ദ​ലി​ത് വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദ്യ വ​നി​ത ബി​രു​ദ​ധാ​രി, അം​ബേ​ദ്ക​ർ​ക്കൊ​പ്പം ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ൽ ഒ​പ്പി​ട്ട ന​വോ​ത്ഥാ​ന നാ​യി​ക. ഓർമയുണ്ടോ ഈ വിപ്ലവകാരിയെ?...

മു​ള​വു​കാ​ട്ടെ കാ​യ​ല്‍പ​ര​പ്പി​നും മ​ഹാ​രാ​ജാ​സി​ലെ കെ​മി​സ്ട്രി ലാ​ബി​നും ഹൃ​ദ​യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ല്‍ ജാ​തീ​യ​ത​യെ ചു​രു​ട്ടി​യെ​റി​ഞ്ഞ് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ല്‍ ഒ​പ്പു​വെ​ച്ച പോ​രാ​ളി​യു​ടെ പേ​ര് അ​വ​ര്‍ പ​ല​യാ​വ​ര്‍ത്തി അ​ഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ​യും ആ​വേ​ശ​ത്തോ​ടെ​യും വി​ളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ടാ​കും.

കേ​ര​ള ന​വോ​ത്ഥാ​നം സ്ത്രീ​ക​ളി​ലൂ​ടെ വാ​യി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ല്‍ അ​തി​ലെ ആ​ദ്യ പേ​രാ​ണ് ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി വേ​ലാ​യു​ധ​ന്‍. അ​ര​ക്കു​മു​ക​ളി​ല്‍ വ​സ്ത്രം ധ​രി​ക്കാ​ന്‍ അ​വ​കാ​ശ​മി​ല്ലാ​തെ മാ​റ്റി​നി​ര്‍ത്ത​പ്പെ​ട്ട സ്ത്രീ​ക​ള്‍ക്കി​ട​യി​ല്‍നി​ന്ന്​ ക​ട​ത്തു​വ​ഞ്ചി​യി​ല്‍ കാ​യ​ല്‍ ക​ട​ന്നു​പോ​യി പ​ഠി​ച്ചു ച​രി​ത്രം സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച ധീ​ര​വ​നി​ത.

പൊ​ള്ളു​ന്ന അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ ന​ട​ന്നു​നീ​ങ്ങു​മ്പോ​ഴും ഒ​രി​ക്ക​ല്‍പോ​ലും അ​വ​ര്‍ തി​രി​ഞ്ഞു​നി​ന്ന് ‘റെ​ഡി ടു ​വെ​യ്​​റ്റ്’ എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞി​ല്ല. മാ​നാ​യും മ​രീ​ച​നാ​യും മു​ന്നി​ല്‍ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ട​വ​രെ നി​ശ്ശ​ബ്​​ദ​മാ​യി ചൊ​ല്‍പ്പ​ടി​ക്കു നി​ര്‍ത്തി, അ​യി​ത്ത​ത്തിെ​ൻ​റ പ​ട​വു​ക​ള്‍ ഓ​രോ​ന്നാ​യി വി​ജ​യി​ച്ചു ക​യ​റി.

ബി​രു​ദം നേ​ടി​യ ആ​ദ്യ ദ​ലി​ത് വ​നി​ത

1912 ജൂ​ലൈ നാ​ലി​ന് എ​റ​ണാ​കു​ള​ത്തെ ചെ​റു ദ്വീ​പാ​യ മു​ള​വു​കാ​ട് ക​ല്ലം​മു​റി​യി​ൽ കു​ഞ്ഞ​െ​ൻ​റ​യും എ​ള​ങ്കു​ന്ന​പ്പു​ഴ ത​യ്യി​ത്ത​റ മാ​ണി​യു​ടേ​യും മ​ക​ളാ​യാ​ണ് ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​യു​ടെ ജ​ന​നം. ‘‘കൊ​ച്ചി രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ അ​യി​ത്ത ജാ​തി​ക്കാ​രി​ൽ​നി​ന്ന്​ ഇ.​എ​സ്.​എ​ൽ.​സി പ​രീ​ക്ഷ പാ​സാ​കു​ന്ന പ്ര​ഥ​മ വ​നി​ത. ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ​ത​ന്നെ അ​യി​ത്ത ജാ​തി​ക്കാ​രി​ൽ​നി​ന്ന്​ ബി​രു​ദം നേ​ടി​യ പ്ര​ഥ​മ വ​നി​ത.

