തീർഥാടനത്തിൽ അയിത്തമെന്തിന്​?

ശബ​രി​മ​ല മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഉ​പ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തി​ലെ പ്രാ​ചീ​ന​മാ​യ മി​ക്ക വി​ശു​ദ്ധ​സ്​​ഥ​ല​ങ്ങ​ളും ക ാ​വു​ക​ളും അ​മ്പ​ല​ങ്ങ​ളും പ​ള്ളി​ക​ളും ബൗ​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. ച​രി​ത്ര​വും പു​രാ​വ​സ്​​തു, ഭാ​ഷാ​സാ​ഹി​ത്യ​ങ്ങ​ളും പ​ഠി​ക്കു​ക​യും ബ​ഹു​വി​ഷ​യ സ​മീ​പ​ന​ത്തോ​ടെ സം​സ്​​കാ​ര പ​ഠ​ന​വും പ്രാ​ദേ​ശി​ക വി​ജ്ഞാ​നീ​യ​വും വി​ശ​ക​ല​നം ന​ട​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ആ​ർ​ക്കും ഇ​ക്കാ​ര്യം വ്യ​ക്ത​മാ​ണ്. ഇ​ളം​കു​ളം മു​ത​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​മേ​നോ​നും പി.​കെ. ഗോ​പാ​ല​കൃ​ഷ്ണ​നു​മ​ട​ക്ക​മു​ള്ള കേ​ര​ള​ത്തിെ​ൻ​റ സം​സ്​​കാ​ര ച​രി​ത്ര​മെ​ഴു​തി​യ എ​ല്ലാ​വ​രും അ​ത്​ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​യോ​ധ്യ​യി​ലെ വി​വാ​ദ​മ​ന്ദി​ര​ത്തിെ​ൻ​റ അ​ടി​ത്ത​റ​യി​ൽ പോ​ലും ബൗ​ദ്ധ​പു​രാ​വ​സ്​​തു​ക്ക​ളാ​ണെ​ന്ന വ​സ്​​തു​ത സു​പ്രീം​കോ​ട​തി അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച​ത് രാ​മ​ജ​ന്മ​വാ​ദി​ക​ളെ വ​ട്ടം​ക​റ​ക്കു​ന്നു. -

കാ​ല​ടി​യി​ല​മ​രു​ന്ന മ​ണ്ണി​ൽ പ​ള്ളി​കൊ​ള്ളു​ന്ന​ത് പ്ര​ബു​ദ്ധ​ത​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ്. കീ​ഴ​ടി​യെ​ന്ന മ​ധു​​ര​ക്ക​ടു​ത്തു​ള്ള പു​രാ​വ​സ്​​തു ഉ​ത്​​​ഖ​ന​ന ഇ​ട​വും പ​ട്ട​ണ​മെ​ന്ന മു​സി​രി​സു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട ച​രി​ത്ര പു​രാ​വ​സ്​​തു ഭൂ​മി​ക​യും നി​ർ​ണാ​യ​ക​മാ​കു​ന്ന​ത് പ്രാ​ചീ​ന ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ പ്ര​ബു​ദ്ധ നൈ​തി​ക​മാ​യ ലോ​ക​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളു​ടെ ത​ല​ത്തി​ലാ​ണ്. ഈ ​വി​പു​ല​മാ​യ സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും സ​മ​ത​യു​ടെ​യും ലോ​കോ​ത്ത​ര സം​സ്​​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഇ​രു​ട്ടിെ​ൻ​റ ശ​ക്തി​ക​ൾ കീ​ഴ​ടി​യെ​യും പ​ട്ട​ണ​ത്തെ​യും തി​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു മാ​യ്​​ക്കാ​നും മ​റ​യ്ക്കാ​നും പ​ണി​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് അ​സ്​​ഥാ​ന​ത്താ​ണ്. വെ​​ട്ടി​​മൂ​​ടി​​യ ച​​രി​​ത്ര​​ങ്ങ​​ൾ വീ​​ണ്ടെ​​ടു​​ക്ക​​പ്പെ​​ടു​​ക​​യാ​​ണ്. അ​​ശോ​​ക​​ബോ​​ധ​​ക​​ർ തെ​​ന്നി​​ന്ത്യ​​യി​​ൽ പ​​ര​​ത്തി​​യ ധ​​മ്മ​​ലി​​പി കോ​​റി​​യ ക​​ളി​​മ​​ൺ​​പാ​​ത്ര​​ക്ക​​ഷ​​ണ​​ങ്ങ​​ളാ​​ണ് കീ​​ഴ​​ടി​​യെ​​യും പ​​ട്ട​​ണ​​ത്തെ​​യും ലോ​​ക​​ശ്ര​​ദ്ധ​​യി​​ലേ​​ക്കു കൊ​​ണ്ടു​​വ​​രു​​ന്ന​​ത്.

