പ്ര​താ​പം വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്ത്​ തീ​ർ​ഥാ​ട​നം

മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള തീ​ർ​ഥാ​ട​ന​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്​ പ്ര​വാ​ച​ക​ന് മു​മ്പു​​ത​ന്നെ നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളു​ടെ പ​ഴ​ക്ക​മു​ണ്ട്. രാ​ത്ര​യെ​ന്നോ പ​ക​ലെ​ന്നോ വ്യ​ത്യാ​സ​മി​ല്ലാ​തെ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളും വി​ശ്വാ​സി​ക​ളാ​ൽ നി​റ​ഞ്ഞ കാ​ഴ്​​ച​യേ ലോ​ക​ത്തി​ന്​ പ​രി​ച​യ​മു​ള്ളൂ. എ​ന്നാ​ൽ, കോ​വി​ഡ് മ​ഹാ​മാ​രി ലോ​ക​ത്തെ​യാ​കെ നി​ശ്ച​ല​മാ​ക്കി​യ​പ്പോ​ൾ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളും ആ​ള​ന​ക്ക​മി​ല്ലാ​ത്ത ശൂ​ന്യ​മാ​യ കാ​ഴ്​​ച​യാ​യി. ലോ​ക​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ അ​പൂ​ർ​വ​മാ​യി ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളും വി​ശ്വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക് മു​ന്നി​ൽ വാ​തി​ലു​ക​ൾ കൊ​ട്ടി​യ​ട​ച്ചു. 2020 മാ​ർ​ച്ച്​ മു​ത​ൽ വി​ദേ​ശ ഉം​റ തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക്​ താ​ൽ​ക്കാ​ലി​ക നി​രോ​ധ​ന​മാ​യി. അ​തേ​വ​ർ​ഷം ന​ട​ന്ന ഹ​ജ്ജി​ൽ മു​ഴു​വ​ൻ പ്രോ​ട്ടോ​കോ​ളു​ക​ളും പാ​ലി​ച്ച് 1,000 ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക് മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഹ​ജ്ജി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ക്കാ​നാ​യ​ത്. 2021ൽ 165 ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളാ​യി 60,000 ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്കും ഹ​ജ്ജി​നു അ​വ​സ​രം ല​ഭി​ച്ചു. ഇ​ങ്ങ​നെ ര​ണ്ടു വ​ർ​ഷം കോ​വി​ഡ്​ സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച പ​രി​മി​തി​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ വി​ടു​ത​ൽ നേ​ടി രാ​ജ്യം പൂ​ർ​ണ​തോ​തി​ലു​ള്ള ഹ​ജ്ജി​ന് വാ​തി​ൽ തു​റ​ന്ന​ത് 2022ലാ​യി​രു​ന്നു.

ര​ണ്ടു​വ​ർ​ഷ​ത്തെ നീ​ണ്ട കാ​ത്തി​രി​പ്പി​നു​ശേ​ഷം വീ​ണ്ടും ഹ​ജ്ജി​നാ​യി ലോ​ക​ത്തി​ന്റെ അ​ഷ്​​ട​ദി​ക്കി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള വി​ശ്വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക് അ​വ​സ​രം ഒ​രു​ക്കി. ലോ​ക​ത്ത്​ കോ​വി​ഡ് തു​ട​രു​ന്ന അ​വ​സ​ര​ത്തി​ലാ​ണ് സൗ​ദി ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ ധീ​ര​മാ​യ തീ​രു​മാ​ന​വു​മാ​യി ലോ​ക​ത്തെ വി​ശ്വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക് ആ​ശ്വാ​സ​വാ​ർ​ത്ത സ​മ്മാ​നി​ച്ച​ത്. 10 ല​ക്ഷം വി​ശ്വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക്​ അ​വ​സ​ര​മൊ​രു​ക്കി.

ഹ​ജ്ജി​നെ​ത്തി​യ 32 തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക് മാ​ത്ര​മാ​ണ് കോ​വി​ഡ് സ്ഥി​രീ​ക​രി​ച്ച​ത്. വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​യി ഹ​ജ്ജ് പൂ​ർ​ത്തീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​യ​ത് സൗ​ദി ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ പൊ​ൻ​തൂ​വ​ലാ​യി മാ​റി. ലോ​കാ​രോ​ഗ്യ സം​ഘ​ട​ന അ​ട​ക്കം ഈ ​നേ​ട്ട​ത്തെ പ്ര​ശം​സി​ച്ചു. ലോ​കം അ​തീ​വ ഗു​രു​ത​ര​മാ​യ പ്ര​തി​സ​ന്ധി നേ​രി​ടു​മ്പോ​ഴും സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യ ഹ​ജ്ജ് ക​ര്‍മം ന​ട​ത്താ​ന്‍ സാ​ധി​ച്ച​തി​ല്‍ ലോ​ക​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ള്‍ സൗ​ദി ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ അ​ഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു. ലോ​ക മു​സ്​​ലിം​ക​ള്‍ക്കും ഇ​സ്​​ലാ​മി​ക പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ക്കും സൗ​ദി ന​ല്‍കു​ന്ന സ​ഹാ​യ​ങ്ങ​ളും പി​ന്തു​ണ​യും അ​വ​ർ​ണ​നീ​യ​മാ​ണെ​ന്ന് അ​റ​ബ്​ ലോ​ക​ത്തെ വി​വി​ധ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ള്‍ അ​ഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ടു. ഒ.​ഐ.​സി സെ​ക്ര​ട്ട​റി ജ​ന​റ​ൽ, അ​റ​ബ് പാ​ർ​ല​മെൻറ് സ്​​പീ​ക്ക​ർ, മു​സ്​​ലിം വേ​ൾ​ഡ് ലീ​ഗ് സെ​ക്ര​ട്ട​റി ജ​ന​റ​ൽ, സൗ​ദി പ​ണ്ഡി​ത സ​ഭ, ഈ​ജി​പ്​​ഷ്യ​ൻ പ​ണ്ഡി​ത സ​ഭ എ​ന്നി​വ​രും പ്ര​ശം​സ​യു​മാ​യി എ​ത്തി. വീ​ണ്ടും പ​ഴ​യ പ്ര​താ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള ഹ​ജ്ജി​നാ​ണ് ഇ​ത്ത​വ​ണ രാ​ജ്യം സാ​ക്ഷ്യം​വ​ഹി​ച്ച​ത്.