389 അം​ഗ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന നി​ർ​മാ​ണ സ​ഭ​യി​ലെ അ​യി​ത്ത ജാ​തി​ക്കാ​രി​യാ​യ ഏ​ക വ​നി​ത. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രാ​ണ് അ​യി​ത്ത ജാ​തി​ക്കാ​ർ​ക്ക് ഏ​റെ വി​ക​സ​ന സാ​ധ്യ​ത ഒ​രു​ക്കി​യ​തെ​ന്ന മ​ഹാ​വാ​ഗ്മി​യാ​യ സ​ർ വി​ൻ​സ്​​റ്റ​ൺ ച​ർ​ച്ചി​ലിെ​ൻ​റ അ​വ​കാ​ശ​വാ​ദ​ത്തെ, ദ​ലി​ത് വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ പു​രോ​ഗ​തി​ക്കാ​യി ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ പാ​സാ​ക്കി​യ നി​യ​മം ഏ​തെ​ന്ന മ​റു ചോ​ദ്യ​ത്തി​ൽ വാ​യ​ട​പ്പി​ച്ച ഏ​ക വ​നി​ത.’’

ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​യു​ടെ പേ​രി​ട​ൽ​പോ​ലും ഒ​രു വി​പ്ല​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ഴ​കി, ച​ക്കി, പൂ​മാ​ല, കാ​ളി, കു​റു​മ്പ തു​ട​ങ്ങി​യ പ​തി​വ് പു​ല​യ​പേ​രു​ക​ളൊ​ന്നും ചാ​ര്‍ത്താ​തെ ‘ദ​ക്ഷ​െ​ൻ​റ മ​ക​ള്‍’ എ​ന്ന അ​ർ​ഥ​ത്തി​ല്‍ പാ​ർ​വ​തി​യു​ടെ പ​ര്യാ​യ​മാ​യ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി എ​ന്ന് അ​ച്ഛ​ന്‍ മ​ക​ളെ വി​ളി​ച്ചു. തീ​ണ്ടാ​പ്പാ​ട​ക​ലെ ജീ​വി​തം ന​ട്ടു​ന​ന​ച്ച ചാ​തു​ര്‍വ​ര്‍ണ്യ​ത്തിെ​ൻ​റ ന​ടു​ത്ത​ള​ത്തി​ല്‍ ആ ​പെ​ണ്‍കു​ട്ടി പി​ച്ച​വെ​ച്ചു. വൈ​പ്പി​നി​ലെ ഏ​റ്റ​വും ചെ​റി​യ പ​ഞ്ചാ​യ​ത്താ​യ മു​ള​വു​കാ​ട്ടെ വീ​ട്ടി​ല്‍നി​ന്ന്​ മു​തി​ര്‍ന്ന​വ​ര്‍ക്കൊ​പ്പം പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ക്കു​ള്ള സ്‌​കൂ​ളി​ല്‍ പോ​യി.

പ​ഠി​ക്കാ​ന്‍ പ്രാ​യ​മാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും സ്‌​കൂ​ളി​ല്‍ പോ​കാ​ന്‍ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി വാ​ശി​പി​ടി​ച്ചു. ചി​രി​ച്ചും ക​ളി​ച്ചും ഇ​ട​ക്കു​റ​ങ്ങി​യും അ​ധി​കം വൈ​കാ​തെ മി​ടു​ക്ക​രാ​യ കു​ട്ടി​ക​ള്‍ക്ക് വി​ള​മ്പു​ന്ന ആ​ദ്യ ഉ​ച്ച​ക്ക​ഞ്ഞി​യു​ടെ സ്ഥി​രം അ​വ​കാ​ശി​യാ​യി ആ ​മി​ടു​ക്കി.

