നി​ഴ​ൽ കാ​സ്​​ട്രോ

ഒ​സ്​വാ​ൾ​ഡോ ഡോ​ർ​ട്ടികോ ടൊ​റാ​ഡോ എ​ന്ന വി​പ്ല​വ​കാ​രി​യെ ഭൂ​മിമ​ല​യാ​ള​ത്തി​ൽ എ​ത്ര​പേ​ർ​ക്ക​റി​യാം? മ​ഹ​ത്താ​യ ക്യൂ​ബ​ൻ വി​പ്ല​വ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, നീ​ണ്ട 17 വ​ർ​ഷം ആ ​രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റ്​ പ​ദ​ത്തി​ലി​രു​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്​ ടി​യാ​ൻ. എ​ന്നി​ട്ടും കമ്യൂ​ണി​സ​ത്തി​െ​ൻ​റ ജ​ന​പ്രി​യ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം ഇ​ല്ലാ​െ​ത പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ അ​തി​നു കാ​ര​ണം, ആ ​പേ​രി​നൊ​പ്പം ‘കാ​സ്​​ട്രോ’ എ​ന്ന ‘സ​ർ നെ​യിം’ ഇ​ല്ലാ​ത്ത​തു​ മാ​ത്ര​മാ​യി​രി​ക്കും. ​അ​മേ​രി​ക്ക​യു​ടെ പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ ക്യൂ​ബ അ​ട​ക്കിഭ​രി​ച്ച ബാ​റ്റി​സ്​​റ്റ​യെ കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​ച്ച നാ​ൾ മു​ത​ൽ ആ ​രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ​ര്യാ​യ​മാ​യി ‘കാ​സ്​​ട്രോ’ എ​ന്ന പേ​രു​കൂ​ടി​യു​ണ്ട്. ഒ​സ്​വാ​ൾ​ഡോ​യു​ടെ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്ത്, ഫി​ദ​ൽ കാ​സ്​​ട്രോ​യാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി; ക്യൂ​ബ​ൻ ക​മ്യൂ​ണി​സ്​​റ്റ്​ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ത​ല​പ്പ​ത്തും അ​ദ്ദേ​ഹംത​ന്നെ​. ആ​ഗോ​ളത​ല​ത്തി​ൽ ക​മ്യൂ​ണി​സ​ത്തി​െ​ൻ​റ സു​വ​ർ​ണ കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ആ​ദ്യ​മാ​യി ബ​ഹി​രാ​കാ​ശയാ​ത്ര ന​ട​ത്തി അ​മേ​രി​ക്ക​യെ ഞെ​ട്ടി​ച്ച്​ സോ​വി​യ​റ്റ്​ യൂ​നി​യ​ൻ ഒ​രു​പ​ടി മു​ന്നി​ൽ നി​ൽ​ക്കു​ന്നു. ക​മ്യൂ​ണി​സം ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ ഭാ​വി​യെ​ന്ന്​ ലോ​കം പ​റ​ഞ്ഞു​തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന അ​ക്കാ​ലം മു​ത​ൽ​ത​ന്നെ ക്യൂ​ബ​യെ​ന്നാ​ൽ കാ​സ്​​ട്രോ മാ​ത്ര​മാ​ണ്. ആ ​കാ​സ്​​ട്രോ യു​ഗം അ​വ​സാ​നി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നും ക്യൂ​ബ പു​തു​യു​ഗ​പ്പി​റ​വി​യി​ലേ​ക്ക്​ കാ​ലെ​ടു​ത്തു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നു​ം​ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ. സം​ഭ​വം ഇ​ത്ര​യേ​യു​ള്ളൂ: 2008 മു​ത​ൽ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റ്​ പ​ദ​വി​യി​ലു​ള്ള റാഉൾ കാ​സ്​​ട്രോ ക​സേ​​ര​​യൊ​ഴി​ഞ്ഞു; പ​ക​രം, അ​ഞ്ചു വ​ർ​ഷ​മാ​യി വൈ​സ്​ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റ്​ പ​ദ​വി​യി​ലി​രി​ക്കു​ന്ന വി​​ശ്വ​സ്​​ത സേ​വ​ക​ൻ മി​ഗ്വേ​ൽ ഡി​യ​സ്​ കാ​ന​ലി​നെ അ​വി​ടെ​യി​രു​ത്തി. 

