാ​നി​ലേ​ക്കു നീ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ മ​ഹാ​ന​ഗ​രം വി​ഷാ​ദ​ഭ​രി​ത​മാ​യി. ‘‘ഞാ​ൻ വി​രൂ​പ​ത​യേ​യും ക്രൂ​ര​ത​യേ​യും വെ​റു​ക്കു​ന്നു. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്​ ഞാ​ൻ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്​​റ്റാ​യ​ത്. 

എ​െ​ൻ​റ സോ​ഷ്യ​ലി​സം സൗ​ന്ദ​ര്യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​വും ധാ​ർ​മി​ക​വു​മാ​യ ത​ല​ത്തി​ലു​ള്ള​താ​ണ്; സാ​മ്പ​ത്തി​ക​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മ​ല്ല’’ -മെഹറ​ലി പ്ര​സ്താ​വി​ച്ചു. രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​മാ​യ വി​രൂ​പ​ത​യും ക്രൂ​ര​ത​യും രാ​ഷ്​​ട്ര​ത്തി​ലും സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലും പ​ട​രു​ന്ന, അ​ഴ​കും ന​ന്മ​യും പു​ല​ർ​ന്ന പൂ​വു​ക​ൾ കൊ​ഴി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ ​വേ​ള​യി​ൽ ക്വി​റ്റ് ഇ​ന്ത്യ സ​മ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും യൂ​സു​ഫ് മെ​ഹറ​ലി​യു​ടെ​യും പ്ര​ശോ​ഭി​ത​സ്മ​ര​ണ​ക​ൾ ഇ​ന്ത്യ​ൻ ജ​ന​ത​ക്കു മു​ത​ൽ​ക്കൂ​ട്ടാ​ണ്.