ഈ വനിതകൾ ഒരു പാഠപുസ്തകമാണ്

ത​യാ​റാ​ക്കി​യ​ത്​: കെ. ​ഹു​ബൈ​ബ്

ഷീ​ല ഫി​ലി​പ്പോ​സ്​

ആ​ത്​​മാ​ർ​ഥ​ത​യും ക​ഠി​നാ​ധ്വാ​ന​വു​മു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ ഏ​തു​ ല​ക്ഷ്യ​വും കീ​ഴ​ട​ക്കാ​മെ​ന്ന്​ ജീ​വി​തം​കൊ​ണ്ട്​ തെ​ളി​യി​ച്ച ഖ​ത്ത​റി​ലെ സം​രം​ഭ​ക​യാ​ണ്​ ആ​ല​പ്പു​ഴ കു​ട്ട​നാ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന് ഭ​ർ​ത്താ​വി​നൊ​പ്പം വി​മാ​നം ക​യ​റി, ദോ​ഹ​യു​ടെ ച​മ​യ​ക്കാ​രി​യാ​യ മാ​റി​യ ഷീ​ലാ ഫി​ലി​പ്പോ​സ്. ന​ഴ്​​സ്​ എ​ന്ന സ്വ​പ്​​ന​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​രു ടേ​ണി​ങ്​ പോ​യ​ൻ​റ്​ ഷീ​ല​യെ​യും ദോ​ഹ​യെ​യും മാ​റ്റി​മ​റി​ച്ചു. ഇ​ന്ന്​ ഖ​ത്ത​റി​ൽ അ​ൽ ഖോ​ർ മു​ത​ൽ റ​യ്യാ​ൻ വ​രെ ബ്രാ​ഞ്ചു​ക​ളാ​യി, 100ലേ​റെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​രും, പ​തി​നാ​യി​ര​ത്തോ​ളം സം​തൃ​പ്​​ത​രാ​യ ഉ​പ​ഭോ​ക്​​താ​ക്ക​ളു​മു​ള്ള വ​ലി​യൊ​രു ബ്രാ​ൻ​ഡാ​യി ദോ​ഹ ബ്യൂ​ട്ടി സെൻറ​ർ മാ​റി​യ​തി​ന്റെ പി​ന്നി​​ൽ വി​ശ്ര​മ​വും അ​വ​ധി​യു​മി​ല്ലാ​ത്ത ന​ല്ലൊ​രു ക​ഠി​നാ​ധ്വാ​ന​ത്തി​ന്റെ ക​ഥ​യു​ണ്ട്. അ​ത്​ ദോ​ഹ ബ്യൂ​ട്ടി സെൻറ​ർ മാ​നേ​ജി​ങ്​ ഡ​യ​റ​ക്​​ട​ർ കൂ​ടി​യാ​യ ഷീ​ലാ ഫി​ലി​പ്പോ​സി​ന്റെ ക​ഥ​യു​മാ​ണ്.

ഷീ​ല ത​​ന്നെ ആ ​ക​ഥ പ​റ​യു​ന്നു... 'തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​ത്ത്​ ന​ഴ്​​സി​ങ്​ പ​ഠി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ടെ​യാ​ണ്​ കു​ട്ട​നാ​ട്ടു​കാ​ര​ൻ ഫി​ലി​പ്പോ​സി​ന്റെ ഭാ​ര്യ​യാ​യത്. ഭ​ർ​ത്താ​വി​ന്​ ഖ​ത്ത​റി​ലാ​യി​രു​ന്നു ജോ​ലി. ​അ​ദ്ദേ​ഹം ന​ൽ​കി​യ ആ​ശ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു ബ്യൂ​ട്ടീ​ഷ​ൻ എ​ന്ന ക​രി​യ​റി​ലേ​ക്ക്​ ചു​വ​ടു​മാ​റ്റ​ത്തി​ന്​ വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി​യ​ത്.

ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ ഷ​ഹ​നാ​സ്​ വി​മ​ൻ​സ്​ വേ​ൾ​ഡ്​ ഇ​ൻ​റ​ർ​നാ​ഷ​ന​ൽ ബ്യൂ​ട്ടീ സ്​​കൂ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ഡി​േ​പ്ലാ​മ​ കോ​ഴ്​​സ്​ പ​ഠി​ച്ച്​ ദോ​ഹ​യി​ലെ​ത്തി. 1989ലാ​യി​രു ഖ​ത്ത​റി​ലേ​ക്കു​ള്ള വ​ര​വ്. സ്വ​ന്ത​മാ​യൊ​രു ബ്യൂ​ട്ടി സ​ലൂ​ണാ​യി​രു​ന്നു സ്വ​പ്​​നം. പ​ക്ഷേ, അ​തി​ന്​ മു​മ്പ്​ അ​ത്യാ​വ​ശ്യ പ​രി​ച​യ​വും ഭാ​ഷ​യും പ​ഠി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​യി. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്​ റ​യ്യാ​നി​ൽ ഒ​രു അ​റ​ബ്​ കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്റെ മേ​​ൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ൽ ന​ട​ത്തു​ന്ന ബ്യൂ​ട്ടി സെൻറ​റി​ൽ ജോ​ലി ചെ​യ്​​തു തു​ട​ങ്ങു​ന്ന​ത്.

ഇ​തി​നി​ട​യി​ൽ, ഒ​രു മാ​സം കൊ​ണ്ട്​ അ​റ​ബി​യും പ​ഠി​ച്ചെ​ടു​ത്തു. സ്വ​ദേ​ശി​ക​ളാ​യ ഉ​പ​ഭോ​ക്​​താ​ക്ക​ളു​മാ​യി ആ​ശ​യ​വി​നി​മ​യം ന​ട​ത്താ​ൻ ഭാ​ഷാ നി​ർ​ബ​ന്ധ​മാ​ണ​ല്ലോ. അ​പ്പോ​ഴും സ്വ​പ്​​നം സ്വ​ന്തം സ്​​ഥാ​പ​നം ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. വൈ​കാ​തെ, കൂ​ടു​ത​ൽ പ​ഠ​ന​ത്തി​നാ​യി ല​ണ്ട​നി​​ലേ​ക്ക്​ പ​റ​ന്നു. അ​വി​ട​ത്തെ പ​ഠ​ന​വും ക​ഴി​ഞ്ഞ്​ ദോ​ഹ​യി​ൽ തി​രി​കെ​യെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ്​ കാ​ല​ങ്ങ​ളാ​യി കാ​ണു​ന്ന സ്വ​പ്​​നം പൂ​വ​ണി​യു​ന്ന​ത്. ബി​ൻ​മ​ഹ്​​മൂ​ദി​ലെ കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ൽ 'ദോ​ഹ ബ്യൂ​ട്ടി സെൻറ​ർ' എ​ന്ന പേ​രി​ൽ ആ​ദ്യ സം​രം​ഭം ആ​രം​ഭി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഡ​ൽ​ഹി ഷ​ഹ​നാ​സി​ന്റെ ഫ്രാ​ഞ്ചൈ​സി എ​ന്ന നി​ല​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു തു​ട​ക്കം. എ​ളു​പ്പ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല മു​ന്നോ​ട്ടു​ള്ള യാ​ത്ര​ക​ൾ. എ​ന്നാ​ൽ, ഖ​ത്ത​ർ ഭ​ര​ണ​സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും എ​ന്റെ കു​ടും​ബ​ത്തി​ന്റെ​യും പി​ന്തു​ണ ക​രു​ത്താ​യി. ദോ​ഹ റെൻറ്​ എ ​കാ​ർ ആ​ൻ​ഡ്​ ​ട്രാ​ൻ​സ്​​പോ​ർ​ട്ട്​ എ​ന്ന ഭ​ർ​ത്താ​വി​ന്റെ സ്​​ഥാ​പ​ന​ത്തി​ന്റെ പേ​രി​നോ​ടു​ള്ള സാ​മ്യ​ത നി​ല​നി​ർ​ത്തി​യാ​ണ്​ ബ്യൂ​ട്ടി സെൻറ​റി​നും പേ​രി​ട്ട​ത്. 1994ൽ ​പി​റ​ന്ന ആ ​മൂ​ന്നാ​മ​​ത്തെ കു​ഞ്ഞ്​ വ​ള​ർ​ന്ന്​ വ​ലു​താ​യി ഖ​ത്ത​റി​ൽ പ​ല​ദേ​ശ​ക്കാ​രു​ടെ​യും മ​ന​സ്സു​ക​ളി​ലേ​ക്ക്​ വേ​രാ​ഴ്​​ന്നു പ​ട​ർ​ന്നു. അ​വ​ർ ന​ൽ​കി​യ സ്​​നേ​ഹ​വും വി​ശ്വാ​സ​വും നി​ല​നി​ർ​ത്തി​യാ​ണ്​ വ​ള​ർ​ന്ന​ത്​ എ​ന്നു​ പ​റ​യു​ന്ന​തി​ൽ അ​ഭി​മാ​ന​മു​ണ്ട്. 28 വ​ർ​ഷ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കു​േ​മ്പാ​ൾ 11 ​ബ്രാ​ഞ്ചു​ക​ളോ​ടെ ദോ​ഹ ബ്യൂ​ട്ടി സെൻറ​ർ മു​ൻ​നി​ര സ്​​ഥാ​പ​ന​മാ​യി മാ​റി​യ​തി​ൽ ഏ​റെ സ​ന്തോ​ഷം....'