അ​യി​ത്ത ക്ലാ​സി​ലെ പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ള്‍

‘‘ചെ​റു​പ്പം മു​ത​ലേ, ക​ളി​യാ​ക്കു​ന്ന​വ​രെ പാ​ട്ടു​പാ​ടി​യാ​ണ് അ​മ്മാ​വ​ന്മാ​രും വീ​ട്ടി​ലു​ള്ള​വ​രും പ്ര​തി​രോ​ധി​ച്ച​ത്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം നേ​ടു​ക എ​ന്ന​തു​ത​ന്നെ അ​മ്മ പ്ര​തി​രോ​ധ മാ​ര്‍ഗ​മാ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ച​ത്. ക​ട​ത്തു​വ​ഞ്ചി​യി​ല്‍ ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങി മ​ണി​ക്കൂ​റു​ക​ള്‍ യാ​ത്ര ചെ​യ്ത്​ മു​ള​വു​കാ​ട് സെ​ൻ​റ്​ മേ​രീ​സ് എ​ല്‍.​പി സ്‌​കൂ​ളി​ലും പ​ച്ചാ​ള​ത്തെ ചാ​ത്ത്യാ​ത്ത് എ​ല്‍.​എം.​സി ഗേ​ള്‍സ് ഹൈ​സ്‌​കൂ​ളി​ലു​മാ​ണ് അ​മ്മ സ്‌​കൂ​ള്‍ പ​ഠ​നം പൂ​ര്‍ത്തി​യാ​ക്കി​യ​ത്.

കൊ​ച്ചി​യി​ല്‍ ആ​ദ്യ​മാ​യി മെ​ട്രി​ക്കു​ലേ​ഷ​ന്‍ പാ​സാ​യ പ​ട്ടി​ക​ജാ​തി പെ​ണ്‍കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ര്‍. സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ല്‍നി​ന്ന്​ ജാ​തി​യു​ടെ പേ​രി​ല്‍ അ​ക​റ്റി​നി​ര്‍ത്തി​യ​പ്പോ​ഴൊ​ന്നും ക​ര​ഞ്ഞു​ത​ള​ര്‍ന്ന്​ മാ​റി​നി​ല്‍ക്കാ​ന്‍ അ​മ്മ ‍ത​യാ​റാ​യി​ല്ല. എ​റ​ണാ​കു​ളം മ​ഹാ​രാ​ജാ​സ് കോ​ള​ജി​ല്‍ ശാ​സ്ത്ര​ബി​രു​ദ​ത്തി​നു ചേ​ര്‍ന്നു. ര​സ​ത​ന്ത്രം ക്ലാ​സി​ലെ ഏ​ക പെ​ണ്‍കു​ട്ടി. ആ​ദ്യ​മാ​യി കോ​ള​ജി​ല്‍ സാ​രി​യു​ടു​ത്ത് മാ​റു​മ​റ​ച്ചെ​ത്തി​യ ദ​ലി​ത് പെ​ണ്‍കു​ട്ടി​യെ ക​ണ്ട് ചു​റ്റു​മു​ള്ള​വ​ര്‍ നെ​റ്റി​ചു​ളി​ച്ചു. വേ​ഷ​ഭൂ​ഷാ​ദി​ക​ള്‍കൊ​ണ്ട് വി​പ്ല​വം സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച പെ​ൺ​കു​ട്ടി​യെ തേ​ടി അ​ന്ന് മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളും എ​ത്തി​യി​രു​ന്നു.

