ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം പു​റ​ത്താ​ക്ക​ലി​െ​ൻ​റ മ​റ്റൊ​രു പേ​രോ?

വീ​ണ്ടു​മൊ​രു വി​ദ്യാ​ല​യ വ​ർ​ഷം തു​ട​ങ്ങി. പ​ക്ഷേ, കോ​വി​ഡ്​ വ്യാ​പ​നം വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​രീ​തി​ക​ളെ പാ​ടെ മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഒാ​ൺ​ലൈ​നി​ലേ​ക്ക്​ പ​ഠ​നം മാ​റി. എ​ന്താ​ണ്​ ഇൗ ​പു​തി​യ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ രീ​തി​യു​ടെ പ്ര​ശ്​​ന​ങ്ങ​ൾ? ആ​രാ​ണ്​ പ​ഠ​ന​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്​? സാ​മൂ​ഹി​ക​മാ​യി എ​ന്ത്​ പ്ര​ത്യാ​ഘാ​ത​ങ്ങ​ളാ​ണ്​ ഇൗ ​പ​ഠ​ന​രീ​തി​ക​ൾ ഉ​ണ്ടാ​ക്കു​ക? -അ​ധ്യാ​പ​ക​നും ചി​ന്ത​ക​നു​മാ​യ ഡോ. ​എം.​ബി. മ​നോ​ജ്​ പ​ങ്കു​വെ​ക്കു​ന്ന ചി​ന്ത​ക​ൾ.


ഇ​ന്ന് ഒ​രാ​ളെ പു​റ​ത്താ​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ അ​ത് വ​ള​രെ എ​ളു​പ്പ​മാ​ണ്. സാ​ങ്കേ​തി​ക​മാ​യി ചി​ല​ത് കൂ​ട്ടി​ച്ചേ​ർ​ത്താ​ൽ മാ​ത്രം മ​തി. അ​താ​ണ് ഏ​റ്റ​വും പു​തി​യ അ​വ​സ്​​ഥ. ആ​ധു​നി​ക ലോ​ക​ക്ര​മ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും സം​ഭ​വി​ച്ച വ്യ​തി​യാ​നം അ​ങ്ങേ​യ​റ്റം അ​പ​ക​ട​ക​ര​മാം​വി​ധം മ​നു​ഷ്യ​നി​ഷേ​ധ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന​താ​ണ് യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യം. ഇ​ല​ക്​​ട്രോ​ണി​ക്​ സാ​ങ്കേ​തി​ക​ത​ക​ൾ മ​നു​ഷ്യ​രെ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തും​വി​ധം ഭ​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്നു​ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​താ​വും ഉ​ചി​തം. സാ​ങ്കേ​തി​ക അ​റി​വു​ള്ള​വ​ർ മാ​ത്രം വി​ജ​യി​ക്കു​ക​യും അ​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ പു​റ​ത്താ​വു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന പു​റ​ന്ത​ള്ള​ലി​െ​ൻ​റ ഒ​രു ലോ​കം ന​മു​ക്കു മു​ന്നി​ലു​ണ്ട്. ഇ​ല​ക്​​ട്രോ​ണി​ക് യ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​ഹാ​യം ല​ഭ്യ​മാ​വാ​തെ വ​ന്നാ​ൽ അ​പേ​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യാ​ത്ത അ​വ​സ്​​ഥ, അ​പേ​ക്ഷി​ച്ച​വ​യി​ൽ​ത്ത​ന്നെ തെ​റ്റു​ക​ൾ തി​രു​ത്താ​ൻ യ​ഥാ​സ​മ​യം ക​ഴി​യാ​തെ​വ​ന്നാ​ൽ സം​ഭ​വി​ച്ചേ​ക്കാ​വു​ന്ന പ്ര​വേ​ശ​ന ന​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​വ​സ്​​ഥ, ഡാ​റ്റാ​ബാ​ങ്കു​ക​ളു​ടെ​യും വി​വ​ര​സാ​ങ്കേ​തി​ക​ത​യു​ടെ​യും ലോ​കം നി​ര​വ​ധി പാ​ർ​ശ്വ​ഫ​ല​ങ്ങ​ളു​ള്ള മ​രു​ന്നു​ക​ൾ​ക്ക് സ​മാ​ന​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു.

