ചന്ദ്രനില്ലാത്ത രാത്രി (ക​ഥ)

ആ​ശു​പ​ത്രി​യു​ടെ ഇ​ട​നാ​ഴി​യി​ൽ ഒ​രു​ത​രം മ​ന്ദ​ഗ​തി​യു​ണ്ട്. ആ​ളു​ക​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലും സ​മ​യ​ത്തെ പേ​ടി​ച്ച​തു​പോ​ലെ​യാ​ണ് എ​ന്ന​യാ​ൾ​ക്ക് തോ​ന്നി. രാ​ത്രി ഒ​മ്പ​തു​വ​രെ ഐ.​സി​യു​വി​ന് മു​ന്നി​ൽ​നി​ന്ന സു​നി​ലി​ന് ഒ​രു വാ​ക്കു​പോ​ലും പു​റ​ത്തു​വ​രു​ന്നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ആ​കാ​ശ​ത്ത് ച​ന്ദ്ര​ൻ പൂ​ർ​ണ വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യി​ൽ തൂ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അ​വ​​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ൽ ഇ​രു​ട്ടു​റ​ഞ്ഞു​കി​ട​ന്നു.

മാ​ർ​വാ​ർ കോ​ട​റ്റ​യി​ലെ ഈ ​ചെ​റി​യ സ​ർ​ക്കാ​ർ ആ​ശു​പ​ത്രി​യി​ലെ വെ​ളി​ച്ചം കു​റ​വാ​യ ഇ​ട​നാ​ഴി​ക​ളും എ​ന്തൊ​ക്കെ​യോ എ​ഴു​തി​വെ​ച്ച ചു​മ​രു​ക​ളും എ​ല്ലാം സു​നി​ലി​ന് ഭ​യ​മു​ള്ള ഏ​തോ ഒ​രു അ​ജ്ഞാ​ത​സ്ഥ​ലം പോ​ലെ തോ​ന്നി. ഒ​രു മ​ണി​ക്കൂ​ർ മു​മ്പാ​ണ് ഭാ​വ​ന ക​ര​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് അ​വ​നെ വി​ളി​ച്ച​ത്.

‘സു​നി​ലെ… കു​ഞ്ഞ്… ന​മ്മു​ടെ കു​ഞ്ഞി​ന് ശ്വാ​സം കി​ട്ടു​ന്നി​ല്ല…!’

കേ​ട്ട​തും വീ​ടി​ന് പു​റ​ത്തു​പോ​യി​രു​ന്ന അ​യാ​ൾ ഓ​ടി​ക്കി​ത​ച്ച് വ​ന്നു. മു​റ്റ​ത്ത് നി​ർ​ത്തി​യി​രു​ന്ന വ​ണ്ടി സ്​​റ്റാ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്ത​തും ആ​ശു​പ​ത്രി​യി​ലെ​ത്തി​യ​തും എ​ത്ര വേ​ഗ​ത​യി​ലാ​ണെ​ന്ന് അ​യാ​ൾ​ക്ക് ത​ന്നെ നി​ശ്ച​യ​മി​ല്ല. എ​ന്നി​ട്ടും ഡ്യൂ​ട്ടി ഡോ​ക്ട​ർ ക​ണ്ണു​ക​ൾ താ​ഴ്ത്തി പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം… നി​ങ്ങ​ൾ അ​ല്പം വൈ​കി​പ്പോ​യി…’

ആ ​ഒ​രു വാ​ച​കം മ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു, അ​യാ​ളു​ടെ ലോ​കം ഒ​രു​നി​മി​ഷം ശൂ​ന്യ​മാ​യി. ത​ല ചു​റ്റു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ശ​രീ​ര​ത്തി​ന​ക​ത്ത് എ​ന്തോ പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ച​ത് പോ​ലെ നെ​ഞ്ചി​ന​ക​ത്ത് ഒ​രു വേ​ദ​ന. ഭാ​വ​ന​യു​ടെ ക​ണ്ണു​ക​ൾ ചു​വ​ന്നി​രു​ന്നു.

