മ​ല​ബാ​റി​ലെ വാ​സ്തു​ഹാ​ര​ക​ൾ

തൂ​മ്പി​ൽ അ​ഹ​മ്മ​ദ്​ ഒ​ര​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ ഭാ​ഗ്യ​വാ​നാ​ണ്. ജ​നി​ച്ച മ​ണ്ണി​ൽ​നി​ന്നു നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് കി​ലോ​ മീ​റ്റ​റു​ക​ൾ അ​പ്പു​റ​ത്ത് അ​സ​മി​ൽ ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് നി​ർ​ഭാ​ഗ്യ​ജ​ന്മ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മ​നു​ഷ്യ​ർ എ​ന്ന ന ി​ല​യി​ലു​ള്ള നി​ല​നി​ൽ​പു ത​ന്നെ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടും വി​ധം പൗ​ര​ത്വ​പ്ര​ശ്നം വ​ള​ർ​ന്ന് ഭീ​മാ​കാ​ര രൂ ​പം പ്രാ​പി​ക്കു​ന്ന​തി​നും ഒ​രു ദ​ശ​കം മു​േ​മ്പ മ​ര​ണം അ​യാ​ളെ കാ​ല​ത്തി​െ​ൻ​റ തി​ര​ശ്ശീ​ല​ക്കു പി​ന്നി​ല േ​ക്ക് കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. അ​സ​മി​ൽ ഇ​പ്പോ​ൾ നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ൽ ഭീ​ഷ​ണി നേ​രി​ടു​ന്ന 19 ല​ക്ഷം മ​നു​ഷ്യ​രു ​ടേ​തി​ൽ​നി​ന്നു ഒ​ട്ടും വി​ഭി​ന്ന​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ മ​ല​പ്പു​റം ജി​ല്ല​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ ന്ന അ​ഹ​മ്മ​ദി​െ​ൻ​റ​യും അ​വ​സ്ഥ. തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യ ജ​യി​ൽ ജീ​വി​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ​യും നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ലി​െ​ൻ​റ​യ ും ഇ​ത​ര അ​ര​ക്ഷി​ത​ത്വ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും നി​ഴ​ലി​ൽ ജീ​വി​ച്ച നീ​ണ്ട വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​ടു​വി​ൽ മ​ര​ണം ഒ​രു ശാ​ശ ്വ​ത​പ​രി​ഹാ​ര​മാ​യി അ​യാ​ളു​ടെ മു​ന്നി​ൽ വ​ന്നു​നി​ന്നു.

ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ അ​ഹ​മ്മ​ദി​ന ി​പ്പോ​ൾ 89 വ​യ​സ്സാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. പാ​കി​സ്​​താ​നി​ൽ കു​റ​ച്ചു​കാ​ലം ജോ​ലി​യെ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന നി​ര​ ക്ഷ​ര​നാ​യ ഒ​രു സാ​ധാ​ര​ണ കു​ടി​യേ​റ്റ തൊ​ഴി​ലാ​ളി. ഇ​പ്പോ​ൾ പ​ത്തു​വ​ർ​ഷ​മാ​യി മ​രി​ച്ചി​ട്ട്. ത​േ​ൻ​റ​ത​ ല്ലാ​ത്ത കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ൽ ന​ഷ്‌​ട​മാ​യ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പൗ​ര​ത്വം തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടാ​ൻ അ​ഹ​മ്മ​ദ് മു​ട്ടാ​ത്ത വാ​ തി​ലു​ക​ളി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. കാ​ണാ​ത്ത നേ​താ​ക്ക​ളി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങാ​ത്ത ഓ​ഫി​സു​ക​ൾ ഇ​ല ്ലാ​യി​രു​ന്നു.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു മു​മ്പും തൊ​ട്ടു പി​ന്നാ​ലെ​യും ആ​യി ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ പാ​കി​സ്​​ താ​നി​ൽ ജോ​ലി അ​ന്വേ​ഷി​ച്ചു​പോ​യി ഒ​ട്ടും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​തെ പൗ​ര​ത്വ​വി​വാ​ദ​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ഷ​യ​മാ​വു​ക ​യും തി​രി​കെ നാ​ട്ടി​ൽ എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ അ​സ്​​തി​ത്വ​വും നി​ല​നി​ൽ​പും പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യി​ലാ​വു​ക​യും ചെ​യ ്ത എ​ഴു​ന്നൂ​റോ​ളം നി​സ്സ​ഹാ​യ​രാ​യ മ​ല​ബാ​റു​കാ​രി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്നു അ​ഹ​മ്മ​ദ്. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന് സ​മീ​പ നാ​ളു​ക​ളി​ൽ ഗ​ൾ​ഫി​ലും അ​ഫ്​​ഗാ​നി​സ്​​താ​നി​ലും ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ലും മ​ലേ​ഷ്യ​യി​ലും സിം​ഗ​പ്പൂ​രി​ലു​മെ​ന്ന​പോ​ലെ ല​ഹോ​റി​ലും ക​റാ​ച്ചി​യി​ലും എ​ത്തി​പ്പെ​ട്ട മ​ല​യാ​ളി മു​സ്​​ലിം​ക​ളി​ലൊ​രാ​ൾ. ഇ​വി​ടെ മ​ത​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല വി​ഷ​യം; ഉ​പ​ജീ​വ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. ഉ​പ​ജീ​വ​നം തേ​ടി മ​റു​നാ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് പോ​കു​ന്ന മ​ല​യാ​ളി​പാ​ര​മ്പ​ര്യ​മാ​ണ് അ​യാ​ളേ​യും പ്ര​വാ​സി​യാ​ക്കി​യ​ത്. പ​ക്ഷേ, വി​ധി​വൈ​പ​രീ​ത്യ​മെ​ന്ന് പ​റ​യ​ട്ടെ, അ​ത് പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലേ​ക്കാ​യി​പ്പോ​യി. അ​തി​ന്​ അ​യാ​ൾ ന​ൽ​കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന വി​ല​യും വ​ലു​താ​യി​രു​ന്നു.

പാ​കി​സ്​​താ​ൻ വാ​സ്ത​വ​ത്തി​ൽ അ​യാ​ളു​ടെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. തി​രു​ന്നാ​വാ​യ​ക്ക​ടു​ത്ത് പ​ട്ട​ർ ന​ട​ക്കാ​വി​ലെ വീ​ട്ടി​ൽ 2006 ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ 17ന് ​ഈ ലേ​ഖ​ക​ൻ കാ​ണു​മ്പോ​ൾ അ​ഹ​മ്മ​ദ് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ജോ​ലി​തേ​ടി താ​ൻ പോ​യ​ത് ഇ​രു​പ​താം വ​യ​സ്സി​ൽ മും​െ​ബെ​യി​ലേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നാ​ണ്. അ​വി​ടെ ദി​വ​സ​ക്കൂ​ലി​യി​ൽ ഹോ​ട്ട​ൽ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​യാ​യി. 1953ൽ ​ഒ​രു ട്രാ​വ​ൽ ഏ​ജ​ൻ​സി​ക്കാ​ര​ൻ പ​റ്റി​ച്ചു. ദു​ബൈ​യി​ലെ​ത്തി​ക്കാ​മെ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞ് അ​മ്പ​ത് രൂ​പ വാ​ങ്ങി അ​ഹ​മ്മ​ദി​നെ ഒ​രു ഉ​രു​വി​ൽ ക​യ​റ്റി ക​റാ​ച്ചി​യി​ലി​റ​ക്കി വി​ട്ടു. അ​വി​ടെ​യും നീ​ണ്ട കാ​ലം ഹോ​ട്ട​ൽ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​യാ​യി. അ​ന്ന് രാ​ജ്യാ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ വ​ലി​യ പ്ര​ശ്ന​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. വി​ഭ​ജ​നം ത​ന്നെ എ​ന്തി​നെ​ന്ന് അ​റി​യു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഉ​മ്മ​ക്ക്​ സു​ഖ​മി​ല്ലെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ് അ​ഹ​മ്മ​ദ് നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​തോ​ടെ​യാ​ണ് കു​ഴ​പ്പ​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. ക​ട​യു​ട​മ ഉ​പ​ദേ​ശി​ച്ച​ത​നു​സ​രി​ച്ച് പാ​കി​സ്​​താ​നി പാ​സ്പോ​ർ​ട്ട് എ​ടു​ത്താ​ണ് നാ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ​ത്. നി​ര​ക്ഷ​ര​നാ​യ ആ ​തൊ​ഴി​ലാ​ളി​യു​ടെ ദു​രി​ത​ങ്ങ​ൾ അ​വി​ടെ തു​ട​ങ്ങി.

