ഇതാ ലഡാക്കിലെ 'പ്രകാശം പരത്തുന്ന പെൺകുട്ടി'- 50ഓളം പർവതഗ്രാമങ്ങളിൽ വെളിച്ചമെത്തിച്ച ജുർമേത്​ അങ്​മോ

'ഇരുട്ടിനെ ശപിക്കുന്നതിനേക്കാൾ നല്ലത്​ ഒരു ചെറുമെഴുകുതിരി തെളിക്കുന്നതാണ്​' -റൂസ്​വെൽറ്റി​െൻറ ഈ വാക്കുകളിലുണ്ട്​ ജുർമേത്​ അങ്​മോ എന്ന 36കാരിയുടെ ജീവിതം. ലഡാക്കി ഭാഷയിൽ ജുർമേതി​െൻറ അർഥം എന്തുമായിക്കോ​ട്ടെ, ലഡാക്കിലെ ഗ്രാമീണർക്ക്​ അത്​ 'പ്രകാശം പരത്തുന്നവൾ' എന്നാണ്​. വൈദ്യുതി എത്താൻ മടിച്ചിരുന്ന ലഡാക്ക​ിലെയും മേഘാലയയിലെയും 50ലധികം പർവത ഗ്രാമങ്ങളിലാണ്​ ജുർമേതും കൂട്ടരും വെളിച്ചം പകർന്നത്. ഒമ്പതാം ക്ലാസിൽ പഠനം നിർത്തി, പിന്നീട്​ സോളാർ എൻജിനീയറായി മാറിയ ജുർമേതി​െൻറ ജീവിതം വൈദ്യുതി ഇല്ലാത്തതിനാൽ ഇരുളിലാണ്ട ത​െൻറ ബാല്യത്തോടുള്ള മറുപടികൂടിയാണ്​.

മഞ്ഞുമലകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട മർഖ താഴ്​വരയിലെ കുഗ്രാമമായ സുംദചെൻമോയിലാണ്​ ജുർമേത്​ ജനിച്ചത്​. ഏതൊരു പർവതഗ്രാമത്തിലെയും കുട്ടികളുടേതുപോലെ പ്രകൃതിക്കൊപ്പം തുന്നിച്ചേർത്ത ബാല്യമായിരുന്നു അവൾക്കും. രാവിലെ എഴ​ുന്നേറ്റ്​ വീടുപണികളിൽ അമ്മ​യെ സഹായിക്കൽ, പിന്നെ സ്​കൂൾ, മടങ്ങിയെത്തിയ ശേഷം മാതാപിതാക്കളെ കൃഷിയിടത്തിൽ സഹായിക്കൽ... ഇരുൾ വീഴും മുമ്പ്​ വീട്ടിൽ തിരിച്ചെത്തണം ഹോം വർക്ക്​ പൂർത്തിയാക്കാൻ.

വൈദ്യുതി ഇല്ലാത്തതിനാൽ സന്ധ്യാവെട്ടവും മണ്ണെണ്ണ വിളക്കും തീർക്കുന്ന അരണ്ട വെളിച്ചത്തിൽ വേണം പഠനവും ഹോംവർക്ക്​ ചെയ്യലുമെല്ലാം. മഞ്ഞുകാലത്ത്​ പകലി​െൻറ ദൈർഘ്യം കുറഞ്ഞുകുറഞ്ഞു വരും. മർഖ താഴ്​വരയിൽനിന്ന്​ നോക്കു​േമ്പാൾ കാണുന്ന മഞ്ഞുമലകൾക്കപ്പുറത്തേക്ക്​ സൂര്യൻ മാഞ്ഞുകഴിഞ്ഞാൽ പിന്നെ ഇരുട്ടി​െൻറ വെല്ലുവിളി നേരിട്ടിരുന്ന ബാല്യം.