താ​ഴ്ന്ന ജാ​തി​ക്കാ​രി എ​ന്ന വി​വേ​ച​നം ര​സ​ത​ന്ത്ര പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​യി​ലും അ​മ്മ നേ​രി​ട്ടു. അ​ധ്യാ​പ​ക​െ​ൻ​റ മു​ന്നി​ല്‍നി​ന്ന് ദൂ​രെ മാ​റി​നി​ന്ന് പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ള്‍ ക​ണ്ടു​പ​ഠി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു ശാ​സ​ന. ഉ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ള്‍ തൊ​ടു​ന്ന​തി​ലും അ​യി​ത്തം. പ​ക്ഷേ, അ​മ്മ അ​തു​കൊ​ണ്ടൊ​ന്നും പ​ത​റി​യി​ല്ല. ആ​രു​ടെ മു​ന്നി​ലും മ​ടി​യേ​തു​മി​ല്ലാ​തെ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ള്‍ ചോ​ദി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടേ​യി​രു​ന്നു. ആ ​ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ള്‍ത​ന്നെ​യാ​ണ് അ​മ്മ​യെ മു​ന്നോ​ട്ടു​ന​യി​ക്കാ​ന്‍ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച​ത്’’ -ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​യു​ടെ മ​ക​ളും സാ​മൂ​ഹി​ക ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​യു​മാ​യ ഡോ. ​മീ​ര വേ​ലാ​യു​ധ​ൻ അ​ഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ ഓ​ര്‍ത്തെ​ടു​ത്തു.

പു​ല​യ ടീ​ച്ച​റെ​ന്ന വി​ളി

ഉ​യ​ര്‍ന്ന സെ​ക്ക​ൻ​ഡ്​ ക്ലാ​സ് ബി​രു​ദ​ത്തോ​ടെ​യാ​ണ് ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി മ​ഹാ​രാ​ജാ​സി​െ​ൻ​റ പ​ട​വു​ക​ളി​റ​ങ്ങി​യ​ത്. തു​ട​ർ​ന്ന് മ​ദ്രാ​സി​ല്‍ ടീ​ച്ച​ര്‍ ട്രെ​യി​നി​ങ് കോ​ഴ്‌​സി​ന് ചേ​ര്‍ന്നു. മാ​റു​മ​റ​ക്കു​ന്ന​തി​ന് വി​ല​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്ത് മേ​ല്‍വ​സ്ത്രം ധ​രി​ച്ച് പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങാ​ന്‍ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി കാ​ട്ടി​യ ധൈ​ര്യ​മാ​ണ് അ​ക്കാ​ല​ത്ത് സ്ത്രീ​ക​ള്‍ക്ക് വി​വേ​ച​ന​ത്തി​നെ​തി​രെ പോ​രാ​ടാ​ന്‍ ഊ​ർ​ജം പ​ക​ര്‍ന്ന​ത്. തൃ​ശൂ​ര്‍ പെ​രു​ങ്ങോ​ത്തി​ക്ക​ര ഗ​വ. സ്‌​കൂ​ളി​ല്‍ 1935ല്‍ ​അ​വ​ര്‍ അ​ധ്യാ​പി​ക​യാ​യി ജോ​ലി​യി​ല്‍ പ്ര​വേ​ശി​ച്ചു.

‘‘തൃ​ശൂ​രി​ലെ സ്‌​കൂ​ളി​ല്‍ അ​മ്മ ജോ​ലി​യി​ല്‍ പ്ര​വേ​ശി​ക്കാ​ന്‍ പോ​യ​പ്പോ​ള്‍ ഒ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത് ബ​ന്ധു​വും അ​ന്ന് കൊ​ച്ചി​ന്‍ ലെ​ജി​സ്​​ലേ​റ്റി​വ് കൗ​ണ്‍സി​ല്‍ അം​ഗ​വു​മാ​യി​രു​ന്ന കെ.​പി. വ​ള്ളോ​ന്‍ ആ​യി​രു​ന്നു. പ്ര​വേ​ശ​ന ഉ​ത്ത​ര​വു​മാ​യി ഓ​ഫി​സ് റൂ​മി​ല്‍ എ​ത്തി​യ അ​വ​രോ​ട് ഒ​ന്നി​രി​ക്കാ​ന്‍പോ​ലും പ്ര​ധാ​നാ​ധ്യാ​പ​ക​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞി​ല്ല. സ്‌​കൂ​ളി​ന​ടു​ത്ത് വീ​ട് വാ​ട​ക​ക്കെ​ടു​ത്താ​ണ് താ​മ​സി​ച്ച​ത്. വാ​ട​ക​വീ​ട് കി​ട്ടാ​നും കു​റേ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി. അ​ടു​ത്തു​ള്ള കു​ള​ത്തി​ല്‍നി​ന്ന് വെ​ള്ള​മെ​ടു​ക്കാ​ന്‍പോ​ലും മേ​ല്‍ജാ​തി​ക്കാ​ര്‍ അ​മ്മ​യെ അ​നു​വ​ദി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല.