‘ഞാ​ൻ പാ​ൽ കൊ​ടു​ക്കു​മ്പോ അ​വ​ൻ ഒ​ന്നു ചു​മ​ച്ച​താ… പി​ന്നെ…’ അ​വ​ളു​ടെ ശ​ബ്​​ദ​ത്തി​ൽ വി​റ​യ​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഡോ​ക്ട​ർ അ​ത് കേ​ട്ട് പ​റ​ഞ്ഞു: ‘പാ​ൽ ശ്വാ​സ​നാ​ളി​യി​ൽ ക​യ​റു​ന്ന​ത് അ​പൂ​ർ​വ്വ​മ​ല്ല… പ​ക്ഷേ ഇ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു സം​ഭ​വം ആ​ശു​പ​ത്രി​യി​ൽ ന​ട​ന്നാ​ൽ ന​മ്മ​ൾ പൊ​ലീ​സി​ൽ അ​റി​യി​ക്ക​ണം. കു​ട്ടി​യെ പോ​സ്​​റ്റ്​​മോ​ർ​ട്ടം ചെ​യ്യു​ക​യും വേ​ണം.’

കേ​ട്ട​തും ഭാ​വ​ന അ​ല​റി ക​ര​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് പ​റ​ഞ്ഞു: ‘എ​​ന്റെ പൊ​ന്നു​മോ​നെ ഇ​നി കീ​റി​മു​റി​ക്കു​ക​യും കൂ​ടി വേ​ണോ? വേ​ണ്ടെ​ന്ന് പ​റ സു​നി​ലേ​ട്ടാ…’

അ​വ​ളു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ൾ കേ​ട്ട് സു​നി​ലി​ന് മ​ര​വി​പ്പാ​യി. അ​വ​ളു​ടെ ക​ര​ച്ചി​ലും നി​രാ​ശ​യും ബ​ന്ധു​ക്ക​ളി​ൽ കൂ​ടി പ​ട​ർ​ന്ന​തോ​ടെ പോ​സ്​​​റ്റ്​​മോ​ർ​ട്ടം വേ​ണ്ടെ​ന്ന തീ​രു​മാ​ന​ത്തി​ൽ സു​നി​ൽ എ​ത്തി. അ​ത് രേ​ഖ​മൂ​ലം എ​ഴു​തി ന​ൽ​കി.

ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ ദുഃ​ഖ​ങ്ങ​ളാ​ൽ ക​ട​ന്നു​പോ​യി. ക​ഴി​ഞ്ഞ കു​റ​ച്ച് ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളാ​യി ഭാ​വ​ന​യി​ൽ എ​ന്തോ വേ​റി​ട്ട മാ​റ്റം സു​നി​ൽ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​വ​ൾ മു​മ്പ​ത്തെ പോ​ലെ സം​സാ​രി​ക്കാ​റി​ല്ല. ഒ​രു​പാ​ട് സ​മ​യം ഫോ​ൺ കൈ​യി​ലെ​ടു​ത്ത് ആ​രോ​ടൊ​ക്കെ​യോ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. ത​ന്റെ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട മ​ക​ൻ മ​രി​ച്ച​ത് ഇ​വ​ൾ​ക്ക് ഇ​ത്ര പെ​ട്ടെ​ന്ന് മ​റ​ക്കാ​ൻ എ​ങ്ങ​നെ ക​ഴി​യു​ന്നു എ​ന്ന സം​ശ​യം സു​നി​ലി​ൽ വ​ന്നു തു​ട​ങ്ങി.

അ​യാ​ൾ വീ​ട്ടി​ലു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ ഫോ​ൺ എ​വി​ടെ​യെ​ങ്കി​ലും വെ​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലും അ​വ​ൾ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​താ​യി അ​യാ​ൾ​ക്ക് തോ​ന്നി. ഒ​ന്നു​ര​ണ്ടു പ്രാ​വ​ശ്യം അ​യാ​ൾ അ​ത് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ‘​അ​മ്മ​യോ​ടാ​ണ്… എ​ന്ന ഒ​ഴു​ക്കം​മ​ട്ടി​ൽ മ​റു​പ​ടി പ​റ​യു​മ്പോ​ഴും അ​വ​ളു​ടെ ഉ​ള്ളി​ൽ എ​ന്തോ ഭ​യം ഉ​ണ്ടെ​ന്ന് അ​യാ​ൾ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​യി. മൂ​ന്നാം ദി​വ​സം അ​വ​ളു​ടെ ഫോ​ണി​ൽ ഒ​രു മെ​സ്സേ​ജ് വ​ന്നു. അ​വ​ൾ കു​ളി​ക്കാ​നി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഫോ​ൺ വൈ​ബ്രേ​ഷ​ൻ ആ​വു​ന്ന​ത് കൊ​ണ്ടാ​ണ് അ​യാ​ൾ അ​ത് ശ്ര​ദ്ധി​ച്ച​ത്. സ്ക്രീ​നി​ൽ തെ​ളി​ഞ്ഞ ചെ​റി​യ പ്രി​വ്യൂ…

‘മു​ത്തേ, നീ ​എ​ന്തെ​ടു​ക്കു​ന്നു?’

