വി​ഷ​മ​സ​ന്ധി​ക​ൾ മ​റി​ക​ട​ക്കാ​നാ​കാ​തെ താ​ഴ്​​വ​ര

സ​മീ​പ​വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നും സം​ഭ​വി​ക്കാ​ത്ത ഗു​രു​ത​ര സ​മ​സ്യ​ക​ളാ​ണ്​ ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത ഇ​പ്പോ​ൾ അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, 1990ക​ളു​ടെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ സ​മാ​ന​മാ​യ സം​ഭ​വ​വി​കാ​സ​ങ്ങ​ൾ അ​ര​ങ്ങേ​റി​യ​താ​യി ചി​ല താ​ര​ത​മ്യ​ങ്ങ​ൾ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. 90ക​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു ക​ശ്​​മീ​രി​ൽ ക​ലാ​പോ​ന്മു​ഖ തീ​വ്ര​വാ​ദ​ത്തി​​െൻറ പി​റ​വി. അ​ന്ന്​ അ​ത്​ ജീ​വി​ത​ത്തി​​െൻറ സ​ക​ല​തു​റ​ക​ളി​ലും പ്ര​ഭാ​വം ചെ​ലു​ത്തി. തീ​വ്ര​വാ​ദ​ത്തി​ന്​ പാ​കി​സ്​​താ​ൻ തു​റ​ന്ന പി​ന്തു​ണ ന​ൽ​കി. ജ​ന​ങ്ങ​ളും അ​തി​േ​നാ​ട്​ ചാ​യ്​​വ്​ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. ഭ​ര​ണ​ക​ർ​ത്താ​ക്ക​ളാ​ക​െ​ട്ട സ​മാ​ധാ​ന​പ​ര​മാ​യ പ​രി​ഹാ​ര​പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ ആ​രാ​യു​ന്ന​തി​നു പ​ക​രം താ​ഴ്​​വ​ര​യെ ര​ണ​ഭൂ​മി​യാ​ക്കി മാ​റ്റി.

എ​ന്നാ​ൽ, 2017 തീ​ർ​ച്ച​യാ​യും 1990 അ​ല്ല. ക​ഴി​ഞ്ഞ 28 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ടെ ഝ​ലം ന​ദി​യി​ലൂ​ടെ ക​ണ​ക്ക​റ്റ അ​ള​വി​ൽ വെ​ള്ളം ഒ​ഴു​കി​പ്പോ​യി. ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ സ്​​ഥി​തി​ഗ​തി​ക​ളി​ലും വി​പു​ല​മാ​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ സം​ഭ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ത​ല​സ്​​ഥാ​ന​മാ​യ ശ്രീ​ന​ഗ​റി​ലും ദ​ക്ഷി​ണ ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ കു​ൽ​ഗാ​മി​ലും തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ൾ ഭീ​തി​വി​ത​ച്ച ദി​ന​ങ്ങ​ൾ അ​സ്​​ത​മി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ജ​ന​ങ്ങ​ൾ വ​ൻ​തോ​തി​ൽ പോ​ളി​ങ്​ ബൂ​ത്തു​ക​ളി​ലെ​ത്തി ​േവാ​ട്ട്​ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ഘ​ട്ട​വും പ​ണ്ഡി​റ്റു​ക​ളി​ൽ ദൃ​ശ്യ​മാ​യി. പ​ലാ​യ​നം ചെ​യ്​​ത പ​ല​രും തി​രി​കെ​യെ​ത്തി. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​ത്ത​രം ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​​ സ്​​ഥി​ര​ത​യി​ല്ലെ​ന്നും വ്യ​ക്​​തം!
ഹി​സ്​​ബു​ൽ മു​ജാ​ഹി​ദീ​ൻ ക​മാ​ൻ​ഡ​ർ ബു​ർ​ഹാ​ൻ വാ​നി ​ൈസ​നി​ക വെ​ടി​വെ​പ്പി​ൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട സം​ഭ​വം 2016ൽ ​അ​ഞ്ചു മാ​സ​ക്കാ​ലം ജ​ന​ജീ​വി​തം സ്​​തം​ഭി​പ്പി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. 1990ക​ളി​ലെ തീ​വ്ര​വാ​ദ ഘ​ട​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​ന​രു​ദ​യ​ത്തി​നു​വ​രെ ബു​ർ​ഹാ​ൻ വ​ധം നി​മി​ത്ത​മാ​യി. ബു​ർ​ഹാ​ൻ വ​ധ​ത്തെ തു​ട​ർ​ന്ന്​ അ​ണ​പൊ​ട്ടി​യൊ​ഴു​കി​യ ജ​ന​രോ​ഷ​വും ജ​ന​കീ​യ മു​ന്നേ​റ്റ​ങ്ങ​ളെ​യും അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്താ​ൻ ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം കൈ​ക്കൊ​ണ്ട നി​ഷ്​​ഠു​ര​മാ​യ അ​ധി​കാ​ര​പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ൾ 90ലെ ​അ​സ്വ​സ്​​ഥ​ജ​ന​ക​മാ​യ സ്​​ഥി​തി​ഗ​തി​ക​ളെ ഒാ​ർ​മി​പ്പി​ച്ചു.

വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദ ചി​ന്താ​ഗ​തി​ക​ളെ തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന​ത്​ സ​ർ​ക്കാ​ർ ഇ​ച്ഛാ​ശ​ക്​​തി​യോ​ടെ കൈ​ക്കൊ​ണ്ട തീ​രു​മാ​നം​ത​ന്നെ. ക​ശ്​​മീ​ർ ന​യ​ത്തി​ൽ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യ ന​യ​വ്യ​തി​യാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ സ​ന്ന​ദ്ധ​മാ​കാ​റി​ല്ല മാ​റി​മാ​റി​വ​രു​ന്ന ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങ​ൾ. 1990ക​ളി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​മാ​ർ ഹ്ര​സ്വ​കാ​ല​യ​ള​വി​ൽ മാ​റി​യ ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും ന​യ​തീ​രു​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ അ​തേ​പ​ടി തു​ട​ർ​ന്നു. 90ക​ളി​ലെ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ 2017ലെ ​സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ ഭി​ന്ന​ത​ക​ൾ ഏ​റെ​യു​ണ്ട്. കേ​​ന്ദ്ര​ത്തി​ൽ ഇ​പ്പോ​ൾ അ​ധി​കാ​രം പ​ങ്കി​ടു​ന്ന ശ​ക്​​തി​ക​ൾ​ക്ക്​ പൂ​ർ​ണ സ​ഹ​ക​ര​ണം ന​ൽ​കാ​ൻ ത​യാ​റു​ള്ള വി​ഭാ​ഗ​മാ​ണ്​ സം​സ്​​ഥാ​ന ഭ​ര​ണം​ കൈ​യാ​ളു​ന്ന​ത്.

ക​ശ്​​മീ​ർ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച 1990ക​ളി​ൽ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഫ​റ​ൻ​സ്​-​കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ സ​ഖ്യ​ത്തി​ന്​ നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കി​യ ഫാ​റൂ​ഖ്​ അ​ബ്​​ദു​ല്ല​യു​ടെ ഭ​ര​ണം വി​വാ​ദ​കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റി​ൽ ആ​ടി​യു​ല​ഞ്ഞു. നി​യ​മ​സ​ഭ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ​പോ​ലും കൃ​ത്രി​മം ന​ട​ന്ന​താ​യി ആ​രോ​പ​ണ​ങ്ങ​ൾ ​ഉ​യ​ർ​ന്നു. അ​തോ​ടെ ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത രാ​ഷ്​​ട്ര​പ​തി ഭ​ര​ണ​ത്തി​​െൻറ രു​ചി​യ​റി​ഞ്ഞു. ജ​ഗ്​​മോ​ഹ​ൻ, ഗി​രീ​ഷ്​ ച​ന്ദ​ർ സ​ക്​​സേ​ന, കൃ​ഷ്​​ണ​റാ​വു തു​ട​ങ്ങി​യ ഗ​വ​ർ​ണ​ർ​മാ​ർ​ക്കു കീ​ഴി​ൽ സം​സ്​​ഥാ​നം ഞെ​രി​ഞ്ഞ​മ​ർ​ന്നു.