വ​ട​ക്ക് ന​ർ​മ​ദ ത​ട​ത്തി​ൽ തു​ട​ങ്ങി മ​രു​ത്വാ​മ​ല​യു​ടെ തെ​ക്ക്​ അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ന്ന പ​ശ്ചി​മ​ഘ​ട്ട മ​ല​നി​ര​ക​ളി​ലു​ട​നീ​ളം ബൗ​ദ്ധ​മാ​യ ഗു​ഹ​ക​ളും കാ​വു​ക​ളും നി​ർ​മി​തി​ക​ളും കാ​ണാം. അ​ജ​ന്ത​യും എ​ല്ലോ​റ​യും ഔ​റം​ഗ​ബാ​ദും ഗോ​വ​യി​ലെ​യും മം​ഗ​ലാ​പു​ര​ത്തെ​യും ശി​ലാ​ഗ​ഹ്വ​ര​ങ്ങ​ളും അ​വ​യു​ടെ വാ​സ്​​തു​ശി​ൽ​പ നി​ർ​മാ​ണ​രീ​തി​യും വി​ളി​ച്ചോ​തു​ന്ന​ത് സ​ഹ്യ​നി​ലെ ബൗ​ദ്ധ​മാ​യ ശ്ര​മ​ണ​ത്തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​ണ്. മ​ഹാ​രാ​ഷ്​​ട്ര​യി​ലെ പ​ന്ധ​ര​പു​ര​യും ആ​ന്ധ്ര​യി​ലെ തി​രു​പ്പ​തി​യും ത​മി​ഴ​ക​ത്തെ പ​ള​നി​മ​ല​യും കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ പൊ​താ​ല​ക​മെ​ന്ന പൊ​തി​യി​ൽ​മ​ല​യും തി​രു​നെ​ല്ലി​യും മം​ഗ​ളാ​ദേ​വി​ക്കോ​ട്ട​വും അ​ച്ച​ൻ​കോ​വി​ലും ആ​ര്യ​ങ്കാ​വും കു​ള​ത്തൂ​പ്പു​ഴ​യും കു​തി​രാ​നും അ​ക​മ​ല​യും ശ​ബ​രി​മ​ല​യു​മെ​ല്ലാം തി​ക​ച്ചും ബൗ​ദ്ധ​പ്പ​ഴ​മ​യു​ള്ള വി​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളും ചൈ​ത്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. മ​ധ്യ​കാ​ല​ത്തോ​ടെ അ​ത്​ ഹൈ​ന്ദ​വീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​തെ​ന്ന് ഭ​ക്തി​പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ത്തിെ​ൻ​റ ച​രി​ത്രം​ത​ന്നെ സാ​ക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. തേ​ര​വാ​ദ​ത്തെ മാ​യാ​ന​മെ​ന്ന മ​ഹാ​യാ​ന​മാ​യും പി​ന്നെ താ​ന്ത്രി​ക​മാ​യ വ​ജ്ര​യാ​ന​മാ​യും മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​പ​ര​കാ​യ​പ്ര​വേ​ശം. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലൊ​രി​ട​ത്തും താ​ന്ത്രി​ക​ത​ക്കും ത​ന്ത്രി​മാ​ർ​ക്കും കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ​പ്പോ​ലെ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മി​ല്ല എ​ന്ന വ​സ്​​തു​ത​യും താ​ന്ത്രി​ക​ബു​ദ്ധ​മ​ത​ത്തെ ഗൂ​ഢാ​ലിം​ഗ​നം ചെ​യ്ത ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണി​സ​ത്തിെ​ൻ​റ ത​ന്ത്ര​സ​മു​ച്ച​യ​ത്തെ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​താ​ണ്.