മൂ​ന്നു​മാ​സം നാ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന​പ്പോ​ഴേ​ക്കും മ​ട​ങ്ങി​പ്പോ​കാ​ൻ പൊ​ലീ​സി​െ​ൻ​റ ക​ർ​ശ​ന നി​ർ​ദേ​ശം. അ​ങ്ങ​നെ 22 വ​ർ​ഷം അ​വി​ടെ ജോ​ലി ചെ​യ്തു. അ​തി​നി​ട​യി​ൽ, അ​ഞ്ചു​വ​ട്ടം മാ​ത്രം പാ​സ്പോ​ർ​ട്ട് ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് നാ​ട്ടി​ൽ വ​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു വ​ര​വി​ൽ കു​ഞ്ഞി​മ​റി​യ​ത്തെ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്തു. മൂ​ന്നു​മ​ക്ക​ളു​ണ്ടാ​യി. ഭാ​ര്യ​യും മ​ക്ക​ളും പാ​കി​സ്​​താ​ൻ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ച്ചി​ട്ടു പോ​ലു​മി​ല്ല. അ​വ​രി​ന്നും ഇ​ന്ത്യ​ൻ പൗ​ര​ത്വ​മു​ള്ള​വ​ർ. 1975ൽ ​അ​ഹ​മ്മ​ദ്​ ദു​ബൈ​യി​ലേ​ക്ക് ജോ​ലി മാ​റി. എ​ന്നാ​ൽ, 1988 ആ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ആ​രോ​ഗ്യം ത​ക​ർ​ന്നു. ക​ടു​ത്ത പ്ര​മേ​ഹ​ബാ​ധി​ത​നാ​യി. കാ​ലു​ക​ൾ ര​ണ്ടും മു​റി​ച്ച് മാ​റ്റ​പ്പെ​ട്ടു. നാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങാ​ൻ അ​യാ​ൾ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. തു​ട​ർ​ന്നാ​ണ് ദു​ര​ന്ത​ങ്ങ​ൾ വേ​ട്ട​യാ​ടി തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. കേ​ര​ള പൊ​ലീ​സും സു​ര​ക്ഷ ഏ​ജ​ൻ​സി​ക​ളും നു​ഴ​ഞ്ഞു ക​യ​റ്റ​ക്കാ​ര​ൻ എ​ന്ന പേ​ര് ചാ​ർ​ത്തി ന​ൽ​കി. പ​ല​വ​ട്ടം അ​റ​സ്​​റ്റു​ചെ​യ്യു​ക​യും ജ​യി​ലി​ലി​ടു​ക​യും പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലേ​ക്ക് നാ​ടു​ക​ട​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഒ​രു പാ​ട് നാ​ള​ത്തെ ശ്ര​മ​ഫ​ല​മാ​യി 2004 ൽ ​കേ​ര​ള ഹൈ​കോ​ട​തി അ​ഹ​മ്മ​ദി​നെ നാ​ടു ക​ട​ത്തു​ന്ന​ത് ത​ട​ഞ്ഞു. പ​ക്ഷേ, ആ ​സ്​​റ്റേ എ​പ്പോ​ൾ വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും നീ​ങ്ങി​യേ​ക്കാ​മെ​ന്ന ഭ​യ​ത്തി​ൽ അ​യാ​ൾ അ​ര​ക്ഷി​ത​നാ​യി തു​ട​ർ​ന്നു.

