9/11: വീണ്ടെടുക്കാനാവാത്ത ഓർമകൾ

9/11; അ​തൊ​രു ചൊ​വ്വാ​ഴ്​​ച​യാ​യി​രു​ന്നു. പ​തി​വു​പോ​ലെ നേ​ര​ത്തേ ഉ​ണ​ർ​ന്ന ഞാ​ൻ കി​ട​ക്ക​യി​ലി​രു​ന്നു​​ത​ന്നെ എ​ഴു​ത്തും വാ​യ​ന​യും തു​ട​ങ്ങി; ഏ​താ​നും കി​ലോ​മീ​റ്റ​റു​ക​ൾ മാ​ത്ര​മ​ക​ലെ മാ​ൻ​ഹാ​ട്ട​ൻ ഡൗ​ൺ​ടൗ​ണി​ൽ സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച്​ ഒ​രു ധാ​ര​ണ​യു​മി​ല്ലാ​തെ. തി​ര​ക്കു​നി​റ​ഞ്ഞ ഡൗ​ൺ​ടൗ​ണി​ൽ​നി​ന്നും മി​ഡ്​​ടൗ​ണി​ൽ​നി​ന്നും മാ​റി, സ്​​കാ​ൻ​ഡി​നേ​വി​യ​ൻ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളെ അ​നു​സ്​​മ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ശാ​ന്ത​ത​യു​ള്ള ഭാ​ഗ​ത്താ​യി​രു​ന്നു കൊ​ളം​ബി​യ യൂ​നി​വേ​ഴ്​​സി​റ്റി കാ​മ്പ​സി​ലെ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​പ്പാ​ർ​ട്​​മെൻറ്.​ എ​‍െൻറ ഫോ​ൺ ശ​ബ്​​ദി​ച്ചു (സെ​ൽ​ഫോ​ണു​ക​ൾ അ​ത്ര സാ​ധാ​ര​ണ​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന അ​ക്കാ​ല​ത്ത്​ പ​ഴ​യ​മ​ട്ടു​ള്ള ലാ​ൻ​ഡ്​​​​ഫോ​ണു​ക​ളാ​ണ്​ ഞ​ങ്ങ​ളു​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്​). വി​ളി​ച്ച സു​ഹൃ​ത്തി​‍െൻറ ശ​ബ്​​ദ​ത്തി​ൽ വി​റ​യ​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എ​നി​ക്ക്​ പ്ര​ശ്​​ന​ങ്ങ​ളൊ​ന്നു​മി​ല്ല​ല്ലോ എ​ന്ന​ന്വേ​ഷി​ച്ചു. സു​ഖ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്ന​റി​യി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ടി.​വി​യൊ​ന്ന്​ വെ​ച്ചു​നോ​ക്കാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു അ​ദ്ദേ​ഹം.

അ​പ്പോ​ഴാ​ണ്​ ഞാ​ൻ കാ​ണു​ന്ന​ത്​, എ​‍െൻറ ന​ഗ​രം ആ​ക്ര​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്ന്. വേ​ൾ​ഡ്​ ​ട്രേ​ഡ്​ സെൻറ​റി​ലെ പ​ടു​കൂ​റ്റ​ൻ ഇ​ര​ട്ട ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളി​ടി​ച്ച്​ ത​ക​ർ​ന്ന്​ വീ​ഴു​ന്നു. മ​നു​ഷ്യ​ർ ജീ​വ​ൻ കൈ​യി​ൽ പി​ടി​ച്ചോ​ടു​ന്നു. അ​പ്പോ​ൾ സ​മ​യ​മെ​ത്ര​യാ​യി എ​ന്നോ​ർ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ഘ​ടി​കാ​ര​ങ്ങ​ൾ നി​ല​ച്ച സ​മ​യ​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ അ​ത്. ഏ​താ​നും മാ​സം മു​മ്പ്​​ മൂ​ത്ത​മ​ക​ൾ പ​ർ​ദീ​സി​‍െൻറ പി​റ​ന്നാ​ളി​ന്​ നോ​ർ​ത്ത്​ ട​വ​റി​‍െൻറ ഏ​റ്റ​വും മു​ക​ളി​ലു​ള്ള വേ​ൾ​ഡ്​ റ​സ്​​റ്റാ​റ​ൻ​റി​‍െൻറ ജ​നാ​ല​ക​ളി​ലൂ​ടെ തൊ​ട്ട​രി​കി​ലു​ള്ള ന്യൂ​യോ​ർ​ക് വി​മാ​ന​ത്താ​വ​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ വ​ന്നി​റ​ങ്ങു​ന്ന​തും ഉ​യ​ർ​ന്നു​പൊ​ങ്ങു​ന്ന​തും നോ​ക്കി​നി​ന്ന​ത്​ ഞാ​നോ​ർ​ത്തു. അ​ന്ന​വ​ളോ​ട്​ പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു; ന​മ്മു​ടെ കാ​ൽ​ചു​വ​ട്ടി​ൽ വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ ലാ​ൻ​ഡ്​​ ചെ​യ്യു​ന്ന​തും പ​റ​ക്കു​ന്ന​തും കാ​ണു​ന്ന​ത്​ വി​ചി​ത്ര​മ​ല്ലേ​യെ​ന്ന്.