''ഇരുട്ടായിക്കഴിഞ്ഞാൽ മാതാപിതാക്കൾ ഞങ്ങൾ കുട്ടികളെ പുറത്തുവിടുമായിരുന്നില്ല. ​ ഹിമപ്പുലി, മലയാട്​, തിബത്തൻ ചെന്നായ്​ എന്നിവ വീടിനരികിൽ കറങ്ങിനടക്കുന്നതിനാൽ ആക്രമിക്കപ്പെടാൻ സാധ്യതയുള്ളതിനാലാണത്​. ഇരുട്ടിനെ ഭയന്നുള്ളൊരു ബാല്യമായിരുന്നു എ​െൻറ സമപ്രായക്കാരുടേത്​. വെളിച്ചത്തിലിരുന്ന്​ പഠിക്കാൻ കഴിയാത്തതിനാൽ വിദ്യാഭ്യാസം പൂർത്തിയാക്കാൻ കഴിയാഞ്ഞവരും എ​ന്നെപ്പോലെ നിരവധി.

പർവത സമൂഹങ്ങളിൽ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്​ ഏറെ വില കൊടുക്കേണ്ടിവരുന്നുണ്ട്​. അടിസ്ഥാനസൗകര്യങ്ങളെക്കുറിച്ചൊക്കെ മറന്നേക്ക്​. കമ്പ്യൂട്ടർ, ഹൈസ്​പീഡ്​ ഇൻറർനെറ്റ്​, ഹൈടെക്​ ക്ലാസുകൾ ഇതൊന്നുമല്ല ഉദ്ദേശിച്ചത്​. വൈദ്യുതി, കുടിവെള്ളം, ഉറപ്പുള്ള മേൽക്കൂര എന്നിവയാണ്. എ​െൻറ കുഗ്രാമത്തിലെ സ്​കൂളിലൊക്കെ സ്ഥിരം അധ്യാപകൻ എന്നതുതന്നെ വലിയ 'ആഡംബര'മായിരുന്നു.

പ്രാഥമിക വിദ്യാഭ്യാസം ഗ്രാമത്തിൽ പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം തുടർ പഠനത്തിനായി എനിക്ക്​ ലേയിൽ പോകേണ്ടിവന്നു. ആ പ്രായത്തിലുള്ളൊരു കുട്ടിക്ക്​ മാതാപിതാക്കളുടെ അടുത്തുനിന്ന്​ മാറിനിൽക്കൽ അത്ര എളുപ്പമല്ലല്ലോ. പക്ഷേ, ലഡാക്കിൽ നല്ല വിദ്യാഭ്യാസം കിട്ടണമെങ്കിൽ അതു വേണ്ടിവന്നിരുന്നു'' -തങ്ങളുടെ പഠനവും ജീവിതവും എളുപ്പമാക്കാൻ വെളിച്ചത്തി​െൻറ മാലാഖ കടന്നുവരുമെന്ന്​ സ്വപ്​നം കണ്ടിരുന്നൊരു ബാല്യത്തെ ജുർമേത്​ ഓർത്തെടുക്കുന്നത്​ ഇങ്ങനെയാണ്​. മഞ്ഞുമലകളിൽ വെളിച്ചമെത്തിക്കുന്ന ആ മാലാഖക്ക്​ ത​െൻറ രൂപമായിരിക്കുമെന്ന്​ അന്നവൾ കരുതിയിരുന്നുമില്ല.