അ​മ്മ​യു​ടെ അ​മ്മ പ​രി​വ​ര്‍ത്തി​ത ക്രി​സ്ത്യാ​നി​യാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് പി​ന്നീ​ട് അ​വ​ര്‍ക്ക് വെ​ള്ളം കോ​രാ​ന്‍ അ​നു​മ​തി കി​ട്ടി. ഒ​രു ദി​വ​സം അ​മ്മ സ്‌​കൂ​ളി​ല്‍നി​ന്ന് പാ​ട​വ​ര​മ്പ​ത്തു​കൂ​ടി ന​ട​ന്നു​വ​ര​വേ എ​തി​രെ സ​വ​ര്‍ണ വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ല്‍പ്പെ​ട്ട സ്ത്രീ ​ക​ട​ന്നു​വ​ന്നു. അ​മ്മ വ​ഴി​മാ​റാ​ന്‍ വേ​ണ്ടി അ​വ​ര്‍ ‘‘ഓ..’’ ​എ​ന്നൊ​ച്ച​െ​വ​ച്ചു. ആ ​ഒ​ച്ച​കേ​ട്ടാ​ല്‍ താ​ണ ജാ​തി​ക്കാ​ര്‍ മാ​റി​നി​ല്‍ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ് ആ​ചാ​രം.

പ​ക്ഷേ, അ​മ്മ മാ​റി​യി​ല്ല. ഒ​ടു​വി​ല്‍ ആ ​സ്ത്രീ​ക്ക് മാ​റി​ന​ട​ക്കേ​ണ്ടി വ​ന്നു. മ​റ്റൊ​രി​ക്ക​ൽ മാ​ര്‍ക്കി​ടേ​ണ്ട ബു​ക്ക് സ്‌​കൂ​ളി​ലെ അ​ധ്യാ​പ​ക​ന്‍ അ​മ്മ​ക്കു​നേ​രെ എ​റി​ഞ്ഞു​കൊ​ടു​ത്തു. അ​മ്മ ആ ​സ​മ​യം പു​റ​കി​ലേ​ക്ക് മാ​റി, ഒ​ടു​വി​ല്‍ അ​വ​ര്‍ക്ക് താ​ഴെ​നി​ന്ന്​ എ​ടു​ത്തു​കൊ​ടു​ക്കേ​ണ്ടി വ​ന്നു. വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ള​ട​ക്കം പു​ല​യ ടീ​ച്ച​റെ​ന്ന് വി​ളി​ച്ച​പ്പോ​ഴും ത​ള​ര്‍ന്നി​ല്ല. അ​മ്മ​യു​ടെ ത​േ​ൻ​റ​ട​ത്തി​നു മു​ന്നി​ല്‍ പ​ല​ര്‍ക്കും തോ​റ്റു​പിന്മാറേണ്ടി​വ​ന്നു’’ -ഡോ. ​മീ​ര പ​റ​ഞ്ഞു.