ജാ​തി​മ​ത​ഭേ​ദം ഇ​നി​യും സ്​​ഥാ​പി​ക്കാ​നാ​യി​ട്ടി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ലിം​ഗ​ഭേ​ദം സ്​​ഥാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത് പ​ള്ളി​മ​ല​യി​ലെ പൗ​രോ​ഹി​ത്യ ആ​ൺ​കോ​യ്മ​യു​ടെ സ്​​ഥാ​പ​ന​ത്തെ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, പ​ള്ളി​ക്കെ​ട്ടും പ​ള്ളി​മ​ല​വാ​സ​നോ​ടു​ള്ള ശ​ര​ണം​വി​ളി​യും വ്ര​ത​മെ​ന്ന പ​ഞ്ച​ശീ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ പാ​ല​ന​വും സം​ഘം ചേ​ർ​ന്ന സ​ഞ്ചാ​ര​വും തി​ക​ച്ചും ബൗ​ദ്ധ​മാ​യ തീ​ർ​ഥാ​ട​ന​ത്തെ സ​മ​ർ​ഥി​ക്കു​ന്നു. ത്രി​ര​ത്ന​സൂ​ച​ന​യു​ള്ള ചി​ന്മു​ദ്ര​യി​ൽ വീ​രാ​സ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള ശാ​സ്​​താ​വിെ​ൻ​റ ഇ​രി​പ്പ് തി​ക​ഞ്ഞ ബോ​ധി​സ​ത്വ രൂ​പ​ത്തി​ലാ​ണ്. മാ​യാ​ന​ത്തി​ലും വ​ജ്ര​യാ​ന​ത്തി​ലു​മു​ള്ള അ​വ​ലോ​കി​തേ​ശ്വ​ര ബോ​ധി​സ​ത്വ​നാ​ണ് അ​യ്യ​പ്പ​ൻ. ശൈ​വ വൈ​ഷ്ണ​വ സം​ബ​ന്ധ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഹൈ​ന്ദ​വീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു ഈ ​കാ​ന​ന​വാ​സ​ൻ. ര​ണ്ടു തീ​വെ​പ്പു​ക​ളി​ലൂ​ടെ മൂ​ല​വി​ഗ്ര​ഹ​ത്തി​ൽ പ​ല മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ വ​രു​ത്തി​യെ​ങ്കി​ലും ഇ​പ്പോ​ഴും മ​ഹാ​യാ​ന ബോ​ധി​സ​ത്വ​ശൈ​ലി വി​ഗ്ര​ഹ​ത്തി​ൽ പ്ര​ക​ട​മാ​ണ്. വാ​വ​രെ​ന്ന മു​സ്​​ലിം പോ​രാ​ളി​യും ക​ടു​ത്ത​യെ​ന്ന അ​വ​ർ​ണ അ​ഭ്യാ​സി​യു​മെ​ല്ലാ​മാ​യു​ള്ള അ​ടു​ത്ത ബ​ഹു​ജ​ന​ബ​ന്ധു​ത്വം തി​ക​ച്ചും മ​തേ​ത​ര​വും മാ​ന​വി​ക​വും അ​ഖി​ല​ലോ​ക ബാ​ന്ധ​വ​പ​ര​വും മൈ​ത്രീ​പൂ​ർ​ണ​വു​മാ​യ ബൗ​ദ്ധ​സ​ഭ്യ​ത​യു​ടെ സാ​മൂ​ഹി​ക