‘‘എ​നി​ക്ക്​ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​നാ​യി മ​രി​ക്കാ​ൻ ഒ​ര​വ​സ​രം ത​രാ​മോ?’’-2006​ൽ ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി​യ​പ്പോ​ൾ അ​യാ​ൾ കെ​ഞ്ചി. പ​ക്ഷേ, മ​ര​ണം അ​യാ​ൾ​ക്ക് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ കു​ടി​യേ​റി​യ പാ​കി​സ്​​താ​ൻ പൗ​ര​ൻ എ​ന്ന നി​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. പൗ​ര​ത്വം ഇ​വ​ർ​ക്കെ​ല്ലാം അ​ന്ത്യം വ​രെ കി​ട്ടാ​ക്ക​നി​യാ​യി തു​ട​ർ​ന്നു. ഇത്തരം പൗരത്വപ്രശ്​നം നേരിട്ടവർ 700 പേരുണ്ടായിരുന്നുവെന്നാണ്​ കണക്ക്​. അ​സ​മി​ലെ പൗ​ര​ത്വ പ്ര​ശ്നം ലോ​ക​വ്യാ​പ​ക ച​ർ​ച്ച​യാ​കു​മ്പോ​ൾ ഇ​വി​ടെ ഈ 700 ​പേ​രും മ​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ആ​രും ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി അ​റി​വി​ല്ല.

പാ​ക് പൗ​ര​ന്മാ​രും ദേ​ശ​വി​രു​ദ്ധ​രു​മെ​ന്ന്​ വി​ളി​ച്ചാ​ക്ഷേ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​ർ ദേ​ശീ​യ​ത​ക​ൾ​ക്ക​പ്പു​റം വി​ശ​പ്പി​െ​ൻ​റ വി​ളി​കേ​ട്ട് തൊ​ഴി​ല​ന്വേ​ഷി​ച്ച് പോ​യ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നേ​യും ഒ​രു കാ​ലം. തി​രൂ​രി​ൽ നി​ന്നോ പ​ര​പ്പ​ന​ങ്ങാ​ടി​യി​ൽ​നി​ന്നോ ​െട്ര​യി​ൻ ക​യ​റി​യാ​ൽ ര​ണ്ടു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​പ്പു​റം ലാ​ഹോ​റി​ലോ ക​റാ​ച്ചി​യി​ലോ എ​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്ന കാ​ലം. കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ വാ​ഴ്​​​ച​യു​ടെ അ​ന്ത്യ​ത്തി​ൽ തീ​ർ​ത്തും അ​പ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി രാ​ജ്യാ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ മാ​റ്റി​വ​ര​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പും തൊ​ട്ടു പി​മ്പും തൊ​ഴി​ലും ഉ​പ​ജീ​വ​ന​വും തേ​ടി ശ​ത്രു രാ​ജ്യ​ത്ത്​ എ​ത്തി​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ. രാ​ജ്യം ര​ണ്ടാ​യി വി​ഭ​ജി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ദേ​ശീ​യ​ത​ക​ൾ പു​ന​ർ​നി​ർ​വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്ത​പ്പോ​ൾ ആ​ർ​ക്കും വേ​ണ്ടാ​താ​യ മ​നു​ഷ്യ​ർ. അ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു ആ 700 ​പേ​ർ. പൗ​ര​ത്വ​പ്പ​ട്ടി​ക​ക​ൾ​ക്ക് പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ. തി​രി​ച്ച​റി​യ​ൽ കാ​ർ​ഡി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ. ഒ​രു രാ​ജ്യ​ത്തും പൗ​ര​ത്വ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ. വ​യോ​വൃ​ദ്ധ​ർ. മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ളും ജീ​വി​ത പ​ങ്കാ​ളി​ക​ളും മ​ക്ക​ളു​മെ​ല്ലാം ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യി പൊ​ലീ​സി​നാ​ൽ പി​ടി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട് അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ത​ള്ള​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന​വ​ർ. ഇ​ന്ത്യ​യും പാ​കി​സ്​​താ​നും പ​ല​വ​ട്ടം അ​റ​സ്​​റ്റ്​ ചെ​യ്ത് ‘പു​റ​ത്താ​ക്കി​യ’ കു​റേ മ​നു​ഷ്യ​ർ. തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യി ആ​ളൊ​ഴി​ഞ്ഞ അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളി​ൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ത​ള്ളും. ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച​വ​ർ തി​രി​ച്ചു​പോ​യി ക​ഴി​യു​മ്പോ​ൾ വ​ല്ല വി​ധേ​ന​യും അ​വ​ർ സ്വ​ന്തം വീ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങും. പൊ​ലീ​സും ക​സ്​​റ്റ​ഡി​യും നീ​തി​ര​ഹി​ത​മാ​യ നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ലു​ക​ളു​മെ​ല്ലാ​മാ​യി അ​വ​ർ എ​ല്ലാ​വ​രും ഒ​രു നീ​ണ്ട ജീ​വി​തം ന​ര​കി​ച്ച് ജീ​വി​ച്ചു​തീ​ർ​ന്നു.

മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​നാ​യി​രു​ന്ന തോ​പ്പി​ൽ ഷാ​ജ​ഹാ​ൻ എ​ഴു​തി​യ തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യ ഹൃ​ദ​യ​സ്പ​ർ​ശി​യാ​യ റി​പ്പോ​ർ​ട്ടു​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​രെ​പ്പ​റ്റി പു​റം ലോ​കം അ​റി​യു​ന്ന​ത്. ഒ​ന്ന​ര ദ​ശ​കം മു​മ്പ്​ ഷാ​ജ​ഹാ​നൊ​പ്പം പോ​യി അ​വ​രി​ൽ ചി​ല​രെ​യെ​ല്ലാം ക​ണ്ടു. അ​വ​രു​ടെ നി​സ്സ​ഹാ​യ ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ളെ​പ്പ​റ്റി അ​ന്ന് തൊ​ഴി​ൽ ചെ​യ്തി​രു​ന്ന ത​രു​ൺ തേ​ജ്പാ​ൽ പ​ത്രാ​ധി​പ​രാ​യി​രു​ന്ന ‘തെ​ഹ​ൽ​ക’​യി​ൽ വി​ശ​ദ​മാ​യി എ​ഴു​തി. മു​ൻ രാ​ഷ്​​ട്ര​പ​തി എ.​പി.​ജെ അ​ബ്​​ദു​ൽ ക​ലാം അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള​വ​രു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ ഈ ​വി​ഷ​യ​ത്തി​ൽ പ​തി​യാ​ൻ ആ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ഉ​പ​ക​രി​ച്ചു (അ​തു​കൊ​ണ്ട് വി​ശേ​ഷി​ച്ച് ഫ​ലം ഒ​ന്നും ഉ​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും).

അ​സം പൗ​ര​ത്വ​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ൽ ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​രെ ക​ഴി​ഞ്ഞ ദി​വ​സം യാ​ദൃ​ച്ഛി​ക​മാ​യി വീ​ണ്ടു​മോ​ർ​ത്തു. അ​ന്വേ​ഷി​ച്ച​പ്പോ​ൾ അ​വ​രെ​ല്ലാം ഒ​ന്നൊ​ഴി​യാ​തെ മ​രി​ച്ചു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മ​ര​ണം മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ർ​ക്ക് മു​ന്നി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അ​വ​സാ​ന പ​രി​ഹാ​രം. സ്വ​ന്തം മ​ണ്ണി​ൽ അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന അ​വ​രി​ലാ​രും ഇ​ന്ന് ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പി​ല്ല. ‘തെ​ഹ​ൽ​ക’​യു​ടെ ഇ​ന്ന​ത്തെ ഉ​ട​മ​ക​ൾ പ​ഴ​യ ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ ആ​ർ​ക്കൈ​വ്സ് ഒ​ക്കെ ന​ശി​പ്പി​ച്ചു ക​ഴി​ഞ്ഞു. പ​ഴ​യ ആ ​ലേ​ഖ​ന​വും ഇ​പ്പോ​ൾ ല​ഭ്യ​മ​ല്ല. ജ​ന​പ​ക്ഷ പ​ത്ര​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ലെ ഭൂ​ത​കാ​ല​മൊ​ക്കെ അ​വ​ർ സ്വ​യം മാ​യ്ച്ച് ഇ​ല്ലാ​താ​ക്കി ക​ഴി​ഞ്ഞു, ആ​ർ​ക്കെ​ല്ലാ​മോ വേ​ണ്ടി.

