അടുത്തറിയാം... ത​ബൂ​ക്കി​ലെ പു​രാ​ത​ന കോ​ട്ട​യും മ്യൂ​സി​യ​വും

ത​ബൂ​ക്ക്: പൗ​രാ​ണി​ക അ​റ​ബ് സം​സ്കാ​ര​ത്തിെൻറ​യും പൈ​തൃ​ക ത്തിെൻറ​യും ച​രി​ത്രം വി​ളി​ച്ചോ​തു​ന്ന ത​ബൂ​ക്കി​ലെ പു​രാ​ത​ന കോ​ട്ട​യും അ​തി​ന​ക​ത്തെ മ്യൂ​സി​യ​വും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രു​ടെ ആ​ക​ർ​ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​കു​ന്നു. 'ഖ​ൽ​അ​ത്തു ത​ബൂ​ക്ക് അ​സ​രി​യ്യ:' (ത​ബൂ​ക്ക് പു​രാ​ത​ന കോ​ട്ട) എ​ന്നെ​ഴു​തി സൗ​ദി ഗ​വ​ൺ​മെൻറ് സ്ഥാ​പി​ച്ച ഫ​ല​കം കോ​ട്ട​യു​ടെ മു​ന്നി​ൽ കാ​ണാം.

നാ​ഗ​രി​ക​ത​യു​ടെ അ​ട​യാ​ള​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ നേ​ർ​ക്കാ​ഴ്ച​ക​ൾ ഇ​വി​ടെ​യെ​ത്തു​ന്ന സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ൾ​ക്ക് അ​റി​വും ആ​സ്വാ​ദ​ന​വും ഒ​രു പോ​ലെ ന​ൽ​കു​ന്നു. അ​റ​ബ് സ​മൂ​ഹം പി​ന്നി​ട്ട വി​സ്മ​യ​ക​ര​മാ​യ വ​ഴി​ത്താ​ര​ക​ൾ ച​രി​ത്ര കു​തു​കി​ക​ൾ​ക്ക് ഹൃ​ദ്യ​മാ​യ വി​രു​ന്നൊ​രു​ക്കു​ന്നു. ത​ബൂ​ക്കിെൻറ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലേ​ക്കും ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ഴ​യ​കാ​ല സം​സ്കാ​ര സ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളി​ലേ​ക്കും മ്യൂ​സി​യം ന​മ്മെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കും.

അ​ബ്ബാ​സി​യ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ പ​ണി​ത കോ​ട്ട ഓ​ട്ടോ​മ​ൻ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തിെൻറ (ഉ​സ്മാ​നി​യ ഖി​ലാ​ഫ​ത്ത്) കാ​ല​ത്ത് ഹി​ജ്റ 967 ൽ (​എ. ഡി 1559 ​ൽ) അ​ന്ന​ത്തെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്ന സു​ൽ​ത്താ​ൻ സു​ലൈ​മാ​ൻ അ​ൽ കാ​നൂ​നി​യു​ടെ കാ​ല​ത്താ​ണ് പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​ച്ച​ത്. സൗ​ദി ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​മാ​ണ് ഇ​ന്ന് നാം ​കാ​ണു​ന്ന കോ​ട്ട​യു​ടെ വാ​സ്തു​വി​ദ്യ​ക​ളു​ടെ രൂ​പ​ക​ൽ​പ​ന ഹി​ജ്റ 1370 ൽ (​എ. ഡി 1950 ​ൽ) പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യ​ത്.

കോ​ട്ട ത​ബൂ​ക്കി​ലെ പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ മ​സ്ജി​ദു റ​സൂ​ലിെൻറ സ​മീ​പ​ത്താ​ണ് സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. കോ​ട്ട​യു​ടെ അ​ടു​ത്താ യി '​ഐ​ൻ അ​ൽ സു​ക്ക​ർ' എ​ന്ന പേ​രി​ൽ അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന അ​ർ​ധ വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള ര​ണ്ട് കു​ള​ങ്ങ​ളു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ കാ​ണാം. പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ മു​ഹ​മ്മ​ദ് ന​ബി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ വി​ശ്വാ​സി സ​മൂ​ഹം ത​ബൂ​ക്കി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ ഈ ​കു​ള​ങ്ങ​ൾ ഉ​പ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​യി ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ വാ​യി​ക്കാം. ഓ​ട്ടോ​മ​ൻ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ സു​ൽ​ത്താ​ൻ അ​ബ്്ദു​ൽ മ​ജീ​ദിെൻറ നി​ർ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം ഹി​ജ്റ1319 ൽ (​എ. ഡി 1901 ​ൽ) ഇ​വി​ടെ ഒ​രു വ​ലി​യ കു​ളം പു​ന​ർ നി​ർ​മി​ക്കു​ക​യും നി​ർ​മാ​ണ വ​ർ​ഷം രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ഫ​ല​കം സ്ഥാ​പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത​താ​യി മ്യൂ​സി​യ​ത്തി​ലെ രേ​ഖ​ക​ൾ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

