ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി​യുടെ മങ്ങാത്ത ഒാർമയിൽ ത്വാ​ഇ​ഫി​ലെ മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹു​നൂ​ദ്​

ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ പൗ​രാ​ണി​ക പ​ള്ളി​ക​ൾ ധാ​രാ​ള​മു​ള്ള സൗ​ദി​യി​ലെ ത്വാ​ഇ​ഫി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ​ക്ക് അ​ഭി​മാ​നി​ക്കാ​ൻ വ​ക​യു​ള്ള പ്ര​ശ​സ്ത​മാ​യ ഒ​രു പ​ള്ളി​യു​ണ്ട്. മ​ല​യാ​ളി​യാ​യ വെ​ളി​യ​ങ്കോ​ട് ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി​യു​ടെ മേ​ൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ൽ നി​ർ​മി​ച്ച​തെ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ പ​ള്ളി എ​ന്ന അ​ർ​ഥം വ​രു​ന്ന ‘മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹു​നൂ​ദ്’ ആ​ണി​ത്. ത്വാ​ഇ​ഫ് സൂ​ക്ക് ബ​ല​ദി​​​െൻറ ഹൃ​ദ​യ ഭാ​ഗ​ത്താ​ണ് ഈ ​പ​ള്ളി സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. 200 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​മ്പ് പ​ണി​ക​ഴി​പ്പി​ച്ച പ​ള്ളി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് സ്വി​സ് ഓ​റി​യ​ൻ​റ​ലി​സ്​​റ്റാ​യി​രു​ന്ന ജോ​ണ്‍ ലൂ​യി​സ് ബ​ര്‍ക്ക് ഹാ​ര്‍ട്ട് എ​ന്ന ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ൻ ത​​​െൻറ ച​രി​ത്ര രേ​ഖ​ക​ളി​ൽ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.

ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​നാ​യ ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി​യു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക പ​രി​ഗ​ണ​ന​യോ​ടെ​യും അ​ന്ന​ത്തെ സ​മ്പ​ന്ന​രാ​യ ചി​ല ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ സാ​മ്പ​ത്തി​ക സ​ഹാ​യ​ത്തോ​ടെ​യു​മാ​ണ് ഈ ​പ​ള്ളി നി​ർ​മി​ച്ച​തെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. 1814ൽ ​ഹ​ജ്ജ് നി​ർ​വ​ഹി​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ ബ​ര്‍ക്ക് ഹാ​ര്‍ട്ട് ഹ​ജ്ജു​വേ​ള​യി​ൽ പി​ടി​പെ​ട്ട അ​സു​ഖ​ത്തെ തു​ട​ർ​ന്ന് കൈ​റോ​യി​ലാ​ണ് മ​രി​ച്ച​ത്. മ​റ്റു ചി​ല ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​രും ത്വാ​ഇ​ഫി​ലെ മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹു​നൂ​ദി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച പ​രാ​മ​ർ​ശം ന​ട​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. എ​ണ്ണ, പ്ര​കൃ​തി​വാ​ത​ക നി​ക്ഷേ​പം ക​ണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പ് ദാ​രി​ദ്ര്യം അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലൂ​ടെ അ​റേ​ബ്യ ക​ട​ന്നു പോ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ത്വാ​ഇ​ഫ് സൗ​ദി അ​റേ​ബ്യ​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​കു​ന്ന​തി​ന് മു​മ്പ് അ​ന്ന് ഹി​ജാ​സ് ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൻ കീ​ഴി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

പ​ള്ളി​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു​ത​ര​ണ​മെ​ന്ന് ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് കേ​ര​ള​ത്തി​ലേ​ക്കും അ​ന്ന് ഹി​ജാ​സി​ൽ നി​ന്ന് ക​ത്തു​ക​ൾ അ​യ​ച്ചി​രു​ന്നു​വ​ത്രെ. അ​റേ​ബ്യ​ൻ ച​രി​ത്ര​ത്തി​​​െൻറ പി​ന്നി​ട്ട വ​ഴി​ക​ൾ അ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​മ്പോ​ൾ അ​ന്ന​ത്തെ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ സ​മ്പ​ന്ന​ത കൂ​ടി ബോ​ധ്യ​മാ​കും. വെ​ളി​യ​ങ്കോ​ട് ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി പ്ര​ത്യേ​കം താ​ൽ​പ​ര്യം കാ​ണി​ച്ച് കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ നി​ന്ന് പ​ണം ക​ണ്ടെ​ത്തി പ​ണി​ത ഈ ​പ​ള്ളി​യും കാ​ലാ​ന്ത​ര​ത്തി​ൽ ഒ​രു​പാ​ട് ത​വ​ണ പു​ന​ർ നി​ർ​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​വെ​ന്ന് അ​റ​ബി ച​രി​ത്ര ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ൾ സാ​ക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹു​നൂ​ദി​നെ ‘മ​സ്ജി​ദ് ഹി​ന്ദ്’ എ​ന്നും അ​വി​ട​ത്തെ പ​ഴ​യ ആ​ളു​ക​ൾ ഇ​ന്നും വി​ളി​ക്കു​ന്നു. ഗ്രാ​മീ​ണ​രാ​യ ഇ​വി​ട​ത്തെ സ്വ​ദേ​ശി​ക​ളാ​യ അ​റ​ബി​ക​ൾ പ​ള്ളി​യു​ടെ പ​രി​സ​ര പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഈ​ത്ത​പ്പ​ഴ​ക്ക​ച്ച​വ​ടം ന​ട​ത്തു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രാ​യ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ കാ​ണു​മ്പോ​ൾ നി​റ​ഞ്ഞ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ ‘ഈ ​പ​ള്ളി നി​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ പ​ള്ളി’​യാ​ണ് എ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്ന സ്വ​ദേ​ശി​ക​ളു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ൾ കേ​ൾ​ക്കാം. സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ മ​ന്ദ​ഹാ​സ​ത്തോ​ടെ വ​ര​വേ​റ്റ് സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രാ​യ അ​റ​ബി​ക​ൾ ന​ട​ത്തു​ന്ന തെ​രു​വ് വാ​ണി​ഭം ഇ​വി​ട​ത്തെ വേ​റി​ട്ടൊ​രു കാ​ഴ്ച കൂ​ടി​യാ​ണ്.

ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ര​നാ​യ ജി​ല്ല ക​ല​ക്ട​റു​ടെ മു​ഖ​ത്ത് നോ​ക്കി ഈ ​മ​ണ്ണി​ല്‍ നി​കു​തി കെ​ട്ടാ​ന്‍ വെ​ള്ള​ക്കാ​ര്‍ക്ക​വ​കാ​ശ​മി​ല്ലെ​ന്ന് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച് നി​കു​തി നി​ഷേ​ധ പ്ര​സ്ഥാ​നം ന​ട​ത്തി​യ വ്യ​ക്തി കൂ​ടി​യാ​ണ് വെ​ളി​യ​ങ്കോ​ട് ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി (1765-1844). നി​കു​തി ബ​ഹി​ഷ്ക​രി​ക്കാ​ൻ മ​ഹാ​ത്മ ഗാ​ന്ധി ആ​ഹ്വാ​നം ചെ​യ്ത നി​സ്സ​ഹ​ക​ര​ണ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​​​െൻറ കാ​ല​ത്തി​നും പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ​ക്കു മു​മ്പ് മ​ല​ബാ​റി​ൽ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഭ​ര​ണ​ത്തി​നെ​തി​രെ നി​കു​തി നി​ഷേ​ധ​മ​ട​ക്ക​മു​ള്ള സ​മ​ര​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ അ​ദ്ദേ​ഹം ചെ​റു​ത്തു​നി​ന്നു. ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന് പ്ര​ധാ​ന​മാ​യും പ്രാ​ദേ​ശി​ക വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ് ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ന്മാ​ർ ആ​ശ്ര​യി​ക്കു​ന്ന​ത്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രേ​ഖ​ക​ളി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം ഒ​ന്നാ​ന്ത​രം ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ശ​ത്രു​വാ​ണ്. 1902 മ​ദ്രാ​സ് സ​ർ​ക്കാ​ർ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ‘സ്ട്രെ​യി​ഞ്ച്’ റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ൽ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് വി​രോ​ധി​ക​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തി​ൽ ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി​യെ കൂ​ടി ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത് കാ​ണാം. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ വി​രോ​ധി​യും ഇ​സ്​​ലാ​മി​ക പ​ണ്ഡി​ത​നു​മാ​യി അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ തി​ള​ങ്ങു​ന്ന വ്യ​ക്തി​ത്വ​ങ്ങ​ളി​ൽ പ്ര​മു​ഖ​നാ​യി​രു​ന്നു ഉ​മ​ർ ഖാ​ദി.

കേ​ര​ളീ​യ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളും പ​ദ​ങ്ങ​ളും സാം​സ്കാ​രി​ക അ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ളും കൊ​ണ്ട്‌ അ​റ​ബി​ക്ക​വി​ത​യെ പു​ണ​ർ​ന്ന പ്ര​തി​ഭാ​ശാ​ലി​കൂ​ടി​യാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം. കേ​ര​ളീ​യ മു​സ്‌​ലിം​ക​ളു​ടെ സാ​മൂ​ഹി​ക​വും സാം​സ്‌​കാ​രി​ക​വു​മാ​യ ന​ഖ​ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ്‌ ഉ​മ​ര്‍ ഖാ​ദി​യു​ടെ ക​വി​ത​ക​ള്‍. ന​ല്ല സൂ​ഫി​യും പാ​ര​മ്പ​ര്യ ചി​കി​ത്സ​ക​നും കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം. ഓ​രോ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​നും അ​തി​ലു​പ​രി ഓ​രോ മ​ല​യാ​ളി​ക്കും അ​ഭി​മാ​ന​മാ​ണ് ത്വാ​ഇ​ഫി​ലെ ‘മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹു​നൂ​ദ്’. ആ​ധു​നി​ക ഗ​താ​ഗ​ത സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വ​രു​ന്ന​തി​ന് മു​മ്പ് അ​റ​ബ് നാ​ട്ടി​ലെ​ത്താ​ൻ മാ​സ​ങ്ങ​ളും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളു​മെ​ടു​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നി​ട്ടും ഇ​വി​ട​ങ്ങ​ളി​ൽ വ​ന്ന് സേ​വ​ന ത്യാ​ഗം ചെ​യ്യാ​ൻ സ​മ​യം ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ മ​ഹാ​ന്മാ​ർ പ​ല​രും കേ​ര​ള​ക്ക​ര​യി​ൽ നി​ന്നും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ത്വാ​ഇ​ഫി​​​െൻറ തെ​രു​വോ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ കൂ​ടി സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ ‘മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഹു​നൂ​ദി’​നെ പോ​ലു​ള്ള ച​രി​ത്ര പ​ള്ളി​ക​ൾ നാം ​കാ​ണു​മ്പോ​ൾ ഗൃ​ഹാ​തു​ര​മാ​യ ഓ​ർ​മ​ക​ളാ​ണ് മ​ന​സ്സി​ലേ​ക്ക് ഓ​ടി​യെത്തു​ക.