അറബ്​ വസന്തത്തിന്‍റെ പത്താണ്ട്​: വ​​റ്റാ​​ത്ത ചോ​​ര​​പ്പു​​ഴ​​ക​​ൾ

നി​​ർ​​ദ​​യ​​മാ​​യ ഭ​​ര​​ണ​​സം​​വി​​ധാ​​ന​​ങ്ങ​​ളോ​​ട്​ ക​​ല​​ഹി​​ച്ച്​ മു​​ഹ​​മ്മ​​ദ്​ ബു​​അ​​സീ​​സി എ​​ന്ന തു​​നീ​​ഷ്യ​​ക്കാ​​ര​​ൻ ത​െ​​ൻ​​റ ശ​​രീ​​ര​​ത്തി​​ൽ കൊ​​ളു​​ത്തി​​യ തീ​​യി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ പ​​ട​​ർ​​ന്ന അ​​റ​​ബ്​ വ​​സ​​ന്ത​​ത്തി​​ന്​ പ​​തി​​റ്റാ​​ണ്ട്​ തി​​ക​​യു​​ക​​യാ​​ണ്. ഏ​​റെ ച​​ർ​​ച്ച​​ചെ​​യ്യ​​പ്പെ​​ട്ട അ​​റ​​ബ്​​​ വ​​സ​​ന്ത​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ ആ​​ത്യ​​ന്തി​​ക ഫ​​ലം എ​​ന്താ​​യി​​രു​​ന്നു? വി​ശ​ക​ല​നം.

അ​​റ​​ബ്​ ലോ​​ക​​ത്തെ മ​​ർ​​ദ​​ക ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ കാ​​ൽ​​ക്കീ​​ഴി​​ൽ ത​​ല​​മു​​റ​​ക​​ൾ ഹോ​​മി​​ച്ച ജ​​ന​​ത​​യു​​ടെ പ്ര​​തി​​നി​​ധി​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു ബു​​അ​​സീ​​സി. ആ​​ശു​​പ​​ത്രി കി​​ട​​ക്ക​​യി​​ൽ ജീ​​വ​​നു​​വേ​​ണ്ടി ബു​​അ​​സീ​​സി മ​​ല്ലി​​ടു​േ​​മ്പാ​​ൾ തു​​നീ​​ഷ്യ​​യു​​ടെ നി​​ര​​ത്തു​​ക​​ളി​​ൽ വി​​പ്ല​​വം പൂ​​ത്തു. വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ അ​​ഗ്​​​നി പി​​ന്നീ​​ട്​ തു​​നീ​​ഷ്യ​​യും ക​​ട​​ന്ന്​ അ​​റ​​ബ്​​​ലോ​​ക​​ത്തെ​​ങ്ങും കാ​​ട്ടു​​തീ പോ​​ലെ പ​​ട​​ർ​​ന്നു. ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ങ്ങ​​ൾ കൊ​​ഴി​​ഞ്ഞു​​വീ​​ണു. പ​​തി​​റ്റാ​​ണ്ടു​​ക​​ളോ​​ളം ജ​​ന​​ജീ​​വി​​ത​​ത്തെ അ​​മ്മാ​​ന​​മാ​​ടി​​യ​​വ​​ർ ജീ​​വ​​നും​കൊ​​ണ്ട്​ ര​​ക്ഷ​െ​​പ്പ​​ട്ടു. മ​​ണി​​മാ​​ളി​​ക​​ളി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ ഒ​​ളി​​ച്ചോ​​ടി​​യ​​വ​​രെ ജ​​നം റോ​​ഡി​​ലി​​ട്ട്​ അ​​ടി​​ച്ചു​​കൊ​​ന്നു. ചി​​ല​​ർ രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ എ​​തി​​രാ​​ളി​​ക​​ളു​​ടെ തോ​​ക്കി​​നി​​ര​​യാ​​യി. ചി​​ല​​ർ ജീ​​വ​​ൻ ര​​ക്ഷ​​പ്പെ​​ടു​​ത്തി, വി​​ചാ​​ര​​ണ നേ​​രി​​ട്ടു. ചി​​ല​​ർ ചോ​​ര​​പ്പു​​ഴ​​ക​​ൾ നീ​​ന്തി​​ക്ക​​യ​​റി. ക​​ബ​​ന്ധ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്ക്​ മു​​ക​​ളി​​ൽ ആ​​ണി​​യി​​ള​​കി​​യ സിം​​ഹാ​​സ​​ന​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ അ​​വ​​രി​​പ്പോ​​ഴു​​മു​​ണ്ട്.

ഏ​​റെ ച​​ർ​​ച്ച​​ചെ​​യ്യ​​പ്പെ​​ട്ട അ​​റ​​ബ്​​​വ​​സ​​ന്ത​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ ആ​​ത്യ​​ന്തി​​ക ഫ​​ലം എ​​ന്താ​​യി​​രു​​ന്നു? അ​​റ​​ബ്​​​ലോ​​ക​​ത്ത്​ ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യം പു​​ല​​ർ​​ന്നോ? അ​​തോ ഉ​​ണ്ടാ​​യി​​രു​​ന്ന ശാ​​ന്ത​​ത കൂ​​ടി ന​​ഷ്​​​ട​​മാ​​യോ? അ​​ഭ​​യാ​​ർ​​ഥി പ്ര​​വാ​​ഹം, പു​​തി​​യ പു​​തി​​യ ഭീ​​ക​​ര​​സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ ഉ​​ദ​​യം, വി​​പ്ല​​വ​​ങ്ങ​​ളി​​ലെ ഇ​​ര​​ട്ട​​ത്താ​​പ്പ്, കാ​​ലു​​മാ​​റി​​യ മ​​ന്ത്​ പോ​​ലെ അ​​വ​​ത​​രി​​ച്ച പു​​ത്ത​​ൻ സ്വേ​ച്ഛാ​​ധി​​പ​​തി​​ക​​ൾ, ഇ​​നി​​യൊ​​രി​​ക്ക​​ലും സ്വ​​പ്​​​നം കാ​​ണു​​ക​പോ​​ലും അ​​സാ​​ധ്യ​​മാ​​ക്കു​​മാ​​റ്​ അ​​ക​​ന്നു​​പോ​​യ സ​​മാ​​ധാ​​നം, ത​​ക​​ർ​​ന്ന​​ടി​​ഞ്ഞ ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ, നി​​ലം പൊ​​ത്തി​​യ സാം​​സ്​​​കാ​​രി​​ക ചി​​ഹ്ന​​ങ്ങ​​ൾ... യ​​ഥാ​​ർ​​ഥ​​ത്തി​​ൽ അ​​റ​​ബ്​ വ​​സ​​ന്ത​​ത്തി​െൻറ ബാ​​ല​​ൻ​​സ്​ ഷീ​​റ്റി​​ൽ എ​​ന്തു​​ണ്ട്​ ബാ​​ക്കി?

തു​​നീ​​ഷ്യ​​യു​​ടെ മാ​​തൃക

എ​​ത്ര​​യൊ​​ക്കെ ക​​ച്ച​​വ​​ടം ന​​ട​​ന്നാ​​ലും പ​​ര​​മാ​​വ​​ധി അ​​ഞ്ചു​ ഡോ​​ള​​റി​​ന​​പ്പു​​റ​​മു​​ള്ള വ​​രു​​മാ​​നം കി​​ട്ടാ​​ത്ത സാ​​ധാ​​ര​​ണ പ​​ഴ​​ക്ക​​ച്ച​​വ​​ട​​ക്കാ​​ര​​നാ​​യി​​രു​​ന്നു ബു​​അ​​സീ​​സി. ക​​ട​​വും ക​​ട​​ത്തി​​ൻ​മേ​​ൽ ക​​ട​​വു​​മാ​​യി ജീ​​വി​​തം ര​​ണ്ട​​റ്റം കൂ​​ട്ടി​​മു​​ട്ടി​​ക്കാ​​ൻ ശ്ര​​മി​​ക്കു​​ന്ന 26കാ​​ര​​ൻ. ഉ​​ദ്യോ​​ഗ​​സ്​​​ഥ ദു​​ഷ്​​​പ്ര​​ഭു​​ത്വ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ സ്​​​ഥി​​രം ഇ​​ര​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​യാ​​ൾ. ഉ​​ത്ത​​രാ​​ഫ്രി​​ക്ക​​യി​​ലെ സാ​​മൂ​​ഹി​​ക, ഭ​​ര​​ണസം​​വി​​ധാ​​ന​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ ബു​​അ​​സീ​​സി​​യെ പോ​​ലെ​​യു​​ള്ള​​വ​​ർ​​ക്ക്​ ശ​​ബ്​​​ദ​​മു​​യ​​ർ​​ത്താ​​ൻ അ​​വ​​സ​​ര​​മി​​ല്ല. ഒ​​ടു​​വി​​ൽ 2010 ഡി​​സം​​ബ​​ർ 17ന്​ ​​അ​​യാ​​ളു​​ടെ ക്ഷ​​മ നെ​​ല്ലി​​പ്പ​​ല​​ക​​യും ഭേ​​ദി​​ച്ചു.

ത​​ലേ​​ന്ന്​ രാ​​ത്രി 500 തു​​നീ​​ഷ്യ​​ൻ ദി​​നാ​​ർ (ഏ​​താ​​ണ്ട്​ 15,000 രൂ​​പ) ക​​ടം​​വാ​​ങ്ങി​​യാ​​ണ്​ അ​​ടു​​ത്ത​​ദി​​വ​​സം വി​​ൽ​​ക്കാ​​നു​​ള്ള പ​​ഴ​​ങ്ങ​​ൾ ബു​​അ​​സീ​​സി സ​​മാ​​ഹ​​രി​​ച്ച​​ത്. രാ​​ത്രി പ​​ത്തു​​മ​​ണി​​യോ​​ടെ അ​​ടു​​ത്തു​​ള്ള ച​​ന്ത​​യി​​ൽ പോ​​യി മൊ​​ത്ത​​വി​​ൽ​​പ​​ന​​ക്കാ​​രി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ പ​​ഴ​​ങ്ങ​​ൾ വാ​​ങ്ങി വീ​​ട്ടി​​ലെ​​ത്തി. ജോ​​ലി​ഭാ​​രം കാ​​ര​​ണം വ​​ള​​രെ​ കു​​റ​​ച്ചേ ബു​​അ​​സീ​​സി ഉ​​റ​​ങ്ങാ​​റു​​ള്ളൂ. അ​​ടു​​ത്ത ദി​​വ​​സം (ഡി​​സം. 17) രാ​​വി​​ലെ മാ​​താ​​വ്​ ന​​ൽ​​കി​​യ പ്ര​​ഭാ​​ത​ഭ​​ക്ഷ​​ണ​​വും ക​​ഴി​​ച്ച്​ രാ​​വി​​ലെ എ​​ട്ടു​​മ​​ണി​​യോ​​ടെ ഉ​​ന്തു​​വ​​ണ്ടി​​യും ത​​ള്ളി ബു​​അ​​സീ​​സി വീ​​ടു​​വി​​ട്ടു.


ഉ​​ന്തു​​വ​​ണ്ടി​​യി​​ൽ ഭം​​ഗി​​യാ​​യി അ​​ടു​​ക്കി​​യ പ​​ഴ​​ങ്ങ​​ളു​​മാ​​യി അ​​യാ​​ൾ ത​െ​​ൻ​​റ ന​​ഗ​​ര​​മാ​​യ സി​​ദി ബൂ​​സി​​ദി​െ​​ൻ​​റ പ്ര​​ധാ​​ന​​ക​​വ​​ല​​യി​​ൽ എ​​ത്തി. ക​​ച്ച​​വ​​ടം ന​​ല്ല​​നി​​ല​​യി​​ൽ ന​​ട​​ന്നു​​കൊ​​ണ്ടി​​രി​​ക്കെ 10.30ഒാ​​ടെ പ​​തി​​വു​​പോ​​ലെ പൊ​​ലീ​​സെ​​ത്തി. ബു​​അ​​സീ​​സി​​യെ വി​​ര​​ട്ടാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി. കൈ​​ക്കൂ​​ലി കൊ​​ടു​​ത്ത്​​ അ​​വ​​രെ ഒ​​ഴി​​വാ​​ക്കാ​​നു​​ള്ള പ​​ണം അ​​യാ​​ളു​​ടെ കൈ​​യി​​ലു​​ണ്ടാ​​യി​​രു​​ന്നി​​ല്ല. വി​​ര​​ട്ട​​ൽ വ​​ഴ​​ക്കാ​​യി. ബ​​ഹ​​ള​​മാ​​യി. പി​​ന്നാ​​ലെ ഫൈ​​ദ ഹം​​ദി​​യെ​​ന്ന വ​​നി​​ത​​യു​​ടെ നേ​​ത​ൃ​​ത്വ​​ത്തി​​ൽ മു​​നി​​സി​​പ്പാ​​ലി​​റ്റി സം​​ഘ​​മെ​​ത്തി. ഉ​​ദ്യോ​​ഗ​​സ്​​​ഥ സം​​ഘം ബു​​അ​​സീ​​സി​​യു​​ടെ ഉ​​ന്തു​​വ​​ണ്ടി മ​​റി​​ച്ചി​​ട്ടു. പ​​ഴ​​ങ്ങ​​ൾ നി​​ല​​ത്ത്​ ചി​​ത​​റി. അ​​തി​​നി​​ടെ, ഫൈ​ദ ഹം​​ദി ബു​​അ​​സീ​​സി​​യു​​ടെ ക​​ര​​ണ​​ത്ത​​ടി​​ച്ചു​​വെ​​ന്നും മു​​ഖ​​ത്തു​​തു​​പ്പി​​യെ​​ന്നും മ​​രി​​ച്ചു​​പോ​​യ പി​​താ​​വി​​നെ അ​​സ​​ഭ്യം പ​​റ​​ഞ്ഞു​​വെ​​ന്നും പി​​ന്നീ​​ട്​ ആ​​രോ​​പ​​ണ​​മു​​യ​​ർ​​ന്നു. പൊ​​ലീ​​സു​​കാ​​ർ ബു ​​അ​​സീ​​സി​​യെ മാ​​ര​​ക​​മാ​​യി മ​​ർ​​ദി​​ച്ചു. ഒ​​ടു​​വി​​ൽ അ​​യാ​​ളു​​ടെ ത്രാ​​സു​​മെ​​ടു​​ത്ത്​ അ​​വ​​ർ മ​​ട​​ങ്ങി. ചു​​റ്റും കൂ​​ടി​​യ ആ​​രും പ്ര​​തി​​ക​​രി​​ച്ചി​​ല്ല.

അ​​പ​​മാ​​ന ഭാ​​ര​​ത്താ​​ൽ ബു​​അ​​സീ​​സി ത​​ള​​ർ​​ന്നു. അ​​ടു​​ത്ത നി​​മി​​ഷം അ​​യാ​​ളി​​ലെ അ​​ഭി​​മാ​​നി ഉ​​ണ​​ർ​​ന്നു. പ​​രാ​​തി പ​​റ​​യാ​​നാ​​യി ഗ​​വ​​ർ​​ണ​​റു​​ടെ ഒാ​​ഫി​​സി​​ലേ​​ക്ക്​ അ​​യാ​​ൾ പാ​​ഞ്ഞു. ത​െ​​ൻ​​റ ത്രാ​​സ്​ തി​​രി​​ച്ചു​​ത​​ര​​ണ​​മെ​​ന്ന്​ ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ട്ടു. പ​​ക്ഷേ, ഗ​​വ​​ർ​​ണ​​ർ കാ​​ണാ​​നോ പ​​രാ​​തി കേ​​ൾ​​ക്കാ​​നോ കൂ​​ട്ടാ​​ക്കി​​യി​​ല്ല. അ​​പ​​മാ​​ന​​ത്തി​​നൊ​​പ്പം അ​​വ​​ഗ​​ണ​​ന​​യും കൂ​​ടി​​യാ​​യ​​തോ​​ടെ ആ ​​ചെ​​റു​​പ്പ​​ക്കാ​​ര​െ​​ൻ​​റ നി​​ല​​തെ​​റ്റി. അ​​ടു​​ത്തു​​ള്ള​ പെ​​ട്രോ​​ൾ പ​​മ്പി​​ൽ ചെ​​ന്ന്​ ഒ​​രു ​​കാൻ പെ​​ട്രോ​​ൾ​​വാ​​ങ്ങി ​െകാ​​ണ്ടു​​വ​​ന്നു. ഗ​​വ​​ർ​​ണ​​റു​​ടെ ഒാ​​ഫി​സി​​ന്​ മു​​ന്നി​​ലെ ന​​ടു​​റോ​​ഡി​​ൽ​​നി​​ന്ന്​​​ അ​​യാ​​ൾ ശ​​രീ​​ര​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ ആ ​​പെ​​ട്രോ​​ൾ കാ​​ൻ ക​​മ​​ഴ്​​​ത്തി. സ്വ​​യം തീ​​കൊ​​ളു​​ത്തി.


90 ശ​​ത​​മാ​​ന​​വും പൊ​​ള്ള​​ലേ​​റ്റ ബു​​അ​​സീ​​സി തൂ​​നി​​സി​​ലെ ആ​​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ൽ മ​​ര​​ണ​​വു​​മാ​​യി മ​​ല്ലി​​ടു​േ​​മ്പാ​​ൾ തു​​നീ​​ഷ്യ​​ൻ നി​​ര​​ത്തു​​ക​​ൾ വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​​​ലേ​​ക്ക്​ വ​​ലി​​ച്ചെ​​റി​​യ​​പ്പെ​​ട്ടു. സൈ​​നു​​ൽ ആ​​ബി​​ദീ​​ൻ ബി​​ൻ അ​​ലി​​യു​​ടെ ര​​ണ്ടു​ പ​​തി​​റ്റാ​​ണ്ടി​​ലേ​​റെ നീ​​ണ്ട ഭ​​ര​​ണ​​ത്തി​​ൽ പൊ​​റു​​തി​​മു​​ട്ടി​​യി​​രു​​ന്ന ജ​​ന​​ത്തി​െൻറ അ​​ട​​ക്കി​​പ്പി​​ടി​​ച്ച ​പ്ര​​തി​​ഷേ​​ധം രാ​​ജ്യ​​ത്തെ പൊ​​ട്ടി​​ത്തെ​​റി​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ ന​​യി​​ച്ചു. ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യം വാ​​ഗ്​​​ദാ​​നം ചെ​​യ്​​​ത്​ '87 ൽ ​​അ​​ധി​​കാ​​ര​​ത്തി​​ലേ​​റി​​യ​ സൈ​​നു​​ൽ ആ​​ബി​​ദീ​െ​​ൻ​​റ ഭ​​ര​​ണം ക്ര​​മേ​​ണ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ന്​ വ​​ഴി​​മാ​​റു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു.