ബൾബ്​ കാണുന്നത്​ 11ാം വയസ്സിൽ

11ാം വയസ്സിൽ ലേയിൽ പോയപ്പോഴാണ്​ ജുർമേത്​ ത​െൻറ ജീവിതത്തിലാദ്യമായി ഒരു ബൾബ്​ കാണുന്നത്​. അതി​െൻറ വെളിച്ചത്തിലേക്ക്​ ഒരു ഈയാംപാറ്റയെപ്പോലെ താൻ ആകർഷിക്കപ്പെട്ട നിമിഷം ഇന്നും ജുർമേതിന്​ ഓർമയുണ്ട്​. അന്ന്​ മനസ്സിലുയർന്ന, എന്തുകൊണ്ട്​ എ​െൻറ ഗ്രാമത്തിൽ ബൾബ്​ ഇല്ല എന്ന ചോദ്യത്തിന്​ ഇന്ന്​ ജീവിതംകൊണ്ട്​ ഉത്തരം നൽകുകയാണ്​ ജുർമേത്​. ലേയിൽ ഒമ്പതാം ക്ലാസ്​ വരെയാണ്​ ജുർമേത്​ പഠിച്ചത്​. സ്​കൂൾ പഠനകാലത്ത്​ സയൻസിൽ ആയിരുന്നു താൽപര്യം. ത​െൻറ സമൂഹത്തെ സഹായിക്കാൻ നിലകൊള്ളുന്നതിന്​ ജുർമേതിനെ പ്രാപ്​തയാക്കിയതും സയൻസിനോടുള്ള ഇഷ്​ടമാണ്​.

എന്തെങ്കിലും ജോലി സമ്പാദിച്ച്​ മാതാപിതാക്കളെ സഹായിക്കാമെന്ന ആഗ്രഹംകൊണ്ടാണ്​ പഠനം നിർത്തിയത്​. പക്ഷേ, ഒന്നും ലഭിച്ചില്ല. ഏതാനും വർഷം കഴിഞ്ഞ്​ മരപ്പണിക്കാരനായ റിൻചെൻ നംഗ്യാലുമായി ജുർമേതി​െൻറ വിവാഹം നടന്നു. സ്വന്തമായി എ​ന്തെങ്കിലും ചെയ്യണമെന്ന ആഗ്രഹം അപ്പോഴും മനസ്സിൽനിന്ന് പോയിരുന്നില്ല. രണ്ടാമത്തെ മകൾ​ ജനിച്ച ശേഷം 2015ലാണ്​​ അതിലേക്കുള്ള പ്രയാണം ജുർമേത്​ ആരംഭിച്ചത്.

സുസ്ഥിര സാ​​ങ്കേതികതയിലൂടെയും വിനോദസഞ്ചാരത്തിലൂടെയും ഹിമാലയത്തിലെ ഉൾനാടൻ സമൂഹങ്ങളുടെ ഉന്നമനത്തിനായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഗ്ലോബൽ ഹിമാലയൻ എക്​സ്​പെഡിഷ​െൻറ (ജി.എച്ച്​.ഇ) ഭാഗമായതോടെയായിരുന്നു അത്​. ജി.എച്ച്​.ഇയിൽ പ്രവർത്തിച്ചിരുന്ന സഹോദരൻ സെറിൻ ദൊർജെയാണ്​​ ഒരു സോളാർ എൻജിനീയർ ആകാനുള്ള അവസരം ജുർമേതിന്​ മുന്നിൽ തുറന്നുനൽകിയത്​.

വിനോദസഞ്ചാരത്തിൽനിന്നും സുസ്ഥിര സാ​ങ്കേതികവിദ്യയിൽനിന്നുമുള്ള വരുമാനംകൊണ്ട്​ കുഗ്രാമങ്ങളിൽ സൗരോർജ വിളക്കുകൾ സ്ഥാപിക്കുന്ന ലോകത്തിലെത്തന്നെ ആദ്യ സംരംഭമാണ്​ ജി.എച്ച്​.ഇ. 2013ൽ ഇലക്​ട്രിക്കൽ എൻജിനീയറായ പരാസ്​ ലൂംബയാണ്​ ഇതിന്​ തുടക്കമിട്ടത്​. ഹിമാലയത്തി​ലെ ഉൾഗ്രാമങ്ങളിലേക്ക്​ യാത്രകൾ സംഘടിപ്പിച്ചാണ്​ ജി.എച്ച്​.ഇ വരുമാനം കണ്ടെത്തുന്നത്​. ഇതിൽനിന്നാണ്​ സോളാർ വിളക്കുകൾ, പാനലുകൾ എന്നിവ വാങ്ങുന്നതിനും അവ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുമുള്ള ചെലവ്​ നിർവഹിക്കുന്നത്​. ലഡാക്കിലെയും മേഘാലയയിലെയും 115 ഗ്രാമങ്ങളിലാണ്​ ഇതുവരെ ജി.എച്ച്​.