പ്ര​മു​ഖ സൗ​ദി പ​ത്ര​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​നും ച​രി​ത്ര​കാ​ര​നു​മാ​യി​രു​ന്ന ഹ​മ​ദ് അ​ൽ ജാ​സി​ർ എ.​ഡി 1970 ൽ ​ത​ബൂ​ക്ക്​ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ന​വേ​ള​യി​ൽ ഈ ​കു​ള​ങ്ങ​ളെ കു​റി​ച്ച് പ​രാ​മ​ർ​ശി​ച്ച രേ​ഖ​ക​ളും ഇ​വി​ടെ കു​റി​ച്ചു​വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ര​ണ്ട് പ​തി​റ്റാ​ണ്ട് മു​മ്പ് ഇ​വി​ടു​ത്തെ കു​ള​ങ്ങ​ൾ വ​റ്റി​യ നി​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് അ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞ വി​വ​ര​ങ്ങ​ളും ഇ​വി​ടെ കു​റി​ച്ച് വെ​ച്ച​താ​യി കാ​ണാം. റോ​മാ​ക്കാ​ർ അ​റേ​ബ്യ​യെ ആ​ക്ര​മി​ക്കാ​ൻ പ​ട​നീ​ക്കം ന​ട​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ അ​തി​നെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​ക്കി​യ മു​സ്‌​ലിം സൈ​ന്യം ഇ​വി​ടെ ത​മ്പ​ടി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യി മ്യൂ​സി​യ​ത്തി​ലെ ച​രി​ത്ര രേ​ഖ​ക​ൾ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു.

പൗ​രാ​ണി​ക കാ​ല​ത്ത് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ കാ​ർ​ഷി​ക ജ​ല​സേ​ച​ന​ത്തി​ന് ഐ​ൻ അ​ൽ സു​ക്ക​ർ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യും ഇ​വി​ടു​ത്തെ രേ​ഖ​ക​ൾ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. സൗ​ദി ക​മീ​ഷ​ൻ ഫോ​ർ ടൂ​റി​സം ആ​ൻ​ഡ് നാ​ഷ​ന​ൽ ഹെ​റി​റ്റേ ജിെൻറ സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ലാ​ണ് ഈ ​പ്ര​ദേ​ശം ഇ​പ്പോ​ൾ ഉ​ള്ള​ത്. ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ഇ​ടം പി​ടി​ച്ച ഈ ​കു​ള​ത്തി​നു ചു​റ്റും ചാ​രു​ത​യേ​റി​യ ചു​റ്റു​മ​തി​ൽ കെ​ട്ടി സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു നി​ർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്.

മ്യൂ​സി​യ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ഞാ​യ​ർ മു​ത​ൽ വ്യാ​ഴം വ​രെ​യു​ള്ള ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ൽ രാ​വി​ലെ എ​ട്ടു​മു​ത​ൽ രാ​ത്രി എ​ട്ടു​വ​രെ​യും വെ​ള്ളി, ശ​നി ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ൽ വൈ​കീ​ട്ട്​ നാ​ലു മു​ത​ൽ ആ​റു വ​രെ​യും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ​ക്ക് സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി പ്ര​വേ​ശി​ക്കാം. 1993ൽ ​പു​ന​രു​ദ്ധാ​നം ന​ട​ന്ന കോ​ട്ട​യു​ടെ അ​ക​ത്ത​ള​ങ്ങ​ളി​ലെ മു​റി​ക​ളി​ൽ ഓ​ട്ടോ​മ​ൻ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ പു​രാ​വ​സ്തു​ക്ക​ളും ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളും ത​ബൂ​ക്ക് പ്ര​വി​ശ്യ​യു​ടെ നാ​ൾ​വ​ഴി​ക​ൾ പ​റ​ഞ്ഞു​ത​രു​ന്ന ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ളും വി​വ​ര​ങ്ങ​ളും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ​ക്ക്‌ പു​ത്ത​ൻ അ​റി​വ് സ​മ്മാ​നി​ക്കും. ര​ണ്ടു നി​ല​ക​ളു​ള്ള കോ​ട്ട​യി​ൽ പ​ള്ളി, മു​റ്റം,വി​വി​ധ ആ​കൃ​തി​യി​ലും വ​ലു​പ്പ​ത്തി​ലു​മു​ള്ള മു​റി​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​യു​മു​ണ്ട്.

ത​ബൂ​ക്ക് കോ​ട്ട​യു​ടെ പു​രാ​ത​ന ക​വാ​ട​ങ്ങ​ൾ തു​റ​ന്ന് ഓ​രോ മു​റി​ക​ളി​ലും ചു​റ്റി​ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ൾ പ​ഴ​മ​യു​ടെ പെ​രു​മ വി​ളി​ച്ചോ​തു​ന്ന പൗ​രാ​ണി​ക ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളു​ടെ അ​പൂ​ർ​വ ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ൾ ന​മു​ക്ക് പു​ത്ത​ൻ അ​നു​ഭ​വം സ​മ്മാ​നി​ക്കും. വി​വി​ധ കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേ​തെ​ന്ന് ക​രു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന ആ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ, അ​ല​ങ്കാ​ര​വ​സ്തു​ക്ക​ൾ, വീ​ട്ടു​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ, ഫോ​സി​ലു​ക​ൾ, പ​ഴ​യ പാ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ,ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി പൊ​തു​വെ മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ കാ​ണ​പ്പെ​ടു​ന്ന പൈ​തൃ​ക ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​പൂ​ർ​വ കാ​ഴ്ച​യും ഇ​വി​ടെ കാ​ണാം. അ​റ​ബ് നാ​ഗ​രി​ക​ത​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി ലേ​ക്കും ത​ബൂ​ക്ക് ദേ​ശ​ത്തെ പൂ​ർ​വി​ക​രു​ടെ സ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളി​ലേ​ക്കും മ്യൂ​സി​യം ന​മ്മെ കൂ​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്നു.