ഫല​െജന്ന പേരുണ്ട്​; പഴയ പ്രതാപമില്ല

മസ്​കത്ത്​: ഒമാനിലെ പരമ്പരാഗത ജലസേചന സ​മ്പ്രദായമാണ്​ ഫലജുകൾ. മലഞ്ചെരുവുകളിലെയും ഭൂഗർഭത്തിലെയും ജലസ്രോതസ്സ ുകൾ അടക്കമുള്ളവയിൽനിന്ന്​ ഗാർഹിക^കാർഷിക ആവശ്യത്തിന്​ വെള്ളമെത്തിക്കുന്ന ചെറു കനാലുകളും ചാലുകളുമാണ്​ ഫലജ്​ എന്നറിയപ്പെടുന്നത്​. ഭൂഗുരുത്വബലവും വെള്ളത്തി​​െൻറ പ്രകൃതി ദത്തമായ ഒഴുക്കുമാണ്​ ഈ ജലസേചനരീതിയുടെ അടിസ്​ഥാന ം. അറബിയിൽ ഫലജ്​ എന്ന വാക്കിന്​ അർഥം ഭാഗങ്ങളായി വേർതിരിച്ചത്​ എന്നാണ്​. എല്ലാവരിലും ജലം എത്തിച്ച്​​ മരുഭൂമിയെ പച്ചപുതപ്പിക്കാൻ ഫലജുകൾ വഴി കഴിയുന്നു.
ഇന്നും പ്രവർത്തിക്കുന്ന ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കംചെന്ന ജലം പങ്കുവ െക്കൽ സംവിധാനമാണ്​ ഇത്​. രണ്ടായിരം വർഷത്തിലധികം പഴക്കമാണ്​ ഇൗ രീതിക്ക്​ ഉള്ളതെന്നാണ്​ ഗവേഷകർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നത്​​. ഇൗ നീർച്ചാലുകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടായിരുന്നു സ്വദേശി തലമുറകൾ തങ്ങളുടെ സാമൂഹിക ജീവിതം കെട്ടിപ്പടുത്തിരുന്നത്​. സ്വദേശികളുടെ ജീവിതവുമായി ഇഴുകി ചേർന്നാണ്​ ഫലജുകൾ ഒഴുകിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്​. ഇതിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ജലം തർക്കങ്ങളില്ലാതെ പരസ്​പരം പങ്കുവെക്കുന്നതിൽ അവർ ശ്രദ്ധിക്കുന്നു.
ഒമാ​​െൻറ പൈതൃകത്തി​​െൻറ അടയാളമായ ഫലജുകളുടെ നിലനിൽപ്​ ഭീഷണിയിലാണെന്നാണ്​ ഗവേഷകർ പറയുന്നത്​. ചിലയിടങ്ങളിൽ ഫലജുകൾ പൂർണമായി വറ്റിവരണ്ടപ്പോൾ മറ്റു ചിലയിടങ്ങളിൽ അവയിലൂടെ ഒഴുകുന്ന വെള്ളത്തി​​െൻറ അളവ്​ കുറഞ്ഞു. കിണറുകളുടെ എണ്ണത്തിൽ വന്ന വർധനയാണ്​ ഫലജുകളുടെ നിലനിൽപിന്​ പ്രധാനമായും ഭീഷണിയാകുന്നത്​. നേരത്തേ ജനങ്ങൾ പൂർണമായും ഫലജുകളിലെ വെള്ളത്തെയായിരുന്നു ഗാർഹിക^കാർഷിക ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ആശ്രയിച്ചിരുന്നത്​. ഇപ്പോൾ കൂടുതൽ ആളുകൾ കിണറുകൾ കുഴിച്ച്​ ശക്തിയേറിയ പമ്പുകൾ ഉപയോഗിച്ച്​ വെള്ളം അടിച്ചെടുക്കുകയാണ്​. ഇതുവഴി ഭൂഗർഭ ജലത്തി​​െൻറ അളവ്​ കുറഞ്ഞതിനാൽ ഫലജുകളിലേക്ക്​ എത്തുന്ന വെള്ളത്തി​​െൻറ അളവിനെയും ബാധിച്ചു. അറ്റകുറ്റപ്പണികളുടെ അഭാവവും ഇവയുടെ നിലനിൽപിന്​ ഭീഷണിയാകുന്നുണ്ട്​.