ഇ വൈദ്യുതി എത്തിച്ചത്​. വിവിധ ഗ്രാമങ്ങളിൽ 50ലധികം ഹോംസ്​റ്റേകളും ഇവർക്കുണ്ട്​. സോളാർ പാനലുകൾ, ബാറ്ററി എന്നിവ നിർമിക്കുന്നതിന്​ ഗ്രാമീണർക്ക്​ പരി​ശീലനവും ഇപ്പോൾ ജി.എച്ച്​.ഇ നൽകുന്നു​. ജി.എച്ച്​.ഇയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക്​ ഈ വർഷത്തെ യു.എൻ ഗ്ലോബൽ ക്ലൈമറ്റ്​ ചേഞ്ച്​ ആക്​ഷൻ അവാർഡും ലഭിച്ചു.

സോളാർ എൻജിനീയർ ആകാനുള്ള താൽപര്യം മനസ്സിലാക്കിയ ജി.എച്ച്​.ഇ അധികൃതർ ജുർമേതിനോട്​ ആറുമാസത്തെ പരിശീലനത്തിന്​ രാജസ്ഥാനിലേക്ക്​ പോകാൻ നിർദേശിച്ചു. പത്തും മൂന്നും വയസ്സുള്ള പെൺമക്കളെ പിരിഞ്ഞിരിക്കണമെന്നതായിരുന്നു ജുർമേതി​െൻറ വിഷമം. ഭർത്താവും വീട്ടുകാരും ധൈര്യം പകർന്നതോടെ രാജസ്ഥാനിലെ തിലോനിയയിലുള്ള ബെയർഫുട്ട്​ കോളജിൽ പരിശീലനത്തിന്​ പോകാൻ ജു​ർമേത്​ തയാറായി.

ആദ്യമായി സ്​ക്രൂഡ്രൈവർ തൊട്ടപ്പോൾ

ജീവിതത്തിലാദ്യമായി ജുർമേത്​ ഒരു സ്​ക്രൂഡ്രൈവർ കൈകൊണ്ട്​ തൊടുന്നത്​ തിലോനിയയിൽ വെച്ചാണ്​. രാജസ്ഥാനിലെ ആദ്യകാല ജീവിതം ബുദ്ധിമുട്ട്​ നിറഞ്ഞതായിരുന്നു. തണുപ്പിൽനിന്ന്​ ചൂടിലേക്കുള്ള മാറ്റവും ഭക്ഷണത്തിലെ വ്യത്യാസവും ആദ്യകാലങ്ങളിൽ നന്നായി വലച്ചു. പിന്നീട്​ പതുക്കെ പതുക്കെ ജീവിതത്തി​െൻറ താളം തിരികെ പിടിക്കാനായി. ലോകത്തി​െൻറ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽനിന്നുള്ളവർ അവിടെ പഠിക്കാനെത്തിയിരുന്നു.

