കാ​ല​ത്തെ അ​തി​ജ​യി​ച്ച് ച​രി​ത്ര​ശേ​ഷി​പ്പാ​യി മ​ക്ക​യി​ലെ 'സു​ബൈ​ദ പാ​ത'

മ​ക്ക: ഇ​റാ​ഖി​ൽ​നി​ന്നും മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള പു​രാ​ത​ന പാ​ത​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ ഇ​ന്നും മ​ധു​രി​ക്കു​ന്ന ഓ​ർ​മ​ക​ളാ​ണ് സ​മ്മാ​നി​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​ബ്ബാ​സി​യ ഖ​ലീ​ഫ​മാ​രി​ൽ അ​ഞ്ചാ​മ​നാ​യ ഹാ​റൂ​ൻ റ​ഷീ​ദി​െൻറ പ​ത്നി​യാ​യ രാ​ജ്ഞി സു​ബൈ​ദ​യു​ടെ പേ​രി​ല​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന 'സു​ബൈ​ദ പാ​ത' (ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ)​യു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ ഇ​ന്നും സൗ​ദി​യി​ലെ പ​ല​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ ച​രി​ത്ര സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളാ​യും പൈ​തൃ​ക​മാ​യും ത​ന്മ​യ​ത്വ​ത്തോ​ടെ നി​ല​നി​ർ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ സൗ​ദി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ പ​ത്തു സൈ​റ്റു​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നു​കൂ​ടി​യാ​ണി​ത്. എ.​ഡി 750നും 1258​നും ഇ​ട​യി​ൽ നി​ല​നി​ന്ന അ​ബ്ബാ​സി​യ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ സു​ബൈ​ദ പാ​ത ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട തീ​ർ​ഥാ​ട​ന, വാ​ണി​ജ്യ റൂ​ട്ടു​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു.

ഇ​റാ​ഖി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ക്ക​യി​ലെ​ത്താ​ൻ നേ​ര​ത്തേ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പ​ല​വ​ഴി​ക​ളും ഏ​റെ ദു​ർ​ഘ​ടം പി​ടി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു. മ​ക്ക​യി​ലെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന അ​ന്ന​ത്തെ പ​ല തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്കും ജീ​വ​നാ​ശ​വും വി​പ​ത്തും സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​ത് സാ​ധാ​ര​ണ പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ത് മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ സു​ബൈ​ദ അ​സ്ഥി​ര മ​ണ​ലി​ൽ​നി​ന്നും മോ​ശ​മാ​യ കാ​ലാ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ​നി​ന്നും യാ​ത്ര​ക്കാ​രെ ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന മ​തി​ലു​ക​ളാ​ലും അ​ഭ​യ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​ലും അ​തി​രു​ക​ൾ നി​ർ​ണ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു​പാ​ത ഉ​ണ്ടാ​ക്കാ​ൻ പ​ദ്ധ​തി ത​യാ​റാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

ഇ​റാ​ഖി​ലെ കൂ​ഫ​യി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്ക് നീ​ണ്ട ഈ ​പാ​ത​ക്ക് 1,600 കി​ലോ​മീ​റ്റ​റി​ല​ധി​കം ദൂ​ര​മു​ണ്ട്. പാ​ത​യെ 50ല​ധി​കം ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി വി​ഭ​ജി​ച്ച് 27 സ്​​റ്റേ​ഷ​നു​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു. തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക് വെ​ള്ള​ത്തി​നാ​യി ധാ​രാ​ളം കി​ണ​റു​ക​ൾ, കു​ള​ങ്ങ​ൾ, അ​തി​ഥി മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ൾ, പ​ള്ളി​ക​ൾ, പൊ​ലീ​സ് പോ​സ്​​റ്റു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​യും നി​ർ​മി​ച്ചു. സ്ഥ​ല നി​ർ​ണ​യാ​ർ​ഥം ഉ​യ​ര​മു​ള്ള മി​നാ​ര​ങ്ങ​ൾ സ്ഥാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. സാ​ർ​ഥ വാ​ഹ​ക സം​ഘ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വ​ഴി​കാ​ണി​ക്കാ​നാ​യി പാ​ത​യോ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ ട​വ​റു​ക​ളി​ൽ രാ​ത്രി തീ ​ക​ത്തി​ച്ചു.