ഇൗ ​ആ​സു​ര​ഘ​ട്ട​ത്തി​ന്​ അ​ന്ത്യം കു​റി​ക്കാ​ൻ 1996ലെ ​ഫാ​റൂ​ഖ്​ അ​ബ്​​ദു​ല്ല​യു​ടെ പു​ന​രാ​ഗ​മ​നം​വ​രെ കാ​ത്തി​രി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി വ​ന്നു ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത​ക്ക്. 2016 ജൂ​ലൈ​യി​ൽ ഹി​സ്​​ബ്​ ക​മാ​ൻ​ഡ​ർ ബു​ർ​ഹാ​ൻ വാ​നി കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ ക​ശ്​​മീ​രി​ൽ സ്​​ഥി​തി​ഗ​തി​ക​ൾ അ​ടി​മു​ടി മാ​റി​മ​റി​ഞ്ഞു. സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​നു​കൂ​ലി​ക​ളാ​യി അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ​പോ​ലും പൊ​ടു​ന്ന​െ​ന സ​ർ​ക്കാ​റി​ന്​ അ​സ്​​പൃ​ശ്യ​രാ​യി. അ​വ​ർ താ​ഴ്​​വ​ര വി​ടാ​ൻ ആ​ഗ്ര​ഹം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ചു. തീ​വ്ര​വാ​ദം കൂ​ടു​ത​ൽ ക​രു​ത്തു​കാ​ട്ടാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. തീ​വ്ര​വാ​ദ റി​ക്രൂ​ട്ട്​​മ​െൻറി​ന്​ സം​സ്​​ഥാ​ന​ത്തു​നി​ന്നെ​ന്ന​പോ​ലെ പാ​കി​സ്​​താ​നി​ൽ​നി​ന്നും യു​വാ​ക്ക​ൾ നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റി എ​ത്തി. പൊ​ലീ​സി​ൽ നി​ന്നും അ​ർ​ധ സൈ​നി​ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നും ത​ട്ടി​യെ​ടു​ത്ത ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ൾ തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ളു​ടെ മു​ന്നേ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ വ​ലി​യ ക​രു​ത്താ​കു​ന്ന​തി​നും സം​സ്​​ഥാ​നം സാ​ക്ഷി​യാ​യി. ഭ​ര​ണ​ക​ർ​ത്താ​ക്ക​ൾ സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച സ​ങ്കീ​ർ​ണ സാ​ഹ​ച​ര്യം ജ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ളോ​ടു​ള്ള അ​നു​ഭാ​വം ശ​ക്​​തി​പ്പെ​ടു​ത്താ​നും നി​മി​ത്ത​മാ​യി. സ​യ്യി​ദ്​ അ​ലി​ഷാ ഗീ​ലാ​നി, മീ​ർ​വാ​ഇ​സ്​ ഉ​മ​ർ ഫാ​റൂ​ഖ്, യാ​സീ​ൻ മാ​ലി​ക്​ തു​ട​ങ്ങി​യ നേ​താ​ക്ക​ൾ പ​ര​സ്​​പ​ര ഭി​ന്ന​ത മാ​റ്റി​വെ​ച്ച്​ സം​യു​ക്​​ത പ്ര​തി​രോ​ധ സ​ഖ്യ​ത്തി​​െൻറ ബാ​ന​റി​ൽ അ​ണി​നി​ര​ന്ന​ത്​ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​വീ​ര്യ​ത്തി​ന്​ ആ​ഴ​ം​പ​ക​ർ​ന്ന സം​ഭ​വ​മാ​യി മാ​റി.

എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​പ്പോ​ൾ വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദ ശ​ക്​​തി​ക​ൾ​ക്ക്​ ബ​ല​ക്ഷ​യം സം​ഭ​വി​ച്ചു എ​ന്ന​താ​ണ്​ പ​ര​മാ​ർ​ഥം. ​േ​ക​ന്ദ്ര-​സം​സ്​​ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​റു​ക​ൾ ക​ടു​ത്ത ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ കൈ​െ​ക്കാ​ണ്ട​തോ​ടെ ​േന​താ​ക്ക​ൾ പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്​​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ജ​യി​ലി​​ലോ വീ​ട്ടു​ത​ട​ങ്ക​ലി​ലോ ക​ഴി​യു​ന്ന വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദ നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ പ​ഴ​യ ശൗ​ര്യം ഇ​പ്പോ​ൾ ഫ​ല​വ​ത്ത​ല്ല. ക​ശ്​​മീ​ർ വി​ഷ​യം ശാ​ശ്വ​ത​മാ​യി പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മെ​ന്ന ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര​മ​ന്ത്രി രാ​ജ്​​നാ​ഥ്​ സി​ങ്ങി​​െൻറ പ്ര​സ്​​താ​വ​ന​യെ അ​നു​ര​ഞ്​​ജ​ന സൂ​ച​ന​യാ​യി ആ​രും വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്നി​ല്ല. കാ​ർ​ക്ക​ശ്യ​ത്തി​​െൻറ പു​തി​യ യു​ദ്ധ​മു​ഖ​ങ്ങ​ളാ​കാം അ​ധി​കൃ​ത​രു​ടെ വജ്രാ​യു​ധം.