പഴയകാലങ്ങളിൽ ഗ്രാമീണവാസികൾ ഫലജുകളുടെ ഭാഗമായ ടണലുകൾക്കുള്ളിലടക്കം കയറി പരമ്പരാഗത രീതിയിൽ അറ്റകുറ്റപ്പണി നടത്താറുണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ന്​ അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ കുറഞ്ഞതോടെ ടണലുകൾ മാലിന്യങ്ങളും മറ്റും അടിഞ്ഞ്​ ഉപയോഗയോഗ്യമല്ലാതെയായി. കാലാവസ്​ഥാ മാറ്റമാണ്​ മറ്റൊരുകാരണം. ചൂടേറിയതും വരണ്ടതുമായ അന്തരീക്ഷ സാഹചര്യങ്ങൾ ഒമാനിലെ ഫലജുകളെയും ബാധിച്ചിട്ടുണ്ട്​. അന്തരീക്ഷ താപനില വരും വർഷങ്ങളിലും ഉയരുന്ന പക്ഷം കൂടുതൽ ഫലജുകൾ വരളാനിടയുണ്ടെന്ന്​ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടുന്നു. ഫലജിലെ വെള്ളത്തി​​െൻറ അളവ്​ കുറയുന്നത്​ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി കർഷകർ കൂടുതലായി കിണറുകൾ കുഴിക്കുന്നുണ്ട്​. ഇങ്ങനെ കിണറിൽനിന്ന്​ കിട്ടുന്ന വെള്ളം വിൽപന നടത്തുന്ന കർഷകരുമുണ്ട്​.
കാലം ചെല്ലുന്നതോടെ ഒഴുക്ക്​ പൂർണമായി നിലച്ച്​ രാജ്യത്തി​​െൻറ പാരമ്പര്യത്തി​​െൻറയും പൈതൃകത്തി​​െൻറയും ചിഹ്​നമായ ഫലജുകൾ ഒാർമയാകുമോയെന്ന ആശങ്കയിലാണ്​ പഴയതലമുറ. അതേസമയം, സ്വദേശി കൂട്ടായ്​മകളുടെ കരുത്തിൽ പുതുജീവൻ ലഭിച്ച ഫലജുകളും രാജ്യത്തുണ്ട്​. വെള്ളം ഉപയോഗിക്കുന്നവരിൽനിന്ന്​ പണം പിരിച്ചശേഷം അറ്റകുറ്റപ്പണി നടത്തി ഇവയിൽ വെള്ളമൊഴുക്ക്​ പുനഃസ്​ഥാപിക്കുകയായിരുന്നു.
ഒമാ​​െൻറ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിലായി മൊത്തം 4100ൽ അധികം ഫലജുകൾ ഉണ്ടെന്നതാണ്​ കണക്ക്​. ഇവയിൽ നാലിൽ ഒന്നും ഇതിനകം വരണ്ടുപോയതായാണ്​ കണക്കുകൾ പറയുന്നത്​. ഫലജുകളുടെ ജലസ്രോതസ്സി​​െൻറ മൂന്ന്​ കിലോമീറ്റർ പരിധിയിൽ പുതിയ കിണറുകൾ കുഴിക്കരുതെന്നാണ്​ നിയമമെങ്കിലും അതും പാലിക്കപ്പെടുന്നില്ലെന്ന്​ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെടുന്നു. ഇവയുടെ പുനരുജ്ജീവനത്തിന്​ സർക്കാർ തലത്തിലും നടപടികൾ പുരോഗമിക്കുന്നുണ്ട്​.