ഭാഷാപരിമിതികൾ ഉള്ളതിനാൽ ഇന്ത്യക്കാരെയും വിദേശികളെയും വ്യത്യസ്​ത ഗ്രൂപ്പുകളിലാക്കിയായിരുന്നു പഠനം. പക്ഷേ, എല്ലാവരും തമ്മിൽ സൗഹൃദത്തിലാകാൻ അധികനാൾ വേണ്ടിവന്നില്ല. ഭാഷാപരിമിതി മറികടക്കാൻ ജുർമേത്​ അടക്കം പലരും ആംഗ്യഭാഷ വരെ സ്വന്തമായി ഉണ്ടാക്കി. ഓ​​രോ ക്ലാ​​സ്​ ക​​ഴി​​യും​​തോ​​റും ജു​​ർ​​മേ​​തി​െ​​ൻ​​റ ആ​​ത്മ​​വി​​ശ്വാ​​സം വ​​ർ​​ധി​​ച്ചു​​വ​​ന്നു. എ​​ൽ.​​ഇ.​​ഡി​​യും ചാ​​ർ​​ജ്​ ക​​ൺ​​ട്രോ​​ള​​റും സോ​​ളാ​​ർ വി​​ള​​ക്കു​​മൊ​​ക്കെ ന​​ന്നാ​​ക്കാ​​ൻ മി​​ക​​ച്ച പ​​രി​​ശീ​​ല​​നം​

ബെ​​യ​​ർ​​ഫു​​ട്ടി​​ൽ​​നി​​ന്ന്​ ല​​ഭി​​ച്ച​​താ​​ണ്​ ജു​​ർ​​മേ​​തി​െ​​ൻ​​റ​​യും 50ഓ​​ളം പ​​ർ​​വ​​ത​​ഗ്രാ​​മ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ​​യും ജീ​​വി​​തം പ്ര​​കാ​​ശ​​പൂ​​രി​​ത​​മാ​​ക്കി​​യ​​ത്. സോ​​ളാ​​ർ വൈ​​ദ്യു​​തി സം​​വി​​ധാ​​ന​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ നി​​ർ​​മാ​​ണം, സ്ഥാ​​പി​​ക്ക​​ൽ, അ​​റ്റ​​കു​​റ്റ​​പ്പ​​ണി എ​​ന്നി​​വ​​യി​​ൽ പ്രാ​​ഗ​​ല്​​​​ഭ്യം നേ​​ടി​​യ ജു​​ർ​​മേ​​തി​​ന്​ ജോ​​ലി​​യു​​ള്ള ദി​​വ​​സം 2000 രൂ​​പ​​യാ​​ണ്​ ജി.​​എ​​ച്ച്.​​ഇ പ്ര​​തി​​ഫ​​ലം ന​​ൽ​​കു​​ന്ന​​ത്. ​ൈവ​​ദ്യു​​തീ​​ക​​രി​​ക്കു​​ന്ന ഗ്രാ​​മ​​ങ്ങ​​ളി​​ലെ ആ​​ളു​​ക​​ൾ ചേ​​ർ​​ന്ന്​ ജോ​​യ​​ൻ​​റ്​ അ​​ക്കൗ​​ണ്ട്​ ഉ​​ണ്ടാ​​ക്കി ചെ​​റി​​യ സം​​ഭാ​​വ​​ന​​ക​​ൾ അ​​തി​​ലി​​ട്ട്​​ ജി.​​എ​​ച്ച്.ഇ​​ക്ക്​ സാ​​മ്പ​​ത്തി​​ക പി​​ന്തു​​ണ ന​​ൽ​​കാ​​റു​​മു​​ണ്ട്.

സ്വന്തമായൊരു വീടും സാബൂ ഗ്രാമത്തിൽ സ്​റ്റേഷനറി ഷോപ്പും സോളാർ സർവിസ്​ സെൻററിലുമെത്തി നിൽക്കുന്ന ത​െൻറ നേട്ടങ്ങൾക്കെല്ലാം ജുർമേത്​ നന്ദി പറയുന്നത്​ ഭർത്താവ്​ റിൻചെൻ നംഗ്യാലിനോടാണ്​. ''ഞാൻ പരിശീലനത്തിയി പോയപ്പോഴും പിന്നീട്​ ജോലിയുടെ ഭാഗമായി മാറിനിന്നപ്പോഴുമെല്ലാം കുട്ടികളുടെ പരിചരണം അടക്കം വീട്ടുകാര്യങ്ങ​ളെല്ലാം അദ്ദേഹമാണ്​ നോക്കിയത്​. നി​െൻറ സന്തോഷത്തിനാണ്​ എ​െൻറ പ്രഥമ പരിഗണന എന്ന്​ അദ്ദേഹം പറയുന്നത്​ ഏറെ ആത്മവിശ്വാസവും ആശ്വാസവുമാണ്​ പകരുന്നത്.

