കോ​ട്ട​യ​ത്തെ സാ​ക്ഷ​ര​ത പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം (ഫ​യ​ൽ ചി​ത്രം. ഡോ. ​സി. തോ​മ​സ്​ എ​ബ്ര​ഹാ​മി​െൻറ

ശേ​ഖ​ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്) 

ഇങ്ങനെയാണ്​,​ അക്ഷരനഗരി സമ്പൂർണ സാക്ഷര നഗരമായത്

കോ​ട്ട​യം: ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദ്യ സ​മ്പൂ​ർ​ണ സാ​ക്ഷ​ര ന​ഗ​രം എ​ന്ന നേ​ട്ടം കോ​ട്ട​യം ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്​ സ്വ​ന്ത​മാ​യി​ട്ട്​ ജൂ​ൺ 25ന്​ 32 ​വ​ർ​ഷം തി​ക​യു​ന്നു. എം.​ജി സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല നാ​ഷ​ന​ൽ സ​ർ​വി​സ്​ സ്​​കീം​ കോ​ഓ​ഡി​നേ​റ്റ​ർ ഡോ. ​സി. തോ​മ​സ്​ എ​ബ്ര​ഹാം മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ച്ച പ​ദ്ധ​തി ന​ട​പ്പാ​ക്കാ​ൻ ന​ഗ​ര​സ​ഭ​യും ജി​ല്ല ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​വും കൂ​ടെ​നി​ന്ന​േ​പ്പാ​ൾ കോ​ട്ട​യം ന​ഗ​രം ചെ​ന്നു​ക​യ​റി​യ​ത്​ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ണ്.

സ​മ​ർ​പ്പ​ണ​വും ക​ർ​മോ​ത്സു​ക​ത​യും ​ൈക​മു​ത​ലാ​ക്കി​യ നി​ര​വ​ധി​പേ​രു​ടെ അ​ധ്വാ​ന​മാ​ണ്​ ഈ ​വി​ജ​യ​കി​രീ​ട​ത്തി​ന് പി​ന്നി​ൽ.

മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ, വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ, ജി​ല്ല​യി​ലെ വി​വി​ധ മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള ജ​ന​ങ്ങ​ൾ, സാം​സ്​​കാ​രി​ക പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ, രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി നി​ര​വ​ധി​പേ​ർ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ പ​ങ്കാ​ളി​ക​ളാ​യി.

തു​ട​ക്കം എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സി​ൽ​നി​ന്ന്​

1988ൽ ​എം.​ജി സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ നാ​ഷ​ന​ൽ സ​ർ​വി​സ്​ സ്​​കീം (എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ്) വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​ർ കോ​ട്ട​യം ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ സ​ർ​വേ ന​ട​ത്തി. 32 വാ​ർ​ഡു​ക​ളി​ലാ​യി 2208 പേ​ർ നി​ര​ക്ഷ​ര​രാ​ണെ​ന്ന്​ ക​ണ്ടെ​ത്തി. അ​ത​ത്​ ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ ജ​ന​സം​ഖ്യ​യു​ടെ മൂ​ന്നു​ശ​ത​മാ​നം പേ​ർ മാ​ത്രം. ഇ​തോ​ടെ കോ​ഓ​ഡി​നേ​റ്റ​റാ​യ തോ​മ​സ്​ എ​ബ്ര​ഹാ​മി​ന്​ ഒ​രാ​ശ​യം തോ​ന്നി. ഈ ​മൂ​ന്നു​ശ​ത​മാ​ന​ത്തെ​ക്കൂ​ടി അ​ക്ഷ​രം പ​ഠി​പ്പി​ച്ചാ​ൽ ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്​ പൂ​ർ​ണ സാ​ക്ഷ​ര​ത നേ​ടാം.