ഭൂ​ഗോ​ള​ത്തി​ലെ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന ക​മ്യൂ​ണി​സ്​​റ്റ്​ തു​രു​ത്തു​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​യ ക്യൂ​ബ, ഉ​ദാ​ര​ന​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ വ​ക്​​താ​വി​നെ​യാ​ണ്​ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റാ​യി തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നാ​ണ്​ പ്ര​ചാ​ര​ണം. ലാ​പ്​​േ​ടാ​പ്​​ ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന, ഇ​ൻ​റ​ർ​നെ​റ്റ്​ സെ​ൻ​സ​ർ​ഷി​പ്പി​നെ​തി​രെ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന, സ്വ​കാ​ര്യ​വ​ത്​​ക​ര​ണ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി വാ​ദി​ക്കു​ന്ന ഒ​രാ​ൾ ഭ​ര​ണ​ച​ക്രം തി​രി​ക്കു​േ​മ്പാ​ൾ പിന്നെ ആ ​രാ​ജ്യം ഏ​തു​ ദി​ശ​യി​ലാ​യി​രി​ക്കും പോ​വു​ക? എന്നാൽ, ആ ​സാ​മാ​ന്യ​ബു​ദ്ധി​വെ​ച്ച്​ ക്യൂ​ബ​യെ അ​ള​ക്കാ​ൻ കഴിയില്ലെ​ന്ന്​ മി​ഗ്വേ​ലി​െ​ൻ​റ ആ​ദ്യ പ്ര​സ്​​താ​വ​ന തെ​ളി​യി​​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഫി​ദ​ൽ കാ​സ്​​ട്രോ​യു​െ​ട നി​ഴ​ലാ​യി ഒ​സ്​​വാ​ൾ​ഡോ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച​​തു​പോ​ലെ, റാഉ​ളി​െ​ൻ​റ ആജ്ഞാ​നു​വ​ർ​ത്തി​യാ​യി ക​ഴി​ഞ്ഞു​കൂ​ടാ​നാ​ണ്​ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ തീ​രു​മാ​ന​ം. അ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും 58ാം ജ​ന്മ​ദി​നസ​മ്മാ​ന​മാ​യി കി​ട്ടി​യ ഇൗ ​പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റ്​ സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ന്​ മ​ര​ണംവ​രെ ക​ട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കാ​ൻ മി​ഗ്വേ​ൽ ബാ​ധ്യ​സ്​​ഥ​നാ​ണ​ല്ലോ. അ​ധി​കാ​ര​മേ​റ്റ്​ ന​ട​ത്തി​യ ആ​ദ്യ പ്ര​സം​ഗം മു​ഴു​വ​ൻ റാഉ​ളി​നു​ള്ള പ്ര​ശം​സാവാ​ച​ക​ങ്ങ​ളും ന​ന്ദിപ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങ​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. ‘സ​മ​ത്വം അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ മ​ര​ണം; അ​ന്തി​മ വി​ജ​യം ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്കുത​ന്നെ’ എ​ന്ന പ​തി​വ്​ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ത്തി​ലാ​ണ്​ പ്ര​സം​ഗം അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ച​തെ​ങ്കി​ലും, ഇ​ട​ക്കി​ടെ ക്യൂ​ബ​യു​ടെ വി​പ്ല​വന​ക്ഷ​ത്ര​ങ്ങ​ളെ പു​ക​ഴ്​​ത്താ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹം മ​റ​ന്നി​ല്ല. അ​തി​നാ​ൽ, വി​പ്ല​വ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ജ​നി​ച്ച ഒ​രു ത​ല​മു​റ അ​ധി​കാ​രസ്​​ഥാ​ന​ത്തെ​ത്തു​േ​മ്പാ​ൾ, ന​വ​ലോ​കം