സ​ഹ​മി​ൽ 4000 വ​ർ​ഷം  പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള പു​രാ​വ​സ്​​തു​ക്ക​ൾ

മ​സ്​​ക​ത്ത്​: വ​ട​ക്ക​ൻ ബാ​ത്തി​ന​യി​ലെ സ​ഹം വി​ലാ​യ​ത്തി​ൽ അ​ഞ്ചു​ പു​രാ​വ​സ്​​തു കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടെ​ത്തി. ബി.​സി 2500നും 2000​ത്തി​നും ഇ​ട​യി​ലേ​തെ​ന്നു​ ക​രു​തു​ന്ന ഇൗ ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ ഏ​റെ ച​രി​ത്ര പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള​വ​യാ​ണ്. സു​ൽ​ത്താ​ൻ ഖാ​ബൂ​സ്​ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ പു​രാ​വ​സ്​​തു പ​ഠ​ന വി​ഭാ​ഗം 2010 മു​ത​ൽ ഇ​വി​ടെ പ​ര്യ​വേ​ക്ഷ​ണം ന​ട​ത്തി​വ​രു​ക​യാ​ണ്. 
സ​ഹം വി​ലാ​യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ 26 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ​യു​ള്ള ദ​ഹ്​​വി, അ​ൽ ത​ഖി​ബ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണ്​ അ​തി പു​രാ​ത​ന​മാ​യ ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​ത്. പു​രാ​ത​ന കാ​ല​ത്തെ പ്ര​സി​ദ്ധ സം​സ്​​കാ​ര​ങ്ങ​ളാ​യ സി​ന്ധ​​ു ന​ദീ​ത്ത​ട സം​സ്​​കാ​രം, മെ​സ​പെ​േ​ട്ടാ​മി​യ​ൻ, ഇ​റാ​നി​യ​ൻ സം​സ്​​കാ​രം എ​ന്നി​വ​യു​മാ​യി ഒ​മാ​ൻ  സം​സ്​​ക​ര​ത്തി​ന്​ അ​ടു​ത്ത ബ​ന്ധ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​താ​യി ഗ​വേ​ഷ​ക​ർ പ​റ​യു​ന്നു. 
ചെ​മ്പ്​ ഉ​രു​ക്ക​ലും അ​ത്​ സം​ബ​ന്ധ​മാ​യ വ്യാ​പാ​ര​വു​മാ​ണ്​ ഇ​വ​ർ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. ഇ​വി​ടെ​നി​ന്ന്​ കു​ഴി​ച്ചെ​ടു​ത്ത പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളും ക​ല്ലു​ക​ളും ലോ​ക സം​സ്​​കാ​ര​വു​മാ​യി ഒ​മാ​ൻ  സം​സ്​​കാ​ത്തി​നു​ള്ള ബ​ന്ധം വി​ളി​ച്ചോ​തു​ന്ന​താ​ണ്. 

ഉ​മ്മു​ൽ നാ​ർ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ജീ​വി​ച്ച​വ​രു​ടെ നി​ര​വ​ധി ശ്​​മ​ശാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​വ​ശി​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ളും ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. വെ​ള്ള ച​ര​ൽ​ക്ക​ല്ലു​ക​ൾ​കൊ​ണ്ട്​ നി​ർ​മി​ച്ച ഇൗ ​ശ്​​മ​ശാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ര​വ​ധി പേ​രെ അ​ട​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​യു​ന്നു. ഇ​വ​ർ ക​ല്ലു​കൊ​ണ്ടും മ​ണ്ണു​കൊ​ണ്ടു​മു​ള്ള വീ​ട്ടു​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഇ​വ​യു​ടെ അ​വ​ശി​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ളും കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ ല​ഭി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. 
പു​രാ​ത​ന ലോ​ക സം​സ്​​കാ​ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക്​ വെ​ളി​ച്ചം വീ​ശു​ന്ന ഇൗ ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളെ കു​റി​ച്ച്​ കൂ​ടു​ത​ൽ പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്താ​നാ​ണ്​ സു​ൽ​ത്താ​ൻ ഖാ​ബൂ​സ്​ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ ബി​രു​ദാ​ന​ന്ത​ര ബി​രു​ദ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ പ​ദ്ധ​തി​യി​ടു​ന്ന​ത്. ഒ​മാ​ൻ സം​സ്​​കാ​ര​ത്തെ ലോ​ക പു​രാ​ത​ന സം​സ്​​കാ​ര​വു​മാ​യി ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ന്ന നി​ര​വ​ധി തെ​ളി​വു​ക​ൾ ല​ഭി​ക്കു​മെ​ന്ന്​ ​ഗ​വേ​ഷ​ക​ർ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്നു.