ഇ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​ന്ന് കേ​ര​ളം നേ​രി​ടു​ന്ന ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​തി​സ​ന്ധി​ക​ളെ​യും പ​രി​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും കു​റി​ച്ച് ചി​ന്തി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യി​വ​രു​ന്ന​ത്. പ്രാ​ഥ​മി​ക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം മു​ത​ൽ ഉ​പ​രി​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം വ​രെ​യു​ള്ള ഓ​രോ ഘ​ട​ക​ത്തിലും അ​തി​െ​ൻ​റ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ൾ ദ​ർ​ശി​ക്കാ​നാ​വു​ന്നു. സ്വ​ത്തും അ​റി​വും പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത​മാ​യി കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞ​വ​ർ​ക്ക​ല്ലാ​തെ ഇ​ത്ത​രം മാ​റി​വ​രു​ന്ന സാ​ങ്കേ​തി​ക കു​തി​ച്ചു​ചാ​ട്ട​ത്തി​ൽ മു​ന്നേ​റാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എ​ന്ന​ത് പ​ക​ൽ​​പോ​ലെ വ്യ​ക്ത​മാ​ണ്. മ​ധ്യ​വ​ർ​ഗ​സ​മൂ​ഹ​വും ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ​വി​ഭാ​ഗ​വും പു​തി​യ യ​ന്ത്ര​സാ​മ​ഗ്രി​ക​ൾ യ​ഥേ​ഷ്​​ടം കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്തു തു​ട​ങ്ങി​യ ഒ​രു സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണ് കേ​ര​ളം ലോ​ക്ഡൗ​ണി​നു വി​ധേ​യ​മാ​യ​ത്.


 പൊ​തു​വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ സം​വി​ധാ​ന​ത്തെ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​കു​ന്ന​തി​നും വ​ള​രെ മു​മ്പു​ത​ന്നെ സ്വ​കാ​ര്യ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ലോ​കം ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളെ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ന് നി​ല​വി​ലു​ള്ള വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ രീ​തി​യെ​ത്ത​ന്നെ​യും ന​വീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യു​മെ​ന്നും, അ​ധ്യാ​പ​ക അ​നു​പാ​തംപോ​ലും കു​റ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​ൻ ക​ഴി​യു​മെ​ന്നു​മു​ള്ള ച​ർ​ച്ച മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ന്ന​ത് കോ​വി​ഡി​നു മു​മ്പു​ള്ള സ​മ​യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ന് അ​നു​സൃ​ത​മാ​യ നി​ര​വ​ധി ആ​പ്പു​ക​ൾ രൂ​പ​പ്പെ​ട്ടു​വ​ന്നി​രു​ന്നു. ഇ​നി​യു​ള്ള കാ​ലം അ​ധ്യാ​പ​ക​ർ ഇ​ല്ലാ​തെ, അ​ധ്യ​യ​നം സാ​ധ്യ​മാ​ക്കാം എ​ന്ന ച​ർ​ച്ച​ക്ക്​ വ​ലി​യ പ്രാ​ധാ​ന്യം ല​ഭി​ച്ച സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​ലാ​ണ് രാ​ജ്യം ലോ​ക്ഡൗ​ണി​ലേ​ക്ക് എ​ത്തി​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഒ​രു വ​ലി​യ വി​ജ​യ​വും കു​തി​ച്ചു​ചാ​ട്ട​വു​മാ​കു​മെ​ന്നു വി​ല​യി​രു​ത്തി​യി​രു​ന്ന ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ അ​ധ്യ​യ​ന സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തി​െൻ​റ പ​രി​മി​തി പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​നു ത​ന്നെ​യും വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചു എ​ന്ന​താ​ണ് ഇ​തി​ലൂ​ടെ സം​ഭ​വി​ച്ച പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട കാ​ര്യം. ആ​ധു​നി​ക​മാ​യ അ​ധ്യ​യ​ന രീ​തി​ക​ൾ​ക്ക് സ​ഹാ​യ​ക​മാ​കും​വി​ധ​മ​ല്ലാ​തെ, ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ന് സ്വ​ന്ത​മാ​യ ഒ​രു അ​ധ്യ​യ​ന ലോ​കം നി​ർ​മി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല എ​ന്ന് പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ടി.​വി​ക്കും മൊ​ബൈ​ൽ ഫോ​ണി​നു മു​ന്നി​ലും കു​ട്ടി​ക​ളെ പി​ടി​ച്ചി​രു​ത്താ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​മ്പോ​ഴും കു​ട്ടി​ക​ൾ, അ​വ​രു​ടെ വീ​ടി​നെ ഒ​രു ജ​യി​ലി​നു സ​മാ​ന​മാ​യി ക​ണ്ടു​തു​ട​ങ്ങി എ​ന്ന​ത് ഇ​ന്ന് ഏ​റ​ക്കു​റെ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​മാ​ണ്.

വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തി​ൽ പോ​കാ​നും കൂ​ട്ടു​കാ​രെ കാ​ണാ​നു​മു​ള്ള ആ​ഗ്ര​ഹ​ത്തെ മു​റി​ച്ചു​മാ​റ്റാ​ൻ ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ സാ​ങ്കേ​തി​ക​ത​ക്ക്​ സാ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. പൊ​തു​സ​മൂ​ഹ​മാ​ണ് മ​നു​ഷ്യ​ൻ എ​ന്ന ചി​ന്ത​യെ പൂ​ർ​ണ​മാ​യി പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ ഇ​ല​ക്​​ട്രോ​ണി​ക്സ്​ യ​ന്ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സാ​ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ആ​ധു​നി​ക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ സ​മ്പ്ര​ദാ​യം കു​റ​ച്ചു​കാ​ലം കൂ​ടി തു​ട​രും എ​ന്നു ക​രു​തു​ന്ന​വ​ർ കു​റ​വ​ല്ല. അ​തേ​സ​മ​യം തൊ​ഴി​ലാ​ളി​യെ കു​റ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​വ​രു​ക​യും കൂ​ടു​ത​ൽ ലാ​ഭം നേ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ക എ​ന്ന ല​ക്ഷ്യം മാ​ത്ര​മു​ള്ള​വ​ർ​ക്ക് ഈ ​അ​വ​സ്​​ഥ​യെ നി​ല​നി​ർ​ത്തു​ന്ന​തി​നോ​ട് താ​ൽ​പ​ര്യ​മി​ല്ല. അ​തി​നാ​ൽ യ​ന്ത്ര​ലോ​ക​ത്തെ കൂ​ടു​ത​ൽ പ​രി​ചി​ത​മാ​ക്കി വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ക്ര​മ​ത്തെ ത​കി​ടം​മ​റി​ക്കു​ക​യും അ​തി​ലൂ​ടെ ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ താ​ൽ​പ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വി​ജ​യി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​മെ​ന്നും ഇ​വ​ർ ക​രു​തു​ന്നു.

