വി​ട പറഞ്ഞത് രാം സുതാർ എന്ന രാജശിൽപി

മും​ബൈ: ജീ​വ​ൻ തു​ടി​ക്കു​ന്ന, ച​രി​ത്ര​മു​റ​ങ്ങു​ന്ന ശി​ൽ​പ​ങ്ങ​ളും പ്ര​തി​മ​ക​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ന്ന​ലെ യു.​പി​യി​ലെ നോ​യി​ഡ​യി​ൽ അ​ന്ത​രി​ച്ച രാം ​സു​താ​റി​ന്റേ​ത്. ഏ​ഴു​പ​ത് വ​ർ​ഷം നീ​ണ്ട ക​രി​യ​റി​ൽ സു​താ​റു​ണ്ടാ​ക്കി​യ പ്ര​തി​മ​ക​ൾ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ മു​ൻ​കാ​ല നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ​യും ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ​യും ഓ​ർ​മ​ക​ൾ എ​ക്കാ​ല​വും നി​ല​നി​ർ​ത്തു​​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു.

വെ​ങ്ക​ല​ത്തി​ലും ക​ല്ലി​ലും ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​ൻ ​കൊ​ത്തി​യെ​ടു​ത്ത പ്ര​തി​മ​ക​ൾ​ക്കും ശി​ൽ​പ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ക​ണ​ക്കി​ല്ല. വ​ല്ല​ഭ്ഭാ​യ് പ​ട്ടേ​ലി​ന്റെ സ്റ്റാ​ച്യു ഓ​ഫ് യൂ​നി​റ്റി 182 മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​രം കൂ​ടി​യ പ്ര​തി​മ​യാ​ണ്. ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ൽ ന​ർ​മ​ദ ന​ദി​ക്ക​ര​യി​ൽ സ​ർ​ദാ​ർ സ​രോ​വ​ർ ഡാ​മി​ന് അ​ഭി​മു​ഖ​മാ​യാ​ണ് രാം ​സു​താ​ർ ഈ ​പ്ര​തി​മ നി​ർ​മി​ച്ച​ത്. 1998ൽ ​പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ദ്ദേ​ഹം പ​ട്ടേ​ലി​ന്റെ പ്ര​തി​മ ആ​ദ്യ​മാ​യി നി​ർ​മി​ച്ച​ത്.

ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ 370ലേ​റെ പ്ര​തി​മ​ക​ൾ സു​താ​ർ നി​ർ​മി​ച്ചി​രു​ന്നു. വി​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കും ഗാ​ന്ധി പ്ര​തി​മ​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. തി​ള​ങ്ങു​ന്ന മീ​ശ​യും ധ്യാ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള ഭാ​വ​വു​മാ​യി പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് മു​ന്നി​ലു​ള്ള ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ പ്ര​തി​മ ലോ​ക​ശ്ര​ദ്ധ ആ​ക​ർ​ഷി​ച്ച​താ​ണ്. ച​രി​ത്ര​ത്തെ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന ഓ​ർ​മ ത​ന്റെ ശി​ൽ​പ​ങ്ങ​ളി​ലും ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ഘ​ട​ക​മാ​ണെ​ന്ന് ഒ​രി​ക്ക​ൽ രാം ​സു​താ​ർ പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഓ​ർ​ക്കു​മ്പോ​ൾ സ​ദ്ഭാ​വ​ന, അ​ഹിം​സ, സ​ത്യം എ​ന്നി​വ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ചി​ന്തി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. അ​തി​ലൂ​ടെ നാം ​അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ ബ​ന്ധ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. അ​നു​ഭ​വ​ത്തി​ൽ നി​ന്നാ​ണ് ഇ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഗാ​ന്ധി പ്ര​തി​മ​ക​ൾ പി​റ​ന്ന​ത്.

ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ നി​ര​വ​ധി വ്യ​ത്യ​സ്ത ശി​ൽ​പ​ങ്ങ​ൾ നി​ർ​മി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞ​തും ച​രി​ത്ര​ത്തെ​യും ഓ​ർ​മ​യെ​യും ഉ​യ​ർ​ത്തു​ന്ന ശി​ൽ​പി​യു​ടെ ആ ​അ​നു​ഭ​വ​സ​മ്പ​ന്ന​ത​യാ​ണ്. ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ നെ​ഹ്റു​വും ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യും സു​താ​റി​ന്റെ സൃ​ഷ്ടി​ക​ളാ​യി ജീ​വ​ൻ തു​ടി​ച്ചു. ജെ.​ജെ ആ​ർ​ട്സ് കോ​ള​ജി​ൽ നി​ന്ന് ഡി​പ്ലോ​മ നേ​ടി​യ ശേ​ഷം മ​ഹാ​രാ​ഷ്ട്ര പു​രാ​വ​സ്തു വ​കു​പ്പി​ൽ അ​ഞ്ച് വ​ർ​ഷം ജോ​ലി ചെ​യ്ത സു​താ​ർ പി​ന്നീ​ട് രാ​ജി​വെ​ച്ച് തി​ക​ച്ചും പ്ര​ഫ​ഷ​ന​ലാ​യി. 1961ൽ ​ജി.​ബി. പ​ന്തി​ന്റെ പ്ര​തി​മ​യാ​ണ് രാ​ജ്യ​ത്തി​നാ​യി ആ​ദ്യ​മാ​യി നി​ർ​മി​ച്ച​ത്.

2008ൽ ​പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ൽ സ്ഥാ​പി​ച്ച ഭ​ഗ​ത് സി​ങ്ങി​ന്റെ പ്ര​തി​മ​യി​ൽ പ​തി​വ് തൊ​പ്പി​ക്കു പ​ക​രം സി​ഖ് ത​ല​പ്പാ​വ് ന​ൽ​കി​യ​ത് വി​വാ​ദ​മാ​യി​രു​ന്നു. 1999ൽ ​പ​ത്മ​ശ്രീ​യും 2016ൽ ​പ​ത്മ​വി​ഭൂ​ഷ​ണും ന​ൽ​കി രാ​ജ്യം ഇ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ആ​ദ​രി​ച്ചു. അ​ടു​ത്തി​ടെ മ​ഹാ​രാ​ഷ്ട്ര ഭൂ​ഷ​ണും ല​ഭി​ച്ചു. നോ​യി​ഡ​യി​ലാ​ണ് രാം ​സു​താ​ർ സ്റ്റു​ഡി​േ​യാ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. പ്ര​മീ​ള​യാ​ണ് ഭാ​ര്യ. ശി​ൽ​പി കൂ​ടി​യാ​യ അ​നി​ൽ സു​താ​റാ​ണ് മ​ക​ൻ.