കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ മാ​റ​ണം, മാ​റ്റാ​ൻ പ്രാ​പ്തി​ നേ​ടാ​ൻ

ആ​ഴ്​​ച​പ്പ​തി​പ്പി​ൽ ക​ഴി​ഞ്ഞ ര​ണ്ടു ല​ക്ക​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി എ​ഴു​തി​യ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​വും വ​ർ​ത്ത​മാ​ന​വും ഭാ​വി​യും വി​ശ​ക​ല​നം ​ചെ​യ്യു​ന്ന ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​ണി​ത്. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ ഒ​രു ബ​ഹു​ജ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​യി മാ​റ​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ എ​ന്തു​ചെ​യ്യ​ണം, എ​ങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ മാ​റ​ണം എ​ന്നീ ചി​ന്ത​ക​ളാ​ണ്​ ഇൗ ​ല​ക്ക​ത്തി​ൽ പ​ങ്കു​വെ​​ക്കു​ന്ന​ത്. ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച വ​ർ​ഷ​മാ​ണ് 1857. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഈ​സ്റ്റ് ഇ​ന്ത്യ ക​മ്പ​നി​യു​ടെ ചൂ​ഷ​ണ​ത്തി​നും കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ അ​ധി​കാ​ര അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്ത​ലി​നും...

ആ​ഴ്​​ച​പ്പ​തി​പ്പി​ൽ ക​ഴി​ഞ്ഞ ര​ണ്ടു ല​ക്ക​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി എ​ഴു​തി​യ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​വും വ​ർ​ത്ത​മാ​ന​വും ഭാ​വി​യും വി​ശ​ക​ല​നം ​ചെ​യ്യു​ന്ന ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​ണി​ത്. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ ഒ​രു ബ​ഹു​ജ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​യി മാ​റ​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ എ​ന്തു​ചെ​യ്യ​ണം, എ​ങ്ങ​നെ​യൊ​ക്കെ മാ​റ​ണം എ​ന്നീ ചി​ന്ത​ക​ളാ​ണ്​ ഇൗ ​ല​ക്ക​ത്തി​ൽ പ​ങ്കു​വെ​​ക്കു​ന്ന​ത്. 

ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച വ​ർ​ഷ​മാ​ണ് 1857. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഈ​സ്റ്റ് ഇ​ന്ത്യ ക​മ്പ​നി​യു​ടെ ചൂ​ഷ​ണ​ത്തി​നും കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ അ​ധി​കാ​ര അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്ത​ലി​നും എ​തി​രെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ജ​നം സം​ഘ​ടി​ത സ​മ​ര പ്ര​തി​രോ​ധം ന​ട​ത്തിയ വ​ർ​ഷ​മാ​ണ്. അ​തു​പോ​ലെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ആ​ദ്യ​മാ​യി മൂ​ന്നു യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​ക​ൾ കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ലും ബോം​ബെ​യി​ലും മ​ദ്രാ​സി​ലും തു​ട​ങ്ങി​യ​ത് ആ ​വ​ർ​ഷ​മാ​ണ്. ഈ ​ര​ണ്ടു പ്ര​ധാ​ന നാ​ഴി​ക​ക്ക​ല്ലു​ക​ൾ ഇ​ന്ത്യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ സാ​മൂ​ഹി​ക ച​രി​ത്ര​ത്തെ മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ചു. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഈ​സ്റ്റ് ഇ​ന്ത്യ ക​മ്പ​നി​യെ പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ട് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ സ​ർ​ക്കാ​ർ 1860ൽ ​ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ഭ​ര​ണം നേ​രി​ട്ട് ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഒ​രു നി​യ​ത​മാ​യ ഗ​േ​വ​ണ​ൻ​സ്‌ നി​യ​മ​വാ​ഴ്ച​യും വ്യ​വ​സ്ഥ​യു​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന​ത് 1860 മു​ത​ലാ​ണ്. ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ പൊ​ലീ​സ് ആ​ക്ട് മു​ത​ൽ സൊ​സൈ​റ്റി ര​ജി​സ്ട്രേ​ഷ​ൻ ആ​ക്ട് വ​രെ പ​ല നി​യ​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും തു​ട​ക്കം 1860 മു​ത​ലാ​ണ്.

1860നു ​ശേ​ഷം കൂ​ടു​ത​ൽ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ല​ഭി​ച്ച​വ​ർ സാ​മൂ​ഹി​ക സം​ഘ​ട​ന​ക​ൾ നി​യ​മാ​നു​സൃ​ത​മാ​യി തു​ട​ങ്ങി. അ​ങ്ങ​നെ 1883ൽ ​ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സി​വി​ൽ സ​ർ​വി​സി​ൽ​നി​ന്ന് വി​ര​മി​ച്ച അ​ല​ൻ ഒ​ക്ടോ​വി​യോ ഹ്യൂം ​വി​ഭാ​വ​നം​ചെ​യ്ത ഒ​രു ദേ​ശീ​യ സി​വി​ൽ സം​ഘ​ട​ന​യാ​യാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് എ​ന്ന ആ​ശ​യ​ത്തി​​ന്റെ തു​ട​ക്കം. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പൊ​തു​താ​ൽ​പ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന ഒ​രു സം​ഘ​ട​ന എ​ന്ന ആ​ശ​യം അ​ദ്ദേ​ഹം ഒ​രു തു​റ​ന്ന ക​ത്തി​ലൂ​ടെ കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ലെ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളു​മാ​യി പ​ങ്കു​വെ​ച്ചാ​ണ് ആ​ശ​യം ആ​ദ്യ​മാ​യി പ്ര​ച​രി​പ്പി​ച്ച​ത്. യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സ​ർ​ക്കാ​റി​ന്റെ ആ​ശീ​ർ​വാ​ദ​ത്തോ​ടെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ല​ഭി​ച്ച​വ​രു​ടെ ഒ​രു സം​വാ​ദ പ്ലാ​റ്റ്ഫോ​മാ​യാ​ണ് അ​ത് വി​ഭാ​വ​നം​ചെ​യ്ത​ത്. അ​തി​ന് ആ​ദ്യ​മാ​യി ക്ഷ​ണി​ച്ച​ത് കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത, ബോം​ബെ, മ​ദ്രാ​സ് യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ബി​രു​ദ​മെ​ടു​ത്ത​വ​രെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

അ​തി​​ന്റെ പ​രി​മി​ത ഉ​ദ്ദേ​ശ്യം വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​മു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ​ക്ക് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജി​ൽ ത​ക്ക​താ​യ പ​ങ്ക്, അ​തു​പോ​ലെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സ​ർ​ക്കാ​റു​മാ​യി ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ പൊ​തു​താ​ൽ​പ​ര്യ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ൾ സം​വാ​ദം ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള തു​റ​ന്ന സാ​മൂ​ഹി​ക​വേ​ദി എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ന് ആ​ദ്യം ന​ൽ​കി​യ പേ​ര് ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ യൂ​നി​യ​ൻ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​​ന്റെ ആ​ദ്യ മീ​റ്റി​ങ് പു​ണെ​യി​ൽ 1885 മാ​ർ​ച്ചി​ൽ ന​ട​ത്താ​ൻ ഉ​ദ്ദേ​ശി​ച്ച​ത് കോ​ള​റ മ​ഹാ​മാ​രി​കൊ​ണ്ടു മാ​റ്റി​വെ​ക്കേ​ണ്ടി വ​ന്നു. പി​ന്നീ​ട് 1885 ഡി​സം​ബ​ർ 28-31 വ​രെ ന​ട​ന്ന സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തോ​ടെ​യാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ തു​ട​ക്കം. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ വി​വി​ധ ഭ​ര​ണ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് വ​ന്ന 72 പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളു​ടെ സ​മ്മേ​ള​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. അ​തി​ൽ ബ​ഹു​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും ബം​ഗാ​ൾ, ബോം​ബെ മേ​ഖ​ല​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ജാ​തി​വ​രേ​ണ്യ​രും പാ​ഴ്‌​സി​ക​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, അ​വി​ടെ​യും ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ ആ​ദ്യ പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ആ​യി ഡ​ബ്ല്യൂ.​സി. ബാ​ന​ർ​ജി​യെ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