സു​നി​ലി​​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ൽ ഒ​രു കൊ​ള്ളി​യാ​ൻ മി​ന്നി. ആ​രാ​ണ് ഈ ​മെ​സ്സേ​ജ് അ​യ​ക്കു​ന്ന ആ​ൾ? അ​വ​ളെ മു​ത്തേ എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കാ​ൻ…?

മ​ക​ൻ മ​രി​ച്ച ഒ​രു അ​മ്മ​യോ​ട് മൂ​ന്നാം ദി​വ​സം ഇ​ങ്ങ​നെ സം​സാ​രി​ക്കാ​ൻ അ​വ​രു​ടെ ബ​ന്ധം എ​ന്താ​ണ്? വി​റ​ക്കു​ന്ന കൈ​ക​ളോ​ടെ അ​യാ​ൾ ഫോ​ൺ അ​ൺ​ലോ​ക്ക് ചെ​യ്തു.

ചാ​റ്റു​ക​ൾ തു​റ​ന്നു. മോ​ൻ മ​രി​ച്ച അ​ന്ന് പോ​ലും ഈ ​ന​മ്പ​റി​ൽ​നി​ന്ന് മെ​സ്സേ​ജു​ക​ൾ വ​ന്നി​രു​ന്നു.

‘ശ​ല്യം തീ​ർ​ന്നി​ല്ലേ?’ എ​ന്ന ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന് ‘ഹ്മ്മ്മ്’ ​എ​ന്ന മ​റു​പ​ടി​യോ​ടൊ​പ്പം മ​ക​ൻ മ​രി​ച്ചു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ഫോ​ട്ടോ അ​യ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

അ​യാ​ൾ ആ ​ന​മ്പ​റി​ൽ സേ​വ് ചെ​യ്ത പേ​ര് വാ​യി​ച്ചു, സ​രി

പി​ക്‌​ച​ർ… ഒ​രു പെ​ൺ​കു​ട്ടി​യു​ടെ കൈ.

​സു​നി​ലി​ന് പ​രി​ച​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത കൈ​ക​ൾ. അ​യാ​ൾ ചാ​റ്റ് സ്ക്രോ​ൾ ചെ​യ്തു.

‘കു​ഞ്ഞി​നെ കൊ​ണ്ട് ന​മു​ക്കൊ​രു​മി​ച്ച് ക​ഴി​യാ​ൻ സാ​ധി​ക്കി​ല്ല ഭാ​വ​ന… ന​മു​ക്കൊ​രു​മി​ച്ച് ക​ഴി​യാ​ൻ ത​ട​സ്സ​മാ​ണ​വ​ൻ… എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും ചെ​യ്യ​ണം…’

അ​ന​വ​ധി ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള മെ​സ്സേ​ജു​ക​ൾ. സു​നി​ലി​​ന്റെ ക​ണ്ണു​ക​ൾ മ​ങ്ങി. ഇ​ത് ആ​രാ​ണ്, പു​രു​ഷ​നോ സ്ത്രീ​യോ, തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നാ​വു​ന്നി​ല്ല.

എ​ങ്കി​ലും സം​ഭാ​ഷ​ണം മു​ഴു​വ​ൻ: ‘ന​മു​ക്ക്’, ‘ന​മ്മ​ൾ’, ‘ഒ​രു​മി​ച്ച്’…

ഏ​റ്റ​വും വേ​ദ​നി​പ്പി​ച്ച​ത് ഒ​രു ചി​ത്രം: കു​ഞ്ഞി​​ന്റെ കാ​ൽ​ത്ത​ള​ക​ൾ… മ​ര​ണ​ശേ​ഷം എ​ടു​ത്ത​ത്.