ഇ​തു​സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ ​പ​ദ്ധ​തി സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ചു. വി​വ​രം അ​റി​ഞ്ഞ​തോ​ടെ അ​ന്ന​ത്തെ വി.​സി യു.​ആ​ർ. അ​ന​ന്ത​മൂ​ർ​ത്തി ആ​വേ​ശ​ത്തി​ലാ​യി. ന​മു​ക്കി​ത്​ ന​ട​പ്പാ​ക്ക​ണം. ഞാ​നും വ​രാം ന​ഗ​ര​സ​ഭ​യി​ലേ​ക്ക്​ എ​ന്നാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം. ​അ​ന​ന്ത​മൂ​ർ​ത്തി​യും തോ​മ​സ്​ എ​ബ്ര​ഹാ​മും ഒ​ന്നി​ച്ച്​ അ​ന്ന​ത്തെ ചെ​യ​ർ​മാ​ൻ മാ​ണി എ​ബ്ര​ഹാ​മി​നെ ക​ണ്ടു. തു​ട​ർ​ന്ന്​ കൂ​ടു​ത​ൽ വ്യ​ക്ത​ത വ​രു​ത്താ​ൻ റീ​സ​ർ​വേ ന​ട​ത്തി. 450 രൂ​പ​യു​ടെ സ്​​റ്റൈ​പ​ൻ​ഡോ​ടെ 32 ഫു​ൾ​ടൈം വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​രെ സ​ർ​ക്കാ​ർ വി​ട്ടു​ന​ൽ​കി. ഇ​വ​ർ​ക്കാ​യി ന​ഗ​ര​സ​ഭ​യി​ൽ ഓ​ഫി​സ്​ തു​റ​ന്നു. കാ​ച്ചു​വേ​ലി​ക്കു​ന്ന്​ ഒ​ന്നാം​വാ​ർ​ഡി​ലാ​യ​രു​ന്നു ആ​ദ്യ​സ​ർ​വേ. അ​ന​ന്ത​മൂ​ർ​ത്തി​യും​ സ​ർ​വേ​ക്കി​റ​ങ്ങി.

ആ​ക്​​ഷ​ൻ ഷൂ ​അ​ഴി​ച്ചു​വെ​ച്ച്​ ചാ​ണ​കം മെ​ഴു​കി​യ ത​റ​യു​ള്ള വീ​ടി​ന​ക​ത്തു​ക​യ​റി വി​വ​ര​ങ്ങ​ൾ ചോ​ദി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. മൊ​സൈ​ക്കി​ട്ട വീ​ട്ടി​ൽ ക​യ​റു​േ​മ്പാ​ൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ചാ​ണ​കം മെ​ഴു​കി​യ വീ​ട്ടി​ൽ ക​യ​റു​േ​മ്പാ​ഴും ഷൂ ​അ​ഴി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം അ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. തു​ട​ർ​ന്ന്​ സാ​ക്ഷ​​ര​ത അ​വ​ബോ​ധ പ്ര​ചാ​ര​ണം തു​ട​ങ്ങി. സാ​ക്ഷ​ര​ത പ​ദ​യാ​ത്ര​ക​ൾ, ദീ​പാ​വ​ലി, സ​ന്ദേ​ശ​വാ​ഹ​ന പ്ര​ചാ​ര​ണ​ജാ​ഥ, കോ​ൽ​ക്ക​ളി, തെു​രു​വു​നാ​ട​കം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു. അ​ങ്ങ​നെ കോ​ട്ട​യം വി​കാ​ര​മാ​യി ആ ​യ​ഞ്​​ജ​ത്തെ ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു.

100 ദി​വ​സം; 100 ശ​ത​മാ​നം സാ​ക്ഷ​ര​ത

ഒ​രു​വ​ർ​ഷം കൊ​ണ്ടു​ള്ള പ​ദ്ധ​തി​യാ​ണ്​ ഡോ. ​സി. തോ​മ​സ്​ എ​ബ്ര​ഹാം ആ​ദ്യം ല​ക്ഷ്യ​മി​ട്ട​ത്. എ​ന്നാ​ൽ 'ത​നി​ക്ക്​ വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​രു​ണ്ട​ല്ലോ.

ത​േ​ൻ​റ​ടം ഉ​േ​ണ്ടാ. ഞാ​നൊ​രു മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം ത​രാം' എ​ന്ന്​ ഡി.​സി കി​ഴ​ക്കേ​മു​റി. അ​ങ്ങ​നെ 100 ദി​വ​സം ​െകാ​ണ്ട്​ 100 ശ​ത​മാ​നം സാ​ക്ഷ​ര​ത എ​ന്ന​ത്​ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​മാ​യി ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു.