മഹാത്മാഗാന്ധി, സുഭാഷ് ച​ന്ദ്രബോസ്, സർദാർ വല്ലഭ്ഭായ് പട്ടേൽ 

അ​ന്ന് മു​ത​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ ഡി.​എ​ൻ.​എ​യി​ലു​ള്ള ര​ണ്ടു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ പ്ര​ധാ​ന​മാ​ണ്. ഒ​ന്നാ​മ​ത്, അ​ത് ഒ​രു തു​റ​ന്ന സം​വാ​ദ സം​ഘ​ട​ന പ്ലാ​റ്റ്ഫോ​മാ​യാ​ണ് വി​ഭാ​വ​നം​ചെ​യ്ത​ത്. ര​ണ്ടാ​മ​ത്, വ്യ​ത്യ​സ്ത സാ​മൂ​ഹി​ക രാ​ഷ്ട്രീ​യ ധാ​ര​ക​ൾ ത​മ്മി​ൽ ജ​നാ​യ​ത്ത പ്ര​ക്രി​യ​യി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള അ​ഭി​പ്രാ​യ​സ​മ​ന്വ​യം. വി​വി​ധ രാ​ഷ്ട്രീ​യ സാ​മൂ​ഹി​ക കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ൾ ത​മ്മി​ലു​ള്ള സം​വാ​ദ​വും അ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളും അ​ഭി​പ്രാ​യ​വ്യ​ത്യാ​സ​ങ്ങ​ളും സ​മ​വാ​യ​വു​മെ​ല്ലാം ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ സം​ഘ​ട​ന ഡി.​എ​ൻ.​എ​യി​ലു​ണ്ട്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​കൂ​ടി​യാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് വി​വി​ധ​ത​രം വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ചാ​ര​ധാ​ര​ക​ളു​ടെ തു​റ​ന്ന സം​വാ​ദ​മാ​െ​ണ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്ന​ത്. ആ​ദ്യ​ത്തെ ഇ​രു​പ​ത് വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ൽ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജി​ലു​ള്ള ഒ​രു ഇ​ന്ത്യ​ൻ പൗ​ര താ​ൽ​പ​ര്യ അ​ഡ്വ​ക്ക​സി സാ​മൂ​ഹി​ക ശൃം​ഖ​ല മാ​ത്ര​മാ​യ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം എ​ന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ അ​ജ​ണ്ട​യാ​ക്കി മാ​റി​യ​പ്പോ​ൾ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ഭ​ര​ണം ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ശ​ത്രു​ത​യോ​ടെ സ​മീ​പി​ച്ചു.

സ്വ​രാ​ജ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​മാ​ണെ​ന്ന് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് മു​ത​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യസ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ ആ​ഹ്വാ​ന​മാ​യി മാ​റി. അ​തി​നെ കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ഭ​ര​ണം നേ​രി​ട്ട​ത്‌ വി​ഭ​ജി​ച്ചു ഭ​രി​ക്കു​ക എ​ന്ന കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ അ​ധി​കാ​ര ത​ന്ത്ര​ത്തി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ്. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് 1905ൽ ​ബം​ഗാ​ൾ വി​ഭ​ജി​ച്ച​ത്. അ​തി​നു​ശേ​ഷം ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഹി​ന്ദു​ക്ക​ളെ​യും മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ​യും വി​ഭ​ജി​ച്ച് ത​മ്മി​ല​ടി​പ്പി​ച്ചു ഭ​രി​ക്കു​ക എ​ന്ന, എ​ല്ലാ​യി​ട​ത്തും പ്രാ​വ​ർ​ത്തി​ക​മാ​ക്കി​യ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ന​യ​മാ​രം​ഭി​ച്ചു.

ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും ജാ​തി മ​ത ഭേ​ദ​മ​ന്യേ അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​കാ​വു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് എ​ന്ന തു​റ​ന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തെ ദു​ർ​ബ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​വാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​ങ്ങ​ൾ തു​ട​ങ്ങി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മു​ക്ത ഭാ​ര​തം എ​ന്ന​ത് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ആ​വ​ശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തെ ദു​ർ​ബ​ല​പ്പെ​ടു​ത്താ​നാ​ണ് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജ്‌ ഒ​ത്താ​ശ​യോ​ടെ 1906ൽ ​ധാ​ക്ക​യി​ൽ വെ​ച്ച് ഓ​ൾ ഇ​ന്ത്യ മു​സ്‍ലിം ലീ​ഗ് എ​ന്ന പാ​ർ​ട്ടി രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ച്ച​ത്. 1909ൽ ​മോ​ർ​ലി-​മി​ന്റോ പോ​ളി​സി​യി​ലൂ​ടെ മു​സ്‍ലിം​ക​ൾ​ക്ക് പ്ര​ത്യേ​ക ഇ​ല​​ക്ട​റേ​റ്റ് എ​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വം വ​ർ​ഗീ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തി​നു തു​ട​ക്ക​മി​ട്ട​ത്. അ​തേ​സ​മ​യം, ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ എ​ന്ന​തി​നെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. 1915ൽ ​ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ​യു​ടെ ഉ​ദ്ദേ​ശ്യ​വും ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ദു​ർ​ബ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ​യു​ടെ താ​ത്ത്വി​ക ആ​ചാ​ര്യ​നാ​യ സ​വ​ർ​ക്ക​റാ​ണ് ‘ഹി​ന്ദു​ത്വ’ എ​ന്ന ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ വം​ശ/​വ​ർ​ഗീ​യ ആ​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ ഉ​പ​ജ്ഞാ​താ​വ്. ഈ ​ച​രി​ത്രം പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ‘കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് മു​ക്ത ഭാ​ര​തം’ എ​ന്ന ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ അ​ജ​ണ്ട​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് അ​വ​ർ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ മ​ത​വ​ർ​ഗീ​യ​ത​യെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ച​ത്. സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വത്തി​ന്റെ​യും വ​ർ​ഗീ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ​യും അ​ജ​ണ്ട​യാ​യി​രു​ന്നു ‘കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്‌ മു​ക്ത ഇ​ന്ത്യ’ എ​ന്ന അ​ന്ന​ത്തെ​യും ഇ​ന്ന​ത്തെ​യും രാ​ഷ്ട്രീ​യ അ​ജ​ണ്ട.

1905 മു​ത​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ വി​വി​ധ ആ​ശ​യ​ധാ​ര​ക​ൾ ത​മ്മി​ലു​ള്ള അ​ഭി​പ്രാ​യ വ്യ​ത്യാ​സ​ങ്ങ​ളും കൂ​ടു​ത​ലാ​യി. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് 1909ൽ ​എം.​കെ. ഗാ​ന്ധി എ​ഴു​തി​യ ‘ഹി​ന്ദു​സ്വ​രാ​ജ്’ ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ആ​ദ്യ​മാ​യി ഒ​രു പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര വീ​ക്ഷ​ണം ന​ൽ​കു​ന്ന​ത്. ഇ​ന്ത്യ​ക്ക്‌ വെ​ളി​യി​ൽ സൗ​ത്ത് ആ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ൽ വി​വേ​ച​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രെ സാ​മൂ​ഹി​ക​നീ​തി​ക്കും തു​ല്യ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും​വേ​ണ്ടി നി​ര​ന്ത​ര സ​മ​രം ചെ​യ്ത ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ട് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സു​കാ​രി​ൽ​നി​ന്ന് വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ന് ഒ​രു കാ​ര​ണം അ​ദ്ദേ​ഹം അ​നീ​തി​യും വി​വേ​ച​ന​വും കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ഹിം​സ​യും ജ​യി​ൽ​വാ​സ​വു​മൊ​ക്കെ നേ​രി​ട്ട് അ​നു​ഭ​വി​ച്ച​തി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ളും ബോ​ധ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​ണ്.

ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യ അ​തേ വ​ർ​ഷ​മാ​ണ് ഗാ​ന്ധി​ജി ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് തി​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​ത്. ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​മു​ള്ള​വ​രു​ടെ വ​രേ​ണ്യ മേ​ൽ​ജാ​തി പു​രു​ഷ നെ​റ്റ് വ​ർ​ക്കാ​യ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ആ​ശ​യ കു​ഴ​മ​റി​ച്ചി​ലി​ലും സം​ഘ​ട​നാ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളി​ലും പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്താ​ണ് ഗാ​ന്ധി​ജി ഒ​രു പു​തി​യ ത​ല​മു​റമാ​റ്റ​ത്തി​ന്റെ അ​ട​യാ​ള​മാ​യി കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ സ​ജീ​വ​മാ​കു​ന്ന​ത്.​ അ​തു​വ​രെ​യു​ള്ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം പ്ര​ധാ​ന​മാ​യും ന​ഗ​ര​കേ​ന്ദ്രീ​കൃ​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. ഗാ​ന്ധി ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ തി​രി​കെ വ​ന്ന​തു മു​ത​ൽ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണ് പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. പ​ടി​ഞ്ഞാ​റേ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ലെ ഖേ​ഡ​യി​ലും പി​ന്നെ കി​ഴ​ക്കേ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ച​മ്പാ​ര​നി​ലും ഗാ​ന്ധി​ജി സ​മ​രം​ചെ​യ്ത​ത് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ക​ർ​ഷ​ക​രു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നാ​ണ്. അ​ത് ഇ​ന്ന​ത്തെ ക​ർ​ഷ​ക സ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ൽ ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യി പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്.

ഗാന്ധിയും നെഹ്‍റുവും

ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്രാ​യേ​ണ ദു​ർ​ബ​ല​മാ​യ സ​മ​യ​ത്ത് ഗാ​ന്ധി​ജി ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ സ​മ​ര​വും സാ​മൂ​ഹി​ക പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​വു​മൊ​രു​മി​പ്പി​ച്ചാ​ണ് പു​തി​യ ഒ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​ക്ക് തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ച​ത്. എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് നൂ​റു കൊ​ല്ലം മു​മ്പ് പ്രാ​യേ​ണ ദു​ർ​ബ​ല​മാ​യി​രു​ന്ന കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തെ ഗാ​ന്ധി​ജി ഉ​ത്തേ​ജി​പ്പി​ച്ചു ദേ​ശീ​യ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി മാ​റ്റി​യ​ത്?

നൂ​റു​കൊ​ല്ലം​മു​മ്പ് 1920ക​ളി​ൽ ഒ​രു മ​ഹാ​മാ​രി കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ സ​മീ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് മ​ഹാ​പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​യ​െ​ത​ന്ന​ത് ഇ​ന്ന് 2021ലും ​പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ജാ​തി-​മ​ത-​ഭാ​ഷ വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ളെ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ണ്ടു കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ഒ​രു ബ​ഹു​ജ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കി​യ​ത് ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ ആ​ശ​യ-​ആ​ദ​ർ​ശ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗം​കൊ​ണ്ടാ​ണ്.

ഒ​ന്നാ​മ​താ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം ചെ​യ്ത​ത് രാ​ഷ്ട്രീ​യ ആ​ശ​യ​ഭാ​ഷ​യി​ലെ വി​പ്ല​വ​മാ​ണ്. അ​തു​വ​രെ വ​രേ​ണ്യ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​മു​ള്ള​വ​ർ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ലൂ​ടെ സ്വാ​യ​ത്ത​മാ​ക്കി​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ൾ പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ച​തു​ത​ന്നെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് ഭാ​ഷ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ഗാ​ന്ധി​ജി അ​തി​നു ബ​ദ​ലാ​യി ഒ​രു പു​തി​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യും ഒ​രു പു​തി​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ഭാ​ഷ്യ ഭാ​ഷ​യു​മേ​കി എ​ന്ന​ത് കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ഭാ​ഷാ​പ​ര​വും ആ​ശ​യ​പ​ര​വു​മാ​യി ജ​നാ​യ​ത്ത​വ​ത്ക​രി​ച്ചു. അ​ദ്ദേ​ഹം ‘ഹി​ന്ദ് സ്വ​രാ​ജ്’ എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​മെ​ഴു​തി​യ​ത് മാ​തൃ​ഭാ​ഷ​യാ​യ ഗു​ജ​റാ​ത്തി​യി​ലാ​ണ് എ​ന്ന​ത് പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യെ മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ച് പു​തി​യ ദ​ർ​ശ​ന​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗ​വും പു​തി​യ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടും ആ​ശ​യ​ദാ​ർ​ഢ്യ​ത്തോ​ടു​ള്ള സാ​ക​ല്യത്തോ​ടു​ള്ള സാ​മൂ​ഹി​ക-​രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന ല​ക്ഷ്യ​വു​മാ​ണ് ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ മ​ഹാ​ത്മാ​വാ​ക്കി​യ​ത്.

അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ലോ​ക​വീ​ക്ഷ​ണം ‘സ​ർ​വോ​ദ​യ’ എ​ന്ന​ത് സാ​ക​ല്യ സാ​ർ​വ​ദേ​ശീ​യ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ട് ആ​യി​രു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് സ​ത്യ​ത്തോ​ടു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക പ്ര​യോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു സ​ത്യ​ഗ്ര​ഹം. അ​തേ​സ​മ​യ​ത്ത് സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​നും അ​ധി​കാ​ര അ​ഹ​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കുമെതി​രാ​യ ‘സം​ഘ​ർ​ഷ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം’ ‘സം​വാ​ദ​വും’ ന​ട​ത്തു​ക എ​ന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ രീ​തി​ശാ​സ്ത്രം ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടേ​താ​യി​രു​ന്നു.

രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം സാ​മൂ​ഹി​ക പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​മാ​ണ് എ​ന്ന ‘സം​ര​ച​ന’ അ​ഥ​വാ സാ​മൂ​ഹി​ക പു​ന​ർ​നി​ർ​മാ​ണം തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ​ത് സ​മൂ​ഹ​ത്തെ മാ​റ്റി​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തെ മാ​റ്റാ​നാ​കി​ല്ല എ​ന്ന കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​തി​ലെ​ല്ലാം അ​ദ്ദേ​ഹം അ​ഹിം​സ എ​ന്ന ആ​ശ​യ -ആ​ദ​ർ​ശ സ​മീ​പ​നം രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​ക്കി.