സ്വന്തമായി വീടും ഷോപ്പും കുട്ടികൾക്ക്​ നല്ല വിദ്യാഭ്യാസവും നൽകാൻ അതെന്നെ സഹായിച്ചു​'' -ജുർമേത് പറയുന്നു. ജി.എച്ച്​.ഇയുടെ ജോലികൾക്ക്​ പുറമേ 2017ൽ സർക്കാർ കൊണ്ടുവന്ന 'സൗഭാഗ്യ' പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായും ജുർമേത്​ നിരവധി ഗ്രാമീണ വീടുകളിൽ വെളിച്ചമെത്തിച്ചു. ഈ വർഷം നേപ്പാളിലെ ചില പർവതഗ്രാമങ്ങൾ വൈദ്യുതീകരിക്കാൻ പദ്ധതിയുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും കോവിഡ്​ പ്രതിസന്ധിമൂലം കഴിഞ്ഞില്ല.

ആദ്യ ദൗത്യം ആയിരം വർഷം പഴക്കമുള്ള സന്ന്യാസി മഠത്തിൽ

രാജസ്ഥാനിൽനിന്ന്​ തിരികെയെത്തി ജി.എച്ച്​.ഇയുടെ ഭാഗമായ ജുർമേതി​െൻറ​ ആദ്യ ദൗത്യം ആയിരം വർഷത്തോളം പഴക്കമുള്ള സുംദ ചുൻ സന്ന്യാസി മഠം വൈദ്യുതീ​കരിക്കാനായിരുന്നു. മഠവും സമീപ ഗ്രാമമായ ലിങ്​ഷെഡിലെ 97 വീടുകളും 10 ദിവസംകൊണ്ട്​ വൈദ്യുതീകരിക്കാനാണ്​ ജുർമേതിനെയും സഹപ്രവർത്തകൻ അചെനെയും ജി.എച്ച്​.ഇ നിയോഗിച്ചത്​. ആറ്​ മണിക്കൂർ നടന്നുവേണമായിരുന്നു ലിങ്​ഷെഡിലെത്താൻ. ഒമ്പത്​ ദിവസംകൊണ്ട്​ ദൗത്യം പൂർത്തീകരിക്കാൻ അവർക്കായി. തങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിലേക്ക്​ വെളിച്ചമെത്തിച്ച ലഡാക്കി പെൺകുട്ടിയെ അനുഗ്രഹിച്ചാണ്​ സുംദ ചുന്നിലെ സന്ന്യാസിമാർ യാത്രയാക്കിയത്​.