1989 മാ​ർ​ച്ച്​ നാ​ലി​നാ​ണ്​ പ​ദ്ധ​തി​ക്ക്​ തു​ട​ക്ക​മി​ട്ട​ത്. അ​ന​ന്ത​മൂ​ർ​ത്തി​യി​ൽ​നി​ന്ന്​ പ​താ​ക ഏ​റ്റു​വാ​ങ്ങി സു​കു​മാ​ര​ൻ എ​ന്ന ഭി​ന്ന​ശേ​ഷി​ക്കാ​ര​ൻ വീ​ൽ​ചെ​യ​റി​ലി​രു​ന്നാ​ണ്​ ഉ​യ​ർ​ത്തി​യ​ത്.

തു​ട​ർ​ന്ന്​ ഗാ​ന്ധി സ്​​ക്വ​യ​റി​ൽ​നി​ന്ന്​ ​െക.​കെ റോ​ഡ്​ വ​ഴി മാ​മ​ൻ​മാ​പ്പി​ള ഹാ​ളി​ലേ​ക്ക്​ അ​ന​ന്ത​മൂ​ർ​ത്തി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ കൂ​ട്ട​യോ​ട്ടം ന​ട​ത്തി. 'ഇ​രു​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന്​ വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ലേ​ക്ക്​' പേ​രി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ കൂ​ട്ട​യോ​ട്ട​ത്തി​ൽ പി.​എ​ൻ. പ​ണി​ക്ക​ർ, ഡി.​സി. കി​ഴ​ക്കേ​മു​റി എ​ന്നി​വ​രും പ​​ങ്കെ​ടു​ത്തു.

സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യു​ടെ അ​തി​ഥി​യാ​യി കോ​ട്ട​യ​ത്ത്​​ എ​ത്തി​യ ല​ണ്ട​ൻ കി​ങ്​​സ്​ കോ​ള​ജി​ലെ പ്ര​ഫ. റി​ച്ചാ​ർ​ഡ്​ സൊ​റാ​ബ്​​ജി​യും കൂ​ട്ട​യോ​ട്ട​ത്തി​ൽ പ​ങ്കാ​ളി​യാ​യി. 17ാം വാ​ർ​ഡും നാ​ട്ട​കം ഗ​വ. കോ​ള​ജു​മാ​ണ്​ കൂ​ട്ട​യോ​ട്ട​ത്തി​ൽ സ​മ്മാ​നം നേ​ടി​യ​ത്. ​

മാ​മ്മ​ൻ മാ​പ്പി​ള ഹാ​ളി​ൽ കേ​​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി ആ​യി​രു​ന്ന എം.​എം. ജേ​ക്ക​ബ്​ ഉ​ദ്​​ഘാ​ട​നം നി​ർ​വ​ഹി​ച്ച​തോ​ടെ നൂ​റു​ദി​വ​സം നീ​ളു​ന്ന ജ​ന​ബോ​ധ​ന യ​ജ്​​ഞ​ത്തി​ന്​ തു​ട​ക്ക​മാ​യി.

പ​ക​ൽ പ​ണി​ക്കു​പോ​കു​ന്ന​വ​രെ പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​ൻ കോ​ട്ട​യം​കാ​രാ​യ 600 എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ്​ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​ണ്​ മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ന്ന​ത്. അ​ന്ന്​ പാ​ലാ സെൻറ്​ തോ​മ​സ്​ കോ​ള​ജി​ൽ​നി​ന്ന്​ പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ്​ വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​രി​ലൊ​രാ​ൾ ഇ​ന്ന്​ മ​ന്ത്രി​യാ​ണ്​- റോ​ഷി അ​ഗ​സ്​​റ്റി​ൻ.

വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​ർ ഓ​രോ​രു​ത്ത​രെ തേ​ടി​പ്പി​ടി​ച്ച്​ പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​നെ​ത്തി​ച്ചു.

