'അനന്തരം ഞാനൊരു തേനറ പൂകിയ തേനീച്ചയായി'

മനുഷ്യനും തേനീച്ചയും, മനുഷ്യനും പ്രകൃതിയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തി​ന്‍റെ ഇഴ മുറുക്കുകയാണ് റിയാദ്. ഒഴിഞ്ഞ കൈകളുമായി വരുന്ന അഭയാർഥികൾക്ക് ഒരു മധുരപാത കൂടി ആവുകയാണയാൾ

സിറിയൻ തലസ്ഥാനമായ ഡമസ്​കസിൽ ത​ന്‍റെ ബാൽകണിയിൽനിന്ന്​ മാടപ്രാവുകൾക്ക്​ ധാന്യം നൽകുകയായിരുന്നു തേനീച്ച കർഷകനും ഗവേഷകനുമായ ഡോ. റിയാദ്​ അൽസൂസ്​. ബാൽകണിയുടെ കൈവരികളിലേക്കും ധാന്യം നിറഞ്ഞ ഡോ. റിയാദി​ന്‍റെ കൈകളിലേക്കും പ്രാവുകൾ മാറി മാറി പറന്നുകൊണ്ടേയിരുന്നു. പൊടുന്നനെ കെട്ടിടത്തെ വിറപ്പിച്ചുകൊണ്ട്​ കാതടിപ്പിക്കുന്ന ശബ്​ദത്തോടെ മിസൈലൊരെണ്ണം അരികിൽ വീണ്​ പൊട്ടി. പ്രാവിൻകൂട്ടം പരിഭ്രാന്തമായി ഡമസ്​കസി​ന്‍റെ ആകാ​ശത്തേക്ക്​ ചിറകടിച്ചുയർന്നു. പ്രക്ഷുബ്​ധമായ ആകാശത്തെ ശാന്തിയുടെ ഇല്ലാച്ചില്ല തേടി അവ അലഞ്ഞു. പ്രാവുകൾക്ക്​ ഇതൊരു പതിവായിരിക്കുന്നു, ഡോ. റിയാദിനും.

സിറിയൻ ആഭ്യന്തര യുദ്ധം കൊടുമ്പിരികൊള്ളുന്ന 2013 ആണ്​ വർഷം. യുദ്ധം അതി​ന്‍റെ സകല ​ഭീകര​തയോടെയും പത്തിവിടർത്തിയാടുകയാണ്​ റിയാദി​ന്​ ചുറ്റും. ഡമസ്​കസ്​ നഗരം ഏതാണ്ട്​ നിലംപരിശായിരിക്കുന്നു. ഡമസ്​കസ്​ സർവകലാശാല കാർഷിക വകുപ്പിലെ പ്രഫസറായ ഡോ. റിയാദി​ന്‍റെ ഫ്ലാറ്റ്​ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന കെട്ടിടത്തിൽ രണ്ടുതവണയാണ്​ ബോംബ്​ വീണത്​. വലിയ വലിയ സ്​ഫോടനങ്ങളുടെ ശബ്​ദം കേട്ട്​ കാതുകൾ അടഞ്ഞുപോയിരിക്കുന്നു. തേനീച്ചകളെ ത​ന്‍റെ ജീവനുതുല്യം സ്​നേഹിച്ചിരുന്ന ഡോ. റിയാദി​ന്‍റെ തേനീച്ചക്കോളനിക​ളെല്ലാം നഷ്​ടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. 500ലേറെ തേനീച്ചക്കൂടുകളാണ്​ അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നത്​. ഓരോ വർഷവും 10 ടണ്ണിന്​ അടുത്ത്​ തേനാണ്​ അദ്ദേഹം ഉൽപാദിപ്പിച്ചിരുന്നത്​. അതെല്ലാം യുദ്ധം കൊണ്ടുപോയി. തേനീച്ചയിലുള്ള ഗവേഷണമാക​ട്ടെ, യുദ്ധത്തി​ന്‍റെ അനന്തരഫലമായ പരിസ്ഥിതി മലിനീകരണത്താൽ നിലച്ചിട്ട്​ മാസങ്ങളായി. സർവകലാശാലയിലെ ഉദ്യോഗത്തിനൊപ്പം തേൻ അധിഷ്​ഠിത സൗന്ദര്യവർധക വസ്​തുക്കളുടെയും മറ്റു തേനുൽപന്നങ്ങളുടെയും വ്യാപാരം നടത്തുന്ന കമ്പനിയും അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നു. യുദ്ധം അതിനെയും തകർത്തു.