സ​മ​ഭാ​വ​ന​യു​ടെ തെ​ളി​വാ​ണ്. സ്​​ത്രീ​തു​ല്യ​ത​യു​ടെ പ്ര​തീ​ക​മാ​ണ് മാ​യ​യും താ​ര​യും പ​രി​ണ​മി​ച്ചു​ണ്ടാ​യ മാ​ളി​ക​പ്പു​റ​ത്ത​മ്മ​യു​ടെ ഇ​രി​പ്പി​ടം. സ​ഹ്യ​നി​ൽ​നി​ന്ന്​ പ​മ്പ​യും അ​ച്ച​ൻ​കോ​വി​ലാ​റും മ​ണി​മ​ല​യാ​റും മീ​ന​ച്ചി​ലാ​റും വ​ന്നു​ചേ​രു​ന്ന വേ​മ്പ​നാ​ട്ടു കാ​യ​ലിെ​ൻ​റ പ​ടി​ഞ്ഞാ​റു​ള്ള ചീ​ര​പ്പ​ൻ​ചി​റ​യെ​ന്ന മൂ​പ്പീ​ൽ ഭ​വ​ന​വു​മാ​യു​ള്ള ബ​ന്ധ​വും അ​വ​ർ​ക്ക് പ​തി​നെ​ട്ടാം പ​ടി​ക്ക​ലും ക​തി​ന വെ​ടി​വ​ഴി​പാ​ടി​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സ്​​ഥാ​ന​മാ​ന​ങ്ങ​ളും തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്ന​തും അ​യ്യ​പ്പ​െ​ൻ​റ അ​വ​ർ​ണ​മാ​യ ബൗ​ദ്ധ​പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​മാ​ണ്. ബ്രാ​ഹ്​​മ​ണ്യം ക​വ​ർ​ന്നെ​ടു​ത്ത ആ​ദി​വാ​സി ഗോ​ത്ര​ജ​ന​ത​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന തേ​ന​ഭി​ഷേ​ക​മ​ട​ക്ക​മു​ള്ള അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് തി​രു​നെ​ല്ലി​യി​ലെ പ​ണി​യ​രെ​യും അ​ടി​യാ​രെ​യും​പോ​ലെ ആ​ന​മ​ല​ക​ളി​ലെ മ​ല​യ​ര​യ​രു​ടെ​യും മ​റ്റും ബൗ​ദ്ധ​ബ​ന്ധ​മാ​ണ്. സം​ഘ​കാ​ല​ത്തെ ആ​ദി​ചേ​ര​ന്മാ​രി​ൽ ഒ​രു വി​ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന വി​ല്ല​വ​രു​മാ​യി വി​ല്ലാ​ളി​വീ​ര​നാ​യി വാ​ഴ്ത്ത​പ്പെ​ടു​ന്ന വീ​ര​മ​ണി​ക​ണ്ഠ​നു​ള്ള അ​ഭേ​ദ്യ​ബ​ന്ധ​വും തി​ക​ച്ചും പ്രാ​ചീ​ന​വും ബൗ​ദ്ധ​വു​മാ​ണ്. ആ​ത​ൻ എ​ന്ന സ്​​ഥാ​ന​പ്പേ​രി​ലൂ​ടെ ആ​ദി​ചേ​ര​ന്മാ​ർ പ​ല​രും അ​ർ​ഹ​ത​പ​ദം തേ​ടി​യ ബു​ദ്ധ​മു​നി​മാ​രാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന​തും​കൂ​ടി ഓ​ർ​ക്കാ​വു​ന്ന​താ​ണ്.