എ​നി​ക്ക്​ തീ​ർ​ത്തും വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. വേ​ഗം വ​സ്​​ത്ര​മ​ണി​ഞ്ഞ്​ ച​കി​ത​രാ​യ ഏ​താ​നും പേ​രെ​യും കൂ​ട്ടി അ​ക്ര​മം ന​ട​ന്ന ഡൗ​ൺ​ടൗ​ണി​ലേ​ക്ക്​ ന​ട​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. പേ​ടി​പ്പെ​ടു​ത്തും​വി​ധം വി​ജ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു തെ​രു​വു​ക​ൾ. ഞ​ങ്ങ​ൾ ന്യൂ​യോ​ർ​ക്കു​കാ​ർ ബ​ഹ​ള​ക്കാ​രാ​ണ്. നി​ശ്ശ​ബ്​​ദ​ത​യും ശാ​ന്ത​ത​യും ഞ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​ത്​​ക​ണ്​​ഠ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കും. ആ ​പ്ര​ഭാ​ത​ത്തി​ൽ അ​ത്ര​മാ​ത്രം നി​ശ്ശ​ബ്​​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു ന​ഗ​രം. ന​ട​ക്കു​ന്ന വ​ഴി​യി​ലെ കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക്​ നോ​ക്കി; മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ ന​ഷ്​​ട​പ്പെ​ട്ട​ത​റി​യാ​തെ നി​ൽ​ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ​പ്പോ​ലെ തോ​ന്നി​ച്ചു.ഞാ​നു​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള പേ​ടി​ച്ച​ര​ണ്ട ആ ​ചെ​റു​കൂ​ട്ടം ഹൂ​സ്​​റ്റ​ൺ സ്​​ട്രീ​റ്റി​ൽ വ​ന്നു​നി​ന്നു.

ഏ​താ​നും ജാ​പ്പ​നീ​സ്​ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ ത​ക​ർ​ന്ന​ടി​ഞ്ഞ ട്വി​ൻ​ട​വ​റി​‍െൻറ ഓ​ർ​മ​പ്പൊ​ട്ടു​ക​ൾ ശേ​ഖ​രി​ക്കു​ന്ന​ത്​ ഞാ​ൻ ക​ണ്ടു, വി​ചി​ത്ര​മാ​യി​ത്തോ​ന്നി.ഇ​ഷ്​​ടി​ക​യു​ടെ​യും സി​മ​ൻ​റി​‍െൻറ​യും മാം​സ​ത്തി​‍െൻറ​യും കാ​പ്പി​ക്ക​പ്പു​ക​ളു​ടെ​യും മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ ഉ​ട​ഞ്ഞു​പോ​യ സ്വ​പ്​​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും തു​ണ്ടു​ക​ൾ അ​വി​ട​വി​ടെ ചി​ത​റി​ക്കി​ട​പ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഞാ​ൻ മ​ന​സ്സി​ൽ ഉ​മ​ർ ഖ​യ്യാ​മി​‍െൻറ വ​രി​ക​ൾ ഉ​രു​വി​ട്ടു. പി​റ്റേ​ന്നാ​ൾ എ​നി​ക്ക്​ പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​ൻ പോ​ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞാ​ൻ ചെ​ല്ലു​േ​മ്പാ​ൾ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ കൈ​ക​ളി​ൽ വ​ർ​ണ​ച്ചോ​ക്കു​ക​ൾ. അ​വ​രു​ടെ ഭ​യാ​ശ​ങ്ക​ക​ളും അ​നു​ശോ​ച​ന​ങ്ങ​ളും കു​റി​ച്ചി​ടാ​ൻ കൊ​ടു​ത്ത​താ​ണ്.