പലായനം

ജീവൻ പണയംവെച്ച്​ ഇനിയും ഈ നഗരത്തിൽ കഴിയാനാകില്ല. ഡോ. റിയാദ്​ ഉറപ്പിച്ചു. പക്ഷേ, ഒരു പ്രശ്​നം. എത്രയോ വർഷങ്ങളായി ഈ പറവകൾക്ക്​ ഡോ. റിയാദ്​ ധാന്യം നൽകുന്നു​. അവക്കിനി ആരു തീറ്റ നൽകും. അവയെങ്ങോട്ട്​ പോകും. തീമഴ പെയ്യുന്ന ആകാശത്തി​ൽ അവ അനാഥമായിപ്പോകുമോ. എല്ലാം കെട്ടിപ്പെറുക്കിയെടുത്ത്​ പുറപ്പെടാൻ നേരം ഒരു കപ്പ്​ പുതിന ചായയുമെടുത്ത്​ ഡോ. റിയാദ്​ ത​ന്‍റെ ബാൽകണിയിലെത്തി. ജീവിതത്തിൽ ഏറ്റവും ആസ്വദിച്ചിരുന്ന ഇടവും പ്രവൃത്തിയും ഇതാ നഷ്​ടമാകാൻ പോകുന്നു. ബാൽകണിയിൽനിന്ന്​ മടങ്ങു​േമ്പാൾ ഡോ. റിയാദ്​ ഫ്ലാറ്റി​ന്‍റെ ജാലകവാതിൽ തുറന്നുവെച്ചു, പറവകൾക്ക്​ അകത്തേക്ക്​ പറന്നുവരാൻ പാകത്തിൽ. അടുക്കളയിലെ കബോർഡുകൾ തുറന്നിട്ടു, അവയിലെ ബാക്കിയായ ആഹാരസാധനങ്ങൾ പറവകൾക്ക്​ കഴിക്കാനായി. ഡോ. റിയാദ്​ പടിയിറങ്ങിയ നിമിഷം മുതൽ ആകാശത്തിലെ പറവകൾക്ക്​ ഒരു വീടായി. അവർക്കവിടെ പാർക്കാം, വയറുനിറയെ കഴിക്കാം, മുട്ടയിടാം, വിരിയിക്കാം...

ആകാശപ്പറവകളുടെ വീട്​

അഞ്ചുവർഷം കഴിഞ്ഞു. ​അപ്പോഴേക്കും ഡോ. റിയാദ്​ ബ്രിട്ടനിൽ രാഷ്​ട്രീയ അഭയം തേടിയിരുന്നു. ത​ന്‍റെ വീട്​ ഇപ്പോൾ എങ്ങനെയുണ്ട്​ എന്നു കാണാൻ അദ്ദേഹത്തി​ന് മോഹം കലശലായി. പഴയ അയൽവാസിയെ വിളിച്ച്​ ത​ന്‍റെ ഫ്ലാറ്റി​ന്‍റെ ചിത്രമെടുത്ത്​ മൊബൈലിൽ അയച്ചുതരാൻ അഭ്യർഥിച്ചു. ചിത്രങ്ങൾ കണ്ട്​ ഡോ. റിയാദ​ി​ന്‍റെ കണ്ണും ഹൃദയവും നിറഞ്ഞു. പറവക്കൂടുകളാൽ വീട്​ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. അടുക്കളയിൽ, കിടപ്പുമുറിയിൽ, കബോർഡിനുള്ളിൽ, എന്തിന്​ ഉപേക്ഷിച്ചുപോന്ന പഴയൊരു ഷൂസിനുള്ളിൽ വരെ പ്രാവിൻ കൂടുകൾ. ഡോ. റിയാദി​ന്‍റെ മനോഹരമായ നഗരം നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. പക്ഷേ, അദ്ദേഹത്തി​ന്‍റെ ഫ്ലാറ്റിലാക​ട്ടെ, ജീവ​ിതം അതി​ന്‍റെ സകല വർണങ്ങളോടെയും തളിർത്തുനിൽക്കുന്നു.