ഈ ​വ​ർ​ഷം ആ​ഗ​സ്​​റ്റോ​ടെ കോ​വി​ഡ്​ വ്യാ​പ​ന​ത്തെ തു​ട​ർ​ന്ന്​ ക​അ്ബ​ക്ക്​ ചു​റ്റും സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രു​ന്ന ബാ​രി​ക്കേ​ഡു​ക​ള്‍കൂ​ടി നീ​ക്കി​യ​തോ​ടെ കോ​വി​ഡി​ന്റെ നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ൾ ഹ​റ​മി​ൽ പൂ​ർ​ണ​മാ​യും ഒ​ഴി​വാ​യി. ക​അ്​​ബ​യെ പ്ര​ദ​ക്ഷി​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന വി​ശ്വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക്​ അ​ടു​ത്തു​പോ​കാ​നും ഹ​ജ​റു​ൽ അ​സ്​​വ​ദി​നെ സ്​​പ​ർ​ശി​ക്കാ​നും ചും​ബി​ക്കാ​നും ക​അ്ബ​യു​ടെ ചു​വ​രി​ൽ തൊ​ട്ട്​ പ്രാ​ര്‍ഥി​ക്കാ​നും ര​ണ്ടു​വ​ർ​ഷ​ത്തി​ന്​ ശേ​ഷം ക​ഴി​ഞ്ഞു. ബാ​രി​ക്കേ​ഡു​ക​ള്‍ നീ​ക്കാ​ന്‍ രാ​ജാ​വി​ന്റെ ഉ​ത്ത​ര​വാ​യി​രു​ന്നു. ‘വി​ഷ​ൻ 2030’ന്റെ ​ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി സൗ​ദി അ​റേ​ബ്യ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കു​ന്ന തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രു​ടെ അ​നു​ഭ​വം മി​ക​ച്ച​താ​ക്കാ​ൻ സ​ഹാ​യി​ക്കു​ന്ന ഇ​അ്​​ത​മ​ർ​ന ഡി​ജി​റ്റ​ൽ പ്ലാ​റ്റ്‌​ഫോ​മി​ന്റെ അ​പ്‌​ഡേ​റ്റാ​യി നു​സ്​​ക്​ ആ​പ് പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി ഹ​ജ്ജ്, ഉം​റ സേ​വ​ന​ങ്ങ​ൾ എ​ളു​പ്പ​മാ​ക്കി. സ​ന്ദ​ർ​ശ​ന, തീ​ർ​ഥാ​ട​ന വി​സ​ക​ൾ​ക്ക്​ അ​പേ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തും ഹോ​ട്ട​ലു​ക​ളും വി​മാ​ന​ങ്ങ​ളും ബു​ക്കു​ചെ​യ്യു​ന്ന​തും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ നി​ര​വ​ധി ഇ-​സേ​വ​ന​ങ്ങ​ൾ ആ​ക്‌​സ​സ് ചെ​യ്യാ​ൻ ക​ഴി​യു​ന്ന ത​ര​ത്തി​ൽ മു​ഴു​വ​ൻ സേ​വ​ന​ങ്ങ​ളും ഹൈ​ടെ​ക്ക് ആ​ക്കി. ഹ​ജ്ജ്, ഉം​റ എ​ന്നി​വ നി​ർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് സ്ത്രീ​ക​ൾ​ക്ക് പു​രു​ഷ ര​ക്ഷാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ​യോ തു​ണ (മ​ഹ്‌​റം) ആ​വ​ശ്യ​മി​ല്ലെ​ന്ന് സൗ​ദി ഹ​ജ്ജ്, ഉം​റ മ​ന്ത്രി ഡോ. ​തൗ​ഫീ​ഖ് അ​ൽ​റ​ബീ​അ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​തും ഈ ​വ​ർ​ഷ​ത്തെ പ്ര​ധാ​ന വാ​ർ​ത്ത​യാ​യി​രു​ന്നു.