2011 ജ​​നു​​വ​​രി നാ​​ലി​​ന്​ ബു​​അ​​സീ​​സി​​യു​​ടെ മ​​ര​​ണ​​വാ​​ർ​​ത്ത പു​​റ​​ത്തു​​വ​​ന്ന​​തോ​​ടെ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റി​​നെ​​തി​​രാ​​യ രോ​​ഷം സ​​ക​​ല പ്ര​​തി​​രോ​​ധ​​ങ്ങ​​ളും ഭേ​​ദി​​ച്ചു. ഒ​​ടു​​വി​​ൽ ബു​​അ​​സീ​​സി​​യു​​ടെ മ​​ര​​ണ​​ത്തി​​ന്​ കൃ​​ത്യം 10 ദി​​വ​​സ​​ത്തി​​ന്​ ശേ​​ഷം സൈ​​നു​​ൽ​ ആ​​ബി​​ദീ​​നും കു​​ടും​​ബ​​വും സ്വ​​കാ​​ര്യ​​വി​​മാ​​ന​​ത്തി​​ൽ രാ​​ഷ്​​​ട്രം വി​​ട്ടു. ​സൗ​​ദി അ​​റേ​​ബ്യ​​യി​​ലെ അ​​ബ്​​​ദു​​ല്ല രാ​​ജാ​​വ്​ അ​​ദ്ദേ​​ഹ​​ത്തി​​ന്​ രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ അ​​ഭ​​യം​​ന​​ൽ​​കി. സ്​​​ഥാ​​ന​​ഭ്ര​​ഷ്​​​ട​​നാ​​യ​​ശേ​​ഷം യു​​ഗാ​​ണ്ട​​ൻ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​തി ഇൗ​​ദി അ​​മീ​​ൻ വ​​സി​​ച്ച അ​​തേ ജി​​ദ്ദ പ​​ട്ട​​ണ​​ത്തി​​ലാ​​യി​​രു​​ന്നു പി​​ന്നീ​​ട്​ ബി​​ൻ അ​​ലി​​യു​​ടെ​​യും വാ​​സം. ഒ​​രു​​മാ​​സ​​ത്തി​​നു​​ള്ളി​​ൽ അ​​ദ്ദേ​​ഹ​​ത്തി​​ന്​ പ​​ക്ഷാ​​ഘാ​​തം സം​​ഭ​​വി​​ച്ചു. 2019 സെ​​പ്​​​റ്റം​​ബ​​ർ 19ന്​ ​​പ്രോ​​സ്​​​റ്റേ​​റ്റ്​ കാ​​ൻ​​സ​​റി​​നു​​ള്ള ചി​​കി​​ത്സ​​യി​​ലി​​രി​​ക്കെ, ജി​​ദ്ദ​​യി​​ൽ​വെ​​ച്ച്​ അ​​ദ്ദേ​​ഹം മ​​രി​​ച്ചു.

സൈ​​നു​​ൽ ആ​​ബി​​ദീ​​ൻ ഒ​​ഴി​​ഞ്ഞ തു​​നീ​​ഷ്യ പി​​ന്നീ​​ട്​ അ​​റ​​ബ്​ വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​​ലെ ഏ​​ക വി​​ജ​​യ​​മാ​​തൃ​​ക​​യാ​​യി ഉ​​യ​​ർ​​ത്തി​​ക്കാ​​ട്ട​​പ്പെ​​ട്ടു. തു​​നീ​​ഷ്യ​​ക്കൊ​​പ്പം വി​​പ്ല​​വം പ​​ട​​ർ​​ന്ന രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ളൊ​​ക്കെ അ​​രാ​​ജ​​ക​​ത്വ​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ കൂ​​പ്പു​​കു​​ത്തി​​യ​േ​​പ്പാ​​ൾ തു​​നീ​​ഷ്യ മാ​​ത്രം പി​​ടി​​ച്ചു​​നി​​ന്നു. പ​​ക്ഷേ, വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​​ന്​ വി​​ത്തു​​പാ​​കി​​യ കാ​​ര​​ണ​​ങ്ങ​െ​​ളാ​​ക്കെ മാ​​റ്റ​​മി​​ല്ലാ​​തെ തു​​ട​​ർ​​ന്നു. സൈ​​നു​​ൽ ആ​​ബി​​ദീ​​ൻ സ്​​​ഥ​​ലം​​വി​​ട്ട​​തി​​ന്​ പി​​ന്നാ​​ലെ മു​​ഹ​​മ്മ​​ദ്​​ ഗ​​നൂ​​ശി​​യു​​ടെ നേ​​ത​ൃ​​ത്വ​​ത്തി​​ൽ ഇ​​ട​​ക്കാ​​ല സ​​ർ​​ക്കാ​​ർ നി​​ല​​വി​​ൽ വ​​ന്നു. 2011 ഒ​​ക്​​​ടോ​​ബ​​റി​​ൽ ന​​ട​​ന്ന പൊ​​തു തെ​​ര​​ഞ്ഞെ​​ടു​​പ്പി​​ൽ ഇ​​സ്​​​ലാ​​മി​​ക പ്ര​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ അ​​ന്ന​​ഹ്​​​ദ പാ​​ർ​​ല​​​മെ​​ൻ​​റി​​ലെ ഏ​​റ്റ​​വും വ​​ലി​​യ ഒ​​റ്റ​​ക​​ക്ഷി​​യാ​​യി.

സൈ​​നു​​ൽ ആ​​ബി​​ദി​​ന്​​ കീ​​ഴി​​ൽ ദീ​​ർ​​ഘ​​കാ​​ലം നി​​രോ​​ധി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ട സം​​ഘ​​ട​​ന​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​ന്ന​​ഹ്​​​ദ. ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​െ​​ൻ​​റ തു​​റ​​സ്സി​​ലേ​​ക്ക്​ അ​​ങ്ങ​​നെ വാ​​തി​​ൽ തു​​റ​​ന്നു. ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ മാ​​റി​​യെ​​ങ്കി​​ലും രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ സ്​​​ഥി​​ര​​ത തു​​നീ​​ഷ്യ​​യി​​ൽ അ​​ന്യ​​മാ​​യി തു​​ട​​രു​​ക​​യാ​​ണ്. പ്ര​​ത്യേ​​ക രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യാ​​ഭി​​മു​​ഖ്യ​​മി​​ല്ലാ​​ത്ത സ്വ​​ത​​ന്ത്ര​​നാ​​യ ഖ​​യി​​സ്​ സ​​ഇൗ​​ദ്​ ആ​​ണ്​​​ ഇ​​പ്പോ​​ൾ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്. ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യം പോ​​യെ​​ങ്കി​​ലും ഉ​​ദ്യോ​​ഗ​​സ്​​​ഥ ത​​ല​​ത്തി​​ലെ അ​​ഴി​​മ​​തി​​ക്കും ചു​​വ​​പ്പു​​നാ​​ട​​ക്കും മാ​​റ്റ​​മൊ​​ന്നു​​മി​​ല്ല. തൊ​​ഴി​​ലി​​ല്ലാ​​യ്​​​മ​​യും അ​​വ​​സ​​ര​​സ​​മ​​ത്വ​​മി​​ല്ലാ​​യ്​​​മ​​യും ​ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ പോ​​ലും പ്ര​​ക​​ട​​മാ​​ണ്. വി​​പ്ല​​വാ​​ന​​ന്ത​​രം അ​​ഭി​​പ്രാ​​യ​സ്വാ​​ത​​ന്ത്ര്യം ല​​ഭി​​ച്ചെ​​ങ്കി​​ലും ജീ​​വി​​ത​നി​​ല​​വാ​​രം പ്ര​​തീ​​ക്ഷി​​ച്ച​​പോ​​ലെ മെ​​ച്ച​​പ്പെ​​ട്ടി​​ല്ല. തൊ​​ഴി​​ലും നി​​ക്ഷേ​​പ​​ങ്ങ​​ളും മി​​ക​​ച്ച തൊ​​ഴി​​ൽ സാ​​ഹ​​ച​​ര്യ​​വും ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ട്ടും ത​​ക​​രു​​ന്ന പൊ​​തു​​സേ​​വ​​ന മേ​​ഖ​​ല​​യി​​ൽ പ്ര​​തി​​ഷേ​​ധി​​ച്ചും ക​​ഴി​​ഞ്ഞ​​യാ​​ഴ്​​​ച​​ക​​ളി​​ലും തു​​നീ​​ഷ്യ​​യി​​ൽ ജ​​നം തെ​​രു​​വി​​ലി​​റ​​ങ്ങി​​യി​​രി​​ക്കു​​ക​​യാ​​ണ്.

ലി​​ബി​​യ: ആ​​ളു​​ന്ന അ​​ഗ്​​​നി​​കു​​ണ്​​​ഠം

തു​​നീ​​ഷ്യ​​ൻ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ സൈ​​നു​​ൽ ആ​​ബി​​ദീ​​ൻ സൗ​​ദി അ​​റേ​​ബ്യ​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ പ​ലാ​​യ​​നം ചെ​​യ്​​​ത്​ ക​ൃ​​ത്യം ഒ​​രു​​മാ​​സം തി​​ക​​ഞ്ഞ 2011 ഫെ​​ബ്രു​​വ​​രി 15ന്​ ​​അ​​യ​​ൽ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​മാ​​യ ലി​​ബി​​യ​​യി​​ൽ വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​​ന്​ കൊ​​ടി​​യേ​​റി. അ​​തി​​നും മു​േ​​മ്പ, വി​​വി​​ധ വി​​ഷ​​യ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ ലി​​ബി​​യ​​ൻ ജ​​ന​​ത മു​െ​​മ്പ​​ങ്ങു​​മി​​ല്ലാ​​ത്ത​​വ​​ണ്ണം പ്ര​​തി​​ഷേ​​ധി​​ക്കാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി​​യി​​രു​​ന്നു​​വെ​​ങ്കി​​ലും മു​​അ​​മ്മ​​ർ ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​യു​​ടെ പ​​ത​​ന​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ ന​​യി​​ച്ച വി​​ശാ​​ല​​മാ​​യ വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ തു​​ട​​ക്കം അ​​ന്ന്​ ​ൈവ​​കീ​​ട്ട്​ ര​​ണ്ടാ​​മ​​ത്തെ വ​​ലി​​യ പ​​ട്ട​​ണ​​മാ​​യ ബെ​​ൻ​​ഗാ​​സി​​യി​​ൽ ന​​ട​​ന്ന 500 പേ​​രു​​ടെ പ്ര​​ക​​ട​​ന​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു. മ​​നു​​ഷ്യ​ാ​വ​​കാ​​ശ പ്ര​​വ​​ർ​​ത്ത​​ക​​നും അ​​ഭി​​ഭാ​​ഷ​​ക​​നു​​മാ​​യ ഫാ​​ത്തി​​ഹ്​ തി​​ർ​​ബി​​ലി​െ​​ൻ​​റ അ​​റ​​സ്​​​റ്റി​​നെ തു​​ട​​ർ​​ന്ന്​ ബെ​​ൻ​​ഗാ​​സി​​യി​​ലെ പൊ​​ലീ​​സ്​ ആ​​സ്​​​ഥാ​​നം ജ​​നം ഉ​​പ​​രോ​​ധി​​ച്ചു. ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ ട്രി​​പ​ളി​​യി​​ലെ കു​​പ്ര​​സി​​ദ്ധ​​മാ​​യ അ​​ബു​​സ​​ലീം ജ​​യി​​ലി​​ൽ ക്രൂ​​ര​​പീ​​ഡ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്കി​​ര​​യാ​​യി കൊ​​ല്ല​​പ്പെ​​ട്ട ആ​​യി​​ര​​ത്തി​​ലേ​​റെ രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ ത​​ട​​വു​​കാ​​രു​​ടെ ബ​​ന്ധു​​ക്ക​​ളു​​ടെ നി​​യ​​മ​​പ്ര​​തി​​നി​​ധി​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു തി​​ർ​​ബി​​ൽ.

അ​​ദ്ദേ​​ഹ​​ത്തെ​​യാ​​ണ്​ പെ​​െ​ട്ട​​ന്നൊ​​രു​ ദി​​വ​​സം ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​യു​​ടെ പൊ​​ലീ​​സ്​ പി​​ടി​​കൂ​​ടി​​യ​​ത്. പെ​​ട്രോ​​ൾ ബോം​​ബും ക​​ല്ലു​​ക​​ളു​​മാ​​യി ത​​ടി​​ച്ചു​​കൂ​​ടി​​യ ജ​​ന​​ക്കൂ​​ട്ടം ബെ​​ൻ​​ഗാ​​സി​​യു​​ടെ ഡൗ​​ൺ​​ടൗ​​ൺ മേ​​ഖ​​ല​​യി​​ൽ വ​​ൻ അ​​ക്ര​​മം അ​​ഴി​​ച്ചു​​വി​​ട്ടു. പൊ​​ലീ​​സും സാ​​യു​​ധ​​സേ​​ന​​യും ഇ​​റ​​ങ്ങി. റ​​ബ​​ർ ബു​​ള്ള​​റ്റും ക​​ണ്ണീ​​ർ​​വാ​​ത​​ക​​വും യ​​ഥേ​​ഷ്​​​ടം ഉ​​പ​​യോ​​ഗി​​ച്ച സു​​ര​​ക്ഷ​​സേ​​ന​​യു​​മാ​​യി ജ​​ന​​ക്കൂ​​ട്ടം ഏ​​റ്റു​​മു​​ട്ടി. 10 പൊ​​ലീ​​സു​​കാ​​ർ ഉ​​ൾ​​പ്പെ​​ടെ 38 പേ​​ർ​​ക്ക്​ പ​​രി​​ക്കേ​​റ്റു. സം​​ഭ​​വ​​ത്തി​​ന്​ പി​​ന്നാ​​ലെ രാ​​ജ്യ​​ത്ത്​ നി​​ശാ​​നി​​യ​​മ​​വും നി​​രോ​​ധ​​നാ​​ജ്​​​ഞ​​യും പ്ര​​ഖ്യാ​​പി​​ച്ചു.

ഇ​​ദ്രി​​സ്​ രാ​​ജാ​​വി​​നെ അ​​ട്ടി​​മ​​റി​​ച്ച്​ 1969ൽ ​​അ​​ധി​​കാ​​രം പി​​ടി​​ച്ച കേ​​ണ​​ൽ ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​​യു​​ടെ കീ​​ഴി​​ൽ രാ​​ജ്യം ക്ര​​മേ​​ണ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ നീ​​ങ്ങു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു. പ​​ടി​​ഞ്ഞാ​​റ​​ൻ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളു​​മാ​​യി ഇ​​ണ​​ങ്ങി​​യും പി​​ണ​​ങ്ങി​​യും മു​​ന്നേ​​റി​​യ ഖ​​ദ്ദാ​​ഫി ലോ​​ക്ക​​ർ​​ബി ബോം​​ബി​​ങ്ങി​​ലൂ​െ​​ട ലോ​​ക​​വേ​​ദി​​യി​​ൽ പൂ​​ർ​​ണ​​മാ​​യും ഒ​​റ്റ​​പ്പെ​​ട്ടു. ഭീ​​ക​​ര​​സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്ക്​ പി​​ന്തു​​ണ ന​​ൽ​​കു​​ന്നു​​വെ​​ന്ന്​ ആ​​രോ​​പി​​ച്ച്​ ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​യെ ലോ​​ക​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ൾ അ​​ക​​റ്റി​​നി​​ർ​​ത്തി. പാ​​ൻ അ​​റേ​​ബ്യ​​ൻ, പാ​​ൻ ആഫ്രി​​ക്ക​​ൻ ആ​​ശ​​യ​​ങ്ങ​​ൾ മു​​ന്നോ​​ട്ടു​​വെ​​ച്ച ഖ​​ദ്ദാ​​ഫി​​യെ അ​​റ​​ബ്​ നേ​​താ​​ക്ക​​ളും സം​​ശ​​യ​​ത്തോ​​ടെ​​യാ​​ണ്​ ക​​ണ്ട​​ത്.

ഇൗ ​​കാ​​ല​​ങ്ങ​​ളി​​ലെ​​ല്ലാം ത​െ​​ൻ​​റ ജ​​ന​​ത​​യെ ഉ​​രു​​ക്കു​​മു​​ഷ്​​​ടി ഉ​​പ​​യോ​​ഗി​​ച്ച്​ ക​​ഴു​​ത്തി​​ന്​ പി​​ടി​​ച്ച്​ നി​​ർ​​ത്തി​​യി​​രി​​ക്കു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു ഖ​ദ്ദാ​​ഫി. മാ​​ധ്യ​​മ, പൗ​​ര സ്വാ​​ത​​ന്ത്ര്യം ലി​​ബി​​യ​​യി​​ൽ വെ​​റും ത​​മാ​​ശ മാ​​ത്ര​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു. രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ എ​​തി​​രാ​​ളി​​ക​​ളെ ര​​ഹ​​സ്യ​​പ്പൊ​​ലീ​​സ്​ പി​​ടി​​ച്ചു​​കൊ​​ണ്ട​ു​​പോ​​കും. അ​​വ​​രൊ​​ന്നും പി​​ന്നെ പു​​റം​​ലോ​​കം കാ​​ണി​​ല്ല. ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​ക്കെ​​തി​​രെ ചി​​ന്തി​​ക്കു​​ന്ന​​തു​​പോ​​ലും ര​​ഹ​​സ്യ​​പ്പൊ​​ലീ​​സ്​ അ​​റി​​​യു​​മെ​​ന്ന്​ ജ​​ന​​ത ഭ​​യ​​ന്നു. കു​​പ്ര​​സി​​ദ്ധ​​മാ​​യ അ​​ബു​​സ​​ലിം ജ​​യി​​ലി​​ൽ പീ​​ഡ​​ന​​മു​​റ​​ക​​ളു​​ടെ ന​​വീ​​ന മാ​​തൃ​​ക​​ക​​ൾ പ​​രീ​​ക്ഷി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ടു. പി​​ൽ​​ക്കാ​​ല​​ത്ത്​ അ​​ബു​​സ​​ലിം കൂ​​ട്ട​​ക്കൊ​​ല​​യെ​​ന്ന്​ പേ​​രു​​കേ​​ട്ട '96ലെ ​​അ​​ക്ര​​മ​​ത്തി​​ൽ രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ ത​​ട​​വു​​കാ​​രാ​​യ 1200ലേ​​റെ പേ​​രാ​​ണ്​ ഒ​​റ്റ​​യ​​ടി​​ക്ക്​ കൊ​​ല്ല​​പ്പെ​​ട്ട​​ത്. അ​​വി​​ടെ പ​​ല​​കാ​​ല​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ കൊ​​ല്ല​​പ്പെ​​ടു​​ക​​യോ ത​​ട​​വു​​കാ​​ര​ാ​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ട്​ പു​​റ​​ത്തു​​വ​​രാ​​തി​​രി​​ക്കു​​ക​​യോ ചെ​​യ്​​​ത​​വ​​രു​​ടെ കേ​​സു​​ക​​ൾ കൈ​​കാ​​ര്യം ചെ​​യ്​​​തി​​രു​​ന്ന ഫാ​​തി​​ഹ്​ ത​​ർ​​ബി​​ലി​​നെ​​യാ​​ണ്​ 2011 ഫെ​​ബ്രു​​വ​​രി​​യി​​ൽ ബെ​​ൻ​​ഗാ​​സി​​യി​​ൽ​വെ​​ച്ച്​ അ​​റ​​സ്​​​റ്റ്​ ചെ​​യ്​​​ത​​ത്.

പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭം തു​​ട​​ങ്ങി അ​​ധി​​കം ക​​ഴി​​യും​​മു​​മ്പ്​ ത​​ന്നെ രാ​​ജ്യ​​ത്തെ ര​​ണ്ടാ​​മ​​ത്തെ വ​​ലി​​യ ന​​ഗ​​ര​​മാ​​യ ബെ​​ൻ​​ഗാ​​സി സ​​മ​​ര​​ക്കാ​​ർ പി​​ടി​​ച്ചു. പ്ര​േ​​ക്ഷാ​​ഭം ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ ട്രി​​പ​ളി​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ നീ​​ങ്ങി. ഖ​ദ്ദാ​​ഫി ഒ​​ഴി​​യ​​ണ​​മെ​​ന്ന്​ ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ട്ട്​ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭം ക​​ന​​പ്പി​​ച്ച സ​​മ​​ര​​ക്കാ​​രെ പ​​ട്ടാ​​ളം നി​​ർ​​ദ​​യം നേ​​രി​​ട്ടു. ശ​​ത്രു​​രാ​​ജ്യ​​ത്തെ നേ​​രി​​ടു​​ന്ന​​തു​​പോ​​ലെ ടാ​​ങ്കു​​ക​​ളും യു​​ദ്ധ​​വി​​മാ​​ന​​ങ്ങ​​ളും ഹെ​​ലി​​കോ​​പ്​​​റ്റ​​റു​​ക​​ളും സ്വ​​ന്തം ജ​​ന​​ത​​ക്ക്​ നേ​​രെ ​പ്ര​​യോ​​ഗി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ടു. ഇ​​ൻ​​റ​​ർ​​നെ​​റ്റും ടെ​​ല​ി​ഫോ​​ൺ ലൈ​​നും​ വി​ച്ഛേ​​ദി​​ച്ചു. സ​​മ​​രം ചെ​​യ്യു​​ന്ന ജ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്ക്​ നേ​​രെ​​യു​​ള്ള അ​​തി​​ക്ര​​മ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്ക്​ വി​​വി​​ധ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​നേ​​താ​​ക്ക​​ൾ ലി​​ബി​​യ​​ൻ സ​​ർ​​ക്കാ​​റി​​​നെ അ​​പ​​ല​​പി​​ച്ചു. ക്ര​​മേ​​ണ സ​​ർ​​ക്കാ​​ർ സം​​വി​​ധാ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ സ​​മ​​ര​​ക്കാ​​രു​​ടെ ഭാ​​ഗം ചേ​​രാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി. സൈ​​നി​​ക​ യൂ​​നി​​റ്റു​​ക​​ൾ ഒ​​ന്ന​​ട​​ങ്കം കൂ​​റു​​മാ​​റി. ബാ​​ര​​ക്കു​​ക​​ളി​​ൽ​നി​​ന്നു​​ള്ള ആ​​യു​​ധ​​ങ്ങ​​ൾ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ക​​രു​​ടെ കൈ​​ക​​ളി​​ലെ​​ത്തി. സ​​മ​​രം അ​​ങ്ങ​​നെ സാ​​യു​​ധ ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര യു​​ദ്ധ​​ത്തി​​ന്​ വ​​ഴി​​മാ​​റി.


വി​​വി​​ധ ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ പ്ര​േ​​ക്ഷാ​​ഭ​​ക​​രു​​ടെ നി​​യ​​ന്ത്ര​​ണ​​ത്തി​​ലെ​​ത്തു​േ​​മ്പാ​​ഴും ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​നം ഖദ്ദാ​​ഫി അ​​നു​​കൂ​​ലി​​ക​​ളാ​​യ പ​​ട്ടാ​​ള​​യൂ​​നി​​റ്റു​​ക​​ളു​​ടെ നി​​യ​​ന്ത്ര​​ണ​​ത്തി​​ൽ തു​​ട​​ർ​​ന്നു. വി​​വി​​ധ രാ​​ഷ്​​​ട്ര നേ​​താ​​ക്ക​​ളും സം​​ഘ​​ട​​ന​​ക​​ളും സ്​​​ഥാ​​ന​​മൊ​​ഴി​​യാ​​ൻ ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​യോ​​ട്​ ആ​​വ​​ശ്യ​െ​​പ്പ​​ട്ടു. പ​​ക്ഷേ, അ​​ദ്ദേ​​ഹം വ​​ഴ​​ങ്ങി​​യി​​ല്ല. യു.​​എ​​ൻ സെ​​ക്യൂ​​രി​​റ്റി കൗ​​ൺ​​സി​​ൽ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ത്തി​​നെ​​തി​​രെ ഉ​​പ​​രോ​​ധം പ്ര​​ഖ്യാ​​പി​​ച്ചു. മാ​​ർ​​ച്ച്​ 19 മു​​ത​​ൽ യു.​​എ​​സും നാ​​റ്റോ​​യും ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​യു​​ടെ മേ​​ഖ​​ല​​ക​​ളി​​ൽ വ്യോ​​മാ​​ക്ര​​മ​​ണം തു​​ട​​ങ്ങി. രൂ​​ക്ഷ​​മാ​​യി യു​​ദ്ധം തു​​ട​​ർ​​ന്ന മാ​​സ​​ങ്ങ​​​ൾ​​ക്കൊ​​ടു​​വി​​ൽ ആ​​ഗ​​സ്​​​റ്റി​​ൽ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ക​​ർ ട്രി​​പ​​ളി​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ പ്ര​​വേ​​ശി​​ച്ചു. ഖ​ദ്ദാ​​ഫി അ​​തി​​നു​​മു​േ​​മ്പ ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​നം വി​​ട്ടി​​രു​​ന്നു. ​

ഒ​​ക്​​​ടോ​​ബ​​ർ 20ന്​ ​​ത​െ​​ൻ​​റ ജ​​ന്മ​​ന​​ഗ​​ര​​മാ​​യ സി​​ർ​​തി​​ന്​ സ​​മീ​​പം വെ​​ച്ച്​ ഖ​ദ്ദാ​​ഫി​​യെ നാ​​ട്ടു​​കാ​​ർ പി​​ടി​​കൂ​​ടി. ആ​​ൾ​​ക്കൂ​​ട്ടം അ​​ദ്ദേ​​ഹ​​ത്തെ​ റോ​​ഡി​​ലി​​ട്ട്​ അ​​ടി​​ച്ചു​​കൊ​​ന്നു. അ​​തി​െ​​ൻ​​റ ദ​ൃ​​ശ്യ​​ങ്ങ​​ൾ ​േലാ​​കം ന​​ടു​​ക്ക​​ത്തോ​​ടെ ക​​ണ്ടു. ഒ​​ക്​​​ടോ​​ബ​​ർ 31ന്​ ​​അ​​ബ്​​​ദു​​ൽ റ​​ഹീം അ​​ൽ കെ​​യ്​​​ബ്​ ഇ​​ട​​ക്കാ​​ല പ്ര​​ധാ​​ന​​മ​​ന്ത്രി​​യാ​​യി ചു​​മ​​ത​​ല​​യേ​​റ്റു. പ​​ക്ഷേ, രാ​​ഷ്​​​ട്രം തു​​നീ​​ഷ്യ​​യി​​ലെപോ​​ലെ ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ നീ​​ങ്ങി​​യി​​ല്ല. പ​​ക​​രം സാ​​യു​​ധ​​സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ൾ ക​​ളം നി​​റ​​ഞ്ഞു. വി​​വി​​ധ ലോ​​ക​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പി​​ന്തു​​ണ​​യു​​ള്ള സാ​​യു​​ധ​​സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ​ നി​​താ​​ന്ത പോ​​ർ​​നി​​ല​​മാ​​യി ലി​​ബി​​യ മാ​​റി. വ്യ​​ത്യ​​സ്​​​ത​​മാ​​യ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ങ്ങ​​ൾ പ​​ല ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ കേ​​ന്ദ്രീ​​ക​​രി​​ച്ച്​ നി​​ല​​വി​​ൽ വ​​ന്നു. അ​​വ​​ർ പ​​ര​​സ്​​​പ​​രം പോ​​ര​​ടി​​ച്ചു​​കൊ​​ണ്ടേ​​യി​​രി​​ക്കു​​ന്നു.

2014 മു​​ത​​ൽ കി​​ഴ​​ക്ക്, പ​​ടി​​ഞ്ഞാ​​റ​​ൻ മേ​​ഖ​​ല​ക​​ൾ കേ​​ന്ദ്രീ​​ക​​രി​​ച്ചു​​ള്ള ര​​ണ്ടു​ വി​​ഭാ​​ഗ​​ങ്ങ​​ളാ​​ണ്​ രാ​​ജ്യ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ നി​​യ​​ന്ത്ര​​ണ​​ത്തി​​ന്​​ വേ​​ണ്ടി യു​​ദ്ധം ചെ​​യ്യു​​ന്ന​​ത്. ഗ​​വ​​ൺ​​മെ​​ൻ​​റ്​ ഒാ​​ഫ്​​ നാ​​ഷ​​ന​​ൽ അ​​ക്കോ​​ഡ്​ (ജി.​​എ​​ൻ.​​എ) ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ ട്രി​​പ​​ളി ഭ​​രി​​ക്കു​​ന്നു. ഫാ​​ഇ​​സ്​ അ​​ൽ സ​​ർ​​റാ​​ജ്​ ആ​​ണ്​ ജി.​​എ​​ൻ.​​എ​​യെ ന​​യി​​ക്കു​​ന്ന​​ത്. കി​​ഴ​​ക്ക​​ൻ ന​​ഗ​​ര​​മാ​​യ ത​​ബ്​​​റൂ​​ഖ്​ കേ​​ന്ദ്രീ​​ക​​രി​​ച്ചു​​ള്ള ലി​​ബി​​യ​​ൻ നാ​​ഷ​​ന​​ൽ ആ​​ർ​​മി​​യെ (എ​​ൽ.​​എ​​ൻ.​​എ) ന​​യി​​ക്കു​​ന്ന​​ത്​ മു​​ൻ സൈ​​നി​​ക മേ​​ധാ​​വി ഖ​​ലീ​​ഫ ഹ​​ഫ്​​​താ​​ർ. ജി.​​എ​​ൻ.​​എ​​യെ​​യാ​​ണ്​ ​െഎ​​ക്യ​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര സ​​ഭ ഒൗ​​ദ്യോ​​ഗി​​ക സ​​ർ​​ക്കാ​​റായി അം​​ഗീ​​ക​​രി​​ച്ചി​​രി​​ക്കു​​ന്ന​​ത്. വി​​വി​​ധ പാ​​ശ്ചാ​​ത്യ​ രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്ക്​ പു​​​റ​​മെ തു​​ർ​​ക്കി, ഖ​​ത്ത​​ർ, ഇ​​റ്റ​​ലി എ​​ന്നീ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളും പി​​ന്തു​​ണ​​ക്കു​​ന്ന​​ത്​ ജി.​​എ​​ൻ.​​എ​​യെ ആ​​ണ്. ജി.​​എ​​ൻ.​​​എ​​യെ അ​​ട്ടി​​മ​​റി​​ച്ച്​ ഭ​​ര​​ണം പി​​ടി​​ക്കാ​​ൻ ശ്ര​​മി​​ക്കു​​ന്ന ഖ​​ലീ​​ഫ ഹ​​ഫ്​​​താ​​റി​​ന്​ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ത്, സൗ​​ദി അ​​റേ​​ബ്യ, യു.​​എ.​​ഇ, റ​​ഷ്യ തു​​ട​​ങ്ങി​​യ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പി​​ന്തു​​ണ​​യു​​ണ്ട്. ഇ​​രു​​പ​​ക്ഷ​​ത്തേ​​ക്കും പു​​റ​​ത്തു​​നി​​ന്ന്​ ആ​​യു​​ധ​​ങ്ങ​​ളും ആ​​ളും പ്ര​​വ​​ഹി​​ക്കു​​ക​​യാ​​ണ്. ഇ​​ന്ന്​ ആ​​ഫ്രി​​ക്ക​​യി​​ലെ ഏ​​റ്റ​​വും അ​​ര​​ക്ഷി​​ത രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളി​​ലൊ​​ന്നാ​​ണ്​ ലി​​ബി​​യ. യൂ​​റോ​​പ്പി​​ലേ​​ക്കു​​ള്ള അ​​ഭ​​യാ​​ർ​​ഥി​​പ്ര​​വാ​​ഹ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ പ്ര​​ധാ​​ന ഇ​​ട​​ത്താ​​വ​​ള​​വു​​മാ​​ണ്​ ഇ​​ന്ന്​ ലി​​ബി​​യ. ഒാ​​രോ​ മാ​​സ​​വും ആ​​യി​​ര​​ക്ക​​ണ​​ക്കി​​ന്​ പേ​​രാ​​ണ്​ മെ​​ഡി​​റ്റ​​റേ​​നി​​യ​​ൻ ക​​ട​​ൽ ക​​ട​​ന്ന്​ ബോ​​ട്ടു​​ക​​ളി​​ൽ യൂ​​റോ​​പ്പി​​ലേ​​ക്കു​​ള്ള ദു​​ർ​​ഘ​​ട​​യാ​​ത്ര ചെ​​യ്യു​​ന്ന​​ത്. ഇ​​തി​​ൽ ന​​ല്ലൊ​​രു​​ ശ​​ത​​മാ​​ന​​വും ക​​ട​​ലി​​ൽ ത​​ന്നെ മ​​രി​​ച്ചു​​വീ​​ഴു​​ന്നു.

ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ത്: പി​​ന്നെ​​യു​​മൊ​​രു സ്വേ​ച്ഛാ​​ധി​​പ​​തി​

ഹു​​സ്​​​നി മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​െ​​ൻ​​റ 30 വ​​ർ​​ഷ​​ത്തെ ഭ​​ര​​ണം ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​നെ മ​​റ്റൊ​​രു പൊ​​ലീ​​സ്​ സ്​​​റ്റേ​​റ്റാ​​ക്കി മാ​​റ്റി​​ക്ക​​ഴി​​ഞ്ഞി​​രു​​ന്നു. ഇ​​സ്ര​ാ​യേ​​ലു​​മാ​​യു​​ള്ള സൗ​​ഹൃ​​ദ​​വും അ​​റ​​ബ്​ നേ​​താ​​ക്ക​​ളു​​ടെ അ​​ക​​മ​​ഴി​​ഞ്ഞ പി​​ന്തു​​ണ​​യും ഹു​​സ്​​​നി മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​​നെ അ​​പ​​രാ​​ജി​​ത​​നാ​​ക്കി. ഇ​​സ്ര​ാ​യേ​​ല​ു​​മാ​​യി ന​​യ​​ത​​ന്ത്ര​​ബ​​ന്ധ​​വും അ​​തി​​ർ​​ത്തി​​യു​​മു​​ള്ള ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​ൽ ക​​രു​​ത്ത​​നാ​​യ ഒ​​രു കാ​​ലാ​​ൾ എ​​ന്ന നി​​ല​​യി​​ലാ​​ണ്​ അ​​മേ​​രി​​ക്ക മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​​നെ പി​​ന്തു​​ണ​​ച്ചി​​രു​​ന്ന​​ത്. സ​​മ്പ​​ന്ന ഗ​​ൾ​​ഫ്​ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളു​​മാ​​യും അ​​ടു​​ത്ത ബ​​ന്ധ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​​ന്.

പ്ര​​ഹ​​സ​​ന തെ​​ര​​ഞ്ഞെ​​ടു​​പ്പു​​ക​​ൾ ന​​ട​​ത്തി ഒാ​​രോ ത​​വ​​ണ​​യും ഭൂ​​രി​​പ​​ക്ഷം വ​​ർ​​ധി​​പ്പി​​ച്ച്​ ഭ​​ര​​ണ​​ത്തി​​ൽ തു​​ട​​ർ​​ന്ന മു​​ബാ​​റ​​ക്ക്​ എ​​തി​​ർ സ്വ​​ര​​ങ്ങ​​ളെ മ​​റ്റേ​​തൊ​​രു സ്വേ​ച്ഛാ​​ധി​​പ​​തി​​യെ​​യും​​പോ​​ലെ നി​​ർ​​ദ​​യ​​മാ​​ണ്​ നേ​​രി​​ട്ടി​​രു​​ന്ന​​ത്. അ​​ഴി​​മ​​തി​​യും അ​​സ​​മ​​ത്വ​​വും അ​​സ്വാ​​ത​​ന്ത്ര്യ​​വും പൊ​​ലീ​​സ്​ ഭീ​​ക​​ര​​ത​​യും ന​​ട​​മാ​​ടി. അ​​റ​​ബ്​ മേ​​ഖ​​ല​​യി​​ൽ ഏ​​റ്റ​​വു​​മു​​യ​​ർ​​ന്ന തൊ​​ഴി​​ൽ​​രാ​​ഹി​​ത്യ​​വും ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​ലാ​​യി​​രു​​ന്നു. അ​​തി​​നാ​​ൽ​ത​​ന്നെ ഏ​​ഷ്യ​​ൻ വം​​ശ​​ജ​​ർ ക​​ഴി​​ഞ്ഞാ​​ൽ ഗ​​ൾ​​ഫ്​ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളി​​ലെ വ​​ലി​​യ തൊ​​ഴി​​ൽ സ​​മൂ​​ഹം ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തു​​കാ​​രാ​​ണ്. ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​െൻറ ഇൗ ​​അ​​വ​​സ്​​​ഥ​​യെ അ​​മേ​​രി​​ക്ക​​യു​​ടെ മു​​ൻ​ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ ബ​​റാ​​ക്​ ഒ​​ബാ​​മ 'എ ​​പ്രോ​​മി​​സ്​​​ഡ്​ ലാ​​ൻ​​ഡ്​' എ​​ന്ന പു​​സ്​​​ത​​ക​​ത്തി​​ൽ ഇ​​ങ്ങ​​നെ വി​​വ​​രി​​ക്കു​​ന്നു: ''അ​​മേ​​രി​​ക്ക​​യി​​ൽ​നി​​ന്നു​ മാ​​ത്ര​​മ​​ല്ല, സൗ​​ദി​​യി​​ൽ​നി​​ന്നും എ​​ണ്ണ സ​​മ്പ​​ന്ന​​മാ​​യ മ​​റ്റു ഗ​​ൾ​​ഫ്​ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ​നി​​ന്നും സാ​​മ്പ​​ത്തി​​ക​​സ​​ഹാ​​യം പ്ര​​വ​​ഹി​​ച്ചി​​രു​​ന്നു​​വെ​​ങ്കി​​ലും നി​​ശ്ച​​ല​​മാ​​യി​​പ്പോ​​യ ത​െ​​ൻ​​റ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ സ​​മ്പ​​ദ്​​​ഘ​​ട​​ന​​യെ പ​​രി​​ഷ്​​​ക​​രി​​ക്കാ​​ൻ മു​​ബാ​​റ​​ക്​ ശ്ര​​മി​​ച്ചി​​ല്ല. തൊ​​ഴി​​ൽ ക​​ണ്ടെ​​ത്താ​​നാ​​കാ​​തെ അ​​സ​​ന്തു​​ഷ്​​​ട​​രാ​​യ ഒ​​രു ത​​ല​​മു​​റ സൃ​​ഷ്​​​ടി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ട​​ത്​ അ​​ങ്ങ​​നെ​​യാ​​ണ്.''