അ​ടു​ത്ത​കാ​ലം വ​രെ പൊ​തി​യി​ൽ​മ​ല​യെ​ന്ന ഇ​ന്ന​ത്തെ അ​ഗ​സ്​​ത്യ​കൂ​ട​ത്തി​ൽ തി​ബ​ത്തി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള ഭി​ക്ഷു​ക്ക​ൾ തീ​ർ​ഥാ​ട​നം ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ലെ ശ്രീ​പാ​ദ​യെ​ന്ന ആ​ദം​മ​ല​യി​ലും യൂ​റോ​പ്യ​രും അ​റ​ബി​ക​ളു​മ​ട​ക്ക​മു​ള്ള വി​ദേ​ശി​ക​ൾ ഇ​ന്നും തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രാ​യി വ​രാ​റു​ണ്ട്. ലോ​ക​ത്തിെ​ൻ​റ വെ​ളി​ച്ച​വും വ​ഴി​യും പ്ര​ബു​ദ്ധ​ത​യു​മാ​യി വ​ർ​ത്തി​ച്ച രാ​ജ്യാ​ന്ത​ര സം​സ്​​കാ​ര​ത്തിെ​ൻ​റ അ​നു​ര​ണ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണി​വ​യെ​ല്ലാം. പ്ര​ബു​ദ്ധ​മാ​യ ആ ​ലോ​ക​പൈ​തൃ​ക​ത്തിെ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​യ പ​ള്ളി​മാ​മ​ല​യാ​യ ശ​ബ​രി​മ​ല​യെ ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു നീ​തി​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും അ​തു പ്ര​തി​നി​ധാ​നം ചെ​യ്യു​ന്ന സ​മ​ഭാ​വ​ന​യു​ടെ​യും സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും മാ​ന​വി​ക​ത​യു​ടെ​യും സ​ന്ദേ​ശ​ം പ​ര​ത്തു​ക​യും വേ​ണം. സ്വ​ന്തം സം​സ്​​കാ​ര​ച​രി​ത്രം പ​ഠി​ക്കാ​നും തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നും ഇ​ടം​കി​ട്ടാ​തെ​പോ​യ ചി​ല സോ​ദ​രി​മാ​ർ ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണെ​ന്ന്​ അ​വ​ർ അ​റി​യു​ന്നി​ല്ല. ലിം​ഗ​നീ​തി​യി​ലേ​ക്കാ​യി പ​ര​മോ​ന്ന​ത നീ​തി​പീ​ഠം ന​ട​ത്തി​യ സു​ധീ​ര​വും ച​രി​ത്ര​പ​ര​വു​മാ​യ വി​ധി​യെ അ​വ​ർ അ​റി​ഞ്ഞാ​ദ​രി​ക്ക​ണം. ജ​ന​കീ​യ സ​ർ​ക്കാ​റു​ക​ൾ അ​തു ന​ട​പ്പാ​ക്ക​ണം. മ​നു​സ്​​മൃ​തി​യു​ടെ ഇ​രു​ട്ടി​ലേ​ക്ക​ല്ല മാ​ന​വി​ക​ത​യു​ടെ​യും ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന നൈ​തി​ക​ത​യു​ടെ​യും ഉ​ദ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ക​ട്ടെ ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ന​ട​ത്തം. മ​നു​ഷ്യ​രെ മ​നു​ഷ്യ​രാ​യി കാ​ണു​ന്ന ദ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ളെ പു​ൽ​കി, മ​നു​ഷ്യ​രെ ജാ​തി​യു​ടെ​യും ലിം​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും മ​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും ഭാ​ഷ​യു​ടെ​യും ലൈം​ഗി​ക​ത​യു​ടെ​യും മ​റ്റും പേ​രി​ൽ തൊ​ട്ടു​കൂ​ടാ​ത്ത​വ​രും തീ​ണ്ടി​ക്കൂ​ടാ​ത്ത​വ​രും അ​യി​ത്ത​മു​ള്ള​വ​രു​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന സ്​​മൃ​തി​ശ്രു​തി പു​രാ​ണ​പാ​ഠ​ങ്ങ​ളെ വി​വേ​ച​ന വി​മ​ർ​ശ​ന​ബോ​ധ​ത്തോ​ടെ നി​രാ​ക​രി​ക്കു​ക. രാ​ക്ഷ​സീ​ക​ര​ണ​വും മൃ​ഗ​വ​ത്​​ക​ര​ണ​വും ന​ട​ത്തി മ​നു​ഷ്യ​രെ അ​പ​മാ​ന​വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും അ​പ​ര​വ​ത്​​ക​രി​ക്കു​ക​യും ത​മ്മി​ല​ടി​പ്പി​ച്ചു ചോ​ര​കു​ടി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന അ​ധീ​ശ​ത്വ​പ​ര​മാ​യ ആ​ന്ത​രാ​ധി​നി​വേ​ശ ആ​ഖ്യാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ചാ​തു​ർ​വ​ർ​ണ്യ ച​ർ​വി​ത​ച​ർ​വ​ണം അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ക.