ജി.എച്ച്​.ഇയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ഭാഗമായി മേഘാലയയിലെ വിവിധ ഉൾനാടൻ ഗ്രാമങ്ങളിലും ജുർമേത്​ വെളിച്ചമെത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്​. രാജസ്ഥാന​ിലെ ജീവിതം പോലെത്തന്നെ വെല്ലുവിളികൾ നിറഞ്ഞതായിരുന്നു ആ നാളുകൾ. ഭൂപ്രകൃതി, കാലാവസ്ഥ, ഭക്ഷണം, ഭാഷ ഒക്കെ വ്യത്യസ്​തം. എങ്കിലും റോങ്​മെഗ്രെ, റോങ്​റോസിംഗ്രേ തുടങ്ങി നാല്​ ​ ഗ്രാമങ്ങളിലെ 80ലധികം വീടുകൾ ജുർമേതും കൂട്ടരും വൈദ്യുതീകരിച്ചു. ത​െൻറ നാട്ടി​ലേതുപോ​െലത്തന്നെ അവിടത്തെ സ്​ത്രീകൾക്കും 'വൈദ്യുതി എത്തിക്കുന്ന പെണ്ണ്​' ഒരു അത്ഭുതകാഴ്ചയായിരുന്നെന്ന് ജുർമേത്​ പറയുന്നു. ''അവരിൽ പലരും എന്നെപ്പോലെയാകണം എന്ന്​ പറഞ്ഞു. നിങ്ങൾക്ക്​ അതിന്​ കഴിയുമെന്ന്​ ഞാനും ഉറപ്പുനൽകി. ​ ഇന്ന്​ എ​െൻറ നാട്ടിലെ സ്​ത്രീകൾ എന്നെ അവരുടെ റോൾ മോഡലായി കാണുന്നത്​ ഏറെ അഭിമാനം നൽകുന്ന കാര്യമാണ്.

സ്​ത്രീ ശാക്തീകരണത്തി​െൻറയും ആത്മവിശ്വാസത്തി​െൻറയും പ്രതീകമായിട്ടാണ്​ അവർ എന്നെ കാണുന്നത്​. തങ്ങളുടെ പെൺമക്കൾ എന്നെപ്പോലെയാകണം എന്നാണ്​ ആഗ്രഹമെന്നൊക്കെ അവർ പറയു​േമ്പാൾ അഭിമാനമാണ്​ തോന്നുന്നത്​. പലരും എ​െൻറ പാത പിന്തുടർന്ന്​ രാജസ്ഥാനിൽ പഠിക്കാനും പോയിട്ടുണ്ട്​.

ജോലിക്കായി പോകുന്ന ഗ്രാമങ്ങളിലെയൊക്കെ സ്​ത്രീകൾക്കും പെൺകുട്ടികൾക്കും ആത്മവിശ്വാസം പകരാൻ ഞാൻ ശ്രമിക്കാറുണ്ട്​. നിശ്ചയദാർഢ്യമുണ്ടെങ്കിൽ ജീവിതത്തിലെ ഏത്​ പ്രശ്​നവും നമുക്ക്​ പരിഹരിക്കാമെന്ന്​ എ​െൻറ ജീവിതം ഉദാഹരണമാക്കി അവരെ ബോധവത്​കരിക്കാറുണ്ട്. എ​േൻറതുപോലെ സുന്ദരമായൊരു ജീവിതയാത്ര ലഡാക്കിലെ ഗ്രാമീണ സ്​ത്രീകൾക്കും വേണമെന്നാണ്​ ആഗ്രഹം. സർക്കാർ ജോലിക്കായി കാത്തുനിൽക്കാതെ സോളാർ എൻജിനീയറി​ങ്ങോ കരകൗശലവിദ്യയോ പഠിച്ച്​ സ്വന്തം വഴി കണ്ടെത്താൻ കഴിയണം'' -ജുർമേത്​ പറയുന്നു.

ജീ​വി​തം എ​ന്ന​ത്​ ഇ​രു​ളോ വെ​ളി​ച്ച​മോ മാ​ത്ര​മ​ല്ല​​ല്ലോ, ഇ​രു​ളി​നു​ള്ളി​ൽ നി​ന്ന്​ വെ​ളി​ച്ചം ക​ണ്ടെ​ടു​ക്ക​ൽ കൂ​ടി​യ​ല്ലേ... അ​തു​കൊ​ണ്ട്​ ല​ഡാ​ക്കി​ലെ കു​ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ​ത്മാ​വ്​ ഇ​ങ്ങ​നെ മ​ന്ത്രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​കും-

ജൂ​ല്ലേ ജു​ർ​മേ​ത്...

(ന​ന്ദി, ജു​ർ​മേ​ത്)