2009ൽ ​​ത​െ​​ൻ​​റ ആ​​ദ്യ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ത്​ സ​​ന്ദ​​ർ​​​ശ​​ന​​ത്തി​​ൽ ത​​ന്നെ മ​​നു​​ഷ്യാ​​വ​​കാ​​ശ പ്ര​​ശ്​​​ന​​ങ്ങ​​ൾ മു​​ബാ​​റ​​കി​​നോ​​ട്​ ഒ​​ബാ​​മ ഉ​​ന്ന​​യി​​ച്ചി​​രു​​ന്നു. രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ ത​​ട​​വു​​കാ​​രെ മോ​​ചി​​പ്പി​​ക്കു​​ന്ന​​ത്​ ന​​ന്നാ​​യി​​രി​​ക്കു​​മെ​​ന്ന്​ നി​​ർ​​ദേ​​ശി​​ച്ചു. വി​​ന​​യ​​പൂ​​ർവം വി​​യോ​​ജി​​ച്ച മു​​ബാ​​റ​​ക്​ ഇ​​സ്​​​ലാ​​മി​​ക ഭീ​​ക​​ര​​രെ മാ​​ത്ര​​മാ​​ണ്​ സു​​ര​​ക്ഷാ​​വി​​ഭാ​​ഗം ല​​ക്ഷ്യം വെ​​ക്കു​​ന്ന​​തെ​​ന്ന്​ വി​​ശ​​ദീ​​ക​​രി​​ച്ചു. ത​െ​​ൻ​​റ ഉ​​റ​​ച്ച ന​​ട​​പ​​ടി​​ക​​ളെ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ഷ്യ​​ൻ സ​​മൂ​​ഹം സ​​ർ​​വാ​​ത്മ​​നാ പി​​ന്തു​​ണ​​ക്കു​​ന്ന​​താ​​യും മു​​ബ​​ാറക്​ പ​​റ​​ഞ്ഞു. ​ജ​​ന​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ നി​​ന്ന​​ക​​ന്ന്​ െകാ​​ട്ടാ​​ര​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ ക​​ഴി​​യു​​ന്ന, ത​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ താ​​ൽ​​പ​​ര്യ​​വും രാ​​ഷ്​​​ട്ര താ​​ൽ​​പ​​ര്യ​​വും വേ​​ർ​​തി​​രി​​ക്കാ​​ൻ ക​​ഴി​​വി​​ല്ലാ​​ത്ത അ​​നു​​യാ​​യി​​ക​​ളാ​​ൽ ചു​​റ്റ​​പ്പെ​​ട്ട വൃ​​ദ്ധ​​രാ​​യ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​തി​​ക​​ളു​​ടെ അ​​വ​​സ്​​​ഥ ത​​നി​​ക്ക​​വി​​ടെ ബോ​​ധ്യ​​പ്പെ​​ട്ടു​​വെ​​ന്ന്​ ഒ​​ബാ​​മ എ​​ഴു​​തു​​ന്നു.


ഒ​​ബാ​​മ​​യു​​ടെ ആ​​ശ​​ങ്ക​​ക​​ൾ യാ​​ഥാ​​ർ​​ഥ്യ​​മാ​​യി പു​​ല​​രാ​​ൻ വെ​​റും ഒ​​ന്ന​​ര​വ​​ർ​​ഷം മാ​​ത്ര​​മേ വേ​​ണ്ടി​വ​​ന്നു​​ള്ളൂ. സ​​മാ​​ധാ​​ന​പ​​ര​​മാ​​യാ​​ണ്​ 2011 ജ​​നു​​വ​​രി 25ന്​ ​​കൈ​​റോ​​യി​​ൽ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭം തു​​ട​​ങ്ങി​​യ​​ത്. കൈ​​റോ​​യി​​ലെ ത​​ഹ്​​​രീ​​ർ ച​​ത്വ​​ര​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പ്ര​​ഭ​​വ​കേ​​ന്ദ്രം. വി​​വി​​ധ ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ അ​​ന്നും അ​​ടു​​ത്ത​​ദി​​വ​​സ​​വു​​മാ​​യി ജ​​നം നി​​ര​​ത്തി​​ലി​​റ​​ങ്ങി. പ​​ല​​യി​​ട​​ത്തും പൊ​​ലീ​​സ്​ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ക​​ർ​​ക്ക്​ നേ​​രെ ബ​​ലം പ്ര​​യോ​​ഗി​​ച്ചു. അ​​ക്ര​​മം രാ​​ജ്യ​​മെ​​ങ്ങും വ്യാ​​പി​​ച്ചു. മു​​ബാ​​റ​​ക്​ പ​​ട്ടാ​​ള​​ത്തെ വി​​ളി​​ച്ചു. ഇ​​ൻ​​റ​​ർ​​നെ​​റ്റ്​ ബ​​ന്ധം വി​ച്ഛേ​​ദി​​ച്ചു. ഒ​​രാ​​ഴ്​​​ച മു​​മ്പ്​ മു​​ബാ​​റ​​ക്കു​​മാ​​യി ഫോ​​ണി​​ൽ സം​​സാ​​രി​​ച്ച​​പ്പോ​​ൾ തു​​നീ​​ഷ്യ​​യ​​ല്ല ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തെ​​ന്നും പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ങ്ങ​​ളൊ​​ക്കെ ഉ​​ട​​ൻ അ​​വ​​സാ​​നി​​ക്കു​​മെ​​ന്നും മു​​ബാ​​റ​​ക്​ പ​​റ​​ഞ്ഞ​​താ​​യി ഒ​​ബാ​​മ എ​​ഴു​​തു​​ന്നു. ത​​ഹ്​​​രീ​​റി​​ലെ സ​​മ​​ര​​ക്കാ​​രെ ടി.​​വി​​യി​​ൽ കാ​​ണു​േ​​മ്പാ​​ൾ '20ക​​ളി​​ലു​​ള്ള ഒ​​രു ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തു​​കാ​​ര​​നാ​​യി​​രു​​ന്നു താ​​നെ​​ങ്കി​​ൽ നി​​ശ്ച​​യ​​മാ​​യും പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ക​​ർ​​ക്കൊ​​പ്പം താ​​നു​​മു​​ണ്ടാ​​കു​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു''​​വെ​​ന്ന്​ ഒ​​ബാ​​മ വൈ​​റ്റ്​​​ഹൗ​​സ്​​ സെ​​ക്ര​​ട്ട​​റി​​യോ​​ട്​ പ​​റ​​ഞ്ഞു. മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​െ​​ൻ​​റ വി​​ധി കു​​റി​​ക്ക​​പ്പെ​​ടു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​വി​​ടെ.

അ​​ധി​​കം ക​​ഴി​​യാ​​തെ ഒ​​ബാ​​മ മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​നെ വി​​ളി​​ച്ചു. വ്യ​​ക്ത​​മാ​​യ പ​​രി​​ഷ്​​​ക​​ര​​ണ​​ന​​ട​​പ​​ടി​​ക​​ൾ​​ക്ക്​ ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ട്ടു. രൂ​​ക്ഷ​​മാ​​യി പ്ര​​തി​​ക​​രി​​ച്ച മു​​ബാ​​റ​​ക്​ മു​​സ്​​​ലിം ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡ്​ ആ​​ണ്​ പ്ര​​ശ്​​​ന​​മു​​ണ്ടാ​​ക്കു​​ന്ന​​തെ​​ന്നും ഉ​​ട​​ൻ ത​​ന്നെ എ​​ല്ലാം അ​​വ​​സാ​​നി​​ക്കു​​മെ​​ന്നും ആ​​വ​​ർ​​ത്തി​​ച്ചു. പ​​ക്ഷേ, ഒ​​ന്നും ഉ​​ട​​ൻ അ​​വ​​സാ​​നി​​ക്കാ​​ൻ പോ​​കു​​ന്നി​​ല്ലെ​​ന്ന്​ മു​​ബാ​​റ​​ക്​ ഒ​​ഴി​​കെ എ​​ല്ലാ​​വ​​ർ​​ക്കും അ​​റി​​യാ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു. പി​​ന്നാ​​ലെ മു​​ബാ​​റ​​ക്​ സ്​​​ഥാ​​ന​​മൊ​​ഴി​​യ​​ണ​​മെ​​ന്ന അ​​മേ​​രി​​ക്ക​​ൻ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റി​െ​​ൻ​​റ സ​​ന്ദേ​​ശ​​വു​​മാ​​യി '80ക​​ളി​​ൽ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​ലെ അം​​ബാ​​സ​​ഡ​​റാ​​യി​​രു​​ന്ന ഫ്രാ​​ങ്ക്​ വി​​സ്​​​ന​​ർ കൈ​​റോ​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ പ​​റ​​ന്നു. പ​​ക്ഷേ, പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ക​​രു​​ടെ വി​​ജ​​യം ത​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ നി​​ല​​നി​​ൽ​​പി​​നെ​​യും ബാ​​ധി​​ക്കു​​മോ​​യെ​​ന്ന്​ അ​​റ​​ബ്​ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ങ്ങ​​ൾ ഭ​​യ​​ന്നു.

വി​​സ്​​​ന​​റു​​ടെ സ​​ന്ദ​​ർ​​ശ​​ന​​ത്തി​​ന്​ പി​​ന്നാ​​ലെ ടെ​​ലി​​വി​​ഷ​​നി​​ൽ പ്ര​​ത്യ​​ക്ഷ​​പ്പെ​​ട്ട മു​​ബാ​​റ​​ക്​ ഉ​​ട​​ൻ തെ​​ര​​ഞ്ഞെ​​ടു​​പ്പ്​ ന​​ട​​ത്തു​​മെ​​ന്ന്​ പ്ര​​ഖ്യാ​​പി​​ച്ചെ​​ങ്കി​​ലും അ​​തു​​വ​​രെ​​യെ​​ങ്കി​​ലും താ​​ൻ തു​​ട​​രു​​മെ​​ന്ന സൂ​​ച​​ന​​യാ​​ണ്​ ന​​ൽ​​കി​​യ​​ത്. മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​െൻ​​റ പ്ര​​സം​​ഗം വൈ​​റ്റ്​​​ഹൗ​​സ്​ സി​​റ്റു​​വേ​​ഷ​​ൻ റൂ​​മി​​ലെ ടി.​​വി​​യി​​ൽ ത​​ത്സ​​മ​​യം ക​​ണ്ട ഒ​​ബാ​​മ നി​​രാ​​ശ​​നാ​​യി. മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​െ​​ൻ​​റ പ്ര​​സം​​ഗം അ​​വ​​സാ​​നി​​ച്ച​​തി​​ന്​ പി​​ന്നാ​​ലെ ഒാ​​വ​​ൽ ഒാ​​ഫി​സി​​ലെ​​ത്തി​​യ ഒ​​ബാ​​മ കൈ​​റോ​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ വി​​ളി​​ച്ചു. ഫോ​​ൺ സ്​​​പീ​​ക്ക​​റി​​ലി​​ട്ടു. ഫോ​​ണി​​ന്​ ചു​​റ്റും വൈ​​റ്റ്​​​ഹൗ​​സ്​ ഉ​​പ​​ദേ​​ഷ്​​​ടാ​​ക്ക​​ൾ കൂ​​ടി. ''അ​​ധി​​കാ​​ര കൈ​​മാ​​റ്റ​​ത്തി​​ന്​ ത​​യാ​​റാ​​യ താ​​ങ്ക​​ളെ അ​​ഭി​​ന​​ന്ദി​​ക്കു​​ന്നു​''​​വെ​​ന്ന്​ തു​​ട​​ങ്ങി​​യ ഒ​​ബാ​​മ അ​​തെ​​ങ്ങ​​നെ സു​​ഗ​​മ​​മാ​​യി സാ​​ധ്യ​​മാ​​കു​​മെ​​ന്ന ത​െ​​ൻ​​റ അ​​ഭി​​പ്രാ​​യം ച​​ർ​​ച്ച ചെ​​യ്യാ​​ൻ ആ​​ഗ്ര​​ഹി​​ക്കു​​ന്ന​​താ​​യി സൂ​​ചി​​പ്പി​​ച്ചു. സ്​​​ഥാ​​ന​​മൊ​​ഴി​​യു​​ന്ന​​താ​​ണ്​ ന​​ല്ല​​തെ​​ന്ന മ​​ട്ടി​​ലു​​ള്ള ഒ​​ബാ​​മ​​യു​​ടെ തു​​ട​​ർ​സം​​സാ​​രം കേ​​ട്ട മു​​ബാ​​റ​​ക്​ പ്ര​​തി​​ക​​ര​​ണം മു​​റി ഇം​​ഗ്ലീ​​ഷി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ അ​​റ​​ബി​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ മാ​​റ്റി. ശ​​ബ്​​​ദ​​ത്തി​​ലെ പ്ര​​തി​​ഷേ​​ധം തി​​രി​​ച്ച​​റി​​യാ​​ൻ ഒ​​ബാ​​മ​​ക്ക്​ വി​​വ​​ർ​​ത്ത​​ക​െ​​ൻ​​റ ആ​​വ​​ശ്യം വ​​ന്നി​​ല്ല. ''ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തു​​കാ​​ര​െൻറ സം​​സ്​​​കാ​​രം എ​​ന്തെ​​ന്ന്​ താ​​ങ്ക​​ൾ​​ക്ക​​റി​​യി​​ല്ല. പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ ഒ​​ബാ​​മ, ഇൗ ​​രീ​​തി​​യി​​ൽ ഞാ​​ൻ പു​​റ​​ത്തു​​പോ​​കു​​ക​​യാ​​ണെ​​ങ്കി​​ൽ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​ന്​ സം​​ഭ​​വി​​ക്കാ​​വു​​ന്ന ഏ​​റ്റ​​വും അ​​പ​​ക​​ട​​ക​​ര​​മാ​​യ കാ​​ര്യ​​മാ​​യി​​രി​​ക്കും അ​​ത്'' -മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​െ​​ൻ​​റ ശ​​ബ്​​​ദം ഉ​​യ​​ർ​​ന്നു.

''താ​​ങ്ക​​ൾ​​ക്ക​​റി​​യാ​​വു​​ന്ന​​തു​​പോ​​ലെ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ഷ്യ​​ൻ സം​​സ്​​​കാ​​രം എ​​നി​​ക്ക​​റി​​യി​​ല്ലെ​​ന്ന്​ സ​​മ്മ​​തി​​ക്കു​​ന്നു. എ​​ന്നെ​​ക്കാ​​ൾ എ​​ത്ര​​യോ വ​​ർ​​ഷ​​ങ്ങ​​ള​​ധി​​ക​​മാ​​യി താ​​ങ്ക​​ൾ രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ​​ത്തി​​ലു​​മു​​ണ്ട്. പ​​ക്ഷേ, മു​​മ്പ്​ സം​​ഭ​​വി​​ച്ച​​ത്​ അ​​തു​​പോ​​ലെ ആ​​വ​​ർ​​ത്തി​​ക്കി​​ല്ലെ​​ന്ന്​ ഉ​​റ​​പ്പു​​ള്ള ഘ​​ട്ട​​ങ്ങ​​ൾ ച​​രി​​ത്ര​​ത്തി​​ലു​​ണ്ട്. ക​​ഴി​​ഞ്ഞ 30 വ​​ർ​​ഷ​​മാ​​യി താ​​ങ്ക​​ളു​​ടെ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ത്തെ താ​​ങ്ക​​ൾ സേ​​വി​​ക്കു​​ന്നു. താ​​ങ്ക​​ളു​​ടെ മ​​ഹ​​ത്താ​​യ പാ​​ര​​മ്പ​​ര്യം ച​​രി​​ത്ര​​ത്തി​​ൽ രേ​​ഖ​​പ്പെ​​ടു​​ത്തും​​വ​​ണ്ണം ഇൗ ​​ച​​രി​​ത്ര​​സ​​ന്ധി​​യി​​ലെ അ​​വ​​സ​​രം താ​​ങ്ക​​ൾ ഉ​​പ​​യോ​​ഗി​​ക്ക​​ണ​​മെ​​ന്ന്​ ഞാ​​ൻ ക​​രു​​തു​​ന്നു'' -ഒ​​ബാ​​മ തി​​രി​​ച്ച​​ടി​​ച്ചു. വാ​​ഗ്വാ​​ദം മി​​നി​​റ്റു​​ക​​ളോ​​ളം നീ​​ണ്ടു.