യ​ന്ത്രാ​ധി​ഷ്ഠി​ത വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​പ​ദ്ധ​തി​ക്ക് മു​ൻ​ഗ​ണ​ന കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ സ​ർ​ക്കാ​റു​ക​ളെ േപ്ര​രി​പ്പി​ച്ച​തുത​ന്നെ​യും ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ളാ​ണ് എ​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​ണ്. കോ​വി​ഡി​െ​ൻ​റ ഒ​ന്നാം ത​രം​ഗ​ത്തി​ൽ ചി​ല വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ വി​ച​ക്ഷ​ണ​ന്മാ​ർ ഉ​യ​ർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന നി​ർ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്, ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തെ അ​ധ്യ​യ​ന​ത്തെ ന​മ്മു​ടെ അ​ധ്യ​യ​ന ക​ല​ണ്ട​റു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ ഒ​ഴി​വാ​ക്കി നി​ർ​ത്തു​ക എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. ഡി​വൈ​സു​ക​ളു​ടെ അ​ഭാ​വം, അ​വ​യെ കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യാ​ൻ ക​ഴി​യാ​തെ പോ​കു​ന്ന സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ൾ, ആ​ധു​നി​ക സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലേ​ക്കു​പോ​ലും പ്ര​വേ​ശി​ക്കാ​നാ​വാ​തെപോ​യി​ട്ടു​ള്ള ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ...അ​ങ്ങ​നെ പ​ല​തു​മാ​ണ് ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു അ​ഭി​പ്രാ​യ​ത്തി​നു േപ്ര​ര​ണ​യാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു ച​ർ​ച്ച​യി​ൽ​നി​ന്നു വ്യ​തി​ച​ലി​പ്പി​ച്ച​ത് ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ ദുഃ​ശാ​ഠ്യ​ങ്ങ​ളും വൈ​ജ്ഞാ​നി​കാ​ധി​കാ​ര​ത്തെ കൈ​യ​ട​ക്കാ​ൻ അ​വ​ർ പു​ല​ർ​ത്തി​യ ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. ന​ഗ​ര​കേ​ന്ദ്രി​ത​വും ല​ഭ്യ​താ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള ജീ​വി​ത​വും കൈ​മു​ത​ലാ​ക്കി​യ ഇ​ക്കൂ​ട്ട​ർ കോ​വി​ഡി​െ​ൻ​റ ഒ​ന്നാം ത​രം​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ ആ​രം​ഭ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ പ​ഠ​ന​രീ​തി​ക​ൾ തു​ട​ങ്ങി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. ലോ​ക​ത്തെ ഗ്ര​സി​ച്ച മ​ഹാ​മാ​രി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, മ​റി​ച്ച് അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു ദു​ര​ന്ത​കാ​ല​ത്ത് വി​ജ്ഞാ​ന​സ​മ്പാ​ദ​ന​ത്തി​നെ, എ​ത്ര​മാ​ത്രം ത​ങ്ങ​ളു​ടേ​താ​ക്കി​മാ​റ്റാം എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഇ​വ​ർ ചി​ന്തി​ച്ച​ത്. അ​ച്ച​ടി പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ​പോ​ലും നി​ല​ച്ചു​പോ​യ കാ​ല​ത്തും, തൊ​ഴി​ലും വേ​ല​യും അ​പ​ക​ട​ക​ര​മാം​വി​ധം ല​ഭ്യ​മ​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കോ​വി​ഡി​െ​ൻ​റ ഒ​ന്നാം​ത​രം​ഗ​കാ​ല​ത്തും, ഒ​രു ത​ത്ത്വ​ദീ​ക്ഷ​യു​മി​ല്ലാ​തെ ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ സ​മൂ​ഹം അ​വ​രു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളെ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ൽ കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​പ്പി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ലോ​ക​ത്ത് എ​ക്കാ​ല​ത്തും സം​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള വൈ​ജ്ഞാ​നി​കാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ കേ​ന്ദ്രീ​ക​ര​ണ​വും പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​ലും മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു ഒ​ന്നാം ത​രം​ഗ കോ​വി​ഡ് കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും സം​ഭ​വി​ച്ച​ത്. സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രാ​യ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളെ വൈ​ജ്ഞാ​നി​ക​മാ​യി പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്താ​നു​ള്ള ഒ​രു അ​വ​സ​ര​മാ​യാ​ണ് സ്വ​കാ​ര്യ സ​മ്പ​ന്ന വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ ലോ​കം ഈ ​സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തെ ക​ണ്ട​ത്. അ​വ​ർ അ​തി​ൽ വി​ജ​യി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.


 സ​ർ​ക്കാ​റാ​ക​ട്ടെ, ഈ ​സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​ൽ രാ​ജ്യ​ത്തെ വി​ദ്യാ​ല​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​വ​ധി​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല, മ​റി​ച്ച് ഈ ​ഉ​ന്ന​ത​വ​ർ​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളെ മാ​തൃ​ക​യാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ട് സാ​ധാ​ര​ണ വി​ദ്യാ​ല​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും അ​തേ​ മാ​തൃ​ക പി​ന്തു​ട​രാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​താ​വ​ട്ടെ ഒ​രു​വി​ധ​ത്തി​ലു​മു​ള്ള മു​ന്നൊ​രു​ക്ക​ങ്ങ​ളും ന​ട​ത്താ​ത്ത​തും വേ​ണ്ട​വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളി​ല്ലാ​ത്ത​തു​മാ​യി​രു​ന്നു. വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ വി​ച​ക്ഷ​ണ​രു​ടെ പ്രാ​ഥ​മി​ക ധാ​ര​ണ​ത​ന്നെ​യും തെ​റ്റാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന് ഇ​തി​െ​ൻ​റ ന​ട​ത്തി​പ്പി​െ​ൻ​റ ആ​രം​ഭ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ വ്യ​ക്ത​മാ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. എ​ല്ലാ വീ​ട്ടി​ലും ടെ​ലി​വി​ഷ​ൻ ഉ​ണ്ടാ​വും എ​ന്ന ധാ​ര​ണത​ന്നെ​യും തെ​റ്റാ​യ ഒ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്നു തെ​ളി​യി​ക്കാൻ ര​ണ്ടു​കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക് ആ​ത്മ​ഹ​ത്യ ചെ​യ്യേ​ണ്ടി​വ​ന്നു.