സാ​ക്ഷ​ര​ത മി​ഷ​െൻറ മാ​ന​ദ​ണ്ഡ​മ​നു​സ​രി​ച്ച്​ പേ​രെ​ഴു​തി ഒ​പ്പി​ടാ​നും ഒ​ന്നു​മു​ത​ൽ പ​ത്തു​വ​രെ എ​ഴു​താ​ന​റി​യു​ന്ന​വ​രു​മാ​ണ്​ സാ​ക്ഷ​ര​ർ. ജൂ​ൺ 12ന്​ ​അ​വ​സാ​ന​ത്തെ​യാ​ളും അ​ക്ഷ​രം​പ​ഠി​ച്ചു.

തു​ട​ർ​ന്ന്​ ജൂ​ൺ 25ന്​ ​കേ​ന്ദ്ര വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ ഉ​പ​മ​ന്ത്രി ആ​യി​രു​ന്ന എ​ൻ.​പി. സാ​ഹി കോ​ട്ട​യം ന​ഗ​ര​ത്തെ സ​മ്പൂ​ർ​ണ സാ​ക്ഷ​ര ന​ഗ​ര​മാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി ആ​യി​രു​ന്ന ഇ.​കെ. നാ​യ​നാ​ർ ആ​യി​രു​ന്നു ച​ട​ങ്ങി​ൽ അ​ധ്യ​ക്ഷ​ത​വ​ഹി​ച്ച​ത്. 

വി​കാ​ര നി​ർ​ഭ​ര രം​ഗ​ങ്ങ​ൾ

ജോ​സ്​​ഫ്രെ​ഡ്​ സി​റി​യ​ക്​ എ​ന്ന വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ 26ാം വാ​ർ​ഡി​ലെ നി​ര​ക്ഷ​ര​യാ​യ ഉ​മ്മ​യെ സ​മീ​പി​ച്ച്​ അ​ക്ഷ​രം പ​ഠി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന്​ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. അ​ക​ത്തു​വി​ളി​ച്ചു​ക​യ​റ്റി ഉ​മ്മ സു​ഖ​മി​ല്ലാ​ത്ത മ​ക​നെ കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു.
'ഇ​വ​നെ നോ​ക്ക​ണം എ​നി​ക്ക്. ഞാ​നെ​ങ്ങ​നെ പ​ഠി​ക്കും'. അ​തു​ക​ണ്ട ജോ​സ്​​ഫ്രെ​ഡി​െൻറ മ​റു​പ​ടി ഇ​താ​യി​രു​ന്നു -'ഇ​തു​ത​െ​ന്ന​യാ​ണു​മ്മ വ​ലി​യ പു​ണ്യം. ഉ​മ്മ പ​ഠി​ക്ക​ണ്ട'. എ​ന്നാ​ൽ, പി​ന്നീ​ട്​ ഉ​മ്മ വി​ളി​ച്ചു. ഞാ​ൻ പ​ഠി​ക്കാ​തി​രു​ന്നാ​ൽ 100 ശ​ത​മാ​നം സാ​ക്ഷ​ര​ത ആ​വി​ല്ല​ല്ലോ. അ​തി​നു​വേ​ണ്ടി​യ​ല്ലേ നി​ങ്ങ​ൾ ക​ഷ്​​ട​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. ഞാ​നും പ​ഠി​ക്കാം'. എ​ൻ.​എ​സ്.​എ​സ്​ വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​രു​ടെ ക​ണ്ണു​നി​റ​ഞ്ഞ സം​ഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