ഗാ​ന്ധി​ജി രാ​ഷ്ട്രീ​യ ആ​ശ​യ-​ആ​ദ​ർ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​പ്പം കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ സാ​മൂ​ഹി​ക ജ​നാ​യ​ത്ത​വ​ത്ക​ര​ണ​വും ന​ട​ത്തി. ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള​വ​രെ​യും വി​വി​ധ ജാ​തി-​മ​ത ധാ​ര​ക​ളി​ൽ ഉ​ള്ള​വ​രെ​യു​മൊ​ക്കെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ധാ​ര​യി​ൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. ഗാ​ന്ധി​ജി​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​വം പ​ദ​വി​ക​ൾ​ക്ക​പ്പു​റ​ത്തു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ ധാ​ർ​മി​ക നേ​തൃ​ത്വ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഖാ​ദി​യും സ​ത്യ​ഗ്ര​ഹ​വും സം​ര​ച​ന​യും അ​ഹിം​സ​യും അ​ദ്ദേ​ഹം രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ കൂ​ടെ വ​ള​ർ​ത്തി​യ രീ​തി​ശാ​സ്ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ ആ​ശ​യ-​ആ​ദ​ർ​ശ വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളും രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗ വ്യ​വ​ഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ഒ​രേ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു.

1920ക​ളി​ൽ ഗാ​ന്ധി കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തെ ജ​ന​കീ​യ ജ​നാ​യ​ത്ത പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​ക്കാ​നാ​ണ് ശ്ര​മി​ച്ച​ത്. ഒ​രേ​സ​മ​യം മു​സ്‍ലിം ലീ​ഗി​ന്റെ മ​ത രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​നും ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ​യു​ടെ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ ഹി​ന്ദു​ത്വ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​നും ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ൾ​കൊ​ണ്ടും ഭാ​ഷ​കൊ​ണ്ടും രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ൾ​കൊ​ണ്ടും ബ​ദ​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​വി​ഷ്‍ക​രി​ക്കാ​നാ​ണ് ഗാ​ന്ധി​ജി ശ്ര​മി​ച്ച​ത്.

ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യോ​ടൊ​പ്പം കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് കൃ​ത്യ​മാ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പൊ​തു​കാ​ര്യ ന​യം ച​ർ​ച്ച​യാ​യ​ത് 1929ൽ ​ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ നെ​ഹ്‌​റു കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റാ​യ​തോടു​കൂ​ടി​യാ​ണ്. നി​ര​വ​ധി ച​ർ​ച്ച​ക​ൾ​ക്കും സം​വാ​ദ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ശേ​ഷ​മാ​ണ് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് കൃ​ത്യ​മാ​യി സോ​ഷ്യ​ൽ ഡെ​മോ​ക്രാ​റ്റി​ക് പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ധാ​ര​യി​ലു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​യ​ത്. ര​ണ്ടു വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലെ ച​ർ​ച്ച​ക​ൾ​ക്കു ശേ​ഷ​മാ​ണ് 1931 ക​റാ​ച്ചി എ.​ഐ.​സി സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തി​ന്റെ പ്ര​മേ​യ​ത്തി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പൊ​തു​ന​യ കാ​ര്യ​ന​യ​ങ്ങ​ളും പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര നി​ല​പാ​ടു​ക​ളും കൃ​ത്യ​മാ​യി ആ​വി​ഷ്ക​രി​ച്ച​ത്. അ​തി​ൽ പൂ​ർ​ണ​സ്വ​രാ​ജ്, രാ​ഷ്ട്രീ​യ-​സാ​മ്പ​ത്തി​ക സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, ജ​നാ​യ​ത്ത ഭ​ര​ണം, തു​ല്യ മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ, തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ, പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ, സ​ർ​വ​ധ​ർ​മ സ​മ​ഭാ​വ​ന, മ​തേ​ത​ര​ത്വം, സാ​മൂ​ഹി​ക -സാ​മ്പ​ത്തി​ക നീ​തി​യെ​ല്ലാം പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ആ​ശ​യ-​ആ​ദ​ർ​ശ അ​ടി​ത്ത​റ ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ സാ​ക​ല്യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക ധാ​ർ​മി​ക​ത​യും നെ​ഹ്‌​റു​വി​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ആ​വി​ഷ്‍ക​രി​ച്ച രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര നി​ല​പാ​ടു​ക​ളു​മാ​ണ്. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ എ​ല്ലാ വി​ഭാ​ഗം ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ലും സാ​ധു​ത​യും സ്വീ​കാ​ര്യ​ത​യു​മു​ള്ള ബ​ഹു​ജ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​യ​ത്.

സം​ഘ്പ​രി​വാ​റി​നും അ​തി​​ന്റെ നേ​ര​ത്തേ​യു​ള്ള സം​ഘ​ട​നാ​രൂ​പ​മാ​യ ഹി​ന്ദു മ​ഹാ​സ​ഭ​ക്കും ബ​ദ​ലാ​യി സ​ർ​വ​മ​ത സ​മ​ഭാ​വ​ന​യെ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന സ​നാ​ത​ന ഹി​ന്ദു ആ​ശ​യ-​പ്ര​യോ​ഗ​ധാ​ര​യെ വ​ള​ർ​ത്തി. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക ധാ​ർ​മി​ക​ത പു​തി​യ​തെ​ന്ന​തി​ലു​പ​രി വി​വി​ധ മ​ത​ധാ​ർ​മി​ക ധാ​ര​ക​ളു​ടെ ആ​ധു​നി​ക രാ​ഷ്ട്രീ​യ പു​ന​രാ​ഖ്യാ​ന​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ഗാ​ന്ധി​ജി സാ​മ്പ്ര​ദാ​യി​ക മ​ത​സ്പ​ർ​ധ​ക​ളെ​യും വ​ർ​ഗീ​യ​ത​യെ​യും എ​തി​ർ​ത്ത​ത് മ​ത​വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളെ​യോ ദൈ​വ​വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളെ​യോ നി​രാ​ക​രി​ച്ച​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. മ​റി​ച്ച് ആ​ധു​നി​ക സോ​ഷ്യ​ൽ ലി​ബ​റ​ൽ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ളെ വി​വി​ധ മ​ത​ധാ​ർ​മി​ക ധാ​ര​ക​ളു​മാ​യി കൂ​ട്ടി​യി​ണ​ക്കി ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള ഒ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യ ധാ​ർ​മി​ക വ്യ​വ​ഹാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത ധാ​ർ​മി​ക​ത​യു​ടെ ഭാ​ഷ​യും ആ​ശ​യ​സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളും പാ​ശ്ചാ​ത്യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളെ മ​റി​ക​ട​ക്കു​ന്ന ബ​ദ​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​യ​ത് അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​കൂ​ടി​യാ​ണ് ദൈ​വ-​മ​ത നി​രാ​സ യൂ​റോ​പ്യ​ൻ ആ​ശ​യ​മാ​യ ക​മ്യൂ​ണി​സ​ത്തി​നും അ​തി​​ന്റെ ലെ​നി​നി​സ്റ്റ് കേ​ന്ദ്രീ​കൃ​ത രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​നും ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യെ മ​റി​ക​ട​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ദേ​ശീ​യ വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ വേ​രു​റ​പ്പി​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ക്കാ​ഞ്ഞ​ത്.

സ്വ​ത​ന്ത്ര ഭാ​ര​ത​ത്തി​ന്റെ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ലും ച​ർ​ച്ച​ക​ളി​ലും പ്ര​ധാ​ന​മാ​യ സ്വാ​ധീ​ന​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന് ഐ.​ഐ.​സി.​സി​യു​ടെ ക​റാ​ച്ചി പ്ര​മേ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും മൗ​ലി​ക അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളും ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ ലി​ബ​റ​ൽ സാ​മൂ​ഹി​ക ജ​നാ​യ​ത്ത പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര നി​ല​പാ​ടു​ക​ളു​ടെ പു​ന​രാ​ഖ്യാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നോ​ട് അ​ന്ന് യോ​ജി​പ്പി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രാ​യി​രു​ന്നു സം​ഘ്പ​രി​വാ​റും അ​ന്ന​ത്തെ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാ​രും. ഇ​പ്പോ​ഴും സം​ഘ്പ​രി​വാ​ർ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​യാ​യ ബി.​ജെ.​പി സ​ർ​ക്കാ​ർ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ​മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളും നി​ര​ന്ത​രം തു​ര​ങ്കം​വെ​ക്കു​ന്ന​ത് അ​തു​കൊ​ണ്ടു​കൂ​ടി​യാ​ണ്.

സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യാ​ന​ന്ത​ര ഭാ​ര​ത​ത്തി​ൽ കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ ഭ​ര​ണ​ത്തി​നെ​തി​രെ പോ​രാ​ടി​യ ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ഒ​രു ഭ​ര​ണ​പാ​ർ​ട്ടി​യാ​യി മാ​റി. ഇ​തി​ൽ ആ​ദ്യം സം​ഭ​വി​ച്ച മാ​റ്റം ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ രാ​ഷ്ട്ര​പി​താ​വാ​ക്കി വി​ഗ്ര​ഹ​വ​ത്ക​രി​ച്ച് ക​റ​ൻ​സി നോ​ട്ടു​ക​ളി​ലും സ​ർ​ക്കാ​ർ ഓ​ഫി​സു​ക​ളി​ൽ ഫോ​ട്ടോ​യു​മു​ള്ള അ​ധി​കാ​ര സിം​ബോ​ളി​സ​ത്തി​ൽ ആ​വാ​ഹി​ച്ചി​രു​ത്തി എ​ന്ന​താ​ണ്.

ഭ​ര​ണ​പാ​ർ​ട്ടി​യാ​യി മാ​റി​യ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ അ​തി​ന് രാ​ഷ്ട്രീ​യ ധാ​ർ​മി​ക ദി​ശാ​ബോ​ധം ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യെ അ​രി​കു​വ​ത്ക​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ഉ​ണ്ടാ​യ​ത്. ഗാ​ന്ധി​സം ഇ​ല്ലാ​ത്ത ഗാ​ന്ധി​യെ ഭ​ര​ണ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ആ​സ്ഥാ​ന ബിം​ബ​മാ​ക്കി​യ​തോ​ടെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ​നി​ന്ന് ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ധാ​ർ​മി​ക​ത​യെ ത​ള്ളി​മാ​റ്റു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്.

അ​ത് പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​നെ​ന്ന​വ​ണ്ണം ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ സാ​മൂ​ഹി​ക സം​ഘ​ട​ന​ക​ളെ ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​വും കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ഭ​ര​ണ​പാ​ർ​ട്ടി​യും അ​ധി​കാ​ര-​ര​ക്ഷാ​ക​ർ​തൃ ഗു​ണ​ഭോ​ക്തൃ സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​ക്കി പ​തി​യെ നി​ർ​വീ​ര്യ​മാ​ക്കി. ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ സി​ം​ബോ​ളി​സ​ത്തെ എ​ടു​ത്തു ഗാ​ന്ധി​മാ​ർ​ഗ​ത്തെ വെ​ടി​ഞ്ഞ​ത് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് സം​ഭ​വി​ച്ച ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ വെ​ല്ലു​വി​ളി, അ​തി​നു നൂ​റു വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മു​മ്പ് കി​ട്ടി​യ ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക ധാ​ർ​മി​ക​ത ക്ര​മേ​ണ ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടു​വ​ന്ന​താ​ണ്. ഇ​ന്നും ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നേ​രി​ടു​ന്ന ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ വെ​ല്ലു​വി​ളി അ​തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക ധാ​ർ​മി​ക​ത (political ethics)യു​ടെ ദൃ​ഢ​ത ഇ​ല്ലാ​യ്മ​യാ​ണ്.

കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​​ന്റെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര നി​ല​പാ​ടു​ക​ളും ജ​നാ​യ​ത്ത സം​ഘ​ട​നാ സം​വി​ധാ​ന​വും നി​ല​നി​ർ​ത്താ​ൻ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ഒ​ന്നാം ത​ല​മു​റ​യി​ലു​ള്ള നേ​താ​ക്ക​ൾ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചു. അ​തി​ന് ഒ​രു കാ​ര​ണം അ​വ​ർ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ ചേ​ർ​ന്ന​ത് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മെ​ന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര ബോ​ധ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ്. അ​വ​രി​ൽ ഒ​രു​പാ​ടു പേ​ർ ജ​യി​ൽ​വാ​സ​വും ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​​ന്റെ മ​ർ​ദ​ന​വും ഏ​റ്റ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു.

അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ നെ​ഹ്റു​വി​ന്റെ കാ​ല​ത്തും ലാ​ൽ ബ​ഹ​ദൂ​ർ ശാ​സ്ത്രി​യു​ടെ കാ​ല​ത്തും കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര അ​ടി​ത്ത​റ​യു​ള്ള ജ​നാ​യ​ത്ത, ബ​ഹു​ജ​ന സം​ഘ​ട​ന​യാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, 1960ക​ളു​ടെ അ​വ​സാ​ന​ത്തോ​ടെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ ചേ​രി​തി​രി​വും ഗ്രൂ​പ് രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും സ​ജീ​വ​മാ​യി.

കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ ഗാ​ന്ധി -നെ​ഹ്‌​റു കാ​ല​ത്തു​ള്ള ചേ​രി​തി​രി​വു​ക​ൾ ആ​ശ​യ​പ​ര​മാ​യ സം​വാ​ദ സ​ഹ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ജ​വ​ഹ​ർ​ലാ​ൽ നെ​ഹ്‌​റു​വും വ​ല്ല​ഭ്ഭാ​യ് പ​ട്ടേ​ലും രാ​ജേ​ന്ദ്ര പ്ര​സാ​ദും വി​വി​ധ ആ​ശ​യ​ധാ​ര​ക​ളി​ലു​ള്ള​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, അ​വ​ർ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നു​ള്ളി​ലെ സം​വാ​ദ-​സ​മ​വാ​യ സ​ഹ​ക​ര​ണ രാ​ഷ്ട്രീ​യ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ൽ വ​ള​ർ​ന്ന നേ​താ​ക്ക​ളാ​യി​രു​ന്നു.

ഇന്ദിര ഗാന്ധി 14 ബാങ്കുകൾ ദേശസാത്കരിച്ച വാർത്ത ‘ടൈംസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ’യിൽ  

1960ക​ളു​ടെ അ​വ​സാ​ന​ത്തോ​ടെ​യു​ള്ള ചേ​രി​തി​രി​വു​ക​ൾ അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ താ​ൽ​പ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ലു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. ഐ​ഡി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽനി​ന്ന് അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള മാ​റ്റ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.​ അ​തി​നു​ശേ​ഷം എ​ഴു​പ​തു​ക​ളി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പൂ​ർ​ണ​മാ​യ അ​ധി​കാ​ര ഭ​ര​ണ​പാ​ർ​ട്ടി​യാ​യി മാ​റി. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ഒ​രു കേ​ന്ദ്രീ​കൃ​ത അ​ധി​കാ​ര പാ​ർ​ട്ടി സം​വി​ധാ​ന​മാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ അ​ത് ശി​ഥി​ല​മാ​കു​മെ​ന്ന ധാ​ര​ണ​യി​ലാ​ണ് ഹൈ​ക​മാ​ൻ​ഡ് എ​ന്ന സം​ഘ​ട​ന മാ​റ്റ​മു​ണ്ടാ​യ​ത്. ഇ​ന്ദി​ര​ ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ കാ​ല​ത്ത് പി.​എ​ൻ. ഹ​സ്‌​ക​ർ കൊ​ടു​ത്ത ഉ​പ​ദേ​ശ​ത്തി​ലാ​ണ് കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ ഇ​പ്പോ​ഴു​മു​ള്ള അ​ധി​കാ​ര കേ​ന്ദ്രീ​കൃ​ത നേ​തൃ​ത്വം എ​ന്ന ആ​ശ​യം ന​ട​പ്പാ​ക്കി​യ​ത്.

അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യോ​ടെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളു​മാ​യി ബ​ന്ധം​പോ​ലും പോ​യി. ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ സാ​മൂ​ഹി​ക സം​ഘ​ട​ന​ക​ൾ അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യെ എ​തി​ർ​ത്തു. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ലെ മൗ​ലി​ക അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഹ​നി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യും നെ​ഹ്റു​വി​യ​ൻ ലി​ബ​റ​ൽ ജ​നാ​യ​ത്ത​വും അ​തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സം​ഘ​ട​ന സം​വി​ധാ​ന​വും മാ​റി. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലും കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​വും അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്ക് മു​മ്പും പി​മ്പും എ​ന്ന് വേ​ർ​തി​രി​ക്കാ​നാ​കും.

ഇ​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ കാ​ണു​ന്ന അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ വ്യ​വ​ഹാ​ര​വും അ​തു​പോ​ലെ ക​ക്ഷി​രാ​ഷ്ട്രീ​യ സം​സ്കാ​ര​വും 1977നും 82​നും ഇ​ട​ക്കു​ള്ള അ​ഞ്ചു വ​ർ​ഷ​ത്തി​ൽ രൂ​പ​പ്പെ​ട്ടു​വ​ന്ന​താ​ണ്. അ​തി​നു​ശേ​ഷം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മെ​ന്ന​ത് അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മെ​ന്ന​ത് മാ​ത്ര​മാ​യി. അ​ധി​കാ​രം ഐ​ഡി​യോ​ള​ജി​യാ​യി മാ​റി. മ​റ്റു പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര നി​ല​പാ​ടു​ക​ൾ ഭാ​ഷാ​വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​പ്പു​റം പോ​യി​ല്ല. ഈ ​കാ​ല​ത്താ​ണ് ര​ജ​നി കോ​ത്താ​രി വി​വ​രി​ച്ച കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സി​സ്റ്റ​ത്തി​ന്റെ അ​ന്ത്യം തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്.

കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി മാ​ത്ര​മ​ല്ല മാ​റി​യ​ത്. പ​ഴ​യ ജ​ന​സം​ഘി​ന് പു​ന​രാ​ഖ്യാ​നം ന​ൽ​കി പു​തു​ക്കി ബി.​ജെ.​പി​യാ​യി പു​ന​ര​വ​ത​രി​ച്ചു. ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ പ​ഴ​യ ലൈ​ൻ മാ​റ്റി അ​ധി​കാ​ര-​രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളാ​യി പ​രി​ണ​മി​ച്ചു. അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ ഭ​ര​ണം പി​ടി​ക്കു​ക എ​ന്ന​ത് പ​ര​മ​മാ​യ ല​ക്ഷ്യ​മാ​യി. അ​തി​നാ​യി നീ​ക്കു​പോ​ക്ക് രാ​ഷ്ട്രീ​യം പ്ര​ധാ​ന​മാ​യ​പ്പോ​ൾ ഐ​ഡി​യോ​ള​ജി അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ യു​ക്തി​ക്ക് വ​ഴി​മാ​റി.

അ​തു​പോ​ലെ ഐ​ഡി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് (ideological politics) സ്വ​ത്വ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ വ്യ​വ​ഹാ​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് (identity politics) മാ​റി​യ​ത് 1980ക​ളി​ലാ​ണ്. പ​ഴ​യ രാം ​മ​നോ​ഹ​ർ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റു​ക​ൾ അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ ജാ​തി വോ​ട്ടു​ക​ൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ ജാ​തി​സ​മ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​ധി​കാ​ര വ​ക്താ​ക്ക​ളാ​യി മാ​റി. ആ ​മാ​റ്റം പ​ല​ത​ര​ത്തി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ എ​ല്ലാ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളെ​യും വോ​ട്ടു​നോ​ക്കി സം​ഘ​ട​നാ​യ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ക്കി മാ​റ്റി. രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള എ​ൻ​ട്രി​പോ​യ​ന്റ് മാ​ത്ര​മാ​യ​പ്പോ​ൾ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ സാ​മൂ​ഹി​ക ശാ​സ്ത്ര​മാ​കെ മാ​റി. രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളി​ൽ പ​ദ​വി​ക​ൾ​ക്ക് പ്രാ​ധാ​ന്യ​മേ​കി​യ​ത് അ​ത് സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്താ​ൻ മാ​ത്ര​മു​ള്ള ച​വി​ട്ടു​പ​ടി​ക​ളാ​യ​തു കൊ​ണ്ടാ​ണ്. രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ ഒ​രു​പാ​ടു​പേ​ർ ചേ​ർ​ന്ന​ത് അ​ത് അ​ധി​കാ​ര ക​രി​യ​ർ സാ​ധ്യ​ത​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള ഒ​രു പെ​രു​വ​ഴി​യാ​യ​തു മു​ത​ലാ​ണ്. എ​ങ്ങ​നെ​യും അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലെ​ത്തു​ക എ​ന്ന താ​ൽ​പ​ര്യ കൂ​ട്ട​യോ​ട്ട​ത്തി​ലെ ട്രാ​ക്കു​ക​ളാ​യി ഗ്രൂ​പ് രാ​ഷ്ട്രീ​യം.

സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​ധി​കാ​രം പി​ടി​ക്കാ​ൻ ആ​രു​മാ​യും എ​ങ്ങ​നെ​യും അ​വ​സ​ര​വാ​ദ നി​ല​പാ​ട് എ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത് ‘ചാ​ണ​ക്യ’​ത​ന്ത്ര​മെ​ന്ന് മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ വാ​ഴ്ത്തി​പ്പാ​ടി. ടെ​ലി​വി​ഷ​ന്റെ ആ​വി​ർ​ഭാ​വ​ത്തോ​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യം ടെ​ലി​ജ​നി​ക് അ​ധി​കാ​ര​വ്യ​വ​ഹാ​ര​മാ​യി. ടെ​ലി​വി​ഷ​നി​ൽ ന​ല്ല​തു​പോ​ലെ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സു​ന്ദ​ര​ൻ​മാ​രും സു​ന്ദ​രി​മാ​രും ജ​ന​പ്രി​യ​രാ​യി. 1980ക​ളു​ടെ അ​വ​സാ​ന​ത്തോ​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. 1992നു ​ശേ​ഷ​മു​ള്ള നി​യോ ലി​ബ​റ​ൽ കാ​ല​ത്താ​ണ് രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ​ക്കും കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് ക​മ്പ​നി​ക​ൾ വ​ലി​യ തോ​തി​ൽ സം​ഭാ​വ​ന​ക​ൾ ന​ൽ​കി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ഫ​ണ്ടു​ക​ൾ മു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് താ​ഴോ​ട്ടു വ​രാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തോ​ടെ അ​ധി​കാ​ര​വും മു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് താ​ഴോ​ട്ട് വീ​തം​​വെ​ക്കു​ന്ന ഒ​ന്നാ​യി. അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് സം​ഭാ​വ​ന​ക​ൾ അ​വി​ഭാ​ജ്യ ഘ​ട​ക​മാ​യ​തോ​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളി​ൽ കേ​ന്ദ്രീ​കൃ​ത കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് മാ​നേ​ജ്മെന്റ് സം​വി​ധാ​ന​മു​ണ്ടാ​യി.