വി​ലാ​പം മ​രി​ച്ചു​പോ​യ​വ​ർ​ക്ക്​ വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല, ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്കു​ വേ​ണ്ടി​യാ​ണ്. കു​ലീ​ന​മാ​യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ധ​ർ​മ​നി​ഷ്​​ഠ​മാ​യ പ്ര​വൃ​ത്തി. അ​മൂ​ല്യ​മാ​യ ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ൾ നി​ത്യ​ത​യി​ലേ​ക്ക് വി​ല​യം പ്രാ​പി​ക്കു​ന്ന​തി​‍െൻറ അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്ത​ൽ. അ​പ്പോ​ഴാ​ണ്​ ന​ശ്വ​ര​രാ​യ ന​മു​ക്ക്​ ആ​ത്മാ​വി​‍െൻറ അ​ന​ശ്വ​ര​ത അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ക. വി​ലാ​പ​ത്തി​െൻറ അ​നു​ഷ്​​ഠാ​നം കൈ​മോ​ശം വ​ന്ന സം​സ്​​കൃ​തി​ക​ൾ​ക്ക്​ എ​ന്താ​ണ്​ സം​ഭ​വി​ക്കു​ക?

ഒ​ന്നോ ര​ണ്ടോ ദി​വ​സം മാ​ത്ര​മേ​ ശാ​ന്ത​ത​യു​ടെ ത​ണ​ലി​ലി​രു​ന്ന്​ ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ വ​ന്നെ​ത്തി​യ ഭീ​ക​ര​​പ്ര​വൃ​ത്തി​യോ​ർ​ത്ത്​ വി​ല​പി​ക്കാ​ൻ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യു​ള്ളൂ. ആ ​വി​ലാ​പ അ​വ​സ​രം അ​മേ​രി​ക്ക​ക്കാ​ർ​ക്ക്​ തി​ടു​ക്ക​ത്തി​ൽ നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. അ​വ​ർ​ക്കാ​യി നി​ർ​മി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ക്ലി​പ്​​ത​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത ശ​ത്രു​ക്ക​ളോ​ട്​ പ്ര​തി​കാ​രം തീ​ർ​ക്കാ​ൻ ഇ​റ​ങ്ങി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ടു. പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തി​നി​റ​ങ്ങും മു​മ്പ്​​ ആ​ളു​ക​ൾ​ക്ക്​ അ​ൽ​പം സ​മാ​ധാ​നം ആ​വ​ശ്യ​മു​ണ്ട്. പ്ര​ശ്​​ന​ക​ലു​ഷി​ത​മാ​യ ന​മ്മു​ടെ ലോ​ക​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച്​ ഇ​രു​ന്ന്​ ചി​ന്തി​ക്കേ​ണ്ട​തു​മു​ണ്ട്. പ​ക്ഷേ, ധ്യാ​ന​ത്തി​‍െൻറ ശാ​ന്ത​ത ഭ​ഞ്​​ജി​ച്ച്​ യു​ദ്ധ​ത്തി​‍െൻറ പെ​രു​മ്പ​റ തു​രു​തു​രാ മു​ഴ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