തേനീച്ചകളുടെ കോളനി

ബ്രിട്ടനിലെത്തിയ ആദ്യ വർഷങ്ങളിൽ എന്തുചെയ്യണമെന്നറിയാതെ പകച്ചുനിൽക്കുകയായിരുന്നു ഡോ. റിയാദ്​. പല പല ജോലികൾക്ക്​ ശ്രമിച്ചു. ഉന്നതബിരുദവും ഡോക്​ടറേറ്റും സീനിയോറിറ്റിയുമൊക്കെയുള്ള അദ്ദേഹത്തെ 'ഒാവർ ക്വാളിഫൈഡ്​' എന്നു​ പറഞ്ഞ്​ പലരും നിരസിച്ചു. പിന്നീട്​ അറിയാവുന്ന തൊഴിലായ തേനീച്ച കൃഷിയിലേക്ക്​ തിരിയാൻതന്നെ അദ്ദേഹം തീരുമാനിച്ചു. പക്ഷേ, വലിയൊരു തേനീച്ച കോളനി സ്വന്തമാക്കാനുള്ള സാമ്പത്തിക ശേഷിയില്ല. ആരെങ്കിലും തനിക്കൊരു തേനീച്ചക്കൂട്​ സൗജന്യമായി തരുമോ എന്ന്​ ഫേസ്​ബുക്കിൽ കുറിപ്പിട്ടു. ഒരേയൊരു കൂട്​ മാത്രം മതിയായിരുന്നു റിയാദിന്​ എല്ലാം തുടങ്ങാൻ. ദിവസങ്ങളോളം കാത്തിരുന്നു. ഒരു പ്രതികരണവും ഉണ്ടായില്ല. റിയാദ്​ നിരാശനായി. പക്ഷേ, മൂന്നാഴ്​ച കഴിഞ്ഞ്​, 2015 സെപ്​റ്റംബറിലെ ഒരു പ്രസന്നമായ ദിവസം റിയാദി​ന്‍റെ ജീവിതത്തെ മാറ്റിമറിച്ചു. അന്നുരാവിലെ ഫേസ്​ബുക്ക്​​ മെസഞ്ചറിൽ ഒരു സ​േന്ദശം വന്നു കിടക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. മാഞ്ചസ്​റ്ററിൽനിന്നുള്ള ഒരു വനിതയുടെതാണ്​ മെസേജ്​. സജീവമായൊരു തേനീച്ചക്കൂട്​ സമ്മാനിക്കാൻ അവർക്ക്​ താൽപര്യമുണ്ടത്രേ. അത്ഭുതം അവിടെയും തീർന്നില്ല. ബ്രിട്ടനിൽ വംശനാശത്തി​ന്‍റെ വക്കിലെത്തിയ വിശിഷ്​ട ഇനമായ 'ബ്രിട്ടീഷ്​ ബ്ലാക്ക്​ ബീ'യുടെ കോളനിയാണ്​ അവർ നൽകുന്നത്​.