സു​നി​ലി​ന് ക​ര​യാ​നോ ശ​പി​ക്കാ​നോ പോ​ലും ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. വി​ര​ലു​ക​ൾ നി​ശ്ച​ല​മാ​യി. അ​യാ​ൾ ഫോ​ൺ അ​തു​പോ​ലെ വെ​ച്ചു. അ​യാ​ളു​ടെ ചെ​വി​യി​ൽ ഒ​രു വീ​ർ​പ്പാ​യ ശ​ബ്​​ദം… കാ​റ്റ​ട​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ. താ​ൻ പ്രാ​ണ​നെ പോ​ലെ സ്നേ​ഹി​ച്ച ഭാ​ര്യ ത​​ന്റെ കു​ഞ്ഞി​നെ കൊ​ല്ലു​മെ​ന്ന് അ​വ​ൻ ചി​ന്തി​ക്കാ​ൻ പോ​ലും ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. പൊ​ലീ​സി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ എ​ന്താ​വും? ഉ​ത്ത​രം ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ അ​യാ​ൾ ഹൃ​ദ​യം പൊ​ട്ടി മ​രി​ച്ചു​പോ​കു​മെ​ന്ന് തോ​ന്നി. ര​ണ്ട് നി​മി​ഷം ചി​ന്തി​ച്ച​ശേ​ഷം, കു​ളി​ക​ഴി​ഞ്ഞ് വ​ന്ന ഭാ​വ​ന​യോ​ട് ചാ​റ്റ് കാ​ട്ടി ചോ​ദി​ച്ചു: ‘ഇ​ത് ആ​രാ​ണ്…?’

അ​വ​ളു​ടെ മു​ഖം… വി​ള​റി വെ​ളു​ത്ത​ത് ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ ത​ന്നെ അ​യാ​ൾ​ക്ക് കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ബോ​ധ്യ​മാ​യി. എ​ങ്കി​ലും മ​യ​ത്തോ​ടെ സ്നേ​ഹം ന​ടി​ച്ച് അ​യാ​ൾ അ​വ​ളി​ൽ​നി​ന്നും സ​ത്യം അ​റി​യാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചു. ആ​ദ്യ​മൊ​ന്നും വി​ട്ടു​പ​റ​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും, നി​ര​ന്ത​ര​മാ​യ അ​യാ​ളു​ടെ ശ്ര​മ​ത്തി​നൊ​ടു​വി​ൽ അ​വ​ൾ പ​തി​യെ മ​ന​സ്സ് തു​റ​ന്നു. കു​റ്റ​ബോ​ധം അ​വ​ളെ പ​തി​യെ പാ​ശ്ചാ​ത്താ​പ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​സാ​നം അ​യാ​ളു​ടെ ‘ആ​രാ​ണ് സ​രി?’ എ​ന്ന ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന് ‘സ​രി​ത…’ അ​വ​ൾ പ​തി​ഞ്ഞ ശ​ബ്​​ദ​ത്തി​ൽ മ​റു​പ​ടി പ​റ​ഞ്ഞു തു​ട​ങ്ങി. അ​തി​ന് പി​ന്നാ​ലെ ഭാ​വ​ന പെ​ൺ​സു​ഹൃ​ത്തു​മാ​യു​ള്ള ബ​ന്ധ​ത്തി​​ന്റെ ക​ഥ തു​റ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞു.

സ്കൂ​ൾ​കാ​ല സൗ​ഹൃ​ദം അ​വ​ർ​ക്കി​ട​യി​ൽ ച​ങ്ങാ​ത്ത​മാ​യി വ​ള​ർ​ന്നു. വേ​ർ​പി​രി​യാ​ൻ ആ​വാ​ത്ത വി​ധം അ​ടു​ത്തു. വി​വാ​ഹ​ശേ​ഷം ഈ ​ബ​ന്ധം അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കാ​മെ​ന്ന് ഭാ​വ​ന ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു. പ​ക്ഷേ സ​രി​ത പി​ന്മാ​റി​യി​ല്ല. സ​രി​ത​യു​ടെ നി​ര​ന്ത​ര​മാ​യ പ്രേ​ര​ണ മൂ​ലം ഭാ​വ​ന സു​നി​ലി​നെ ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, അ​തി​നി​ട​യി​ൽ അ​വ​ൾ ഗ​ർ​ഭി​ണി​യാ​യി.