രാ​ഷ്ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ രാ​ഷ്ട്രീ​യ സം​രം​ഭ​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റി (political enterprise). അ​ങ്ങ​നെ​യു​ള്ള അ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ ഫ​ണ്ട് മാ​നേ​ജ​ർ​മാ​രും ടെ​ലി​ജ​നി​ക് പ്ര​ചാ​ര​ക​രു​മാ​ണ് അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ ആ​ൾ​രൂ​പ​ങ്ങ​ളാ​യ​ത്. ഫ​ണ്ടും മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളും കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് ഒ​ത്താ​ശ​യോ​ടെ മാ​നേ​ജ് ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​ർ​ക്ക് പ്രാ​മു​ഖ്യം ല​ഭി​ച്ചു. അ​തോ​ടൊ​പ്പം അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത​ല​ത്തി​ലു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് യ​ന്ത്ര​സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗം​മാ​ത്ര​മാ​യി ചു​രു​ങ്ങി. പ​ഞ്ചാ​യ​ത്തീ​രാ​ജ്‌ സം​വി​ധാ​നം വ​ന്ന​തോ​ടെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത​ല​ത്തി​ലു​ള്ള​വ​ർ​ക്കു​ള്ള അ​ധി​കാ​രം ഇ​ൻ​സെന്റിവാ​യി മാ​റി. ഇ​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ സ്വ​ത്വ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും (identity politics) ഗു​ണ​ഭോ​ക്തൃ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും (incentive politics) കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യം ഇ​ല​ക്ഷ​ൻ മാ​നേ​ജ്മെന്റായി പ​രി​ണ​മി​ച്ചു. അ​തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളും സ​മൂ​ഹ​മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളും പ​ര​സ്യ പ്ര​ചാ​ര​ണ മാ​ർ​ക്ക​റ്റി​ങ് സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി മാ​റി. ഈ ​മാ​റ്റ​ങ്ങ​ളെ പെ​ട്ടെ​ന്ന് സം​ഘ​ട​ന സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​ലാ​വേ​ശി​പ്പി​ച്ചു വി​ജ​യി​ച്ച​താ​ണ് മോ​ദി മോ​ഡ​ൽ.

രാജീവ് ഗാന്ധി പ്രധാനമന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുന്നു

ഈ ​സാ​മൂ​ഹി​ക-​രാ​ഷ്ട്രീ​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ൽ വേ​ണം കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന്റെ ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് വി​ഭാ​വ​നം ചെ​യ്യു​വാ​ൻ. നൂ​റു​കൊ​ല്ലം മു​മ്പ് ഗാ​ന്ധി​ജി കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ സ​ജീ​വ​മാ​കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി ഇ​തി​ലും​ ദു​ർ​ബ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്ന് ‘കോ​ൺ​​ഗ്ര​സ് മു​ക്ത’ ഇ​ന്ത്യ സാ​മ്രാ​ജ്യത്വ ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ​യും വ​ർ​ഗീ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ​യും ആ​വ​ശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ന്നും തി​ക​ച്ചും വ്യ​ത്യ​സ്ത സാ​മൂ​ഹി​ക-​രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് നേ​രി​ടു​ന്ന വെ​ല്ലു​വി​ളി അ​തി​നു ദേ​ശീ​യ​ത​ല​ത്തി​ൽ ഒ​രു പു​തി​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക ധാ​ർ​മി​ക​ത​യും നെ​ഹ്റു​വി​യ​ൻ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര ദൃ​ഢ​ത​യും അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത​ലം തൊ​ട്ടു​ള്ള ജ​നാ​യ​ത്ത​വ​ത്ക​ര​ണ​വു​മാ​ണ്.

ഒ​രു അ​ധി​കാ​ര ഭ​ര​ണ പാ​ർ​ട്ടി എ​ന്ന​തി​ലു​പ​രി കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് വീ​ണ്ടും ഒ​രു ദേ​ശീ​യ ജ​നാ​യ​ത്ത ബ​ഹു​ജ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​ക​ണം. സ​മൂ​ഹം മാ​റി​യെ​ങ്കി​ലേ രാ​ഷ്ട്രീ​യം മാ​റു​ക​യു​ള്ളൂ. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ വ​ർ​ഗീ​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ വി​വേ​ച​ന അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന് ബ​ദ​ലു​ണ്ടാ​ക​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ൽ നി​ര​ന്ത​രം ഇ​ട​പെ​ടു​ന്ന ഒ​രു സാ​മൂ​ഹി​ക രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​യി മാ​റ​ണം. മാ​റി​യ വി​വ​ര-​സാ​ങ്കേ​തി​ക മാ​ധ്യ​മ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ൽ​പോ​ലും ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​നം വി​വി​ധ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള സാ​മൂ​ഹി​ക രാ​ഷ്ട്രീ​യ വി​ശ്വാ​സ്യ​ത നേ​ടു​ക എ​ന്ന​താ​ണ്.

ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ വെ​റും വോ​ട്ടു​നോ​ക്കി തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​യ​ന്ത്രം എ​ന്ന​തി​ൽ ഉ​പ​രി​യു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ സാ​മൂ​ഹി​ക ഭാ​വ​ന​യും ദ​ർ​ശ​ന​വു​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലേ അ​ത് സാ​ധി​ക്കു​ക​യു​ള്ളൂ. എ​ന്തി​ന് പു​തി​യ ആ​ളു​ക​ൾ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ ചേ​ര​ണ​മെ​ന്ന് ആ​ർ​ജ​വ​ത്തോ​ടെ പ​റ​യാ​നു​ള്ള രാ​ഷ്ട്രീ​യ-​സാ​മൂ​ഹി​ക കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ൾ വേ​ണം. അ​തു​മാ​ത്ര​മ​ല്ല, സാ​ധാ​ര​ണ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യെ​യും നേ​താ​ക്ക​ളെ​യും കു​റി​ച്ചു​ള്ള സി​നി​ക്ക​ൽ അ​വ​ജ്ഞ മാ​റ്റാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​ന്ന​ത് അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത​ല​ത്തി​ൽ സാ​മൂ​ഹി​ക പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​വും യോ​ജി​പ്പി​ച്ചു​ള്ള പോ​സി​റ്റി​വ് പൊ​ളി​റ്റി​ക്സി​ലൂ​ടെ​യേ സാ​ധി​ക്കു​ക​യു​ള്ളൂ.

കോ​ൺ​​ഗ്ര​സ് കേ​ര​ള​ത്തി​ലും മ​റ്റു സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും നേ​രി​ടു​ന്ന വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക​ൾ സ​മാ​ന​മാ​ണ്. അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത​ല​ത്തി​ൽ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നു മു​മ്പു​ള്ള പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന് അ​പ്പു​റം പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​മി​ല്ല. പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ ആ​ളു​ക​ൾ ചേ​രു​ന്ന​തി​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന ഇ​ൻ​സെ​ന്റി​വ് സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന്റെ​യും ഭ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ​യും ഗു​ണ​ഭോ​ക്താ​വാ​കു​ക എ​ന്ന​തു​മാ​ത്ര​മാ​യി. അ​തി​നു​ള്ള ട്രാ​ക്ക് മാ​ത്ര​മാ​യി ഗ്രൂ​പ് പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം. പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ ഫ​ണ്ട് മാ​നേ​ജ​ർ​മാ​രും മാ​ധ്യ​മ​വ​ക്താ​ക്ക​ളും പ്ര​ധാ​ന നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ ആ​ശ്രി​ത​രും പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി. വി​വി​ധ സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ സം​ഘ​ട​ന സം​വി​ധാ​നം ക്ഷ​യി​ച്ച് വി​വി​ധ നേ​താ​ക്ക​ളു​ടെ നെ​റ്റ് വ​ർ​ക് മാ​ത്ര​മാ​യി.