സ്വ​ന്തം ച​വി​ട്ട​ടി മ​റ​ക്കു​ന്ന ജ​ന​ത അ​ധീ​ശ​ത്വ​ത്തിെ​ൻ​റ കാ​വ​ലാ​ളു​ക​ളും കാ​ലാ​ളു​ക​ളു​മാ​കാ​ൻ വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. സ്വ​ന്തം സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ​യും സ​ഹോ​ദ​രി​മാ​രെ​യും അ​യി​ത്ത​ക്കാ​രാ​ക്കി​യ​ല്ല നാം ​തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രാ​കേ​ണ്ട​ത്. ദൈ​വ​ത്തെ​യും ആ​ത്മീ​യ​ത​യെ​യും സ്വ​കാ​ര്യ​വ​ത്​​ക​രി​ക്കാ​നും കു​ത്ത​ക​വ​ത്​​ക​രി​ക്കാ​നും മു​തി​ർ​ന്നാ​ൽ അ​തെ​വി​ടെ​ച്ചെ​ന്നു നി​ൽ​ക്കു​മെ​ന്ന് ന​മ്മു​ടെ ച​രി​ത്രം പ​റ​ഞ്ഞു​ത​രും. കേ​ര​ള​ബു​ദ്ധ​നാ​യി ക​വി​ശി​ഷ്യ​ർ ച​മ​ത്​​കാ​രം ചെ​യ്ത നാ​ണു​വാ​ശാ​നും ന​വ​ബു​ദ്ധ​നാ​യി ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ കാ​ണു​ന്ന അം​ബേ​ദ്ക​റും ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​തു​പോ​ലെ എ​ല്ലാ മ​നു​ഷ്യ​ർ​ക്കും എ​ല്ലാ​യി​ട​ങ്ങ​ളി​ലും പ്ര​വേ​ശ​നം സാ​ധ്യ​മാ​ക​ട്ടെ. മം​ഗ​ലാ​പു​ര​ത്തെ കുേ​ദ്രാ​ളി​യി​ൽ നാ​ണു​ഗു​രു സ്​​ഥാ​പി​ച്ച ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലി​ന്ന് ര​ണ്ടു ദ​ലി​ത് വ​നി​ത​ക​ളാ​ണു ശ്രീ​കോ​വി​ലി​ൽ താ​ന്ത്രി​ക​പൂ​ജാ​വി​ധി​ക​ൾ നി​ർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന​ത്. മം​ഗ​ളാ​ദേ​വി​യി​ലും അ​വ​ർ​ണ​വ​നി​ത​ക​ളാ​ണ് ബു​ദ്ധ​പൂ​ർ​ണി​മ​യി​ൽ കാ​ർ​മി​ക​ർ. തു​ളു​നാ​ട്ടി​ലെ​യും ത​മി​ഴ​ക​ത്തെ​യും സോ​ദ​ര​ർ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന വെ​ളി​വ് കേ​ര​ള​മ​ക്ക​ൾ​ക്കു ബോ​ധോ​ദ​യം ന​ൽ​ക​ട്ടെ.

(സംസ്​കൃത സർവകലാശാലയിൽ ഇംഗ്ലീഷ്​ വിഭാഗം അസി. പ്രഫസറാണ്​ ലേഖകൻ)