ഗ​ർ​ഭി​ണി​യാ​യ​പ്പോ​ൾ പോ​ലും സ​രി​ത പി​ന്മാ​റി​യി​ല്ല. ‘നീ ​ഇ​ല്ലാ​തെ എ​നി​ക്ക് ജീ​വി​ക്കാ​ൻ ആ​വി​ല്ല’ എ​ന്ന സ​രി​ത​യു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ൾ​ക്ക് മു​ന്നി​ൽ അ​വ​ൾ​ക്ക് മ​റു​ത്തൊ​ന്നും പ​റ​യാ​നി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു... മാ​സ​ങ്ങ​ൾ ക​ട​ന്നു​പോ​യി. ഭാ​വ​ന ഒ​രു ആ​ൺ​കു​ട്ടി​ക്ക്​ ജ​ന്മം ന​ൽ​കി. എ​ങ്കി​ലും അ​വ​രു​ടെ ബ​ന്ധം തു​ട​ർ​ന്നു. അ​വ​ർ​ക്കി​ട​യി​ലു​ള്ള ബ​ന്ധ​ത്തി​ന് മ​ക​നും സു​നി​ലി​നും ഒ​രു അ​ധി​ക​പ്പ​റ്റു​പോ​ലെ തോ​ന്നി.

സ​രി​ത​യു​ടെ നി​ർ​ദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം കു​ഞ്ഞി​നെ ത​ല​കീ​ഴാ​യി നി​ർ​ത്തി പാ​ൽ കൊ​ടു​ത്തു. കു​ഞ്ഞി​ന്​ ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ ചെ​റി​യൊ​രു തു​ണി​കൊ​ണ്ട് വാ​യ പൂ​ട്ടി… ശ്വാ​സം മു​ട്ടി​ച്ചു. ക​ഥ ഇ​ത്ര​യും കേ​ട്ട സു​നി​ൽ എ​ന്ത്​ ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്ന​റി​യാ​തെ ഇ​രു​ന്നു​പോ​യി. അ​വ​ളു​ടെ ക്രൂ​ര​ത​യെ പോ​ലും ന്യാ​യീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ ഇ​ന്ന​ത്തെ കാ​ല​ത്ത് ചി​ല​ർ ശ്ര​മി​ക്കും എ​ന്ന തോ​ന്ന​ൽ. അ​യാ​ൾ എ​ന്ത് ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്ന് അ​റി​യാ​തെ അ​വ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്തേ​ക്ക് നോ​ക്കി നി​ന്നു.

സു​നി​ലി​​ന്റെ മൗ​നം ഭാ​വ​ന​യെ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി.

ആ​റ് മാ​സം പ്രാ​യ​മു​ള്ള മ​ക​ൻ, അ​വ​​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഏ​ക പ്ര​കാ​ശം. അ​വ​സാ​നം സു​നി​ൽ നി​യ​ന്ത്ര​ണം വി​ട്ടു.

‘നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ശ​ല്യ​മാ​ണെ​ങ്കി​ൽ എ​നി​ക്കു​ത​ന്നി​ട്ട് നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് എ​ന്ത്​ വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ലും ആ​കാ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ടീ… നി​ങ്ങ​ൾ ര​ണ്ടു​പേ​രും മ​നു​ഷ്യ​രാ​ശി​ക്ക് ത​ന്നെ ശാ​പ​മാ​ണ്!’ അ​ത്ര​യും പ​റ​ഞ്ഞ അ​യാ​ൾ മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്ത് ഇ​രി​ക്കു​ന്ന ഫ്ല​വ​ർ പോ​ട്ട് എ​ടു​ത്ത് അ​വ​ളു​ടെ ത​ല​യി​ലേ​ക്ക് ഓ​ങ്ങി​യ​ടി​ച്ചു. റൂ​മി​ലാ​കെ ര​ക്തം ത​ളം​കെ​ട്ടി. അ​വ​ളി​ൽ​നി​ന്നും നേ​ർ​ത്ത ഞ​ര​ക്ക​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം… അ​തും നി​മി​ഷ​ങ്ങ​ൾ കൊ​ണ്ട് അ​വ​സാ​നി​ച്ചു. എ​ങ്കി​ലും അ​വ​​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ലെ പ്ര​തി​കാ​ര തീ ​ജ്വാ​ല​ക​ൾ കെ​ട്ട​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നി​ല്ല. പി​റ്റേ​ന്ന് സ​രി​ത​യു​ടെ വീ​ട്ടി​ൽ ക​ത്തി​ക്ക​രി​ഞ്ഞ ഒ​രു പെ​ൺ​ശ​രീ​രം കൂ​ടി പൊ​ലീ​സ് ക​ണ്ടെ​ടു​ത്തു.