അ​ന്ന​ത്തെ നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ലെ വേ​റി​ട്ട വൈ​ഭ​വം കാ​ര​ണം നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളോ​ളം ഈ ​സു​ബൈ​ദ പാ​ത കേ​ടു കൂ​ടാ​തെ നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്നു.ഇ​റാ​ഖ്, ഖു​റാ​സാ​ൻ, ഖു​ർ​ദി​സ്ഥാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് മി​ല്യ​ൺ ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ആ​യി​ര​ത്തി​ല​ധി​കം വ​ർ​ഷം സേ​വ​നം ചെ​യ്യാ​ൻ ഈ ​വ​ഴി ക​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ന്ന​താ​ണ് ഫ​ലം. ആ​ധു​നി​ക കാ​ല​ത്തെ നൂ​ത​ന യാ​ത്രാ​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വി​കാ​സം പ്രാ​പി​ച്ച​തി​നാ​ൽ ക്ര​മേ​ണ ഈ ​പാ​ത ക​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്. പാ​ത​യു​ടെ പ​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും ഇ​പ്പോ​ൾ ആ​ധു​നി​ക​ത​യു​ടെ സൗ​ധ​ങ്ങ​ളും റോ​ഡു​ക​ളു​മാ​ണ് കാ​ണാ​ൻ ക​ഴി​യു​ക.

ഏ​ക​ദേ​ശം 1300 വ​ർ​ഷം ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും സു​ബൈ​ദ പാ​ത​യു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളാ​യി കി​ണ​റു​ക​ളും കു​ള​ങ്ങ​ളും മ​റ്റും അ​ങ്ങി​ങ്ങാ​യി നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.ദു​ർ​ബ​ത് ഹാ​യി​ലി​ന് 20 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക്​ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ബി​ർ​ക അ​ൽ ബി​ദ്ദ, 70 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ബി​ർ​ക അ​ൽ അ​രീ​ശ്, റ​ഫ്ഹ​യു​ടെ 14 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ കി​ഴ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള ബി​ർ​ക അ​ൽ ജു​മൈ​മ, ബു​ഖാ​യി​ൽ നി​ന്ന് 50 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്കാ​യി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന ബി​ർ​ക സ​റൂ​ദ് എ​ന്നി​വ സു​ബൈ​ദ​യു​ടെ സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളാ​യി ഇ​ന്നും നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന​വ​യാ​ണ്. സു​ബൈ​ദ ഈ ​പ​ദ്ധ​തി​ക്കാ​യി അ​ന്ന​ത്തെ 17 ല​ക്ഷം 'മി​ദ്ക്കാ​ൽ' (5950 കി​ലോ​ഗ്രാം ശു​ദ്ധ സ്വ​ർ​ണ​ത്തി​ന് തു​ല്യ​മാ​യ​ത്) ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച​താ​യി പ​റ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

സൗ​ദി​യി​ലെ അ​ഞ്ച് പ​ട്ട​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ ക​ട​ന്നു​പോ​യി​രു​ന്ന ഈ ​പാ​ത​യു​ടെ പ​ല അ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ളും കാ​ല​ത്തെ അ​തി​ജ​യി​ച്ച് ഇ​ന്നും പ​ല​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും കാ​ണാം. സൗ​ദി​യു​ടെ വ​ട​ക്ക​ൻ അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ൾ, ഹാ​ഹി​ൽ, അ​ൽ ക​സീം, മ​ദീ​ന, മ​ക്ക തു​ട​ങ്ങി​യ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള പൈ​തൃ​ക ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ സൗ​ദി ക​മീ​ഷ​ൻ ഫോ​ർ ടൂ​റി​സം ആ​ൻ​ഡ്​ നാ​ഷ​ന​ൽ ഹെ​റി​റ്റേ​ജ് ഇ​പ്പോ​ൾ സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു​വ​രു​ക​യാ​ണ്.ദേ​ശീ​യ പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന പ​ദ്ധ​തി​യു​ടെ പൈ​തൃ​ക സം​ര​ക്ഷ​ണ പ​രി​പാ​ടി​യി​ൽ​പെ​ടു​ത്തി വി​പു​ല​മാ​യ ന​വീ​ക​ര​ണ പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ ഊ​ർ​ജി​ത​മാ​യി ന​ട​പ്പാ​ക്കി​വ​രു​ക​യാ​ണ് അ​ധി​കൃ​ത​ർ.