ചി​ല സൂ​ച​ന​ക​ൾ ഇ​പ്പോ​ഴേ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ സ്​​പ​ഷ്​​ട​മാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. തീ​വ്ര​വാ​ദ റി​ക്രൂ​ട്ട്​​മ​െൻറി​ന്​ ഫ​ണ്ട്​ ത​ര​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു എ​ന്നാ​രോ​പി​ച്ച്​ നാ​ഷ​ന​ൽ ഇ​ൻ​വെ​സ്​​റ്റി​ഗേ​ഷ​ൻ ഏ​ജ​ൻ​സി (എ​ൻ.​െ​എ.​എ) ഇൗ​യി​ടെ ഏ​ഴ്​ വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദി​ക​ളെ​യാ​ണ്​ പി​ടി​കൂ​ടി​യ​ത്. ഇ​വ​രെ ന്യൂ​ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ഭേ​ദ്യം ചെ​യ്​​തു. ഇ​ത്ത​രം ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ​ക്ക്​ പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​ജ​ന​ക​മാ​യ അ​ന്ത​രീ​ക്ഷം സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ഡ​ൽ​ഹി ചാ​ന​ലു​ക​ൾ പ​ര​സ്​​പ​രം മ​ത്സ​രി​ക്കു​ന്നു​മു​ണ്ട്. ലാ​ൽ ചൗ​ക്കി​ലെ പ​കു​തി ഭൂ​മി​യും യാ​സീ​ൻ മാ​ലി​ക്​ വി​ല​ക്കെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന സ്​​ഥി​രീ​ക​ര​ണ​മി​ല്ലാ​ത്ത റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്​ ന​ൽ​കി ഇൗ​യി​ടെ ഒ​രു ടെ​ലി​വി​ഷ​ൻ ചാ​ന​ൽ ജ​ന​കീ​യാ​വേ​ശ​മു​ണ​ർ​ത്തി​യ​ത്​ ഒാ​ർ​മി​ക്കു​ക.

പ​ര​മാ​വ​ധി വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദി​ക​ളെ ക​ശാ​പ്പ്​​ ചെ​യ്യു​ക എ​ന്ന അ​ജ​ണ്ട ന​ട​പ്പാ​ക്കാ​നു​ദ്ദേ​ശി​ച്ചി​രു​ന്ന സൈ​നി​ക ത​ന്ത്രം വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദ നേ​താ​ക്ക​ളി​ൽ ക​ന​ത്ത സ​മ്മ​ർ​ദം ത​ന്നെ സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. പോ​രാ​ത്ത​തി​ന്​ വി​ഘ​ട​ന​വാ​ദി​ക​ൾ​ക്കി​ട​യി​ലെ പ​ട​ല​പ്പി​ണ​ക്ക​ങ്ങ​ളും പു​തി​യ സ​ന്ധി​ക​ൾ​ക്കു വി​ത്തു​പാ​കു​ന്നു. ബു​ർ​ഹാ​ൻ വാ​നി​യു​ടെ മു​ൻ സ​ഹാ​യി സ​കീ​ർ മൂ​സ ഹി​സ്​​ബു​ൽ മു​ജാ​ഹി​ദു​മാ​യു​ള്ള ബ​ന്ധം വി​ച്ഛേ​ദി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഹു​ർ​റി​യ​ത്​​ നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്കെ​തി​രെ ശ​ക്​​ത​മാ​യ വി​മ​ർ​ശ​ന​ങ്ങ​ൾ ഉ​ന്ന​യി​ക്കാ​നും സാ​കി​ർ മൂ​സ ത​യാ​റാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ൽ​ഖാ​ഇ​ദ​യു​ടെ ശാ​ഖ രൂ​പ​വ​ത്​​ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​യാ​ളു​ടെ നീ​ക്ക​ത്തെ ഇ​ത​ര നേ​താ​ക്ക​ൾ നി​രാ​ക​രി​ച്ച​തോ​ടെ തീ​വ്ര​വാ​ദ ഗ്രൂ​പ്പു​ക​ൾ ചേ​രി​തി​രി​ഞ്ഞു പോ​രാ​ട്ടം ന​ട​ത്താ​നു​ള്ള സാ​ഹ​ച​ര്യം ഉ​ട​ലെ​ടു​ത്ത​താ​യി നി​രീ​ക്ഷ​ക​ർ ക​രു​തു​ന്നു. 

ശാ​ശ്വ​ത​പ​രി​ഹാ​ര ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളെ അ​വ​താ​ള​ത്തി​ലാ​ക്കാ​നേ ഇ​ത്ത​രം ഭീ​ഷ​ണാ​വ​സ്​​ഥ​ക​ൾ കാ​ര​ണ​മാ​കൂ. അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന ജ​ന​ത​യു​മാ​യി സ​മ്പ​ർ​ക്കം വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ്​ ശ​രി​യാ​യ പ​രി​ഹാ​ര​മാ​ർ​ഗം.