പ്ര​തി​ജ്​​ഞ മ​റ​ന്ന്​ കു​ട്ട​പ്പ​നും പ​ഠി​ച്ചു

കു​ട്ട​പ്പ​നാ​യി​രു​ന്നു ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ അ​വ​സാ​ന​ത്തെ പ​ഠി​താ​വ്. 16ാം വാ​ർ​ഡി​െ​ല താ​മ​സ​ക്കാ​ര​നാ​യ കു​ട്ട​പ്പ​ൻ തെ​ങ്ങു​ക​യ​റ്റ​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. പ​ഠി​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന്​ കു​ഞ്ഞു​ന്നാ​ളി​ൽ​ത​ന്നെ പ​ള്ളി​പ്പു​റ​ത്തു​കാ​വി​ൽ​ പ്ര​തി​ജ്​​ഞ​യെ​ടു​ത്ത​യാ​ൾ. ഒ​ന്നാം​ക്ലാ​സി​ൽ പ​ഠി​ക്കാ​ൻ ചെ​ന്ന കാ​ല​ത്തെ തി​ക്​​താ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​ണ്​ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ​ക്കൊ​ണ്ട്​ അ​ങ്ങ​നെ പ​റ​യി​പ്പി​ച്ച​ത്. ഒ​റ്റ​ത്തോ​ർ​ത്തു​ടു​ത്ത്​ ക്ലാ​സി​ലെ​ത്തി​യ കു​ട്ട​പ്പ​നും ഉ​യ​ർ​ന്ന ജാ​തി​ക്കാ​ര​നാ​യ സ​ഹ​പാ​ഠി​യും ത​മ്മി​ൽ എ​ന്തി​നോ വ​ഴ​ക്കി​ട്ടു. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​തി​ൽ ന്യാ​യം നോ​ക്കാ​തെ ഗു​രു​നാ​ഥ​ൻ കു​ട്ട​പ്പ​നെ ​തോ​ർ​ത്ത​ഴി​ച്ച്​ അ​ടി​ച്ചു. ഇ​തോ​ടെ​യാ​ണ്​ ഇ​നി സ്​​കൂ​ളി​ലേ​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന്​ കു​ട്ട​പ്പ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​ത്.

സാ​ക്ഷ​ര​ത വ​ള​ൻ​റി​യ​ർ​മാ​രെ ക​ണ്ട​തോ​ടെ വീ​ട്ടി​ലൊ​ളി​ച്ച കു​ട്ട​പ്പ​നെ പൊ​ലീ​സി​നെ​ക്കൊ​ണ്ട്​ വീ​ട്ടി​ൽ വി​ളി​ച്ചു​കാ​ണ്ടു​വ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന്​ അ​ന്ന​ത്തെ ക​ല​ക്​​ട​ർ ആ​യി​രു​ന്ന അ​ൽ​ഫോ​ൻ​സ്​ ക​ണ്ണ​ന്താ​നം ഓ​ർ​ക്കു​ന്നു. മീ​ൻ​ക​റി കൂ​ട്ടി ഉൗ​ണു​​കൊ​ടു​ത്തു. പ​റ​ഞ്ഞു​സ​മ്മ​തി​പ്പി​ച്ച്​ ക​ണ്ണ​ന്താ​നം ത​ന്നെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ചു. കു​ട്ട​പ്പ​നും കൂ​ടി പ​ഠി​ച്ച​പ്പോ​ഴാ​ണ്​ ന​ഗ​രം 100 ശ​ത​മാ​നം സാ​ക്ഷ​ര​ത നേ​ടി​യ​ത്.

ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ ഒ​രുഫ​ല​കം പോ​ലു​മി​ല്ല

കോ​ട്ട​യം ന​ഗ​ര​​ത്തി​നെ സ​മ്പൂ​ർ​ണ സാ​ക്ഷ​ര ന​ഗ​ര​മാ​ക്കാ​ൻ ചു​ക്കാ​ൻ പി​ടി​ച്ച​ത്​ ഡോ. ​സി. തോ​മ​സ്​ എ​ബ്ര​ഹാം ആ​ണെ​ങ്കി​ലും അ​ദ്ദേ​ഹം എ​പ്പോ​ഴും അ​ണി​യ​റ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന വേ​ള​യി​ൽ വേ​ദി​യി​ൽ​പോ​ലും അ​ദ്ദേ​ഹം ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ആ​ദ്യ സ​മ്പൂ​ർ​ണ സാ​ക്ഷ​ര ന​ഗ​ര​മാ​ണെ​ങ്കി​ലും ന​ഗ​ര​സ​ഭ​യി​ൽ ഇ​തു​സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ ഒ​രു ഫ​ല​കം പോ​ലും വെ​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന​തു​മാ​ത്ര​മാ​ണ്​ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െൻറ പ​രാ​തി. പ​ല​ത​വ​ണ ചെ​യ​ർ​മാ​ൻ​മാ​രോ​ട്​ ഇ​ക്കാ​ര്യം സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടും ആ​രും മു​ൻ​ൈ​ക​യെ​ടു​ത്തി​ല്ലെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​യു​ന്നു.

Tags:    
News Summary - Thus, Aksharnagar became a fully literate city

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.