പ​ഴ​യ ഓ​ർ​മ​ക​ൾ​ക്ക് അ​സ​മി​ലെ പു​തി​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഇ​ന്ന് പ്ര​സ​ക്തി​യു​ണ്ട്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ തോ​റ്റു​പോ​യ ആ ​പാ​വം മ​നു​ഷ്യ​രെ​യും അ​വ​രു​ടെ ദു​രി​ത​ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ളേ​യും കു​റി​ച്ച് ഓ​ർ​മ​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നും വീ​ണ്ടു​മെ​ടു​ത്തെ​ഴു​തു​ക​യാ​ണ്. എ​ല്ലാ​വ​രു​ടേ​യും കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ മ​ര​ണം ഒ​ടു​വി​ല​ത്തെ പ​രി​ഹാ​ര​മാ​യി. മ​ല​പ്പു​റ​ത്തും കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടും ഇ​വ​രെ നി​രീ​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള പൊ​ലീ​സ് വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്നി​ല്ല. അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ തേ​ടി​യു​ള്ള പു​റ​ത്താ​ക്ക​ൽ യാ​ത്ര​ക​ളു​മി​ല്ല.

പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലും ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ​നി​ന്ന് പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ അ​വ​സ്ഥ ഭേ​ദ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​വ​ര​വി​ടെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ ചാ​ര​ന്മാ​രാ​യി. ജ​യി​ലി​ല​ട​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യോ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ക്കി​യ​യ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യോ ചെ​യ്​​തു. ഇ​രു രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ ത​ട്ടി​ക്ക​ളി​ക്കു​ന്ന പ​ന്താ​യി അ​വ​ർ. നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ലും തി​രി​കെ നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ലും.

പാ​കി​സ്​​താ​നി പാ​സ്​​പോ​ർ​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രും ഒ​ര​ക്ഷ​രം ഉ​ർ​ദു അ​റി​യാ​ത്ത​വ​രു​മെ​ല്ലാം അ​വി​ടെ പി​ടി​യി​ലാ​യി. നാ​ലു ദ​ശ​ക​ത്തി​ല​ധി​കം ഈ ​പ്ര​ക്രി​യ നീ​ണ്ടു. 2006ൽ ​ഇ​വ​രി​ൽ ഒ​രു ഡ​സ​നി​ല​ധി​കം പേ​രെ നേ​രി​ൽ പോ​യി ക​ണ്ടി​രു​ന്നു. അ​വ​രെ​ല്ലാം നി​രാ​ശ​യു​ടെ​യും ആ​ശ​ങ്ക​ക​ളു​ടേ​യും പാ​ര​മ്യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. സ്വ​ന്തം നാ​ട്ടി​ൽ അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ. വാ​സ്തു​ഹാ​ര​ക​ൾ. ഇ​ന്ത്യ​യും പാ​കി​സ്​​താ​നും ത​മ്മി​ൽ സം​ഘ​ർ​ഷം രൂ​ക്ഷ​മാ​യ ഓ​രോ ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും ഇ​വ​രെ നു​ഴ​ഞ്ഞു​ക​യ​റ്റ​ക്കാ​രാ​യി ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ച് നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ൽ നാ​ട​കം ന​ട​ന്നു.