9/11​‍െൻ​റ പ​ത്താം വാ​ർ​ഷി​ക​ത്തി​ൽ അ​ൽ ജ​സീ​റ​യി​ൽ ഞാ​നൊ​രു കു​റി​പ്പെ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു. ഭീ​ക​ര​സം​ഭ​വം ന​ട​ന്ന​യി​ടെ വി​ഖ്യാ​ത ഫ്ര​ഞ്ച്​ ദാ​ർ​ശ​നി​ക​ൻ ഷാ​ക് ദ​രീ​ദ കൊ​ളം​ബി​യ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നു​ വ​ന്ന അ​നു​ഭ​വം ഞാ​ന​തി​ൽ വി​വ​രി​ച്ചു. 'രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​‍െൻറ വി​ലാ​പം'​എ​ന്ന പ്ര​മേ​യ​ത്തി​ൽ സം​സാ​രി​ച്ച അ​ദ്ദേ​ഹം ശ്രോ​താ​ക്ക​ളോ​ട്​ പ​റ​ഞ്ഞു അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ നാം ​ക​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന വി​ലാ​പം 9​​/11ൽ ​വേ​ർ​പെ​ട്ടു​പോ​യ​വ​ർ​ക്ക്​ വേ​ണ്ടി മാ​ത്ര​മ​ല്ല, മ​റി​ച്ച്​ നാം ​മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന 'രാ​ഷ്​​ട്രീ​യം' എ​ന്ന സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തി​‍െൻറ​തു​കൂ​ടി​യാ​ണെ​ന്ന്. പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം അ​വ​സാ​നി​ക്ക​വെ ഞാ​ൻ ചോ​ദി​ച്ചു -നാം ​കാ​ണു​ന്ന 'വി​ലാ​പ​ത്തി​‍െൻറ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യം' 'രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​‍െൻറ വി​ലാ​പ'​ത്തെ മ​റി​ക​ട​ക്കു​മെ​ന്ന്​ അ​ദ്ദേ​ഹം ക​രു​തു​ന്നു​ണ്ടോ എ​ന്ന്. ഏ​റെ ഗ​ഹ​ന​മാ​യി ആ​ലോ​ചി​ച്ച ശേ​ഷ​വും വ്യ​ക്​​ത​മാ​യി ഒ​രു​ത്ത​രം ന​ൽ​കി​യി​ല്ല അ​ദ്ദേ​ഹം. ത​‍െൻറ കൈ​യി​ൽ (ഭാ​വി പ്ര​വ​ചി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന) പ​ളു​ങ്കു ഗോ​ളം ഇ​ല്ലെ​ന്നാ​ണ്​ ദ​രീ​ദ പ്ര​തി​വ​ചി​ച്ച​ത്.

പ്ര​മാ​ദ​മാ​യ 'ഭീ​ക​ര​ത​ക്കെ​തി​രാ​യ യു​ദ്ധം'​എ​ത്ര പെ​​ട്ടെ​ന്നാ​ണ്​ വി​ലാ​പ​ത്തി​‍െൻറ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തെ പി​ടി​ച്ച​ട​ക്കി​യ​ത്. ഈ ​രാ​ജ്യ​ത്തി​‍െൻറ ഉ​ള്ളി​ലെ ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ന്​ ഒ​രു ബോ​ധ്യ​വും ക​ൽ​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ല്ല. എ​ന്താ​ണ്​ യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ സം​ഭ​വി​ച്ച​ത്​ എ​ന്നു വി​ല​യി​രു​ത്താ​ൻ പോ​ലും ഇ​ട ന​ൽ​കാ​തെ അ​ക്ര​മോ​ത്സു​ക​മാ​യ പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക്​ നീ​ങ്ങി. സം​ഭ​വ​ത്തി​‍െൻറ ഓ​രോ ആ​ണ്ട​റു​തി​യി​ലും രോ​ഷ​ത്തി​‍െൻറ​യും പ്ര​തി​കാ​ര​ത്തി​‍െൻറ​യും മു​റ​വി​ളി​ക​ൾ മ​റ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ വേ​ദ​ന മു​റ്റി​യ അ​ട​ക്കം​പ​റ​ച്ചി​ലു​ക​ളെ മ​റി​ക​ട​ന്നു. അ​പ​ര​ർ കൂ​ടു​ത​ൽ അ​പ​ര​വ​ത​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ഏ​തി​ന​ടു​ത്താ​ണു​ള്ള​തെ​ന്ന്​ എ​വി​ടെ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​കു​മെ​ന്നോ​ർ​ത്ത്​ ഇൗ ​രാ​ഷ്​​ട്ര​ത്തി​‍െൻറ ആ​ത്മാ​വ്​ അ​ന്തി​ച്ചു​പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​വും.

ഷാ​ക് ദ​രീ​ദ, മു​ഹ്​​സി​ൻ മ​ഖ്​​മ​ൽ​ബ​ഫ്, റി​ച്ചാ​ർ​ഡ്​ ഫാ​ക്ക്

കാ​നി​ൽ​നി​ന്ന്​ കാ​ന്ത​ഹാ​റി​ലേ​ക്ക്​

അ​മേ​രി​ക്ക​ക്കാ​ർ 9/11ന്​ ​അ​നു​ഭ​വി​ച്ച​തി​‍െൻറ പ്ര​ത്യാ​ഘാ​തം അ​ഫ്​​ഗാ​നി​ക​ളും ഇ​റാ​ഖി​ക​ളും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളോ​ളം അ​നു​ഭ​വി​ച്ചു. ഇ​പ്പോ​ഴും അ​വ​ര​ത​നു​ഭ​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, അ​മേ​രി​ക്ക അ​ഫ്​​ഗാ​നി​ൽ അ​ധി​നി​വേ​ശം ന​ട​ത്തി​യ 10​/7 ഉം ​ഇ​റാ​ഖി​ൽ ആ​ക്ര​മ​വു​മാ​യി ഇ​റ​ങ്ങി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ട 3/20 ഉം ​ആ​രോ​ർ​ക്കു​ന്നു?