അ​പ്പോ​ഴും ടെ​ലി​വി​ഷ​ൻ ഇ​ല്ലാ​ത്ത കു​ടും​ബം എ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ് പ​രി​ഹ​സി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത​ല്ലാ​തെ രാ​ജ്യം നേ​രി​ടു​ന്ന സാ​മ്പ​ത്തി​ക​രാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​യി​ട്ട് അ​തി​നെ വി​ല​യി​രു​ത്താ​ൻ പ​ല​ർ​ക്കും സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല. ഒ​രാ​ൾ​ക്ക് സ​മ്പ​ന്ന​നാ​കാൻ ക​ഴി​യാ​ത്ത​ത് അ​യാ​ളു​ടെ മാ​ത്രം കു​റ്റം​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്നു ക​രു​തു​ന്ന ഒ​രു മ​നോ​ഭാ​വ​ത്തി​ലേ​ക്ക് കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ കൊ​ണ്ടെ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ന​മ്മു​ടെ മു​ത​ലാ​ളി​ത്ത​ബോ​ധം വി​ജ​യം​വ​രി​ച്ചു എ​ന്നാ​ണ് ഇ​ത് വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന​ത്. ക്ഷേ​മ​രാ​ഷ്​​ട്ര​ത്തി​െൻ​റ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്ത​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നും വി​ടു​ത​ൽ​നേ​ടാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന ന​മ്മു​ടെ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ൾ ഈ ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും നി​ശ്ശ​ബ്​​ദ​രാ​യി. ഭ​ര​ണ​സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഈ ​നി​ശ്ശ​ബ്​​ദ​ത​യെ പി​ന്തു​ണ​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു തു​ട​ർ​ന്നു​ള്ള പ​ല പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളും. സ​ന്ന​ദ്ധ സം​ഘ​ട​ന​ക​ളും സ​മ​യോ​ചി​ത​മാ​യി ഇ​ട​പെ​ട്ടു. ടി.​വി​യും സ്​​മാ​ർ​ട്ട് ഫോ​ണും മ​റ്റും ന​ൽ​കി​ക്കൊ​ണ്ട് അ​വ​ർ​ക്കു ക​ഴി​യു​ന്ന സേ​വ​നം അ​നു​ഷ്ഠി​ച്ചു. അ​ത് എ​ത്ര​മാ​ത്രം വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​യി, എ​ല്ലാ​യി​ട​ത്തും എ​ത്തി​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചു​വോ, അ​തി​െ​ൻ​റ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ സ​മ​യ​ബ​ന്ധി​ത​മാ​യി ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടോ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ശ​രി​യാ​യ ചോ​ദ്യ​ങ്ങ​ൾ പ​ല​രും കേ​ട്ട​താ​യി ന​ടി​ച്ചി​ല്ല.

ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ​യും വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളാ​യ ദ​ലി​ത് ആ​ദി​വാ​സി സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളും മ​ത്സ്യ​ത്തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളും തോ​ട്ടം​തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളും ദ്വീ​പ്​ നി​വാ​സി​ക​ളും ഈ ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും പു​റ​ത്താ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ഇ​വ​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച ചി​ല ക​ണ​ക്കു​ക​ൾ ഇ​ന്നു ല​ഭ്യ​മാ​ണ്. ശാ​സ്​​ത്ര​സാ​ഹി​ത്യ​പ​രി​ഷ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ൾ ത​ന്നെ​യും ഇ​ത് വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. പ​ന്ത്ര​ണ്ടു ശ​ത​മാ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ വീ​ടു​ക​ളി​ൽ ഇ​ന്ന്​ ടി.​വി സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ല്ല. എ​ട്ടു ശ​ത​മാ​നം കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്കെ​ങ്കി​ലും സ്​​മാ​ർ​ട്ട്ഫോ​ൺ സൗ​ക​ര്യം ഇ​ല്ല. 39.5 പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലും ശ​രി​യാം​വി​ധം ഇ​ൻ​റ​ർ​നെ​റ്റ് സം​വി​ധാ​നം ല​ഭ്യ​മ​ല്ല. വൈ​ദ്യു​തി ഇ​ല്ലാ​യ്മ ഇ​ന്നും പ​രി​ഹ​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​മാ​ണ്. പ​രി​ഷ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഈ ​പ​ഠ​ന​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ​യും ക​ഴി​ഞ്ഞ അ​ക്കാ​ദ​മി​ക് വ​ർ​ഷം യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സാ​വ​കാ​ശം ല​ഭ്യ​മാ​ക്കേ​ണ്ട സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​ത് ല​ഭി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല എ​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ആ​ദി​വാ​സി സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ​യും കോ​ള​നി​വാ​സി​ക​ൾ എ​ന്നും നൊ​മാ​ഡി​ക്കു​ക​ൾ എ​ന്നു വി​ളി​ക്കു​ന്ന പ്രാ​ക്​​ത​ന ഗോ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നും ര​ണ്ടു വ​ർ​ഗ​ങ്ങ​ളെ കാ​ണാം എ​ന്നാ​ണ് ഉ​ത്ത​മ​ൻ ളാ​ഹ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​ത്. ഇ​തി​ൽ നൊ​മാ​ഡി​ക് ആ​ദി​വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക് ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​മെ​ന്ന പ​ദ്ധ​തി​ത​ന്നെ​യും അ​വ​രു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മ​ല്ല എ​ന്നാ​ണ്. ആ​ധു​നി​ക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ൽ എ​ത്തി​പ്പി​ടി​ക്കാ​ൻകൂ​ടി​യും ക​ഴി​യാ​തെ​പോ​യ സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളാ​ണി​വ​ർ. ഇ​വ​ർ​ക്കു​മു​ന്നി​ൽ ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ​റ​യു​മ്പോ​ൾ അ​തി​െ​ൻ​റ സാ​ങ്കേ​തി​ക ഭാ​ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ന​മ്മ​ൾ സ്വ​യം അ​ജ്ഞ​രാ​യി​പ്പോ​വു​ക​യാ​ണ്. ടി.​വി​യു​ടെ​യോ സ്​​മാ​ർ​ട്ട്ഫോ​ണി​െ​ൻ​റ​യോ വൈ​ദ്യു​തി​യു​ടെ​യോ നെ​റ്റ് ല​ഭ്യ​ത​യു​ടെ​യോ മാ​ത്രം പ്ര​ശ്ന​മ​ല്ല അ​ത്. മ​റി​ച്ച്, അ​റി​വ് പ​ക​ർ​ന്നു​കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ അ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന ഗു​രു​നാ​ഥ​ന്മാ​രു​ടെ അ​ഭാ​വംത​ന്നെ​യാ​ണ് പ്ര​ധാ​നം. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ പ്രാ​ഥ​മി​ക പാ​ഠ​ങ്ങ​ൾ​പോ​ലും പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യാ​തെ പോ​കു​ന്ന ര​ക്ഷി​താ​ക്ക​ളു​ടെ ഈ ​കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ആ​ധു​നി​ക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ സ​മ്പ്ര​ദാ​യം ത​ന്നെ​യാ​വും കു​റേ​ക്കൂ​ടി മെ​ച്ചം.