ഈ ​അ​വ​സ്ഥ​ക്ക് മാ​റ്റം വ​രാ​ൻ മു​ക​ളി​ൽ തൊ​ട്ട് അ​ടി​വ​രെ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​ക​ണം. ഭ​ര​ണ-​അ​ധി​കാ​ര അ​വ​സ​ര​വാ​ദ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന് അ​പ്പു​റം പു​തി​യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത​യും ഉ​റ​ച്ച പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര നി​ല​പാ​ടു​ക​ളും വേ​ണം. ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ അ​ടു​ത്ത മു​പ്പ​തു​കൊ​ല്ലം എ​ന്തു​ത​രം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​ണ് എ​ന്ന​തി​നെ കു​റി​ച്ച് കൃ​ത്യ​മാ​യി വി​ശ​ക​ല​ന​വും കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ളും വേ​ണം. അ​തി​നു​വേ​ണ്ട​ത് ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ജ​നാ​യ​ത്ത​വ​ത്ക​ര​ണ​മാ​ണ്. നൂ​റു​ശ​ത​മാ​നം മ​തേ​ത​ര ജ​നാ​യ​ത്ത പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​ക​ണം. അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന് അ​പ്പു​റ​ത്ത് ചി​ന്തി​ക്കു​ക​യും പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​വ​രെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ൽ എ​ല്ലാ​ത​ല​ത്തി​ലും കൊ​ണ്ടു​വ​ര​ണം.

കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് എ​ല്ലാ​യി​ട​ത്തും പ​ല​ത​ര​മാ​യാ​ൽ, പ​ല​ത​രം അ​വ​സ​ര​വാ​ദ അ​ധി​കാ​ര രാ​ഷ്ട്രീ​യ​മാ​യാ​ൽ പാ​ർ​ട്ടി വീ​ണ്ടും ദു​ർ​ബ​ല​മാ​കും. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ എ​ല്ലാ ജാ​തി-​മ​ത-​ഭാ​ഷ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ജ​ന​വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും വി​ശ്വാ​സ്യ​ത വീ​െ​ണ്ട​ടു​ത്താ​ൽ മാ​ത്ര​മേ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ഭാ​വി​യു​ള്ളൂ.

ഒ​രു വ​ശ​ത്തു കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ​നി​ന്ന് പി​രി​ഞ്ഞു​പോ​യ തൃ​ണ​മൂ​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്, വൈ.​എ​സ്‌.​ആ​ർ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്, എ​ൻ.​സി.​പി എ​ന്നി​വ​രെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​​ന്റെ​യോ മു​ന്ന​ണി​യു​ടെ​യോ ഭാ​ഗ​മാ​ക്കു​ക. മ​റു​ഭാ​ഗ​ത്ത് കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് മു​പ്പ​തു​കൊ​ല്ലം മു​ന്നി​ൽ​ക്ക​ണ്ട് സാ​ക​ല്യ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക ദ​ർ​ശ​ന​മു​ണ്ടാ​കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. 21ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ നൈ​തി​ക​ത രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ൽ എ​ല്ലാ​ത​ല​ത്തി​ലും വീ​െ​ണ്ട​ടു​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. ഖ​ദ​ർ ധ​രി​ക്കു​ക, ഗാ​ന്ധി​ജ​യ​ന്തി ആ​ഘോ​ഷി​ക്കു​ക, ഗാ​ന്ധി​സൂ​ക്ത​ങ്ങ​ൾ ഉ​രു​വി​ടു​ക എ​ന്ന ടോ​ക്ക​ണി​സ​ത്തി​ന് അ​പ്പു​റം ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​നൈ​തി​ക​ത അ​നു​ദി​ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നാ​ൽ മാ​ത്ര​മേ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ഒ​രേ​സ​മ​യം സാ​മൂ​ഹി​ക പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​വു​മാ​കാ​ൻ ക​ഴി​യൂ. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് സ​മ​യ​ത്തു ക​തി​രി​ൽ​കൊ​ണ്ട് വ​ളംെ​വ​ച്ചാ​ൽ മാ​ത്രം കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് തെ​ര

​െ​ഞ്ഞ​ടു​പ്പി​ൽ ജ​യി​ക്കി​ല്ല. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ ഒ​രു തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് യ​ന്ത്ര​മാ​യി മാ​ത്രം ക​ണ്ടാ​ൽ അ​തി​നു സാ​ധാ​ര​ണ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ശ്വാ​സ്യ​ത തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ക്കാ​നാ​കി​ല്ല. നേ​താ​ക്ക​ളെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നു മു​മ്പോ പി​മ്പോ മാ​റ്റി​യ​തു​കൊ​ണ്ടോ കോ​സ് മെ​റ്റി​ക് മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​കൊ​ണ്ടോ വ​ലി​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ണ്ടാ​കി​ല്ല.

പി.വി. നരസിംഹ റാവു, മൻമോഹൻ സിങ് തുടങ്ങിയവർ 1991ലെ സാമ്പത്തിക പരിഷ്കണ കാലത്ത്

ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ എ​ല്ലാ​യി​ട​ത്തും അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത​ല​ത്തി​ൽ ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ർ ചേ​ർ​ന്നെ​ങ്കി​ലേ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് അ​ടി​ത്ത​ട്ടി​ൽ സ​ജീ​വ​മാ​കു​ക​യു​ള്ളൂ. അ​ടി​ത്ത​ട്ടി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രെ കൂ​ടെ​നി​ർ​ത്തി നേ​തൃ​ഗു​ണ​മു​ള്ള​വ​ർ​ക്ക് സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​യി നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലേ​ക്ക് വ​ള​രാ​നു​ള്ള സാ​ഹ​ച​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യാ​ലേ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സ്ഥാ​നം വ​ള​രു​ക​യു​ള്ളൂ. കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ത​ല​മു​റ​മാ​റ്റം വ​രേ​ണ്ട​ത് ആ​ശ​യ-​ആ​ദ​ർ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ണ്ടെ​ടു​പ്പി​ലൂ​ടെ​യും അ​തു​പോ​ലെ ജ​നാ​യ​ത്ത​വ​ത്ക​ര​ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​മാ​ണ്. കൂ​ട്ടാ​യ നേ​തൃ​ത്വ​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ സ​ത്യ​സ​ന്ധ​ത​യും വേ​ണം. നേ​തൃ​ത്വ​ത്തിലു​ള്ള​വ​ർ​ക്ക് പാ​ർ​ട്ടി​ക്കു​ള്ളി​ലും വെ​ളി​യി​ലും അ​ക്കൗ​ണ്ട​ബി​ലി​റ്റി വേ​ണം. ഇ​ന്ത്യ 2050ൽ ​എ​ന്താ​യി​രി​ക്കും, എ​ന്താ​യി​രി​ക്ക​ണം എ​ന്ന സാ​ക​ല്യ​ദ​ർ​ശ​ന​വും കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടു​ക​ളും രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ൽ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന് അ​ഞ്ചു​കൊ​ല്ലം ക​ഠി​ന പ​രി​ശ്ര​മം​ചെ​യ്ത് പ​ത്തു ല​ക്ഷം പു​തി​യ പൗ​ര​ന്മാ​രെ, യു​വാ​ക്ക​ളെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ന് ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ വീ​ണ്ടും ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ സ​മൂ​ഹ​ത്തെ​യും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തെ​യും മാ​റ്റാ​ൻ പ്രാ​പ്തി​യു​ള്ള ബ​ഹു​ജ​ന പ്ര​സ്ഥാ​ന​മാ​കും.

Tags:    
News Summary - History and crisis of Indian National Congress

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.