ഹ​സ്സ​ൻ​കോ​യ​യെ കാ​ണു​മ്പോ​ൾ 84 വ​യ​സ്സാ​യി​രു​ന്നു അ​യാ​ൾ​ക്ക്. പാ​ണ്ടി​ക്കാ​ട് സ്വ​ദേ​ശി. മും​ബൈ​യി​ൽ ആ​യി​രു​ന്നു ജോ​ലി. ക​റാ​ച്ചി​യി​ലേ​ക്ക് ഒ​ട്ട​ക​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​രു​ന്ന സം​ഘം രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ൽ ​െവ​ച്ച് കൂ​ടെ​കൂ​ട്ടി. പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലെ​ത്തി. അ​വി​ടെ ഒ​രു പാ​ക്​ പെ​ൺ​കു​ട്ടി​യെ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്ത് ക​ട ന​ട​ത്തി ജീ​വി​ച്ചു. 1953 ൽ ​പാ​കി​സ്​​താ​ൻ പാ​സ്​​പോ​ർ​ട്ടി​ൽ ഒ​രു മാ​സ​ത്തേ​ക്ക് നാ​ട്ടി​ൽ വ​ന്നു. തി​രി​കെ ചെ​ന്ന​പ്പോ​ൾ ക​ട​ക്കു പു​തി​യ ഉ​ട​മ​സ്ഥ​നാ​യി. ഭാ​ര്യ​ക്ക്​ പു​തി​യ ഭ​ർ​ത്താ​വും. ക​ള്ള പാ​സ്​​പോ​ർ​ട്ടു​കാ​ര​ൻ എ​ന്ന് മു​ദ്ര​കു​ത്ത​പ്പെ​ട്ട് ര​ണ്ട് വ​ർ​ഷം ജ​യി​ലി​ലി​ട്ടു. പി​ന്നെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക്​​ നാ​ടു​ക​ട​ത്തി. അ​യാ​ളെ നാ​ലു​വ​ട്ടം പാ​കി​സ്​​താ​നും ര​ണ്ടു വ​ട്ടം ഇ​ന്ത്യ​യും നാ​ടു​ക​ട​ത്തി. ര​ണ്ടു​കൂ​ട്ട​രും ചാ​ര​ൻ എ​ന്നു വി​ളി​ച്ചു.

വി​ഭ​ജ​നാ​ന​ന്ത​രം പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലേ​ക്ക് കു​ടി​യേ​റി​യ വ​ട്ട​ശ്ശേ​രി മു​ഹ​മ്മ​ദി​ന് 2006ൽ 83 ​വ​യ​സ്സാ​യി​രു​ന്നു. മൂ​ന്നു വ​ർ​ഷം ജീ​വി​ച്ച​പ്പോ​ഴേ​ക്കും പാ​കി​സ്​​താ​ൻ മ​ടു​ത്ത് മ​ട​ങ്ങി​യ​താ​ണ്. പ​ര​പ്പ​ന​ങ്ങാ​ടി പൊ​ലീ​സ് സ്​​റ്റേ​ഷ​നി​ൽ പാ​സ്പോ​ർ​ട്ട് ഹാ​ജ​രാ​ക്കി​യ​തും ഉ​ട​ൻ നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​ൽ ന​ട​പ​ടി തു​ട​ങ്ങി. രാ​ജ​സ്ഥാ​നി​ലെ ബാ​ർ​മ​റി​ലെ അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ൽ ഉ​പേ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. അ​വി​ടെ പാ​ക്​ സൈ​ന്യം പി​ടി​ച്ച് ഉ​പ​ദ്ര​വി​ച്ചു. അ​യാ​ളെ പാ​കി​സ്​​താ​ൻ നാ​ല് വ​ട്ട​വും ഇ​ന്ത്യ ര​ണ്ടു വ​ട്ട​വും നാ​ടു ക​ട​ത്തി. മൂ​ന്നി​യൂ​രി​ലെ എ​ര​ഞ്ഞി​ക്ക​ൽ ക​മ്മു ഇ​രു​വ​ശ​ത്തു​നി​ന്നും നാ​ലു വ​ട്ടം വീ​ത​മാ​ണ് നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഉ​ർ​ദു പ​റ​യാ​ന​റി​യാ​ത്ത​തി​നാ​ൽ ക​റാ​ച്ചി പൊ​ലീ​സ് അ​യാ​ളു​ടെ ചാ​യ​ക്ക​ട​യും പൊ​ളി​ച്ചു. നാ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന് തീ​വ​ണ്ടി ക​യ​റി പോ​കാ​വു​ന്ന ദൂ​രം പോ​യി നോ​ക്കി​യ​താ​ണ് ക​മ്മു.