സൃ​ഷ്​​ടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മെ​ന്ന്​ ആ​രും ദി​വാ​സ്വ​പ്​​നം കാ​ണേ​ണ്ട​തി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ്​ ദോ​ഷൈ​ക​ദൃ​ക്കു​ക​ളു​ടെ പ​ക്ഷം. അ​ഥ​വാ, വൈ​സ്​ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റാ​യി​രി​ക്കെ ന​ട​ത്തി​യ അ​ധി​കാ​രപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം തു​ട​രു​കത​ന്നെ ചെ​യ്യും. ഏ​താ​നും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​ുമു​മ്പ്​ ബ​റാ​ക്​ ഒ​ബാ​മ ക്യൂ​ബ​യി​ൽ വ​ന്ന​ത്​ ഒാ​ർ​മ​യി​ല്ലേ? ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന്​ വി​മ​ത​രെ​യാ​ണ്​ അ​ന്ന്​ ജ​യി​ലി​ല​ട​ച്ച​ത്. 2016ൽ ​മാ​ത്രം, പ​തി​നാ​യി​രം പേ​ർ അ​റ​സ്​​റ്റി​ലാ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നാ​ണ്​ ക​ണ​ക്കു​ക​ൾ. വി​മ​തസ്വ​ര​ങ്ങ​ളെ ഇ​നി​യും വെ​ച്ചു​പൊ​റു​പ്പി​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന്​ തു​ട​ർ​ന്നും വ്യ​ക്​​ത​മാ​ക്കി​യ സ്​​ഥി​തി​ക്ക്, കാ​സ്​​ട്രോ​യു​ടെ പ്രേ​തം മി​ഗ്വേ​ലി​ൽ ആ​വാ​ഹി​ച്ചു​വെ​ന്നുത​ന്നെ മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാം.

എ​ൻ​ജി​നീ​യ​റാ​ണ്. 20ാം വ​യ​സ്സു മു​ത​ൽത​ന്നെ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​ണ്. പ്ര​ഫ​ഷ​ൻ പൂ​ർ​ണ​മാ​യും പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക്​ സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ച പ്രാ​യോ​ഗി​ക​വാ​ദി​യെ​ന്ന്​ വി​മ​ർ​ശ​ക​ർപോ​ലും സ​മ്മ​തി​ക്കും. സോ​വി​യ​റ്റ്​ യൂ​നി​യ​ൻ ത​ക​ർ​ന്ന​തി​നെ തു​ട​ർ​ന്ന്​ ആ​ഗോ​ള ക​മ്യൂ​ണി​സ്​​റ്റ്​ പ്ര​സ്​​ഥാ​നം വ​ലി​യ പ്ര​തി​സ​ന്ധി​യെ അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ച്ച സ​മ​യം. ക്യൂ​ബ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​വും സാ​മ്പ​ത്തി​ക​വു​മാ​യി വൻത​ക​ർ​ച്ച​യു​ടെ വ​ക്കി​ലാ​ണ​പ്പോ​ൾ. അ​ന്ന്​ പാ​ർ​ട്ടി​യെ കൈ​പി​ടി​ച്ചു​യ​ർ​ത്താൻ മി​ഗ്വേ​ൽ നടത്തിയ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളാ​ണ​ത്രെ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ജ​ന​പ്രി​യ​നാ​ക്കി​യ​ത്. അ​ന്ന്​ മ​റ്റൊ​രു സ​മ്മാ​നം കാ​സ്​​ട്രോ ന​ൽ​കി^ ഒ​രു കാർ. പ​​േക്ഷ, അ​​ത്​ നി​രാ​ക​രി​ച്ച്​ സ്വ​ന്തം സൈ​ക്കി​ളി​ൽ നാ​ടു​ചു​റ്റി കരി​ഷ്​​മ വ​ർ​ധി​പ്പിച്ചയാളാണ്​. ര​ണ്ട്​ പ്ര​വി​ശ്യ​ക​ളു​ടെ ഭ​ര​ണ​ച​​ക്രം മു​മ്പ്​ നി​യ​ന്ത്രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ക​ഴി​ഞ്ഞ 15 വ​ർ​ഷ​മാ​യി പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പോ​ളി​റ്റ്​ ബ്യൂ​റോ​യി​ലു​ണ്ട്. 