ഗോ​ത്ര​മേ​ഖ​ല​യി​ലെ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ​ക്ക് മെ​ച്ച​പ്പെ​ട്ട വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ല​ഭി​ക്കാ​ൻ ന​ല്ല​ത് എം.​ആ​ർ.​എ​സ്​ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണ് എ​ന്ന് ഏ​വ​ർ​ക്കും അ​റി​യാം. ഭ​ക്ഷ​ണം, വൈ​ദ്യു​തി, ലൈ​ബ്ര​റി ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള​വ ല​ഭ്യ​മാ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യു​ക റെ​സി​ഡ​ൻ​ഷ്യ​ൽ സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​ണ്. അ​വ അ​തേ​സ​മ​യം കോ​വി​ഡ്​​കാ​ല​ത്ത് സു​ര​ക്ഷി​ത​രാ​യി ഇ​വ​ർ വീ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്ക്​ പോ​വു​ക​യും ഫ​ല​ത്തി​ൽ ഇ​ത് ഇ​വ​രു​ടെ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തെ പ്ര​തി​കൂ​ല​മാ​യി ബാ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു എ​ന്നാ​ണ് ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന ചി​ത്ര നി​ല​മ്പൂ​രി​നെ​യും മ​ണി​ക്കു​ട്ട​ൻ സി. ​വ​യ​നാ​ടി​നെ​യുംപോ​ലെ​യു​ള്ള​വ​രു​ടെ അ​ഭി​പ്രാ​യം. എ​ഴു​പ​തു ശ​ത​മാ​നം കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളി​ലും മൊ​ബൈ​ൽ സം​വി​ധാ​നം ഇ​ല്ല. അ​റു​പ​തു ശ​ത​മാ​ന​ത്തി​നും ടി.​വി ഇ​ല്ല. മാ​ത്ര​വു​മ​ല്ല, ഉൗ​രി​ൽ ചെ​ന്നെ​ത്തി​യ കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക് ബാ​ല​വേ​ല​ക്ക്​ പോ​കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്നു. ബാ​ല​വി​വാ​ഹം റി​പ്പോ​ർ​ട്ടു​ചെ​യ്യു​ന്നു. മാ​ത്ര​വു​മ​ല്ല 85 ആ​ദി​വാ​സി​ക​ളും ക​ഴി​ഞ്ഞ അ​ധ്യ​യ​ന വ​ർ​ഷ​ത്തി​ൽ പ​ഠി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല എ​ന്നാ​ണ് ഇ​വ​ർ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​ത്. കോ​വി​ഡ് മാ​ന​ദ​ണ്ഡ​ങ്ങ​ൾ പാ​ലി​ച്ച്​ ഹോ​സ്​​റ്റ​ലു​ക​ൾ തു​റ​ന്നു​പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ക​യാ​ണ് വേ​ണ്ട​ത് എ​ന്നാ​ണ് ഇ​വ​രു​ടെ നി​ർ​ദേ​ശം. ക​ഴി​ഞ്ഞ അ​ക്കാ​ദ​മി​ക് വ​ർ​ഷ​ത്തി​ൽ എ​സ്.​എ​സ്.​എ​ൽ.​സി, പ്ല​സ്​ ടു ​വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ​ക്ക് ഈ ​രൂ​പ​ത്തി​ൽ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്നു. അ​ത് വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്നും ഇ​വ​ർ അ​ഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

തീ​ര​ദേ​ശ മേ​ഖ​ല​യി​ൽ സ്​​മാ​ർ​ട്ട്ഫോ​ൺ ഇ​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ 25 ശ​ത​മാ​ന​മാ​ണ്. ടെ​ലി​വി​ഷ​ൻ ഇ​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ 10 ശ​ത​മാ​ന​വും ആ​കു​ന്നു എ​ന്നാ​ണ് ഈ ​മേ​ഖ​ല​യെ പ​ഠി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ജോ​ൺ​സ​ൺ ജെ​നെ​റ്റ് വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​തു​പോ​ലെ​ത​ന്നെ ​മു​ഖ​രി​ത​മാ​യ കു​ടും​ബാ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​മാ​ണ് പൊ​തു​വെ മ​ത്സ്യ​ത്തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടേ​ത്. ഇ​താ​ക​ട്ടെ പ​ല​പ്പോ​ഴും കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക് വീ​ട്ടി​ലി​രു​ന്നു​ള്ള പ​ഠ​ന​ത്തി​ന് സ​ഹാ​യ​ക​മാ​വു​ന്നി​ല്ല. പാ​ഠ​പു​സ്​​ത​ക​ങ്ങ​ളി​ലെ മു​ഴു​വ​ൻ ഭാ​ഗ​വും പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു പ​ക​രം ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്നവി​ധ​ത്തി​ൽ അ​ധ്യ​യ​ന വ​ർ​ഷ​ത്തെ ക്ര​മ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​ണ് വേ​ണ്ട​ത് എ​ന്ന് ഇ​ദ്ദേ​ഹം അ​ഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

