അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ സൂ​ഖ്: അ​ൽ അ​ഹ്സ​യു​ടെ വാ​ണി​ജ്യ സാം​സ്‌​കാ​രി​ക കേ​ന്ദ്രം

അ​ൽ അ​ഹ്‌​സ: ഹു​ഫൂ​ഫി​​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ഭാ​ഗ​ത്ത് സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ സൂ​ഖ് അ​ൽ അ​ഹ്സ മേ​ഖ​ല​യു​ടെ വാ​ണി​ജ്യ സാം​സ്‌​കാ​രി​ക കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി ശ്ര​ദ്ധ​യാ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്നു. ച​രി​ത്ര​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ ഈ ​ച​ന്ത സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യ പൈ​തൃ​ക​ത്തി​​ന്റെ​യും സ്ഥാ​യി​യാ​യ ചൈ​ത​ന്യ​ത്തി​​ന്റെ​യും ജീ​വി​ക്കു​ന്ന സാ​ക്ഷ്യ​മാ​ണ്. തി​ള​ങ്ങു​ന്ന മാ​ളു​ക​ളും അം​ബ​ര​ചും​ബി​ക​ളാ​യ കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളും ആ​ധി​പ​ത്യം പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ സൂ​ഖ് പൈ​തൃ​ക​ത്തി​ന്റെ ഉ​റ​ച്ച സ​മ്പ​ത്താ​യി ത​ല​യു​യ​ർ​ത്തി നി​ൽ​ക്കു​ന്നു.

1822 മു​ത​ൽ പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത അ​റേ​ബ്യ​ൻ വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​യു​ടെ പ്ര​ഭ​വ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​ണ് അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ സൂ​ഖ്. 7,000 ച​തു​ര​ശ്ര മീ​റ്റ​റി​ൽ പ​ര​ന്നു​കി​ട​ക്കു​ന്ന മാ​ർ​ക്ക​റ്റി​ൽ 422ല​ധി​കം ക​ട​ക​ളു​ണ്ട്. ചു​റ്റി​നു​മു​ള്ള 14 ക​വാ​ട​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഉ​ള്ളി​ലേ​ക്ക് സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. സ​ങ്കീ​ർ​ണ​മാ​യ കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ളു​ള്ള ത​ടി​വാ​തി​ലു​ക​ൾ, മേ​ൽ​ത്ത​ട്ട്, വി​ള​ക്ക് ക​ത്തി​ച്ച ന​ട​പ്പാ​ത​ക​ൾ എ​ന്നി​വ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ പ​ഴ​യ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നു. ഇ​ടു​ങ്ങി​യ​തും മൂ​ടി​യ​തു​മാ​യ ഇ​ട​നാ​ഴി​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ഓ​രോ ചു​വ​ടും പ​ഴ​യ കാ​ല​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള യാ​ത്ര​യാ​യി അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടും. അ​വി​ടെ കൊ​ത്തി​യെ​ടു​ത്ത ഓ​രോ തൂ​ണു​ക​ളും ന​മ്മോ​ട് ച​രി​ത്രം മ​ന്ത്രി​ക്കും.

മ​നോ​ഹാ​രി​ത​യി​ൽ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ച​ര​ക്കു​ക​ളു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ​ത്തി​ലും സൂ​ഖ് ഏ​റെ ആ​ക​ർ​ഷ​ക​മാ​ണ്. അ​ബാ​യ​ക​ളും നെ​യ്ത തു​ണി​ക​ളും മു​ത​ൽ ക​ര​കൗ​ശ​ല വ​സ്തു​ക്ക​ൾ, സ്വ​ർ​ണാ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ വ​രെ അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ​യി​ൽ ല​ഭി​ക്കും.

സു​ഗ​ന്ധ​വ്യ​ഞ്ജ​ന​ങ്ങ​ൾ, നാ​ട​ൻ പ​ല​ഹാ​ര​ങ്ങ​ൾ, പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത പാ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യാ​ൽ നി​റ​ഞ്ഞ സ്റ്റാ​ളു​ക​ൾ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യ ക​ര​കൗ​ശ​ല​ത്തി​​ന്റെ ക​ഥ ന​മ്മോ​ട് പ​റ​യും. പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ൾ ധ​രി​ക്കു​ന്ന ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ർ സൂ​ഖി​​ന്റെ ആ​ധി​കാ​രി​ക​ത വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ ഊ​ഷ്മ​ള​മാ​യ പു​ഞ്ചി​രി​യോ​ടെ​യും ത​ങ്ങ​ൾ വി​ൽ​പ​ന​ക്ക്​ കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ന്ന വ​സ്​​തു​ക്ക​ളു​ടെ വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യും അ​വ​ർ ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്നു.