പ്ര​​ശ്​​​ന​​ങ്ങ​​ൾ ഉ​​ട​​ൻ അ​​വ​​സാ​​നി​​ക്കു​​മെ​​ന്നും താ​​ൻ ത​​ന്നെ തു​​ട​​രേ​​ണ്ട​​തു​​ണ്ടെ​​ന്ന​ും മു​​ബാ​​റ​​ക്​ ആ​​വ​​ർ​​ത്തി​​ച്ചു​​കൊ​​ണ്ടേ​​യി​​രു​​ന്നു. ''എ​​നി​​ക്കെ​െ​​ൻ​​റ ജ​​ന​​ത​​യെ ന​​ന്നാ​​യി അ​​റി​​യാം. അ​​വ​​ർ വി​​കാ​​ര​ജീ​​വി​​ക​​ളാ​​ണ്. ഞാ​​ൻ താ​​ങ്ക​േ​​ളാ​​ട്​ പി​​ന്നീ​​ട്​ സം​​സാ​​രി​​ക്കാം, മി​​സ്​​​റ്റ​​ർ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്. ഞാ​​ൻ ശ​​രി​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു​​വെ​​ന്ന്​ അ​​ന്ന്​ താ​​ങ്ക​​ൾ പ​​റ​​യും'' -മു​​ബാ​​റ​​ക്​ ഫോ​​ൺ വെ​​ച്ചു. ഒാ​​വ​​ൽ ഒാ​​ഫി​സ്​ നി​​ശ്ശ​​ബ്​​​ദ​​മാ​​യി. എ​​ല്ലാ​​വ​​രു​​ടെ​​യും ക​​ണ്ണു​​ക​​ൾ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റി​​നുമേ​​ൽ. ഒ​​രു പ്ര​​സ്​​​താ​​വ​​ന ഉ​​ട​​ന​​ടി ത​​യാ​​റാ​​ക്കൂ -ഒ​​ബാ​​മ ഉ​​ദ്യോ​​ഗ​​സ്​​​ഥ​​രോ​​ട്​ ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ട്ടു. ''മു​​ബാ​​റ​​ക്​ സ്​​​ഥാ​​ന​​മൊ​​ഴി​​യ​​ണ​​മെ​​ന്ന്​ ന​​മ്മ​​ൾ ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ടു​​ന്നു.'' ത​​ഹ്​​​രീ​​റി​​ൽ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭം കൊ​​ടു​​മ്പി​​രി​​കൊ​​ള്ളു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​പ്പോ​​ൾ. ഒ​​രാ​​ഴ്​​​ചകൂ​​ടി മു​​ബാ​​റ​​ക്​ പി​​ടി​​ച്ചു​നി​​ന്നു. ഫെ​​ബ്രു​​വ​​രി 11ന്​​ ​അ​​ദ്ദേ​​ഹം സ്​​​ഥാ​​ന​​മൊ​​ഴി​​ഞ്ഞു.

തു​​ട​​ർ​​ന്ന്​ ന​​ട​​ന്ന തെ​​ര​​ഞ്ഞെ​​ടു​​പ്പി​​ൽ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​െ​​ൻ​​റ ച​​രി​​ത്ര​​ത്തി​​ലാ​​ദ്യ​​മാ​​യി ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ലൂ​​ടെ ഒ​​രു ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ടം അ​​ധി​​കാ​​ര​​ത്തി​​ലെ​​ത്തി. ഒ​​രു​ നൂ​​റ്റാ​​ണ്ടി​​ന​​ടു​​ത്ത്​ പ്രാ​​യ​​മു​​ള്ള ഇ​​സ്​​​ലാ​​മി​​ക ലോ​​ക​​ത്തെ ഏ​​റ്റ​​വും വ​​ലി​​യ സാ​​മൂ​​ഹി​​ക സം​​ഘ​​ട​​ന​​യാ​​യ മു​​സ്​​​ലിം ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡി​െ​​ൻ​​റ​ നേ​​താ​​വാ​​യ മു​​ഹ​​മ്മ​​ദ്​ മു​​ർ​​സി​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​ത്. ജ​മാ​​ൽ അ​​ബ്​​​ദു​​ന്നാ​​സ​​ർ മു​​ത​​ലു​​ള്ള പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റു​​മാ​​രു​​ടെ ക​​ണ്ണി​​ലെ ക​​ര​​ടാ​​യി​​രു​​ന്നു ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡ്. പ​​ല​​ത​​വ​​ണ നി​​രോ​​ധി​​ക്ക​​പ്പെ​​ടു​​ക​​യും അ​​ടി​​ച്ച​​മ​​ർ​​ത്ത​​ലി​​ന്​ വി​​ധേ​​യ​​മാ​​കു​​ക​​യും ചെ​​യ്​​​ത, ദ​​ശ​​ക​​ങ്ങ​​ൾ നീ​​ണ്ട പു​​റ​േ​​മ്പാ​​ക്കു ജീ​​വി​​ത​​ത്തി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ മു​​ഖ്യ​​ധാ​​ര​​യി​​ലേ​​ക്കു​​ള്ള ആ​​ഗ​​മ​​ന​​ത്തെ ആ​​വേ​​ശ​​ത്തോ​​ടെ​​യാ​​ണ്​ ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡ്​ സ്വീ​​ക​​രി​​ച്ച​​ത്. ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​ത്തി​​ലേ​​ക്കു​​ള്ള മാ​​റ്റം സൃ​​ഷ്​​​ടി​​ച്ച രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ തു​​റ​​സ്സും ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡി​​ന്​ ഗു​​ണ​​മാ​​യി.


പൊ​​തു, സ്വ​​കാ​​ര്യ ജീ​​വി​​ത​​ത്തി​െൻ​​റ സ​​ക​​ല തു​​റ​​ക​​ളി​​ലും മ​​താ​​ത്മ​​ക ദ​​ർ​​ശ​​നം വി​​ഭാ​​വ​​നം ചെ​​യ്യു​​ന്ന പ്ര​​ത്യേ​​ക ത​​ത്ത്വ​​ചി​​ന്ത​​യാ​​ണ്​ ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡി​െ​​ൻ​​റ ജീ​​വ​​വാ​​യു. ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​ലെ ഭ​​ര​​ണാ​​ധി​​കാ​​രി​​ക​​ൾ മാ​​ത്ര​​മ​​ല്ല, അ​​റ​​ബ്​ ലോ​​ക​​ത്തെ മ​​റ്റ്​ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ങ്ങ​​ളും അ​​വ​​രെ അ​​പ​​ക​​ട​​കാ​​രി​​ക​​ളാ​​യാ​​ണ്​ ക​​ണ്ടി​​രു​​ന്ന​​ത്. ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യം സാ​​ധ്യ​​മാ​​ക്കി​​യ ഇൗ ​​അ​​ട്ടി​​മ​​റി​​യി​​ൽ അ​​റ​​ബ്​ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ങ്ങ​​ൾ ഞെ​​ട്ടി. ചി​​ല രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ൾ പെ​​െ​ട്ട​​ന്ന്​ ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡി​െ​​ൻ​​റ വി​​ജ​​യം അം​​ഗീ​​ക​​രി​​ച്ചി​​ല്ല. നി​​സ്സം​​ഗ​​മാ​​യ പ്ര​​തി​​ക​​ര​​ണ​​മാ​​ണ്​ പ​​ല രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ​നി​​ന്നു​​മു​​ണ്ടാ​​യ​​ത്. ഇ​​സ്രാ​​യേ​​ലി​​നും ഇ​​ഷ്​​​ട​​മാ​​യി​​ല്ല, ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡി​െ​​ൻ​​റ മു​​ന്നേ​​റ്റം. പു​​റ​​മെ ചി​​രി​​ച്ചു​​കാ​​ട്ടി​​യെ​​ങ്കി​​ലും മു​​ർ​​സി​​ക്കെ​​തി​​രാ​​യ കു​​രു​​ക്കു​​ക​​ൾ അ​​യ​​ലി​​ട​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ മു​​റു​​കു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു. ക്ര​​മേ​​ണ മു​​ർ​​സി​​യു​​ടെ ഭ​​ര​​ണ​​ത്തി​​നെ​​തി​​രാ​​യ ച​​ര​​ടു​​വ​​ലി​​ക​​ൾ തു​​ട​​ങ്ങി.

മു​​ർ​​സി​​യു​​ടെ അ​​ത്യാ​​വേ​​ശ പ്ര​​ചോ​​ദി​​ത​​മാ​​യ ചി​​ല നി​​ല​​പാ​​ടു​​ക​​ളും ന​​യ​​ങ്ങ​​ളും ത​​ക്കം പാ​​ർ​​ത്തി​​രു​​ന്ന​​വ​​രു​​ടെ കൈ​​ക​​ളി​​ലെ ആ​​യു​​ധ​​മാ​​യി. വി​​വി​​ധ സ​​ഹോ​​ദ​​ര രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളും ഇ​​സ്ര​ാ​യേ​​ലും ഗൂ​​ഢാ​​ലോ​​ച​​ന നെ​​യ്​​​തു. ഒ​​ടു​​വി​​ൽ ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ത്​ വീ​​ണ്ടും പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ എ​​ടു​​ത്തെ​​റി​​യ​​പ്പെ​​ട്ടു. ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​പ​​ര​​മാ​​യി തെ​​ര​​ഞ്ഞെ​​ടു​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ട സ​​ർ​​ക്കാ​​റി​​നെ അ​​ട്ടി​​മ​​റി​​ക്കാ​​നു​​ള്ള ശ്ര​​മം പ്ര​​തി​​രോ​​ധി​​ക്കാ​​ൻ ജ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ തെ​​രു​​വി​​ലി​​റ​​ങ്ങി. സൈ​​ന്യം അ​​വ​​രെ ക്രൂ​​ര​​മാ​​യി നേ​​രി​​ട്ടു. ജ​​ന​​കീ​​യ പ്ര​​തി​േ​​രാ​​ധ​​ത്തെ ചോ​​ര​​യി​​ൽ മു​​ക്കി സൈ​​നി​​ക മേ​​ധാ​​വി അ​​ബ്​​​ദു​​ൽ ഫ​​ത്താ​​ഹ്​ അ​​ൽ​​സീ​​സി, മു​​ർ​​സി സ​​ർ​​ക്കാ​​റിനെ അ​​ട്ടി​​മ​​റി​​ച്ചു. ഇൗ​​ജി​​പ്​​​ത്​ വീ​​ണ്ടും പ​​ട്ടാ​​ള​​ഭ​​ര​​ണ​​ത്തി​​ലാ​​യി.

മു​​ബാ​​റ​​ക്കി​​നെ​​ക്കാ​​ൾ ക​​ടു​​പ്പ​​ത്തി​​ലാ​​ണ്​ അ​​ൽ​​സീ​​സി​​യു​​ടെ ഭ​​ര​​ണം. രാ​​ഷ്​​​ട്രീ​​യ എ​​തി​​രാ​​ളി​​ക​​ളെ മാ​​ത്ര​​മ​​ല്ല, സാ​​മൂ​​ഹി​​ക പ്ര​​വ​​ർ​​ത്ത​​ക​​രെപോ​​ലും ത​​ട​​വി​​ലാ​​ക്കി, അ​​ഭി​​പ്രാ​​യ​​സ്വാ​​ത​​ന്ത്ര്യം ത​​ട​​ഞ്ഞു, മാ​​ധ്യ​​മ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്ക്​ മൂ​​ക്കു​​ക​​യ​​റി​​ട്ടു. അ​​ൽ​​ജ​​സീ​​റ​​യു​​ടെ ലേ​​ഖ​​ക​​ൻ മ​​ഹ്​​​മൂ​​ദ്​ ഹു​​സൈ​​ൻ നാ​​ലു​​വ​​ർ​​ഷ​​ത്തി​​ലേ​​റെ​​യാ​​യി വി​​ചാ​​ര​​ണ കൂ​​ടാ​​തെ ജ​​യി​​ലി​​ൽ കി​​ട​​ക്കു​​ക​​യാ​​ണ്. ബ്ര​​ദ​​ർ​​ഹു​​ഡി​​നെ ഉ​​ന്മൂ​​ല​​നം ചെ​​യ്യു​​ന്ന​​തി​​നു​​ള്ള നീ​​ക്ക​​ങ്ങ​​ൾ ന​​ട​​ക്കു​​ന്നു. നേ​​തൃ​​നി​​ര​​യി​​ലു​​ള്ള​​വ​​രെ​​ല്ലാം ജ​​യി​​ലി​​ലാ​​ണ്. മി​​ക്ക​​വ​​ർ​​ക്കും വ​​ധ​​ശി​​ക്ഷ വി​​ധി​​ച്ചി​​രി​​ക്കു​​ന്നു. മു​​ൻ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ മു​​ർ​​സി ജ​​യ​ി​ലി​​ൽ ദു​​രൂ​​ഹ​​സാ​​ഹ​​ച​​ര്യ​​ത്തി​​ലാ​​ണ്​ 2019ൽ ​​മ​​രി​​ച്ച​​ത്. മേ​​ഖ​​ല​​യി​​ലെ ഏ​​റ്റ​​വ​ും നി​​ർ​​ദ​​യ​​നാ​​യ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​തി എ​​ന്ന നി​​ല​​യി​​ലേ​​ക്കാ​​ണ്​ അ​​ൽ​​സീ​​സി​​യു​​ടെ വ​​ള​​ർ​​ച്ച. അ​​തി​​നു​​ള്ള ഏ​​റ്റ​​വും വ​​ലി​​യ സാ​​ക്ഷ്യം സാ​​ക്ഷാ​​ൽ ഡോ​​ണ​​ൾ​​ഡ്​ ട്രം​​പി​​ൽ​നി​​ന്നാ​​ണ്​ ല​​ഭി​​ച്ച​​തും. 2017ൽ ​​അ​​റ​​ബ്​ ഉ​​ച്ച​​കോ​​ടി​​ക്കാ​​യി റി​​യാ​​ദി​​ലെ​​ത്തി​​യ ട്രം​​പ്​ ''എ​െ​​ൻ​​റ പ്രി​​യ​​ങ്ക​​ര​​നാ​​യ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​തി'' എ​​ന്നാ​​ണ്​ സ്വ​​കാ​​ര്യ​​മാ​​യി അ​​ൽ​​സീ​​സി​​യെ വി​​ശേ​​ഷി​​പ്പി​​ച്ച​​ത്.

യ​​മ​​ൻ: ആ​​ശ​​ങ്ക​​പ്പെ​​ടു​​ത്തു​​ന്ന ആ​​ന്ത​​രി​​ക ഭി​​ന്ന​​ത​​ക​​ൾ

ഉ​​ത്ത​​ര ആ​​​ഫ്രി​​ക്ക​​യി​​ലെ വ​​ര​​ണ്ട മ​​ണ​​ൽ​​പ്പ​​ര​​പ്പി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ ചെ​​ങ്ക​​ട​​ലും ക​​ട​​ന്ന്​ വീ​​ശു​​ന്ന ഖം​​സീ​​ൻ ച​​ക്ര​​വാ​​ത​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ ഗ​​തി​​ക്ക​​നു​​സ​​രി​​ച്ച്​ അ​​റ​​ബ്​ വ​​സ​​ന്ത​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ പൂ​െ​​മ്പാ​​ടി​​ക​​ൾ അ​​റേ​​ബ്യ​​യു​​ടെ ഹ​ൃ​​ദ​​യ​​ഭൂ​​മി​​യി​​ലേ​​ക്കും പാ​​റി വ​​ന്നു. ചെ​​ങ്ക​​ട​​ലി​െ​​ൻ​​റ ഇ​​ടു​​ങ്ങി​​യ ജ​​ല​​രാ​​ശി​​യും ക​​ട​​ന്ന്​ അ​​വ ആ​​ദ്യം വ​​ന്നു​​വീ​​ണ​​ത്​ യ​​മ​​നി​​ൽ. പ​​ക്ഷേ, അ​​റേ​​ബ്യ​​യി​​ലെ​​ത്തി​​യ​​പ്പോ​​ൾ വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ സ്വ​​ഭാ​​വ​​ത്തി​​നും രീ​​തി​​ക്കു​​മെ​​ല്ലാം പ്ര​​ക​​ട​​മാ​​യ മാ​​റ്റ​​ങ്ങ​​ൾ സം​​ഭ​​വി​​ച്ചു​​വെ​​ന്ന്​ കാ​​ണാം. ഉ​​ത്ത​​രാ​​ഫ്രി​​ക്ക​​ൻ രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ളി​​​ൽ​നി​​ന്ന്​ വ്യ​​ത്യ​​സ്​​​ത​​മാ​​യി സു​​ന്നി-​​ശി​​യാ ഭി​​ന്ന​​ത​​യും ആ ​​ഭി​​ന്ന​​ത​​യു​​ടെ ആ​​ന്ത​​രി​​ക താ​​ൽ​​പ​​ര്യ​​ങ്ങ​​ളു​​മെ​​ല്ലാം കൂ​​ടു​​ത​​ൽ പ്ര​​ക​​ട​​മാ​​കാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി. വി​​പ്ല​​വ​​ത്തോ​​ടു​​ള്ള രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ​​യും സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ളു​െ​​ട​​യും സ​​മീ​​പ​​ന​​ത്തി​​ലും അ​​വി​​ശ്വ​​സ​​നീ​​യ​​മാ​​യ വ്യ​​തി​​യാ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ വ​​ന്നു. ആ ​​നി​​ല​​യി​​ൽ അ​​റ​​ബ്​ വി​​പ്ല​​വ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ രൂ​​പ പ​​രി​​ണാ​​മ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ പ​​രീ​​ക്ഷ​​ണ​​ശാ​​ല​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു യ​​മ​​ൻ. സി​​റി​​യ​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ ക​​ട​​ക്കു​േ​​മ്പാ​​ൾ അ​​ത്​ മൂ​​ർ​​ധ​​ന്യ​​ത​​യി​​ലെ​​ത്തി.