മു​മ്പ്​ രാ​ജ്യ​സ​ഭാം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ ഇ​ട​തു മു​ന്ന​ണി ക​ൺ​വീ​ന​ർ എ. ​വി​ജ​യ​രാ​ഘ​വ​നാ​ണ് ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ വി​ഷ​യം പാ​ർ​ല​മെ​ൻ​റി​ൽ എ​ത്തി​ച്ച​ത്. കാ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ലെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ സ​ർ​ക്കാ​റു​ക​ൾ മൗ​നം ദീ​ക്ഷി​ച്ചു. ബി.​ജെ.​പി എ​തി​ർ​ത്തു. മു​ൻ രാ​ഷ്​​ട്ര​പ​തി എ.​പി.​ജെ അ​ബ്​​ദു​ൽ​ക​ലാം ഇ​വ​രു​ടെ പൗ​ര​ത്വം പു​നഃ​സ്ഥാ​പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന്​ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.

വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മു​മ്പ് കാ​ണു​മ്പോ​ൾ പെ​രു​മാ​ൾ പ​റ​മ്പി​ൽ സെ​യ്​​ത​ല​വി​ക്ക് 92 വ​യ​സ്സാ​യി​രു​ന്നു. കി​ട​പ്പി​ലാ​ണ്. ഓ​ർ​മ ന​ശി​ച്ചി​രു​ന്നു. ആ​രേ​യും തി​രി​ച്ച​റി​യി​ല്ല. പാ​കി​സ്​​താ​നി​ൽ എ​വി​ടെ ആ​യി​രു​ന്നു എ​ന്നും ഓ​ർ​മ​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, അ​യാ​ളും നാ​ടു ക​ട​ത്തേ​ണ്ട​വ​രു​ടെ ലി​സ്​​റ്റി​ൽ മു​ന്നി​ലാ​യി​രു​ന്നു. മ​നു​ഷ്യ​ത്വം കൊ​ണ്ട് ഒ​രു ഓ​ഫി​സ​ർ റേ​ഷ​ൻ കാ​ർ​ഡ്​ അ​നു​വ​ദി​ച്ചി​രു​ന്നു. മ​റ്റൊ​രാ​ൾ അ​ത് വെ​ട്ടി.

78ാം വ​യ​സ്സി​ൽ മ​രി​ക്കും വ​രെ കെ. ​മ​സൂ​ദ് ഓ​ട്ട​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലെ പൗ​ര​ത്വ​രേ​ഖ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച് അ​ത് റ​ദ്ദാ​ക്കി​യാ​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പൗ​ര​ത്വം ന​ൽ​കാ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു സ​ർ​ക്കാ​ർ വാ​ഗ്ദാ​നം. പ​ല​വ​ട്ടം ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ പാ​കി​സ്​​താ​ൻ എം​ബ​സി ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങി. ക​റാ​ച്ചി​യി​ൽ ജീ​വി​ച്ച​തി​ന് മൂ​ന്ന് സാ​ക്ഷി​ക​ളെ ഹാ​ജ​രാ​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു നി​ർ​ദേ​ശം. എ​ങ്കി​ൽ രേ​ഖ ന​ൽ​കാ​മെ​ന്നും. ക​റാ​ച്ചി വി​ട്ടി​ട്ട് 35 വ​ർ​ഷം ക​ഴി​ഞ്ഞ ത​നി​ക്കെ​ങ്ങ​നെ മൂ​ന്ന് സാ​ക്ഷി​ക​ളെ കി​ട്ടു​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അ​യാ​ളു​ടെ ചോ​ദ്യം.​

​െകാ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ലെ ‘ദ ​ടെ​ല​ഗ്രാ​ഫ്’ പ​ത്രം പ്ര​സി​ദ്ധീ​കരി​ച്ച പ്ര​ത്യേ​ക റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്