പതിവുപോലെ മിന; നാലാം ദിനവും ശാന്തം

 മക്ക: ദുൽഹജ്ജ്​ പത്തിലെ തിരക്ക്​ പിടിച്ച കർമങ്ങൾ കഴിഞ്ഞ്​ ഹജ്ജി​​​െൻറ നാലാം ദിനത്തിൽ തീർഥാടകർ മിനായിലെ കൂടാരങ്ങളിൽ വിശ്രമത്തിൽ. ജംറയിലെ കല്ലേറ്​ മാത്രമാണ്​ ബുധനാഴ്​ച പലർക്കും പൂർത്തിയാക്കാനുള്ളത്​. അധികൃതർ നിശ്​ചയിച്ച സമയം നോക്കി കല്ലേറ്​ കർമത്തിന്​ പോയി ഹാജിമാർ തമ്പിൽ തിരിച്ചെത്തുന്നു. ലക്ഷക്കണക്കിന്​ ആളുകൾ ഒരേസമയം ഒഴുകിവന്നിട്ടും ജംറാത്ത് ശാന്തമാണ്​.പല കൈവഴികളിലൂടെ ഒഴുകുന്ന മഹാ നദിപോലെയാണിവടുത്തെ കാഴ്​ചകൾ. വിശാലമായ സൗകര്യങ്ങളും സുരക്ഷാക്രമീകരണങ്ങളും ഉള്ളതിനാൽ പറയത്തക്ക  പ്രയാസമോ അനിഷ്​ട സംഭവങ്ങളോ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്​തില്ല. അതേ സമയം കൊടും ചൂടാണ്​ മിനയിൽ. 42 ഡിഗ്രിയാണ്​ അന്തരീക്ഷ ഉൗഷ്​മാവ്​. അതി​​​െൻറ അസ്വസ്​ഥതകൾ ഹാജിമാർക്കുണ്ട്​. മലയാളിഹാജിമാർക്ക്​ പറ്റിയ ഭക്ഷണമല്ല ലഭിക്കുന്നത്​ എന്ന പരാതിയുമുണ്ട്​.  കേരളത്തിൽ നിന്നുള്ളവർ ഭൂരിപക്ഷവും ഹജ്ജി​​െൻറ ഭാഗമായ കഅബ പ്രദക്ഷിണവും സഫ^മർവ മലകൾക്കിടയിലെ നടത്തവും നിർവഹിക്കുന്നത്​ ബുധനാഴ്​ചയാണ്​. ഹറമിൽ ചൊവ്വാഴ്​ച ഉണ്ടായത്ര തിരക്ക്​ ഇന്നില്ല. ചൂട്​ കാരണം പലരും ത്വവാഫ്​ രാത്രിയിലേക്ക്​ മാറ്റിയതിനാൽ മത്വാഫിൽ മാത്രമാണ്​ തിരക്ക്​. മുകളിലെ നിലകൾ ഒഴിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. സഫ^മർവക്കിടയിലെ നടത്തം വെയിലത്തല്ലാത്തതിനാൽ ഹാജിമാർക്ക്​ അത്​ വലിയ പ്രയാസങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നില്ല. മക്കയിലും മിനായിലും പകലിനേക്കാൾ സജീവമാവുന്നത്​ രാത്രിയിലാണ്​.  ഹജ്ജി​​​െൻറ ഭാഗമായ ബലികർമ പ്രകിയകൾ സജീവമായി തുടരുകയാണ്​. 40,000 ജോലിക്കാരാണ്​ ഇൗ ജോലിയിൽ ഏർപെട്ടിരിക്കുന്നത്​. ബലിമാംസം മക്ക ഹറം പരിസരത്തെ ദരിദ്രർക്ക്​ എത്തിക്കുന്ന നടപടികൾക്ക്​ ബുധനാഴ്​ച തുടക്കമായി.   മുടിയെടുക്കൽ കേ​ന്ദ്രങ്ങൾ പതിവുപേലെ സജീവം. 26 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ 450 പേരുടെ തല മുണ്ഡനം ചെയ്​തതായി ഇൗ മേഖലിയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നയാൾ പറഞ്ഞു. തിരക്ക്​ നിയന്ത്രിക്കാൻ ഇവിടെ ടോക്കൺ സംവിധാനമാണ്​. ആയിരക്കണക്കിനാളുകളാണ്​ ഇൗ ജോലിയിൽ വി​ശ്രമമില്ലാതെ പണിയെടുക്കുന്നത്​. ഭൂരിഭാഗം ഹാജിമാർക്കും മിനയിലെ അവസാനത്തെ രാത്രിയാണ്​ ഇന്ന്​. കർമങ്ങൾ എല്ലാം പൂർത്തിയാക്കി വ്യാഴാഴ്​ച  ​വൈകുന്നേരത്തോടെ  മിനയോട്​ വിട പറയുമിവർ. സ്വാഭാവികമായ പ്രയാസങ്ങളും ത്യാഗങ്ങളുമൊക്കെയുണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും ഇൗ പുണ്യതാഴ്​വരയോട്​​ ​ വിടപറയു​േമ്പാൾ ഹാജിമാരുടെ കണ്ണ്​ നിറയാതിരിക്കില്ല. ഇവിടുത്തെ പ്രഭാതങ്ങളും പകൽ​േപാലെ ഉണർന്നിരിക്കുന്ന രാവുകളും തീർഥാടക​​​െൻറ ഹൃദയങ്ങളെ അത്രമേൽ കീഴടക്കിയിരിക്കുന്നു. അതിൽ പരമാണ്​ ഇവിടെ വിടർന്ന സൗഹൃദങ്ങൾ. പല ദേശക്കാർ  സ്​നേഹം കൊണ്ടും കൊടുത്തും നൻമകൾ പങ്കുവെച്ചും ഒരുമിച്ച്​ കഴിഞ്ഞ്​ പിരിയു​േമ്പാൾ വിരഹത്തി​​​െൻറ കൂടാരമാവും മിന.