കൂ​ലി​ത്തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ​യും തോ​ട്ടം​തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ളു​ടെ​യും കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ അ​വ​സ്​​ഥ​യാ​ണ് മ​റ്റൊ​ന്ന്. ഇ​ൻ​റ​ർ​നെ​റ്റ് സൗ​ക​ര്യം ല​ഭി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ ന​ട​ന്ന്, വ​ഴി​യ​രി​കി​ൽ ക​ലു​ങ്കി​ൽ വ​ന്നി​രു​ന്നു പ​ഠി​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് നാം ​ക​ണ്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​താ​ണ്. ഉ​യ​ർ​ന്ന ക്ലാ​സു​ക​ളി​ലേ​ക്ക്​ ചെ​ല്ലു​ന്തോ​റും പാ​ഠ​ഭാ​ഗ​വും പ​ഠി​താ​വും ത​മ്മി​ൽ അ​ക​ലം വ​ർ​ധി​ക്കു​ന്നു. പ​ഠ​ന​സ​ഹാ​യി​യാ​കാ​ൻ ര​ക്ഷി​താ​ക്ക​ളെ സ​ജ്ജ​രാ​ക്കു​ക​യാ​ണ് ഓ​ൺ​ലൈ​ൻ സം​വി​ധാ​നം. പ്രാ​ഥ​മി​ക വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ന​പ്പു​റം പോ​കാ​ൻ ക​ഴി​യാ​ത്ത ര​ക്ഷി​താ​ക്ക​ൾ​ക്ക് അ​വ​രു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളെ സ​ഹാ​യി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യു​ന്നി​ല്ല. കൂ​ലി​ത്തൊ​ഴി​ലി​നു പോ​കു​ന്ന അ​ച്ഛ​നെ കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്ന കു​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ട്, അ​ച്ഛ​ൻ വ​ന്നി​ട്ടു​വേ​ണം കൈ​യി​ലെ ഫോ​ൺ വാ​ങ്ങി​യി​ട്ട് മ​ക്ക​ൾ​ക്കു പ​ഠി​ക്കാ​ൻ.

പ​ഠ​ന​വും പ​രീ​ക്ഷ​യും മൂ​ല്യ​നി​ർ​ണ​യ​വും അ​പേ​ക്ഷാ​സ​മ​ർ​പ്പ​ണ​വും അ​ഭി​മു​ഖ​വും അ​ങ്ങ​നെ എ​ല്ലാം ഓ​ൺ​ലൈ​നി​ലേ​ക്ക് ഒ​തു​ങ്ങു​മ്പോ​ൾ രാ​ജ്യ​ത്തെ സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രാ​യ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ യ​ഥാ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ അ​ട​ച്ചി​ട്ട വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തി​നു സ​മാ​ന​മാ​യി അ​വ​രു​ടെ ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തെ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ കാ​ല​ത്തെ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്നു. ഈ​യ​വ​സ്​​ഥ​യെ പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​ൻ സ​ന്ന​ദ്ധ സം​ഘ​ട​ന​ക​ൾ​ക്കും ചാ​രി​റ്റി പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ​ക്കും ക​ഴി​യു​മെ​ന്ന് വി​ചാ​രി​ച്ചി​ട​ത്താ​ണ് ന​മ്മു​ടെ വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ വി​ച​ക്ഷ​ണ​ർ ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ​ബോ​ധ​ത്തി​ൽ സ്വ​യം നി​പ​തി​ച്ച​ത് എ​ന്നു വ്യ​ക്തം. ര​ഘു ഇ​ര​വി​പേ​രൂ​ർ എ​ന്ന മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ പ​റ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, പു​റ​ത്ത് മ​ല​യാ​ളം മീ​ഡി​യ​ത്തി​ൽ പ​ഠി​ക്കു​ക​യും വീ​ട് ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് മീ​ഡി​യം ആ​യി​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഉ​പ​രി​വ​ർ​ഗ കൗ​ശ​ലം സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ർ പ​ല​പ്പോ​ഴും കാ​ണാ​തെ പോ​വു​ന്നു. സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക് വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ല​ഭ്യ​മാ​വും​വി​ധം വീ​ണ്ടു​വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളും ന​വീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും കോ​വി​ഡി​െ​ൻ​റ ര​ണ്ടാം ത​രം​ഗ​ത്തി​ലും ഒ​രു​പ​ക്ഷേ തു​ട​ർ​ന്നു​ള്ള കാ​ല​ത്തും ഉ​ണ്ടാ​ക​ട്ടെ എ​ന്ന പ്ര​ത്യാ​ശ മാ​ത്ര​മാ​ണ് ഇ​നി​യും ബാ​ക്കി​യു​ള്ള​ത്.

Tags:    
News Summary - Covid and Education

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.