ഇ​ന്ന്​ നൂ​റി​ലേ​റെ ജീ​വ​ന​ക്കാ​ർ​ക്കും അ​തു​വ​ഴി അ​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ക​രു​ത​ലാ​വു​ക​യാ​ണ്​ ഈ ​മ​ല​യാ​ളി വ​നി​ത ന​ട്ടു​വ​ള​ർ​ത്തി​യ സ്​​ഥാ​പ​നം. നാ​ട്ടി​ൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന കൊ​ച്ചി പ​ന​മ്പ​ള്ളി​യി​ൽ ഷീ​ലാ​സ്​ ബ്യൂ​ട്ടി സ്​​പാ എ​ന്ന പേ​രി​ൽ ഒ​രു സ്​​ഥാ​പ​നം കൂ​ടി ന​ട​ത്തു​ന്നു. ഭ​ർ​ത്താ​വി​നൊ​പ്പം മ​ക​ൾ ടീ​നാ ത​ങ്കം ഫി​ലി​പ്പ്​ അ​മ്മ​ക്കൊ​പ്പം ഖ​ത്ത​റി​ലു​ണ്ട്. ഇ​ള​യ മ​ക​ൻ ഡോ. ​എ​ബ്ര​ഹാം പെ​രു​മാ​ൾ ഫി​ലി​പ്പ്​ നാ​ട്ടി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു.