പ​ട്ടി​ക്ക് നെ​പ്പോ​ളി​യ​ന്‍ എ​ന്ന് പേ​രി​ട്ടി​ട്ടെ​ന്തു​കാ​ര്യം

കൊ​ച്ചി പു​ല​യ​ര്‍ മ​ഹാ​സ​ഭ​യു​ടെ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റും എം.​എ​ല്‍.​സി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന കെ.​പി. വ​ള്ളോെ​ൻ​റ​യും എ​ട്ടാം കേ​ര​ള നി​യ​മ​സ​ഭാം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന കെ.​കെ. മാ​ധ​വ​െ​ൻ​റ​യും സ​ഹോ​ദ​രി​യാ​യ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​ക്ക് സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രു​ടെ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​മാ​യി​രു​ന്നു ആ​ദ്യ മാ​തൃ​ക. ശ്രീ​നാ​രാ​യ​ണ ഗു​രു​വിെ​ൻ​റ​യും മ​ഹാ​ത്മ ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ​യും ആ​ദ​ര്‍ശ​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ആ​കൃ​ഷ്​​ട​യാ​യി​രു​ന്നു ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി.

1940ല്‍ ​വാ​ർ​ധ​യി​ലെ ആ​ശ്ര​മ​ത്തി​ല്‍വെ​ച്ച്​ മ​ഹാ​ത്മ ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ​യും ക​സ്തൂ​ര്‍ബ​യു​ടെ​യും സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു കൊ​ല്ലം-​മാ​വേ​ലി​ക്ക​ര ദ്വി​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ല്‍നി​ന്നു​ള്ള പാ​ര്‍ല​മെ​ൻ​റ് അം​ഗ​വും ക​ര്‍ഷ​ക നേ​താ​വു​മാ​യ ആ​ര്‍. വേ​ലാ​യു​ധ​നു​മാ​യി ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​യു​ടെ വി​വാ​ഹം. ആ​ശ്ര​മ​ത്തി​ലെ കു​ഷ്ഠ​രോ​ഗി​യാ​യ അ​ന്തേ​വാ​സി​യാ​ണ് അ​ന്ന് വി​വാ​ഹ​ത്തി​ന് കാ​ർ​മി​ക​ത്വം വ​ഹി​ച്ച​ത്.

‘‘അ​ച്ഛ​െ​ൻ​റ​യും അ​മ്മ​യു​ടെ​യും പ്ര​ണ​യ വി​വാ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ​ദ്യം ഇ​രു​വ​രും ഇ​ന്ത്യ​ന്‍ നാ​ഷ​ന​ല്‍ കോ​ണ്‍ഗ്ര​സി​ല്‍ ഒ​രു​മി​ച്ചു പ്ര​വ​ര്‍ത്തി​ച്ചു. പി​ന്നീ​ട് കോ​ണ്‍ഗ്ര​സ് വി​ട്ട് അ​ച്ഛ​ന്‍ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്​​റ്റാ​യി. ഇ​രു രാ​ഷ്​​​ട്രീ​യ ചേ​രി​ക​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും പ​ര​സ്പ​രം അ​വ​ര​വ​രു​ടെ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തെ മാ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു.’’

മീ​ര വേ​ലാ​യു​ധ​ന്‍ ഉ​ള്‍പ്പെ​ടെ അ​ഞ്ചു മ​ക്ക​ളാ​ണ് ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി-​വേ​ലാ​യു​ധ​ന്‍ ദ​മ്പ​തി​ക​ള്‍ക്ക്. മൂ​ത്ത​മ​ക​ൻ ഒ​പ്പേ എ​ന്നു വി​ളി​പ്പേ​രു​ള്ള ര​ഘു​ത്ത​മ​ൻ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ മെ​ഡി​ക്ക​ൽ ടീ​മി​ൽ അം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രി​ക്കെ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ സ്വ​ന്തം അം​ഗ​ര​ക്ഷ​ക​െ​ൻ​റ​ത​ന്നെ വെ​ടി​യേ​റ്റ് ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക വ​സ​തി​ക്കു മു​ന്നി​ൽ വീ​ണ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​ക്ക് പ്രാ​ഥ​മി​ക ശു​ശ്രൂ​ഷ ന​ൽ​കി​യ​ത് ര​ഘു​ത്ത​മ​നാ​ണ്. പ്ര​ഹ്ലാ​ദ​ൻ (ഐ.​എ ആ​ൻ​ഡ്​ എ.​എ​സ്), ഭ​ഗീ​ര​ഥ​ൻ (ഐ.​എ​ഫ്.​സി), ധ്രു​വ​ൻ (ഹോ​ട്ട​ൽ മാ​നേ​ജ്മെ​ൻ​റ്) എ​ന്നി​വ​രാ​ണ് മ​റ്റു മ​ക്ക​ൾ. മു​ന്‍ രാ​​ഷ്​​ട്ര​പ​തി കെ.​ആ​ര്‍. നാ​രാ​യ​ണ െൻ​റ ബ​ന്ധു​വു​മാ​ണ് മീ​ര.

രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്​ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ല​ഭി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് ര​ണ്ടു​വ​ര്‍ഷം മു​മ്പ്, 1945ല്‍ ​കൊ​ച്ചി​ന്‍ ലെ​ജി​സ്​​ലേ​റ്റി​വ​് കൗ​ണ്‍സി​ലി​ലേ​ക്കും (സി.​എ​ൽ.​സി) തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത വ​ർ​ഷം ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന അ​സം​ബ്ലി​യി​ലേ​ക്കും 34കാ​രി​യാ​യ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി നാ​മ​നി​ർ​ദേ​ശം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന നി​ർ​മാ​ണ സ​ഭ​യി​ലെ​ത്തി​യ പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ല്‍നി​ന്നു​ള്ള ആ​ദ്യ​ത്തെ വ​നി​ത​യാ​യി അങ്ങിനെ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി.

ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന അ​സം​ബ്ലി​യി​ല്‍ 1946 ഡി​സം​ബ​ർ 19ന് ​ന​ട​ത്തി​യ ആ​ദ്യ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം മു​ത​ൽ അ​വ​ർ ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ല്‍ വാ​ദി​ച്ച​ത് പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ത്തിെ​ൻ​റ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ള്‍ക്കും അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ള്‍ക്കും വേ​ണ്ടി​യാ​ണ്. ഇ​ക്കാ​ല​ത്താ​ണ് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ശി​ല്‍പി ഡോ. ​ബി.​ആ​ര്‍. അം​ബേ​ദ്ക​റു​ടെ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളോ​ടു​ള്ള താ​ല്‍പ​ര്യം ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി പ്ര​ക​ട​മാ​ക്കി​യ​തും. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ച​ര്‍ച്ച​ക​ളി​ല്‍ സ​ജീ​വ​മാ​യി ഇ​ട​പെ​ട്ട ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി ജാ​തി​യു​ടെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള വി​വേ​ച​നം അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​തിെ​ൻ​റ ആ​വ​ശ്യ​ക​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ദീ​ര്‍ഘ​മാ​യി സം​സാ​രി​ച്ചു.

പൊ​തു തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലൂ​ടെ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​ക്ക്​ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അം​ഗീ​കാ​രം നേ​ട​ണ​മെ​ന്ന വി​പ്ല​വ​ക​ര​മാ​യ ആ​ശ​യം ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ച​ര്‍ച്ച​ക​ളി​ല്‍ ഇ​ട​പെ​ട്ട് മു​ന്നോ​ട്ടു​െ​വ​ച്ച​തും ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​ത​ന്നെ. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഈ ​സ​മി​തി നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന​ത് ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന് ഒ​രു ഫ്രെ​യിം വ​ര്‍ക്ക് ​കൂ​ടി​യാ​ണെ​ന്ന് അ​വ​ര്‍ നി​രീ​ക്ഷി​ച്ചു. ഒ​രു പ​ട്ടി​ക്ക് നെ​പ്പോ​ളി​യ​ന്‍ എ​ന്ന് പേ​രി​ടു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യേയുള്ളൂ ദ​ലി​ത​രെ ഹ​രി​ജ​ന​ങ്ങ​ള്‍ എ​ന്ന് സം​ബോ​ധ​ന ചെ​യ്യു​ന്ന​തെ​ന്ന് ഗാ​ന്ധി​ജി​യോ​ട് അ​വ​ർ വാ​ദി​ച്ചു.