2001 മേ​യ്​ മാ​സ​മാ​ണ്​ ഇ​റാ​നി​യ​ൻ ച​ല​ച്ചി​ത്ര​കാ​ര​ൻ മു​ഹ്​​സി​ൻ മ​ഖ്​​മ​ൽ​ബ​ഫ്​ കാ​ന്ത​ഹാ​ർ എ​ന്ന ചി​ത്രം കാ​നി​ൽ ആ​ദ്യ​മാ​യി പ്ര​ദ​ർ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. നി​രൂ​പ​ക​ശ്ര​ദ്ധ ല​ഭി​ച്ചെ​ന്ന​ല്ലാ​തെ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ ഈ ​ചി​ത്രം അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ വ​ലി​യ ച​ല​ന​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, സെ​പ്​​റ്റം​ബ​റി​ൽ തീ​ർ​ത്തും അ​പ്ര​തീ​ക്ഷി​ത​മാ​യ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മാ​ണ്​ സി​നി​മ​ക്ക്​ കൈ​വ​ന്ന​ത്. 9/11നു​പി​ന്നാ​ലെ ഞാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​‍െൻറ അ​നു​മ​തി​യോ​ടെ കൊ​ളം​ബി​യ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച പ്ര​ദ​ർ​ശ​ന​ത്തി​ന്​ വ​ലി​യ സ്വീ​കാ​ര്യ​ത ല​ഭി​ച്ചു.

ദു​ര​ന്ത​ത്തി​‍െൻറ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ൽ ന്യൂ​യോ​ർ​ക്കും കാ​ന്ത​ഹാ​റും ത​മ്മി​ൽ അ​ടു​പ്പ​വും ഐ​ക്യ​ദാ​ർ​ഢ്യ​വും രൂ​പ​പ്പെ​ടാ​ൻ പ്ര​ദ​ർ​ശ​നം വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി​യേ​ക്കു​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു എ​‍െൻറ ധാ​ര​ണ. പ​ക്ഷേ, അ​ത്ത​രം സാ​ധ്യ​ത​ക​ളെ​ല്ലാം അ​ട​ഞ്ഞു​പോ​യി​രു​ന്നു. റി​ച്ചാ​ർ​ഡ്​ ഫാ​ക്കി​നെ​പ്പോ​ലു​ള്ള തീ​ർ​ത്തും ഉ​ദാ​ര​താ​വാ​ദി​ക​ളും പു​രോ​ഗ​മ​ന​വാ​ദി​ക​ളു​മാ​യ അ​മേ​രി​ക്ക​ക്കാ​ർ​പോ​ലും ന്യാ​യ​മെ​ന്നു ക​രു​തി​യ, അ​ഫ്​​ഗാ​നി​സ്​​താ​നെ​തി​രാ​യ യു​ദ്ധ​ത്തി​ന്​ രാ​ജ്യം സ​ജ്ജ​മാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