2008 വ​രെ​യും പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന മേ​ഖ​ല ജ​ന്മനാ​ടാ​യ വി​ല്ല ക്ലാ​ര​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. റാഉ​ൾ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ്​ ഹ​വാ​ന​യി​ലേ​ക്ക്​ ക്ഷ​ണം ല​ഭി​ച്ച​ത്. ആ​ദ്യം ഉ​ന്ന​ത വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ മ​ന്ത്രി​യാ​യി. പി​ന്നെ ഉ​പ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യും വൈ​സ്​​ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി. ഒ​ടു​വി​ൽ, 86ാം വ​യ​സ്സി​ൽ റാഉൾ പ​ടി​യി​റ​ങ്ങു​​േ​മ്പാ​ൾ, ചു​മ​ത​ല പൂ​ർ​ണ​മാ​യും മി​ഗ്വേ​ലി​നെ ഏ​ൽ​പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അ​ടി​യ​ന്ത​ര​മാ​യി ഒ​രു​പാ​ട്​ ജോ​ലി​ക​ൾ പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കാ​നു​ണ്ട്. സാ​മ്പ​ത്തി​ക പ്ര​തി​സ​ന്ധി ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ ഒ​ന്നാ​മ​ത്തേ​ത്. കാ​ല​ങ്ങ​ളാ​യി ര​ണ്ട്​ ക​റ​ൻ​സി​യാ​ണ്​ അ​വി​ടെ​യു​ള്ള​ത്. ഇ​നി​യും അ​ത്​​ ഏ​കീ​ക​രി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. അ​മേ​രി​ക്ക​യു​മാ​യി ഒ​ബാ​മ​യു​ടെ കാ​ല​ത്ത്​ മൊ​ട്ടി​ട്ടു​വ​ന്ന ന​ല്ല ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്​ ട്രം​പ് പാ​ര​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അ​ത്​ പ​രി​ഹ​രി​ച്ചി​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ ത​ല​വേ​ദ​ന ഇ​ര​ട്ടി​യാ​കും. ഇ​തി​നൊ​ക്കെ പു​റ​മെ​യാ​ണ്​ ‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ’​ത്തി​നാ​യി വാ​ദി​ക്കു​ന്ന വി​മ​ത​രു​ടെ കാ​ര്യം.

1960 ഏ​പ്രി​ൽ 20ന്​ ​വി​ല്ല ക്ലാ​ര​യി​ൽ ജ​ന​നം. പി​താ​വ്​ സ്​​കൂ​ൾ അ​ധ്യാ​പ​ക​നും മാ​താ​വ്​ ഫാ​ക്​​ട​റി തൊ​ഴി​ലാ​ളി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ലാ​സ്​ വി​ലാ​സ്​ സെ​ൻ​ട്ര​ൽ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ​നി​ന്ന്​ ഇ​ല​ക്​​ട്രോ​ണി​ക്​ എ​ൻ​ജി​നീ​യ​റി​ങ്ങി​ൽ ബി​രു​ദം നേ​ടി​യ​ശേ​ഷ​മാ​ണ്​ ക്യൂ​ബ​ൻ വി​പ്ല​വ സൈ​ന്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​കു​ന്ന​തും പി​ന്നെ കാ​സ്​​ട്രോ സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ വി​ശ്വ​സ്​​ത​നാ​യി മാ​റു​ന്ന​തും. ആ​ദ്യ ഭാ​ര്യ മാ​ർ​ത്ത​യി​ൽ ര​ണ്ട്​ മ​ക്ക​ളു​ണ്ട്. ഇ​പ്പോ​ൾ, ര​ണ്ടാം ഭാ​ര്യ​ ലി​സ്​ ക്വി​സ്​​റ്റ​ക്കൊ​പ്പം ഹ​വാ​ന​യി​ൽ താ​മ​സം. മി​ഗ്വേ​ലി​െ​ൻ​റ വ​ര​വോ​ടെ, കാ​സ്​​ട്രോ യു​ഗം അ​വ​സാ​നി​ച്ചു​വെ​ന്ന്​ ആ​രും ക​രു​തേ​ണ്ട. പാ​ർ​ട്ടി ത​ല​പ്പ​ത്ത്​ ഇ​നി​യും ര​ണ്ടു വ​ർ​ഷംകൂ​ടി​യു​ണ്ട്​ റാഉ​ൾ. മ​ക​ൻ അ​ല​ജാ​ൻഡ്രോ​യും ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​െ​ൻ​റ ഇ​ട​നാ​ഴി​ക​ളി​ൽ നി​രീ​ക്ഷ​ക​നായു​ണ്ട്. പുറത്തു മാത്രമല്ല, അകത്തുമുണ്ട്​ മി​ഗ്വേ​ലി​ന്​ വെ​ല്ലു​വി​ളിയെന്നു സാരം.