‘‘ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ത​യാ​റാ​ക്കി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ് അ​മ്മ ഡ​ല്‍ഹി​യി​ല്‍ എ​ല്‍.​ഐ.​സി ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​യാ​യി. ക​ക്ഷി രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​ല്‍ സ​ജീ​വ​മാ​യി ഇ​ട​പെ​ട്ടി​ല്ല. ഡ​ല്‍ഹി​യി​ലെ മു​നി​ര്‍ക​യി​ലെ ചേ​രി​ക​ളി​ല്‍ തൂ​പ്പു​കാ​രി​ക​ള്‍ക്കി​ട​യി​ല്‍ പ്ര​വ​ര്‍ത്തി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു അ​മ്മ​ക്ക്​ താ​ല്‍പ​ര്യം. ഡ​ല്‍ഹി​യി​ല്‍ ദ​ലി​ത് സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ദേ​ശീ​യ സ​മ്മേ​ള​നം വി​ളി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​യ​തി​നു​ശേ​ഷം അ​മ്മ മ​ഹി​ള ജാ​ഗ്രി​ത് പ​രി​ഷ​ത് എ​ന്ന സം​ഘ​ട​ന രൂ​പ​വ​ത്​​ക​രി​ച്ചു. ചെ​റു​പ്പം മു​ത​ലേ വി​ധേ​യ​ത്വ​പ്പെ​ട്ട്​ കൂ​നി​ന​ട​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് അ​മ്മ​ക്കു​വ​ന്ന കൂ​ന് എ​നി​ക്കു വ​രാ​തി​രി​ക്കാ​ന്‍ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു. ത​ല​യു​യ​ര്‍ത്തി കാ​ലു​റ​പ്പി​ച്ചു ന​ടു​നി​വ​ര്‍ത്തി​യി​രി​ക്കാ​നും ന​ട​ക്കാ​നും എ​ന്നും അ​മ്മ ഓ​ർ​മ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

ഓ​രോ ചു​വ​ടു​വെ​പ്പി​ലും നി​ശ്ശ​ബ്​​ദ​മാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ത​െ​ൻ​റ സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ശ​ബ്​​ദി​ച്ച അ​മ്മ​യു​ടെ ആ​ത്മ​ക​ഥ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ത​യാ​റെ​ടു​പ്പി​ലാ​ണ് മീ​ര വേ​ലാ​യു​ധ​ന്‍. മു​തി​ർ​ന്ന പ​രി​സ്ഥി​തി പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ സി.​പി. ജീ​വ​നാ​ണ് മീ​ര​യു​ടെ ഭ​ർ​ത്താ​വ്.

മ​ദ്രാ​സി​ൽ​നി​ന്ന് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ‘ജ​യ് ഭീ​മി’െ​ൻ​റ എ​ഡി​റ്റ​റാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​ 1971ൽ ​അ​ടൂ​ർ ലോ​ക്സ​ഭ മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ത്സ​രി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും വി​ജ​യി​ച്ചി​ല്ല. ജാ​തി​യു​ടെ ഇ​രു​ട്ടി​ൽ ജീ​വി​ച്ച പ​ല​ത​ല​മു​റ​ക​ൾ​ക്ക് ത​െ​ൻ​റ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലൂ​ടെ വെ​ളി​ച്ചം പ​ക​ർ​ന്ന അവർ 66ാം വ​യ​സ്സി​ൽ 1978 ജൂ​ലൈ 20നാ​ണ് അ​ന്ത​രി​ച്ച​ത്. പു​തി​യ കാ​ലം മ​റ​ന്ന ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി​ക്ക് ആ​ദ​ര​മാ​യി കേ​ര​ള സ​ർ​ക്കാ​ർ മി​ക​ച്ച സ്ത്രീ​ശാ​ക്തീ​ക​ര​ണ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ക്ക് ഈ ​വ​ർ​ഷം മു​ത​ൽ ദാ​ക്ഷാ​യ​ണി വേ​ലാ​യു​ധ​ൻ പു​ര​സ്കാ​രം ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

●