''കൊ​സോ​വോ​യി​ൽ ന​ട​ന്ന നാ​റ്റോ യു​ദ്ധം ഫ​ല​പ്ര​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന്​ ഇ​പ്പോ​ൾ ക​രു​തു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും കു​ഞ്ഞു​നാ​ൾ തൊ​​ട്ടേ അ​മേ​രി​ക്ക ഭാ​ഗ​ഭാ​ക്കാ​യി​ട്ടു​ള്ള ഒ​രു യു​ദ്ധ​ത്തെ​യും ഞാ​ൻ പി​ന്തു​ണ​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അ​തീ​വ ദു​ര​ന്ത​കാ​രി​യാ​യ ഭീ​ക​ര​വാ​ദ​ത്തി​നെ​തി​രെ അ​ഫ്​​ഗാ​നി​സ്​​താ​നി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ​താ​ണ്​ ര​ണ്ടാം ലോ​ക​യു​ദ്ധ ശേ​ഷം ന​ട​ന്ന ആ​ദ്യ​ത്തെ ന്യാ​യ​യു​ക്​​ത​മാ​യ യു​ദ്ധം'' എ​ന്നാ​ണ്​ റി​ച്ചാ​ർ​ഡ്​ ഫാ​ക്ക്​ ഒ​ക്​​ടോ​ബ​ർ 2001ന്​ ​നാ​ഷ​നി​ൽ എ​ഴു​തി​യ​ത്. അ​ഫ്​​ഗാ​നി​സ്​​താ​നി​ലെ യു.​എ​സ്​ അ​ധി​നി​വേ​ശം അ​വി​ടം കൊ​ണ്ട​വ​സാ​നി​ച്ചി​ല്ല എ​ന്ന​ത്​ റി​ച്ചാ​ർ​ഡ്​ ഫാ​ക്ക്​ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ൾ അ​വ​രു​ടേ​താ​യ സൈ​നി​ക ന്യാ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ക​യും ദു​ര​ന്ത​പൂ​രി​ത​മാ​യ അ​ന്ത്യ​ത്തി​ൽ ക​ലാ​ശി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു.

ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ൾ, എ​ബ്ര​ഹാം ലി​ങ്ക​‍െൻറ​യും ജോ​ൺ എ​ഫ്.​കെ​ന്ന​ഡി​യു​ടെ​യും മാ​ർ​ട്ടി​ൻ ലൂ​ഥ​ർ കി​ങ്​ ജൂ​നി​യ​റി​‍െൻറ​യും മാ​ൽ​ക്കം എ​ക്​​സി​‍െൻറ​യും കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം ന​ട​ന്നി​ട്ടു​ണ്ട്​ 9/11നു​മു​മ്പാ​യി അ​മേ​രി​ക്ക​ൻ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ. ദുഃ​ഖി​ക്കാ​നും സ്വ​യം ആ​ലോ​ചി​ക്കാ​നും അ​വ​സ​ര​വു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു അ​ന്നെ​ല്ലാം. 9​/11 ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​‍െൻറ പ്ര​തി​കാ​ര​മാ​യി അ​തി​രു​വി​ട്ട ക്രൂ​ര​ത​യോ​ടെ ര​ണ്ടു​ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളെ ന​ശി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടും ആ ​ദൗ​ർ​ഭാ​ഗ്യ​ദി​നം സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച കാ​ലി​യാ​യ ദ്വാ​രം ഇ​ല്ലാ​താ​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല, ചു​മ്മാ മ​റ​ച്ചു പി​ടി​ക്കാ​നേ അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​യു​ള്ളൂ. ഒ​രു ദേ​ശീ​യ ദു​ര​ന്തം സം​ഭ​വി​ച്ചാ​ലു​ട​ൻ തോ​ക്കും യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളു​മെ​ടു​ത്ത്​ യു​ദ്ധ​ത്തി​നാ​യി ചാ​ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടും മു​േ​മ്പ സാ​ന്ത്വ​ന​പ്പെ​ടാ​നു​ള്ള വി​വേ​കം നേ​ടാ​തെ ഈ ​രാ​ജ്യം ഒ​രു ജ​ന​ത​യാ​യി മാ​റു​ക​യി​ല്ല. അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലെ​യോ ഇ​റാ​ഖി​ലെ​യോ കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​തം അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലെ കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ വേ​ര്‍തി​രി​ച്ചു കാ​ണാ​നാ​വാ​ത്ത അ​വ​സ്​​ഥ​യി​ലെ​ത്താ​തെ അ​തു സാ​ധി​ക്കാ​നും പോ​കു​ന്നി​ല്ല. പ്ര​തി​കാ​രം ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മ​ന​സ്സി​ലെ ദു​ര​ന്ത​മു​റി​വി​നെ ഉ​ണ​ക്കു​ന്നി​ല്ല, അ​ത്​ നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ക​യാ​ണ്​ ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്.

(നി​ര​വ​ധി ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ ര​ച​യി​താ​വാ​യ ലേ​ഖ​ക​ൻ ന്യൂ​യോ​ർ​ക്കി​ലെ കൊ​ളം​ബി​യ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ അ​ധ്യാ​പ​ക​നാ​ണ്​)