അ​​തൊ​​ഴി​​ച്ച്​ നി​​ർ​​ത്തി​​യാ​​ൽ യ​​മ​​നി​​ലെ സാ​​ഹ​​ച​​ര്യ​​ങ്ങ​​ളൊ​​ക്കെ പ​​ഴ​​യ പ​​ല്ല​​വി ത​​ന്നെ. 30 വ​​ർ​​ഷ​​ത്തോ​​ളം രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ത്തെ അ​​ടി​​ച്ച​​മ​​ർ​​ത്തി ഭ​​രി​​ച്ച ഒ​​രു പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്, തൊ​​ഴി​​ലി​​ല്ലാ​​യ്​​​മ, ദാ​​രി​​ദ്ര്യം, പ​​ട്ടി​​ണി, ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട ഭീ​​ക​​ര​​ത, അ​​ത​ൃ​​പ്​​​ത​​രാ​​യ ജ​​ന​​ത. ആ​​ദ്യം വ​​ട​​ക്ക​​ൻ യ​​മ​െ​​ൻ​​റ​​യും പി​​ന്നീ​​ട്​ രൂ​​പ​​വ​​ത്​​​ക​​രി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ട ​െഎ​​ക്യ യ​​മ​െ​​ൻ​​റ​​യും പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റാ​​യി ഏ​​താ​​ണ്ട്​ 34 വ​​ർ​​ഷ​​ത്തോ​​ളം വി​​രാ​​ജി​​ച്ച അ​​ലി അ​​ബ്​​​ദു​​ല്ല സാ​​ലി​​ഹ്​ ആ​​യി​​രു​​ന്നു ജ​​ന​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പ്ര​​ധാ​​ന ശ​​ത്രു. അ​​ൽ​​ഖാ​​ഇ​​ദ​​യു​​മാ​​യി ബ​​ന്ധ​​പ്പെ​​ട്ട്​ ചി​​ല ആ​​രോ​​പ​​ണ​​ങ്ങ​​ൾ ഉ​​യ​​ർ​​ന്നു​​വെ​​ങ്കി​​ലും അ​​മേ​​രി​​ക്ക​​യു​​ടെ ഭീ​​ക​​ര​​ത​​ക്കെ​​തി​​രാ​​യ യു​​ദ്ധ​​ത്തി​​ൽ അ​​വ​​ർ​​ക്കൊ​​പ്പംനി​​ന്ന്​ പാ​​ശ്ചാ​​ത്യ​​ശ​​ക്തി​​ക​​ളു​​ടെ സ്​​​നേ​​ഹ​​ഭാ​​ജ​​ന​​വു​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​ദ്ദേ​​ഹം. അ​​ൽ​​ഖാ​​ഇ​​ദ​​യു​​ടെ ശ​​ക്തി​​മേ​​ഖ​​ല​​യാ​​യ യ​​മ​െൻ​​റ തീ​​ര​​ദേ​​ശ​​ങ്ങ​​ളെ നി​​രീ​​ക്ഷി​​ക്കു​​ന്ന​​തി​​ന്​ അ​​ദ്ദേ​​ഹ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ സ​​ഹാ​​യ​​വും അ​​മേ​​രി​​ക്ക​​ക്ക്​ വേ​​ണ്ടി​​യി​​രു​​ന്നു. സു​​ന്നി​​യാ​​ണ്​ സാ​​ലി​​ഹ്. യ​​മ​​നി​​ലാ​​ക​െ​​ട്ട ഗ​​ണ്യ​​മാ​​യ തോ​​തി​​ൽ ശി​​യാ സാ​​ന്നി​​ധ്യ​​വു​​മു​​ണ്ട്. സു​​ന്നി​​ക​​ൾ​​ക്കി​​ട​​യി​​ൽ അ​​ൽ​​ഖാ​​ഇ​​ദ​​യു​​ടെ വ​​ലി​​യ സ്വാ​​ധീ​​ന​​മേ​​ഖ​​ല​​ക​​ൾ. ശി​​യാ​​ക്ക​​ളി​​ൽ ബ​​ഹു​​ഭൂ​​രി​​പ​​ക്ഷ​​വും സെ​​യ്​​​ദി വി​​ഭാ​​ഗ​​ക്കാ​​ർ. ഇ​​റാ​​നു​​മാ​​യി അ​​ത്ര അ​​ടു​​പ്പ​​മു​​ള്ള വി​​ഭാ​​ഗ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നി​​ല്ല സെ​​യ്​​​ദി​​ക​​ൾ. യ​​മ​​നി​​ലെ ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര സം​​ഘ​​ർ​​ഷ​​മാ​​ണ്​ സെ​​യ്​​​ദി വി​​ഭാ​​ഗ​​ക്കാ​​രാ​​യ ഹൂ​​തി​​ക​​ളെ ഇ​​റാ​​നു​​മാ​​യി അ​​ടു​​പ്പി​​ച്ച​​ത്.


2011െൻ​​റ തു​​ട​​ക്ക​​ത്തി​​ൽ​ത​​ന്നെ സാ​​ലി​​ഹി​​നെ​​തി​​രാ​​യ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭം ആ​​രം​​ഭി​​ച്ചി​​രു​​ന്നു. ആ ​​വ​​ർ​​ഷം മാ​​ർ​​ച്ചി​​ൽ ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ സ​​ൻ​​ആ​​യി​​ൽ ന​​ട​​ന്ന ജ​​നാ​​ധി​​പ​​ത്യാ​​നു​​കൂ​​ല റാ​​ലി​​ക്ക്​ നേ​​രെ​ പൊ​​ലീ​​സ്​ വെ​​ടി​​വെ​​പ്പു​​ണ്ടാ​​യി. 50ലേ​​റെ പേ​​ർ കൊ​​ല്ല​​പ്പെ​​ട്ടു. അ​​തോ​​ടെ പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ സ്വ​​ഭാ​​വം മാ​​റി. പി​​ന്നീ​​ട്​ നൊ​​േ​ബ​​ൽ സ​​മ്മാ​​നം നേ​​ടി​​യ ത​​വ​​ക്കു​​ൽ ക​​ർ​​മാ​​ൻ ആ​​യി​​രു​​ന്നു പ്ര​​ക്ഷോ​​ഭ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ പൊ​​തു​​മു​​ഖം. ക്ര​​മേ​​ണ സാ​​ലി​​ഹി​​നു​​ള്ള രാ​​ജ്യാ​​ന്ത​​ര പി​​ന്തു​​ണ ന​​ഷ്​​​ട​​പ്പെ​​ട്ടു. 2011 ന​​വം​​ബ​​ർ 23ന്​ ​​റി​​യാ​​ദി​​ലെ​​ത്തി ജി.​​സി.​​സി​​യു​​ടെ ക​​രാ​​റി​​ൽ സാ​​ലി​​ഹ്​ ഒ​​പ്പി​​ട്ടു. സൗ​​ദി പി​​ന്തു​​ണ​​യു​​ള്ള വൈ​​സ്​ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ അ​​ബ്​​​ദു​​റ​​ബ്ബ്​ മ​​ൻ​​സൂ​​ർ ഹാ​​ദി അ​​ങ്ങ​​നെ യ​​മ​െ​​ൻ​​റ പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റാ​​യി.

സാ​​ലി​​ഹി​െ​​ൻ​​റ മു​​റി​​വേ​​റ്റ മ​​ന​​സ്സി​​ൽ മ​​റ്റു​​ചി​​ല പ​​ദ്ധ​​തി​​ക​​ളു​​ണ്ടാ​​യി​​രു​​ന്നു. മ​​ൻ​​സൂ​​ർ ഹാ​​ദി ത​െ​​ൻ​​റ മു​​ൾ​​ക്കി​​രീ​​ട​​വും ധ​​രി​​ച്ച്​ സ​​ൻ​​ആ​​യി​​ലെ ഉ​​ല​​യു​​ന്ന സിം​​ഹാ​​സ​​ന​​ത്തി​​ൽ ര​​ണ്ടു​​വ​​ർ​​ഷ​​ത്തി​​ലേ​​റെ തു​​ട​​ർ​​ന്നു. അ​​പ്പോ​​ഴേ​​ക്കും രാ​​ഷ്​​​ട്രം സ​​മ്പൂ​​ർ​​ണ​​മാ​​യ അ​​രാ​​ജ​​ക​​ത്വ​​ത്തി​​ലേ​​ക്ക്​ കൂ​​പ്പു​​കു​​ത്തി. ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര സം​​ഘ​​ർ​​ഷം കൊ​​ടു​​മ്പി​​രി​​കൊ​​ണ്ടു. രാ​​ഷ്​​​​ട്രീ​​യ ശ​​ക്തി​​യാ​​യി മാ​​റി​​യ ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ മ​​ൻ​​സൂ​​ർ ഹാ​​ദി​​യു​​ടെ സ​​ർ​​ക്കാ​​റുമാ​​യു​​ള്ള സ​​ഹ​​ക​​ര​​ണം അ​​വ​​സാ​​നി​​പ്പി​​ച്ച്​ യു​​ദ്ധം പ്ര​​ഖ്യാ​​പി​​ച്ചു. പെ​െ​​ട്ട​​ന്നൊ​​രു​ ദി​​വ​​സം സൗ​​ദി അ​​റേ​​ബ്യ​​യെ ഞെ​​ട്ടി​​ച്ചു​​കൊ​​ണ്ട്​ അ​​ബ്​​​ദു​​ൽ മാ​​ലി​​ക്ക്​ അ​​ൽ ഹൂ​​തി​​യു​​ടെ നേ​​ത​ൃ​​ത്വ​​ത്തി​​ലു​​ള്ള ഹൂ​​തി സൈ​​ന്യം ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ സ​​ൻ​​ആ പി​​ടി​​ച്ച​​ട​​ക്കി, 2014 സെ​​പ്​​​റ്റം​​ബ​​റി​​ൽ.

ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ​​ക്ക്​ എ​​ല്ലാ പി​​ന്തു​​ണ​​യു​​മാ​​യി അ​​ലി അ​​ബ്​​​ദു​​ല്ല സാ​​ലി​​ഹും മു​​ന്ന​​ണി​​യി​​ലു​​ണ്ടാ​​യി​​രു​​ന്നു. ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​നം പി​​ടി​​ച്ച​​തി​​നെ​​ക്കാ​​ൾ സൗ​​ദി​​യെ വേ​​ദ​​നി​​പ്പി​​ച്ച​​ത്​ അ​​ലി അ​​ബ്​​​ദു​​ല്ല സാ​​ലി​​ഹി​െ​​ൻ​​റ ചു​​വ​​ടു​​മാ​​റ്റ​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു. ആ​​ജ​​ന്മ​​ശ​​ത്രു​​ക്ക​​ളെ​​ന്ന്​ ക​​രു​​തി​​പ്പോ​​ന്ന സാ​​ലി​​ഹും ശി​​യാ​​ക്ക​​ളാ​​യ ഹൂ​​തി​​ക​​ളും ഒ​​ന്നി​​ച്ച​​തോ​​ടെ യ​​മ​​നി​​ലെ ശാ​​ക്തി​​ക സ​​മ​​വാ​​ക്യം തെ​​റ്റി. സൗ​​ദി​​യു​​ടെ പി​​ന്തു​​ണ​​യു​​ണ്ടാ​​യി​​രു​​ന്ന പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ അ​​ബ്​​​ദു​​റ​​ബ്ബ്​ മ​​ൻ​​സൂ​​ർ ഹാ​​ദി ജീ​​വ​​നും​കൊ​​ണ്ട്​ ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​ത്തു നി​​ന്ന്​ പ​ലാ​​യ​​നം ചെ​​യ്​​​തു. പി​​ന്നീ​​ട്​ ദീ​​ർ​​ഘ​​കാ​​ലം റി​​യാ​​ദി​​ലാ​​യി​​രു​​ന്നു മ​​ൻ​​സൂ​​ർ ഹാ​​ദി. അ​​വി​​ടെ​​യി​​രു​​ന്ന്​ സാ​​ങ്ക​​ൽ​​പി​​ക യ​​മ​​ൻ സ​​ർ​​ക്കാ​​റി​​നെ ​അ​​ദ്ദേ​​ഹം ഭ​​രി​​ച്ചു.

30 വ​​ർ​​ഷം യ​​മ​​നെ ഉ​​ള്ളം​ൈ​​ക​​യി​​ലി​​ട്ട്​ അ​​മ്മാ​​ന​​മാ​​ടി​​യ സാ​​ലി​​ഹി​​നൊ​​പ്പം ഒൗ​​ദ്യോ​​ഗി​​ക സൈ​​ന്യ​​ത്തി​​ലെ ഗ​​ണ്യ​​മാ​​യ വി​​ഭാ​​ഗ​​വ​ും കൂ​​ടി. പി​​ന്നാ​​ലെ ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ​​ക്ക്​ ഇ​​റാ​​നി​​ൽ നി​​ന്ന്​ സാ​​യു​​ധ പി​​ന്തു​​ണ​​യും കി​​ട്ടാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി. സാ​​ലി​​ഹ്​-​​ഹൂ​​തി സം​​യു​​ക്ത സൈ​​ന്യം വ​​ൻ വെ​​ല്ലു​​വി​​ളി​​യാ​​യി ഉ​​യ​​ർ​​ന്നു. ത​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ തെ​​ക്ക​​ൻ​ അ​​തി​​ർ​​ത്തി​​യി​​ൽ ഹൂ​​തി​​ക​​ളു​​ടെ സാ​​ന്നി​​ധ്യം ഉ​​ണ്ടാ​​കു​​ന്ന​​ത്​ സൗ​​ദി അ​​റേ​​ബ്യ​​ക്ക്​ അ​​നു​​വ​​ദി​​ക്കാ​​നാ​​കി​​ല്ല. അ​​തു​​വ​​ഴി ഇ​​റാ​​ൻ ​ത​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പി​​ന്നാ​​മ്പു​​റ​​ത്ത്​ ചു​​വ​​ടു​​റ​​പ്പി​​ക്കു​​മെ​​ന്ന്​ അ​​വ​​ർ​​ക്ക​​റി​​യാം. അ​​ങ്ങ​െ​​ന 2015 മാ​​ർ​​ച്ച്​ 26ന്​ ​​ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ​​ക്കെ​​തി​​രെ സൗ​​ദി അ​​റേ​​ബ്യ​​യു​​ടെ​ നേ​​ത​ൃ​​ത്വ​​ത്തി​​ൽ സൈ​​നി​​ക ന​​ട​​പ​​ടി തു​​ട​​ങ്ങി. സൈ​​നി​​ക ന​​ട​​പ​​ടി തു​​ട​​ങ്ങി ആ​​റു​​വ​​ർ​​ഷം അ​​ടു​​ക്കു​േ​​മ്പാ​​ഴും സ​​ൻ​​ആ​​യി​​ലു​​ള്ള​​ത്​ ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ ത​​ന്നെ.

രാ​​ജ്യ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ പ​​ല മേ​​ഖ​​ല​​ക​​ളും തി​​രി​​ച്ചു​​പി​​ടി​​ച്ചെ​​ങ്കി​​ലും ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​ത്തുനി​​ന്ന്​ ഹൂ​​തി​​ക​െ​​ള നി​​ഷ്​​​കാ​​സ​​നം ചെ​​യ്യാ​​ൻ ക​​ഴി​​ഞ്ഞി​​ല്ല. ഉ​​ട​​നെ​​യൊ​​ന്നും സ​​ൻ​​ആ പി​​ടി​​​ച്ചെ​​ടു​​ക്കാ​​ൻ ക​​ഴി​​യി​​ല്ലെ​​ന്ന്​ ബോ​​ധ്യ​​മാ​​യ​​തോ​​ടെ തെ​​ക്ക​​ൻ തു​​റ​​മു​​ഖ ന​​ഗ​​ര​​മാ​​യ ഏ​​ദ​​നി​​ൽ താ​​ൽ​​ക്കാ​​ലി​​ക സ​​ർ​​ക്കാ​​റി​െ​​ൻ​​റ ആ​​സ്​​​ഥാ​​നം സ്​​​ഥാ​​പി​​ച്ചു. പി​​ന്നീ​​ട്​ റി​​യാ​​ദി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ മ​​ൻ​​സൂ​​ർ ഹാ​​ദി​​യു​​ടെ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ത്തെ അ​​വി​​ടേ​​ക്ക്​ മാ​​റ്റി പ്ര​​തി​​ഷ്​​​ഠി​​ച്ചു. അ​​വ​​സാ​​നി​​ക്കാ​​ത്ത യു​​ദ്ധം വ​​ഴി യ​​മ​​ൻ ലോ​​ക​​ത്തെ ഏ​​റ്റ​​വും ഭീ​​ക​​ര​​മാ​​യ മാ​​നു​​ഷി​​ക ദു​​ര​​ന്ത​​മാ​​ണ്​ നേ​​രി​​ടു​​ന്ന​​തെ​​ന്ന്​ യു.​​എ​​ൻ വി​​ല​​യി​​രു​​ത്തു​​ന്നു. പ​​ട്ടി​​ണി​​യും മ​​രു​​ന്നി​​ല്ലാ​​യ്​​​മ​​യും​കൊ​​ണ്ട്​ കു​​ഞ്ഞു​​ങ്ങ​​ൾ മ​​രി​​ച്ചു​​വീ​​ഴു​​ക​​യാ​​ണ്. ദാ​​രി​​ദ്ര്യം അ​​തി​െ​​ൻ​​റ ഉ​​ച്ച​​സ്​​​ഥാ​​യി​​യി​​ൽ.

ര​​ണ്ടു​​മൂ​​ന്നു​​വ​​ർ​​ഷ​​ത്തി​​ന്​ ശേ​​ഷം 2017ൽ ​​സാ​​ലി​​ഹി​െ​​ൻറ മ​​ന​​സ്സു​​മാ​​റി. ഹൂ​​തി​​ക​​ളെ കൈ​​വി​​ട്ട്​ സൗ​​ദി പ​​ക്ഷ​​ത്തേ​​ക്ക്​ കൂ​​ടു​​മാ​​റാ​​ൻ അ​​ദ്ദേ​​ഹം തീ​​രു​​മാ​​നി​​ച്ചു. സാ​​ലി​​ഹി​​നെപോ​​ലെ പ​​രി​​ച​​യ​​സ​​മ്പ​​ന്ന​​നും കു​​ശാ​​ഗ്ര​​ബു​​ദ്ധി​​ക്കാ​​ര​​നു​​മാ​​യ ​ൈസ​​നി​​ക​​മേ​​ധാ​​വി എ​​തി​​ർ​​ചേ​​രി​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ പോ​​കു​​ന്ന​​തി​െ​​ൻ​​റ അ​​പ​​ക​​ടം ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ പെ​​​െട്ട​​ന്ന്​ മ​​ണ​​ത്തു. ത​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ ര​​ഹ​​സ്യ​​ങ്ങ​​ളൊ​​ക്കെ അ​​റി​​യാ​​വു​​ന്ന ഒ​​രാ​​ൾ ശ​​ത്രു​​പ​​ക്ഷ​​ത്ത്​ എ​​ത്തു​​ന്ന​​ത്​ ഏ​​തു​​വി​​ധേ​​ന​​യും ത​​ട​​യാ​​ൻ അ​​വ​​ർ തീ​​രു​​മാ​​നി​​ച്ചു. ഉ​​ത്ത​​ര​​വ്​ ഇ​​റാ​​നി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ വ​​ന്നു. ഇ​​റാ​െ​​ൻ​​റ മി​​ഡി​​ലീ​​സ്​​​റ്റി​​ലെ സൈ​​നി​​ക നീ​​ക്ക​​ങ്ങ​​ൾ ഏ​​കോ​​പി​​പ്പി​​ച്ചി​​രു​​ന്ന സൈ​​നി​​ക ജ​​ന​​റ​​ൽ ഖാ​​സിം സു​​ലൈ​​മാ​​നി സാ​​ലി​​ഹി​​നെ വ​​ധി​​ക്കാ​​ൻ നേ​​രി​​ട്ട്​ നി​​ർ​​ദേ​​ശി​​ച്ചു.

ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ നി​​യ​​ന്ത്രി​​ക്കു​​ന്ന സ​​ൻ​​ആ​​യി​​ൽ താ​​മ​​സി​​ച്ചി​​രു​​ന്ന സാ​​ലി​​ഹ്​ സ്വ​​ന്തം ഗ്രാ​​മ​​മാ​​യ സ​​ൻ​​ഹാ​​നി​​ലേ​​ക്ക്​ ര​​ക്ഷ​​പ്പെ​​ടാ​​ൻ ശ്ര​​മി​​ക്കു​​ന്ന​​തി​​നി​​ടെ 2017 ഡി​​സം​​ബ​​ർ നാ​​ലി​​നാ​​ണ്​ കൊ​​ല്ല​​പ്പെ​​ടു​​ന്ന​​ത്. അ​​തി​​വേ​​ഗം സ​​ഞ്ച​​രി​​ച്ച സാ​​ലി​​ഹി​െൻ​​റ വാ​​ഹ​​ന​​ത്തി​​ന്​ നേ​​രെ റോ​​ക്ക​​റ്റ്​ ​െപ്രാ​​പ്പ​​ൽ​​ഡ്​ ഗ്ര​​നേ​​ഡ്​ പ്ര​​യോ​​ഗി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ടു. വാ​​ഹ​​നം ത​​ക​​ർ​​ന്നു. പി​​ന്നാ​​ലെ ഹൂ​​തി​​സൈ​​നി​​ക​​ർ സാ​​ലി​​ഹി​​നെ ത​​ല​​ക്ക്​ വെ​​ടി​​വെ​​ച്ച്​ കൊ​​ല​​പ്പെ​​ടു​​ത്തി. ദി​​വ​​സ​​ങ്ങ​​ളോ​​ളം പി​​ടി​​ച്ചു​​വെ​​ച്ച ശേ​​ഷ​​മാ​​ണ്​ ഹൂ​​തി​​ക​​ൾ സാ​​ലി​​ഹി​െ​​ൻ​​റ മൃ​​ത​​ദേ​​ഹം​പോ​​ലും ബ​​ന്ധു​​ക്ക​​ൾ​​ക്ക്​ വി​​ട്ടു​െ​​കാ​​ടു​​ത്ത​​ത്. ഖ​​ബ​​റ​​ട​​ക്ക​​ത്തി​​ന്​ 20 പേ​​രി​​ൽ കൂ​​ടു​​ത​​ൽ പേ​​ർ പ​െ​​ങ്ക​​ടു​​ക്ക​​രു​​തെ​​ന്ന ക​​ർ​​ശ​​നവ്യ​​വ​​സ്​​​ഥ​​യി​​ൽ പി​​ന്നീ​​ട്​ മൃ​​ത​​ദേ​​ഹം കൈ​​മാ​​റി. ദ​​രി​​ദ്ര​​മാ​​യൊ​​രു ഖ​​ബ​​റ​​ട​​ക്ക​​മാ​​ണ്​ അ​​ദ്ദേ​​ഹ​​ത്തി​​ന്​ ല​​ഭി​​ച്ച​​ത്. മ​​റ്റൊ​​രു ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​തി​​യു​​ടെ പ​​ത​​നംകൂ​​ടി അ​​ങ്ങ​​നെ പൂ​​ർ​​ത്തി​​യാ​​യി.

സി​​റി​​യ: ലോ​​ക​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ വേ​​ദ​​ന

ഒ​​രു​ ഭ​​ര​​ണാ​​ധി​​കാ​​രി​​യെ ഒ​​ഴി​​പ്പി​​ക്കു​​ക​​യെ​​ന്ന കേ​​വ​​ല ല​​ക്ഷ്യ​​ത്തി​​ന​​പ്പു​​റ​​ത്തേ​​ക്ക്​ ലോ​​ക​​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ ത​​ന്നെ മു​​റി​​വാ​​യി മാ​​റു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു സി​​റി​​യ​​ൻ ക​​ലാ​​പം. മ​​രി​​ച്ചു​​വീ​​ണ ല​​ക്ഷ​​ക്ക​​ണ​​ക്കി​​ന്​ മ​​നു​​ഷ്യ​​ർ, വി​​വി​​ധ രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ ഒ​​ഴു​​കി​​യെ​​ത്തി​​യ ഭീ​​ക​​ര​​ർ, വ്യ​​ത്യ​​സ്​​​ത​​ങ്ങ​​ളാ​​യ അ​​വ​​രു​​ടെ ല​​ക്ഷ്യ​​ങ്ങ​​ൾ, ഇൗ ​​കു​​ഴ​​മ​​റി​​ച്ചി​​ലി​​നി​​ട​​യി​​ൽ ഉ​​രു​​വം​കൊ​​ണ്ട ഇ​​സ്​​​ലാ​​മി​​ക്​ സ്​​​റ്റേ​​റ്റ്​ എ​​ന്ന ഭീ​​ക​​ര​​സം​​ഘം, അ​​വ​​സാ​​നി​​ക്കാ​​ത്ത അ​​ഭ​​യാ​​ർ​​ഥി പ്ര​​വാ​​ഹം, മേ​​ഖ​​ല​​യെ ചൂ​​ഴ്​​​ന്ന്​ ഇ​​ന്നും നി​​ല​​നി​​ൽ​​ക്കു​​ന്ന അ​​നി​​ശ്ചി​താ​​വ​​സ്​​​ഥ.

ഇ​​ത്ര​​യും ബ​​ഹു​​മു​​ഖ​​വും ദൂ​​ര​​വ്യാ​​പ​​ക​​വു​​മാ​​യ മ​​റ്റൊ​​രു​ ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര സം​​ഘ​​ർ​​ഷം അ​​ടു​​ത്ത ദ​​ശ​​ക​​ങ്ങ​​ളി​​ലൊ​​ന്നും ലോ​​ക​​ത്തു​​ണ്ടാ​​യി​​ട്ടി​​ല്ല. ബ​​ശ്ശാ​​ർ അ​​ൽ അ​​സ​ദി​െ​​ൻ​​റ ദു​​ർ​​ഭ​​ര​​ണ​​ത്തി​​നൊ​​പ്പം, ഭൂ​​രി​​പ​​ക്ഷം സു​​ന്നി​​ക​​ളാ​​യ ഒ​​രു രാ​​ജ്യ​​ത്തെ ശി​​യാ ഭ​​ര​​ണാ​​ധി​​കാ​​രി എ​​ന്ന അ​​വ​​സ്​​​ഥ​​യാ​​ണ്​ സി​​റി​​യ​​ൻ ക​​ലാ​​പ​​ത്തെ ഇ​​ത്ര​​യും രൂ​​ക്ഷ​​മാ​​ക്കി​​യ​​ത്. ഭൂ​​​രി​​പ​​ക്ഷം ശി​​യാ​​ക്ക​​ളാ​​യ ഇ​​റാ​​ഖി​​ൽ സു​​ന്നി​​യാ​​യ സ​​ദ്ദാം ഹു​​സൈ​​നെ നീ​​ക്കാ​​ൻ അ​​മേ​​രി​​ക്ക ഇ​​ട​​പെ​​ട്ട​​പ്പോ​​ൾ അ​​റേ​​ബ്യ​​യി​​ൽ പാ​​ശ്ചാ​​ത്യ ഇ​​ട​​പെ​​ട​​ലെ​​ന്ന്​ മു​​റ​​വി​​ളി കൂ​​ട്ടി​​യ​​വ​​ർ സി​​റി​​യ​​യി​​ൽ ബ​​ശ്ശാ​ർ അ​​ൽ അ​​സ​​ദി​​നെ അ​​ട്ടി​​മ​​റി​​ക്കാ​​ൻ അ​​മേ​​രി​​ക്ക​​ൻ ഇ​​ട​െ​​പ​​ട​​ൽ ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ടു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു. രാ​​സാ​​യു​​ധ പ്ര​​യോ​​ഗം എ​​ന്ന ചു​​വ​​പ്പു​​വ​​ര പ​​ല​​ത​​വ​​ണ ക​​ട​​ന്നി​​ട്ടും ബ​​ശ്ശാ​​റി​​നെ ആ​​ക്ര​​മി​​ക്കാ​​ൻ ബ​​റാ​​ക്​ ഒ​​ബാ​​മ മ​​ടി​​ച്ചു​​നി​​ന്നു. ഒ​​ബാ​​മ​​യു​​ടെ നി​​സ്സം​​ഗ​​ത​​യി​​ൽ റ​​ഷ്യ​​യു​​ടെ പു​​ടി​​ൻ ക​​ട​​ന്നു​​ക​​യ​​റി.

പി​​താ​​വ്​ ഹ​​ഫീ​​സു​​ൽ അ​​സ​ദി​െ​​ൻ​​റ മ​​ര​​ണാ​​ന​​ന്ത​​രം പ്ര​​സി​​ഡ​​ൻ​​റ്​ പ​​ദ​​വി​​യി​​ലെ​​ത്തി​​യ ബ​​ശ്ശാ​​ർ മ​​റ്റേ​​തൊ​​രു അ​​റ​​ബ്​ ഭ​​ര​​ണാ​​ധി​​കാ​​രി​​യെ​​യും​പോ​​ലെ ത​​ന്നെ​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു. രാ​​ജ്യ​​ത്ത്​ ല​​വ​​ലേ​​ശം അ​​ഭി​​പ്രാ​​യ​സ്വാ​​ത​​ന്ത്ര്യ​​മി​​ല്ല. ചു​​വ​​രു​​ക​​ൾ​​ക്കു​​പോ​​ലും കേ​​ൾ​​വി​ശ​​ക്തി​​യു​​ണ്ടെ​​ന്ന്​ ജ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ അ​​ട​​ക്കം പ​​റ​​യു​​ന്ന സ​​മ്പൂ​​ർ​​ണ പൊ​​ലീ​​സ്​ സ്​​​റ്റേ​​റ്റ്. 1963 മു​​ത​​ൽ തു​​ട​​രു​​ന്ന അ​​ടി​​യ​​ന്ത​രാ​​വ​​സ്​​​ഥ​​യി​​ൽ ജ​​ന​​ങ്ങ​​ൾ പൊ​​റു​​തി​​മു​​ട്ടി ക​​ഴി​​യു​​ന്നു. അ​​ഞ്ചി​​ലേ​​റെ പേ​​ർ കൂ​​ട്ടം കൂ​​ടു​​ന്ന​​തി​​ന്​ വി​​ല​​ക്ക്. ആ​​രെ​​യും അ​​റ​​സ്​​​റ്റ്​ ചെ​​യ്യാ​​നും ക്രൂ​​ര​​പീ​​ഡ​​ന​​ത്തി​​ന്​ വി​​ധേ​​യ​​മാ​​ക്കാ​​നു​​മു​​ള്ള വി​​ശാ​​ല​​മാ​​യ അ​​ധി​​കാ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ കൈ​​യാ​​ളു​​ന്ന പൊ​​ലീ​​സ്. ശി​​യാ​​ക്ക​​ള​ി​​ലെ ന്യൂ​​ന​​പ​​ക്ഷ അ​​വാ​​ന്ത​​ര വി​​ഭാ​​ഗ​​മാ​​യ അ​​ല​​വി​​ക​​ളി​​ൽ​പെ​​ട്ട​​യാ​​ളാ​​ണ്​ ബ​​ശ്ശാ​​ർ. അ​​ല​​വി വി​​ഭാ​​ഗ​​ക്കാ​​രാ​​ണ്​ സ​​ർ​​ക്കാ​​റി​​ലെ സു​​പ്ര​​ധാ​​ന പ​​ദ​​വി​​ക​​ളി​​ൽ. ഭൂ​​രി​​പ​​ക്ഷം വ​​രു​​ന്ന സു​​ന്നി​​ക​​ൾ ഇ​​തി​​ൽ അ​​തൃപ്​തരാ​​ണ്. പ​​ക്ഷേ, അ​​വ​​ർ​​ക്ക്​ പ്ര​​തി​​ക​​രി​​ക്കാ​​ൻ അ​​വ​​സ​​ര​​മി​​ല്ല. തൊ​​ഴി​​ലി​​ല്ലാ​​യ്​​​മ, ദാ​​രി​​ദ്ര്യം തു​​ട​​ങ്ങി അ​​റേ​​ബ്യ​​യി​​ലെ പ​​തി​​വു​​ചേ​​രു​​വ​​ക​​ൾ ഇ​​തി​​നൊ​​പ്പം.

ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​തി​​ക​​ൾ​​ക്കെ​​തി​​രെ മേ​​ഖ​​ല ഉ​​ണ​​ർ​​ന്നെ​​ഴു​​ന്നേ​​ൽ​​ക്കു​​ന്ന​​ത്​ ക​​ണ്ടാ​​ണ്​ സി​​റി​​യ​​ൻ ജ​​ന​​ത​​യും രം​​ഗ​​ത്തി​​റ​​ങ്ങു​​ന്ന​​ത്. എ​​ല്ലാ​​ത്തി​​നും കാ​​ര​​ണ​​മാ​​യ​​ത്​ ​തെ​​ക്ക​​ൻ സി​​റി​​യ​​യി​​ലെ ​േജാ​​ർ​​ഡ​ൻ അ​​തി​​ർ​​ത്തി​​ക്ക്​ അ​​ടു​​ത്തു​​ള്ള ദേ​രാ ഗ്രാ​​മ​​ത്തി​​ലെ മു​​ആ​​വി​​യ സ്യു​​സ്​​​നി എ​​ന്ന 14കാ​​ര​​നും. ​ഇൗ​​ജി​​പ്​​​തി​​ലെ​​യും ലി​​ബി​​യ​​യി​​ലെ​​യും ക​​ലാ​​പ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ പ്ര​േ​​ചാ​​ദി​​ത​​നാ​​യി 2011 ഫെ​​ബ്രു​​വ​​രി​​യി​​ൽ ത​െ​​ൻ​​റ സ്​​​കൂ​​ൾ മ​​തി​​ലി​​ൽ മു​​ആ​​വി​​യ സ്​​​പ്രേ പെ​​യി​​ൻ​​റി​​ൽ എ​​ഴു​​തി​വെ​​ച്ചു. ''അ​​ടു​​ത്ത​​ത്​ താ​​ങ്ക​​ളു​​ടെ ഉൗ​​ഴം, ഡോ​​ക്​​​ട​​ർ.'' നേ​​ത്ര ഡോ​​ക്​​​ട​​ർ ആ​​യി​​രു​​ന്നു ബ​​ശ്ശാ​​ർ എ​​ന്ന​​ത്​ മ​​ന​​സ്സി​​ൽ​വെ​​ച്ചാ​​ണ്​ മു​​ആ​​വി​​യ അ​​ങ്ങ​​നെ അ​​ഭി​​സം​േ​​ബാ​​ധ​​ന ചെ​​യ്​​​ത​​ത്. ദി​​വ​​സ​​ങ്ങ​​ൾ​​ക്കു​​ള്ളി​​ൽ പൊ​​ലീ​​സ്​ മു​​ആ​​വി​​യ​​യെ തേ​​ടി​​യെ​​ത്തി. മു​​ആ​​വി​​യ​​യെ​​യും മൂ​​ന്നു​ സു​​ഹ​ൃ​​ത്തു​​ക്ക​​ളെ​​യും വ​​ലി​​ച്ചി​​ഴ​​ച്ച്​ അ​​റ​​സ്​​​റ്റ്​ ചെ​​യ്​​​തു​​കൊ​​ണ്ടു​​പോ​​യി.

വി​​വ​​ര​​മ​​റി​​ഞ്ഞ്​ നാ​​ട്ടു​​കാ​​ർ പൊ​​ലീ​​സ്​ സ്​​​റ്റേ​​ഷ​​നു​​മു​​ന്നി​​ൽ ത​​ടി​​ച്ചു​​കൂ​​ടി. ജ​​ന​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പ്ര​​തി​​ഷേ​​ധം ക​​ലാ​​പ​​മാ​​യി. 45 ദി​​വ​​സ​​ത്തെ മാ​​ര​​ക പീ​​ഡ​​ന​​ത്തി​​നൊ​​ടു​​വി​​ൽ മു​​ആ​​വി​​​യ​​യെ​​യും സു​​ഹ​ൃ​​ത്തു​​ക്ക​​ളെ​​യും പൊ​​ലീ​​സ്​ വി​​ട്ട​​യ​​ക്കു​േ​​മ്പാ​​ഴേ​​ക്കും സി​​റി​​യ ക​​ലാ​​പ​​ത്തീ​​യി​​ൽ ക​​ത്തി​​യെ​​രി​​യാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി​​യി​​രു​​ന്നു. ബ​​ശ്ശാ​​റി​െ​​ൻ​​റ രാ​​ജി​​​തേ​​ടി ജ​​നം തെ​​രു​​വി​​ലി​​റ​​ങ്ങി. ആ​​ദ്യ​​ഘ​​ട്ട​​ത്തി​​ൽ സ​​മാ​​ധാ​​ന​​പ​​ര​​മാ​​യി​​രു​​ന്നു സ​​മ​​രം. ക്ര​​മേ​​ണ സാ​​യു​​ധ ഗ്രൂ​​പ്പു​​ക​​ൾ രം​​ഗം കൈ​​യ​​ട​​ക്കാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി. പ​​ല​​പേ​​രി​​ലും രൂ​​പ​​ത്തി​​ലും സാ​​യു​​ധ​​സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ൾ ഉ​​ദ​​യം​ചെ​​യ്​​​തു. അ​​വ​​ർ​​ക്കൊ​​ക്കെ സു​​ല​​ഭ​​മാ​​യി ആ​​യു​​ധ​​ങ്ങ​​ളും കി​​ട്ടി. അ​​റ​​ബ്​ വ​​സ​​ന്തം അ​​​ര​​ങ്ങേ​​റി​​യ മ​​റ്റു​ രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ വ്യ​​ത്യ​​സ്​​​ത​​മാ​​യി സ​​മീ​​പ​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ൾ സി​​റി​​യ​​യി​​ൽ ക​​യ​​റി​​ക്ക​​ളി​​ക്കാ​​ൻ തു​​ട​​ങ്ങി. നു​​സ്​​​റ ഫ്ര​​ണ്ടും അ​​ൽ​​ഖാ​​ഇ​​ദ​​യു​​മെ​​ല്ലാം ബ​​ശ്ശാ​​റി​​നെ​​തി​​രെ ഇ​​ര​​ച്ചു​​മു​​ന്നേ​​റി. ബ​​ശ്ശാ​​റി​െ​​ൻ​​റ ശ​​ത്രു​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ൾ ആ​​ളും അ​​ർ​​ഥ​​വും ന​​ൽ​​കി സം​​ഘ​​ങ്ങ​​ളെ സി​​റി​​യ​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ അ​​യ​​ച്ചു. ബ​​ഹു​​മു​​ഖ​​മാ​​യ ആ​​ക്ര​​മ​​ണം നേ​​രി​​ടാ​​ൻ വ്യാ​​പ​​ക ബോം​​ബി​​ങ്ങി​​നെ​​യാ​​ണ്​ ബ​​ശ്ശാ​​ർ ആ​​ശ്ര​​യി​​ച്ച​​ത്. ക​​ണ്ണും കാ​​ഴ്​​​ച​​യു​​മി​​ല്ലാ​​ത്ത ബോം​​ബി​​ങ്ങി​​ൽ പ​​ട്ട​​ണ​​ങ്ങ​​ൾ ത​​ക​​ർ​​ന്ന​​ടി​​ഞ്ഞു.