ആ ഒന്നാ​മത്തെ തേനറയെ അധികം വൈകാതെ അദ്ദേഹം ഏഴായി വിഭജിച്ചു. തനിക്ക്​ കിട്ടിയതൊരു അമൂല്യ നിധിയായിരുന്നുവെന്ന്​ ഡോ. റിയാദ്​ ഇന്ന്​ ​ഒാർക്കുന്നു. പിന്നാലെ യോർക്​ഷയറിലെ ഹഡ്ഡർസ്​ഫീൽഡിലെ ബീ കീപ്പർ അസോസിയേഷനിൽ ഒരു വളന്‍റിയറായി ചേർന്നു. റിയാദി​ന്‍റെ തേനീച്ച സാമ്രാജ്യം വളർന്നുകൊണ്ടേയിരുന്നു. റീസൈക്കിൾ ചെയ്​ത വസ്​തുക്കളാൽ പടുത്തുയർത്തിയ 17 തേനറകളുടെ ഉടമയാണിന്ന്​ ഡോ. റിയാദ്​.

ആലംബമേതുമില്ലാതെ ബ്രിട്ടനിലേക്ക്​ വരുന്ന അഭയാർഥികളെ സ്വന്തം കാലിൽ നിൽക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന ഒരു ജീവകാരുണ്യ പദ്ധതിയു​ടെ ഉപജ്ഞാതാവുകൂടിയാണ്​. തേനീച്ച കൃഷി വഴി വരുമാനം ക​െണ്ടത്താൻ അഭയാർഥികളെ സഹായിക്കുന്ന ബസ്സ്​ ​േ​പ്രാജക്​ട്​ (Buzz Project) ഇന്ന്​ ബ്രിട്ടനിലെങ്ങും അറിയുന്ന നിലയിലേക്ക്​ വളർന്നിരിക്കുന്നു.

ബീകീപ്പർ ഒാഫ്​ അലപ്പോ

വിശാലമായൊരു ജൈവ വൈവിധ്യ സംരംഭമാണ്​ ബസ്സ്​ പ്രോജക്​ടെന്ന്​ ഡോ. റിയാദ്​ പറയുന്നു. അസുഖകരമായ കാരണങ്ങളാൽ പിറന്നനാട്​ ഉപേക്ഷിക്കേണ്ടിവരുന്ന അഭയാർഥികൾക്ക്​ അന്യമായ ദേശങ്ങളിൽ വേരുറപ്പിക്കാൻ അത്​ സഹായിക്കുന്നു. മനുഷ്യനും തേനീച്ചയും തമ്മിലും മനുഷ്യനും പ്രകൃതിയും തമ്മിലുമുള്ള ബന്ധത്തി​ന്‍റെ ഇഴമുറുക്കുന്നു. ഒഴിഞ്ഞ കൈകളുമായി വരുന്ന അഭയാർഥികൾക്കായി ജീവിത സമൃദ്ധിയുടെ മധുരപ്പാത തുറക്കുന്നു. സിറിയ, സുഡാൻ, കുർദിസ്താൻ, തുർക്കി എന്നിവിടങ്ങളിൽനിന്നുള്ള 30ലേറെ അഭയാർഥികളെ ഡോ. റിയാദ്​ ഇതിനകം തേനൊഴുകുന്ന വഴികളിലേക്ക്​ കൈപിടിച്ച്​ നടത്തിയിരിക്കുന്നു.

സൈപ്രസ്​ അഭയാർഥി ദമ്പതികളുടെ മകളായ ബ്രിട്ടീഷ്​ നോവലിസ്​റ്റ്​ ക്രിസ്​റ്റി ലെഫ്​തേരിയുടെ 'The Beekeeper of Aleppo' എന്ന ബെസ്​റ്റ്​ സെല്ലർ നോവലിന്​ പ്രചോദനമായതും ഡോ. റിയാദി​ന്‍റെ ജീവിതമാണ്​. ഡോ. റിയാദാണ്​ നോവലിലെ പ്രധാന കഥാപാത്രമായ മുസ്​തഫ. 2019ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ നോവൽ അഞ്ചുലക്ഷത്തിലേറെ കോപ്പികളാണ്​ ഇതിനകം വിറ്റത്​. നിരവധി അവാർഡുകളും കരസ്ഥമാക്കി.

(കടപ്പാട്​: UNHCR, The Guardian, The Beekeeper of Aleppo)