വാ​ണി​ജ്യ​ത്തി​ന​പ്പു​റം അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ സൂ​ഖ് സാം​സ്കാ​രി​ക പ്ര​ഭ​വ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു. 2018ൽ ​യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി ഇ​ത് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. പു​രാ​ത​ന കൊ​ട്ടാ​ര​ങ്ങ​ൾ, ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ, മ​സ്ജി​ദു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ ഇ​ഴ​ചേ​ർ​ന്ന അ​ൽ അ​ഹ്സ​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​​ന്റെ മ​റ്റൊ​രു ഏ​ടാ​ണ് അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ സൂ​ഖ്. യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ അം​ഗീ​കാ​രം സൂ​ഖി​​ന്റെ ആ​ഗോ​ള പ്രാ​ധാ​ന്യ​ത്തി​ന് അ​ടി​വ​ര​യി​ടു​ന്ന ബ​ഹു​മ​തി​യാ​ണ്.

ആ​ധു​നി​ക​ത​യു​ടെ പ്ര​യാ​ണ​ത്തി​നി​ട​യി​ൽ അ​റേ​ബ്യ​ൻ ഉ​പ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തി​​ന്റെ പൈ​തൃ​കം സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​ത്തി​െൻറ ഭാ​ഗ​മാ​ണി​ത്. ച​രി​ത്ര​വു​മാ​യും സം​സ്കാ​ര​വു​മാ​യും ഭാ​വി​യെ ആ​ശ്ലേ​ഷി​ക്കു​മ്പോ​ഴും ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തെ ബ​ഹു​മാ​നി​ക്കു​ന്ന ഒ​രു ജ​ന​ത​യു​ടെ സ്ഥാ​യി​യാ​യ ചൈ​ത​ന്യ​ത്തെ ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സ്ഥ​ല​മാ​ണി​ത്. വി​ദേ​ശി​ക​ളെ​യും സ്വ​ദേ​ശി​ക​ളെ​യും സൂ​ഖി​​ന്റെ സൗ​ന്ദ​ര്യ​വും വി​ല​ക്കു​റ​വും ഒ​രു​പോ​ലെ ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്നു.

സ​ന്ധ്യ മ​യ​ങ്ങു​മ്പോ​ൾ പ​ഴ​യ വി​ള​ക്കു​ക​ളു​ടെ തി​ള​ക്ക​ത്തി​ൽ വി​പ​ണി സ​ജീ​വ​മാ​കു​ന്നു. അ​തി​ന്റെ ഇ​ട​നാ​ഴി​ക​ൾ ജ​ന​ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ഴ​ക്ക​ത്താ​ൽ പ്ര​തി​ധ്വ​നി​ക്കു​ന്നു. കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ചി​രി​യും ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രു​ടെ സം​സാ​ര​വും കൈ​മാ​റ്റം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ച​ര​ക്കു​ക​ളു​ടെ താ​ളാ​ത്മ​ക​മാ​യ ശ​ബ്​​ദ​വും പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ നി​ര​വ​ധി മു​ഹൂ​ർ​ത്ത​ങ്ങ​ൾ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ന്നു.

സൂ​ഖി​നു​ള്ളി​ലെ ന​ട​പ്പാ​ത​ക​ളി​ൽ വെ​റു​തെ അ​ല​ഞ്ഞു​തി​രി​യു​ന്ന​വ​ർ​ക്ക് അ​ൽ ഖൈ​സ​രി​യ ഒ​രു നി​റ​മു​ള്ള യാ​ത്ര​യാ​ണ്. ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​നും വ​ർ​ത്ത​മാ​ന​ത്തി​നും ഇ​ട​യി​ലെ പാ​ല​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള യാ​ത്ര. ച​രി​ത്രം ജീ​വി​ക്കു​ന്ന, സം​സ്കാ​രം ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന, ഒ​രു പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ ആ​ത്മാ​വ് നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന അ​റേ​ബ്യ​ൻ പൗ​രാ​ണി​ക​ത​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഒ​രു യാ​ത്ര.