പേ​​രു​​ള്ള​​തും ഇ​​ല്ലാ​​ത്ത​​തു​​മാ​​യ അ​​നേ​​കം സാ​​യു​​ധ സം​​ഘ​​ങ്ങ​േ​​ളാ​​ട്​ മു​​ട്ടിനി​​ൽ​​ക്കാ​​ൻ ക​​ഴി​​യാ​​തെ ബ​​ശ്ശാ​​റി​െ​​ൻ​​റ സൈ​​ന്യം ത​​ള​​ർ​​ന്നു. ​ന​​ല്ലൊ​​രു വി​​ഭാ​​ഗം സൈ​​നി​​ക​​ർ ബാ​​ര​​ക്കു​​ക​​ൾ ഉ​േ​​പ​​ക്ഷി​​ച്ച്​ ക​​ലാ​​പ​​കാ​​രി​​ക​​ൾ​​ക്കൊ​​പ്പം കൂ​​ടി. പ്ര​​ധാ​​ന ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ വി​​മ​​ത​​രു​​ടെ പി​​ടി​​യി​​ലാ​​യി. ത​​ല​​സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​യ ഡ​മ​​സ്​​​ക​​സി​​ന്​ നേ​​ർ​​ക്ക്​ ആ​​ക്ര​​മ​​ണം ശ​​ക്ത​​മാ​​യി. ഇ​​തി​​നി​​ട​​ക്ക്​ വി​​മ​​ത പോ​​രാ​​ളി​​ക​​ൾ​​ക്ക്​ നേ​​രെ ബ​​ശ്ശാ​​ർ രാ​​സാ​​യു​​ധം പ്ര​​യോ​​ഗി​​ച്ചു​​വെ​​ന്ന വാ​​ർ​​ത്ത പു​​റ​​ത്തു​​വ​​ന്നു. രാ​​സാ​​യു​​ധ പ്ര​​യോ​​ഗം ഒ​​രു​​ത​​ര​​ത്തി​​ലും അ​​നു​​വ​​ദി​​ക്കി​​ല്ലെ​​ന്ന ബ​​റാ​​ക്​ ഒ​​ബാ​​മ​​യു​​ടെ മു​​ൻ​​പ്ര​​സ്​​​താ​​വ​​ന​​യി​​ൽ പ്ര​​തീ​​ക്ഷ വെ​​ച്ച്​ വി​​മ​​ത​​ർ യ​ു.​​എ​​സ്​ ന​​ട​​പ​​ടി ആ​​വ​​ശ്യ​​പ്പെ​​ട്ടു. പ​​ക്ഷേ, ഒ​​ബാ​​മ അ​​ന​​ങ്ങി​​യി​​ല്ല.

പ​​ശ്ചി​​മേ​​ഷ്യ​​യി​​ലെ ഇ​​റാ​​ൻ അ​​ച്ചു​​ത​​ണ്ടി​​ലെ അ​​തി​​നി​​ർ​​ണാ​​യ​​ക സ്​​​ഥാ​​ന​​മാ​​ണ്​ സി​​റി​​യ​​ക്കു​​ള്ള​​ത്. മേ​​ഖ​​ല​​യി​​ലെ ശി​​യാ ച​​ന്ദ്ര​​ക്ക​​ല പൂ​​ർ​​ണ​​മാ​​കു​​ന്ന​​ത്​ സി​​റി​​യ​​യി​​ൽ ബ​​ശ്ശാ​​ർ ഉ​​ള്ള​​തു​​കൊ​​ണ്ടാ​​ണ്. ആ​​ജ​​ന്മ​​ശ​​ത്രു​​വാ​​യ ഇ​​സ്ര​ാ​യേ​​ലി​​നെ​​തി​​രെ ഇ​​റാ​െ​​ൻ​​റ തു​​റു​​പ്പു​​ശീ​​ട്ടാ​​യ ല​ബ​​നാ​​നി​​ലെ ഹി​​സ്​​​ബു​​ല്ല​​ക്ക്​ ആ​​യു​​ധ​​ങ്ങ​​ൾ എ​​ത്തി​​ക്കു​​ന്ന​​ത്​ സി​​റി​​യ വ​​ഴി​​യാ​​ണ്. ആ ​​വ​​ഴി അ​​ട​​ഞ്ഞാ​​ൽ ഹി​​സ്​​​ബു​​ല്ല മെ​​ലി​​യും. പി​​ന്നെ, ഇ​​സ്ര​ാ​യേ​​ൽ ക​​യ​​റി മേ​​യും. ഇ​​റാ​​നി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ ഇ​​റാ​​ഖ്​ -സി​​റി​​യ വ​​ഴി ല​​ബ​​നാ​​നി​​ലേ​​ക്കു​​ള്ള പാ​​ത നി​​ല​​നി​​ൽ​​ക്കേ​​ണ്ട​​ത്​ ഇ​​റാ​െ​​ൻ​​റ നി​​ല​​നി​​ൽ​​പി​​നും നി​​ർ​​ബ​​ന്ധം. ഇ​​സ്ര​ാ​യേ​​ലു​​മാ​​യി നി​​ര​​ന്ത​​രം ഏ​​റ്റു​​മു​​ട്ടി പ​​രി​​ച​​യസ​​മ്പ​​ന്ന​​രാ​​യ ഹി​​സ്​​​ബു​​ല്ല സൈ​​നി​​ക​​രെ അ​​ങ്ങ​​നെ ഇ​​റാ​​ൻ രം​​ഗ​​ത്തി​​റ​​ക്കി.

ത​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ ആ​​ത്മീ​​യ, സൈ​​നി​​ക നേ​​താ​​വ്​ ഹ​​സ​​ൻ ന​​സ്​​​റു​​ല്ല​​യു​​ടെ ആ​​ശീ​​ർ​​വാ​​ദ​​ത്തോ​​ടെ ഹി​​സ്​​​ബു​​ല്ല പ​​ട​​യാ​​ളി​​ക​​ൾ സി​​റി​​യ​​ൻ അ​​തി​​ർ​​ത്തി ക​​ട​​ന്നെ​​ത്തി. ഡ​മ​​സ്​​​ക​​സും പ​​രി​​സ​​ര​​വും സം​​ര​​ക്ഷി​​ക്കു​​ക​​യെ​​ന്ന​​താ​​യി​​രു​​ന്നു അ​​വ​​രു​​ടെ ആ​​ദ്യ​ ദൗ​​ത്യം. അ​​പ്പേ​ാ​​ഴേ​​ക്കും ഇ​​റാ​​​ൻ സൈ​​ന്യ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ വ​​ലി​​യൊ​​രു വി​​ഭാ​​ഗ​​വും സി​​റി​​യ​​യി​​ലെ​​ത്തി​​യി​​രു​​ന്നു. വി​​മ​​ത​​രു​​ടെ ക​​ണ്ണ​​ഞ്ചി​​പ്പി​​ക്കു​​ന്ന വേ​​ഗ​​ത​​യി​​ലു​​ള്ള മു​​ന്നേ​​റ്റം ഡ​മ​​സ്​​​ക​​സി​െ​​ൻ​​റ പ​​ടി​​വാ​​തി​​ലി​​ൽ വെ​​ച്ചു​​നി​​ല​​ച്ചു. മ​​റ്റു​ ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ കൈ​​വി​​ട്ട​​പ്പോ​​ഴും ഡ​മ​​സ്​​​ക​​സ്​ സു​​ര​​ക്ഷി​​ത​​മാ​​യി തു​​ട​​ർ​​ന്നു.

പ​​ക്ഷേ, എ​​ന്നും ഇ​​ങ്ങ​​നെ തു​​ട​​രാ​​ൻ ക​​ഴി​​യി​​ല്ല. യു​​ദ്ധ​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ ഗ​​തി​​വേ​​ഗം തി​​രി​​ച്ചു​​പി​​ടി​​ക്ക​​ണ​​മെ​​ങ്കി​​ൽ സി​​റി​​യ-​​ഇ​​റാ​​ൻ-​​ഹി​​സ്​​​ബു​​ല്ല അ​​ച്ചു​​ത​​ണ്ടി​​നെ കൊ​​ണ്ട്​ മാ​​ത്രം ക​​ഴി​​യി​​ല്ല. അ​​ങ്ങ​​നെ ബ​​ശ്ശാ​​റി​െ​​ൻ​​റ അ​​ഭ്യ​​ർ​​ഥ​​ന​​യും ഇ​​റാ​െ​​ൻ​​റ ഇ​​ട​​പെ​​ട​​ലും​കൊ​​ണ്ട്​ വ്ലാ​​ദി​​മി​​ർ പു​​ടി​െ​​ൻ​​റ റ​​ഷ്യ​​ൻ സൈ​​ന്യം സി​​റി​​യ​​യി​​ലെ​​ത്തി. ബ​​ശ്ശാ​​റി​െ​​ൻ​​റ ഭ​​ര​​ണ​​കൂ​​ട​​ത്തെ നി​​ല​​നി​​ർ​​ത്താ​​നും വി​​മ​​ത​​രെ പു​​റ​​ന്ത​​ള്ളാ​​നു​​മു​​ള്ള​ വ്യോ​​മാ​​ക്ര​​മ​​ണം റ​​ഷ്യ തു​​ട​​ങ്ങി. യു​​ദ്ധം അ​​തോ​​ടെ മാ​​റി​മ​​റി​​ഞ്ഞു. ബ​​ശ്ശാ​​ർ യു​​ദ്ധ​​ത്തി​​ൽ ക്ര​​മേ​​ണ മേ​​ൽ​​ക്കൈ നേ​​ടി. പ​​ക്ഷേ, ​അ​​പ്പോ​​ഴേ​​ക്കും കി​​ഴ​​ക്ക്​ മ​​റ്റൊ​​രു വ​​ൻ ഭീ​​ഷ​​ണി ഉ​​ദ​​യം ചെ​​യ്​​​തുക​​ഴി​​ഞ്ഞി​​രു​​ന്നു. ഇ​​റാ​​ഖി​െ​​ൻ​​റ​​യും സി​​റി​​യ​​യു​​ടെ​​യും അ​​തി​​ർ​​ത്തി​​ക​​ൾ മാ​​യ്​​​ച്ചു​​ക​​ള​​ഞ്ഞ്​ ഇ​​സ്​​​ലാ​​മി​​ക്​ സ​്​​​റ്റേ​​റ്റ്​ (​െഎ.​​എ​​സ്) എ​​ന്ന ഭീ​​ക​​ര​സം​​ഘം സ്​​​ഥാ​​പി​​ച്ച രാ​​ഷ്​​​ട്രം. ​


​െഎ.​​എ​​സി​െ​​ൻ​​റ നി​​ഷ്​​​ഠു​ര​​മാ​​യ ചെ​​യ്​​​തി​​ക​​ളി​​ൽ ലോ​​കം വി​​റ​​ങ്ങ​​ലി​​ച്ചു. ഇ​​റാ​​ഖി​െ​​ൻ​​റ​​യും സി​​റി​​യ​​യു​​ടെ​​യും പ​​ല പ്ര​​ധാ​​ന ന​​ഗ​​ര​​ങ്ങ​​ളും അ​​വ​​രു​​ടെ നി​​യ​​ന്ത്ര​​ണ​​ത്തി​​ലാ​​യി. അ​​വി​​ട​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ അ​​വ​​രു​​ടെ ഭീ​​ക​​ര​ഭ​​ര​​ണം നി​​ല​​വി​​ൽ വ​​ന്നു. കൂ​​ട്ട​​ക്കൊ​​ല​​ക​​ളും ക​​ഴു​​ത്ത​​റു​​ക്ക​​ലു​​ക​​ളും ദി​​നേ​​ന​​യെ​​ന്നോ​​ണം ന​​ട​​മാ​​ടി. മേ​​ഖ​​ല​​ക്ക്​ പു​​റ​​ത്തേ​​ക്കും ​െഎ.​​എ​​സി​െ​​ൻ​​റ നീ​​രാ​​ളി​​ക്കൈ​​ക​​ൾ നീ​​ണ്ടു. ലോ​​ക​​ത്തി​െ​​ൻ​​റ വി​​വി​​ധ കോ​​ണു​​ക​​ളി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ വി​​ക​​ല മ​​ന​​സ്സു​​ക​​ൾ ര​​ക്ത​ക്കൊ​​തി പൂ​​ണ്ട്​ ​െഎ.​​എ​​സി​െ​​ൻ​​റ താ​​വ​​ള​​ങ്ങ​​ൾ തേ​​ടി യാ​​ത്ര ചെ​​യ്​​​തു.

ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര​​യു​​ദ്ധ​​വും ​െഎ.​​എ​​സി​െ​​ൻ​​റ ഉ​​ദ​​യ​​വും സി​​റി​​യ​​യെ മ​​നു​​ഷ്യ​​വാ​​സം അ​​സാ​​ധ്യ​​മാ​​യ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​മാ​​ക്കി. സ​​മീ​​പ​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളി​​ലേ​​ക്ക്​ അ​​ഭ​​യാ​​ർ​​ഥി​​പ്ര​​വാ​​ഹ​​മു​​ണ്ടാ​​യി. യൂ​​റോ​​പ്പി​​ലെ ശാ​​ദ്വ​​ല തീ​​ര​​ങ്ങ​​ൾ തേ​​ടി യാ​​ത്ര ചെ​​യ്​​​ത ആ​​യി​​ര​​ക്ക​​ണ​​ക്കി​​നു​​​പേ​​ർ മെ​​ഡി​​റ്റ​​റേ​​നി​​യ​​ൻ ക​​ട​​ൽ​​ത്ത​​ട്ടി​​ൽ അ​​ന്ത്യ​​നി​​ദ്ര പ്രാ​​പി​​ച്ചു. ല​​ക്ഷ​​ക്ക​​ണ​​ക്കി​​ന്​ പേ​​ർ വി​​വി​​ധ രാ​​ജ്യ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ അ​​ഭ​​യം തേ​​ടി അ​​ല​​ഞ്ഞു. ലോ​​കം ക​​ണ്ട ഏ​​റ്റ​​വും വ​​ലി​​യ അ​​ഭ​​യാ​​ർ​​ഥി ​പ്ര​​വാ​​ഹ​​ത്തി​​നാ​​ണ്​ സി​​റി​​യ​​ൻ ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര യു​​ദ്ധം വ​​ഴി​​വെ​​ച്ച​​ത്.

​െഎ.​​എ​​സി​െ​​ൻ​​റ ഭീ​​ക​​ര​​ത സ​​മീ​​പ രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ങ്ങ​​ളെ​​യും യൂ​​റോ​​പ്പി​​നെ​​യും ഗ്ര​​സി​​ക്കു​​ന്ന ഘ​​ട്ടം വ​​ന്ന​​പ്പോ​​ൾ ലോ​​കം ഉ​​ണ​​ർ​​ന്നു. അ​​വ​​ർ​​ക്കെ​​തി​​രെ സം​​ഘ​​ടി​​ത ​ൈസ​​നി​​ക നീ​​ക്കം പ്ര​​ഖ്യാ​​പി​​ക്ക​​പ്പെ​​ട്ടു. അ​​റ​​ബി​​ക​​ളും കു​​ർ​​ദു​​ക​​ളും പാ​​ശ്ചാ​​ത്യ​​രും ഒ​​ന്നി​​ച്ചു​​നി​​ന്ന്​ ​െഎ.​​എ​​സി​​നെ അ​​വ​​രു​​ടെ ശ​​ക്തി​​മേ​​ഖ​​ല​​ക​​ളി​​ൽ​നി​​ന്ന്​ പു​​റ​​ന്ത​​ള്ളി. അ​​പ്പോ​​ഴേ​​ക്കും ഒ​​രു​ ദ​​ശ​​ക​​ത്തോ​​ളം നീ​​ണ്ട ആ​​ഭ്യ​​ന്ത​​ര​​യു​​ദ്ധം അ​​തി​​ജീ​​വി​​ച്ച്​ ബ​​ശ്ശാ​​ർ ത​െ​​ൻ​​റ ക​​സേ​​ര സു​​ര​​ക്ഷി​​ത​​മാ​​ക്കി​ക്ക​​ഴി​​ഞ്ഞി​​രു​​ന്നു. പ​​ക്ഷേ, ആ ​​രാ​​ഷ്​​​ട്ര​​ത്തി​​ലി​​ന്നും സ​​മാ​​ധാ​​നം തി​​രി​​കെ വ​​ന്നി​​ട്ടി​​ല്ല. എ​​ല്ലാ​​വ​​രും തോ​​റ്റ യു​​ദ്ധ​​ത്തി​​നൊ​​ടു​​വി​​ൽ ല​​ക്ഷ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ ചോ​​ര​​യും ജീ​​വി​​ത​​വും​കൊ​​ണ്ട്​ നേ​​ടി​​യ അ​​ഭി​​ശ​​പ്​​​ത സിം​​ഹാ​​സ​​ന​​ത്തി​​ൽ ബ​​ശ്ശാ​ർ ഇ​​ന്നു​​മി​​രി​​ക്കു​​ന്നു. 

Tags:    
News Summary - A decade of the Arab Spring: Rivers of Blood

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.