ന​ബീ​സ​കു​ട്ടി അ​ബ്​​ദു​ൽ​ക​രീം

രോ​ഗം കി​ട​ക്ക​യി​ൽ ത​ള​ച്ചി​ടാ​ൻ പോ​ര​ടി​ക്കു​േ​മ്പാ​ൾ, കീ​ഴ​ട​ങ്ങാ​ത്ത മ​ന​സ്സു​മാ​യി അ​തി​ജീ​വ​ന​ത്തി​ന്റെ പു​തി​യ വ​ഴി​ക​ൾ വെ​ട്ടി​ത്തെ​ളി​ച്ച്​ വ്യ​ക്​​തി​മു​ദ്ര പ​തി​പ്പി​ച്ച സം​രം​ഭ​ക​യാ​ണ്​ തൃ​ശൂ​ർ വ​ട​ക്കാ​ഞ്ചേ​രി മം​ഗ​ലം സ്വ​ദേ​ശി​യാ​യ ന​ബീ​സ​കു​ട്ടി അ​ബ്​​ദു​ൽ ക​രീം. പ്ര​സ​വ​ത്തി​നു പി​ന്നാ​ലെ ശാ​രീ​രി​ക അ​വ​ശ​ത​ക​ൾ വേ​ട്ട​യാ​ടി തു​ട​ങ്ങി​യ​താ​ണ്​ ഇ​വ​രെ. ശ​രീ​ര​ത്തി​ന്റെ പാ​തി ത​ള​ർ​ന്ന്​ ഒ​ന്ന​ര​വ​ർ​ഷ​ത്തോ​ളം കി​ട​ക്ക​യി​ൽ ത​ന്നെ ക​ഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി​യ നാ​ളു​ക​ൾ. ഇ​തി​നി​ട​യി​ൽ, ഖ​ത്ത​റി​ലും നാ​ട്ടി​ലു​മാ​യി മാ​റി​മാ​റി ചി​കി​ത്സ​ക​ൾ. കോ​ട്ട​ക്ക​ൽ ആ​​​ര്യ​വൈ​ദ്യ ശാ​ല​യി​ൽ ഡോ. ​പി.​കെ. വാ​ര്യ​ർ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ പ്ര​ഗ​ത്ഭ​രു​ടെ ചി​കി​ത്സ​ക​ൾ തേ​ടി​യ കാ​ലം. ഒ​ന്ന​ര വ​ർ​ഷ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ന​ട​ന്നു തു​ട​ങ്ങി​യെ​ങ്കി​ലും ആ​രോ​ഗ്യ പ്ര​ശ്​​ന​ങ്ങ​ൾ വി​ട്ട​ക​ന്നി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​തി​നി​ട​യി​ൽ, ​ഖ​ത്ത​റി​ൽ ചി​കി​ത്സി​ച്ച ഡോ​ക്​​ട​ർ ന​ൽ​കി​യ ഉ​പ​ദേ​ശ​മാ​ണ്​ മ​രു​ന്നും ആ​ശു​പ​ത്രി​യു​മാ​യി അ​ല​ഞ്ഞ ന​ബീ​സ​യു​ടെ​ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലേ​ക്ക്​ പു​തി​യൊ​രു ടേ​ണി​ങ്​ പോ​യ​ൻ​റ്​ സൃ​ഷ്​​ടി​ക്കു​ന്ന​ത്. ജോ​ലി​യോ സ്വ​ന്തം സം​രം​ഭ​മാ​യോ എ​ന്തി​ലെ​ങ്കി​ലും സ​മ​യം ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച്​ മ​ന​സ്സി​നെ കൂ​ടു​ത​ൽ സ്വ​സ്​​ഥ​മാ​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു സു​ഡാ​നി​യാ​യ ഡോ. ​താ​രി​ഖ് അ​ൽ ഹ​ദ്ദ്​​ ന​ൽ​കി​യ ഉ​പ​ദേ​ശം. അ​ങ്ങ​നെ​യു​ള്ള ആ​ലോ​ച​ന​യി​ൽ ആ​ദ്യ​മെ​ത്തി​യ​ത്​ വ​ട​ക്കാ​ഞ്ചേ​രി​യി​ൽ പി​താ​വ്​ ന​ട​ത്തി​യ ഹോ​ട്ട​ലി​നെ കു​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു. ഖ​ത്ത​റി​ൽ ഒ​രു ചെ​റു​ഹോ​ട്ട​ലോ മ​റ്റോ ന​ട​ത്താ​നു​ള്ള ആ​ലോ​ച​ന പ​ക്ഷേ, തു​ട​ക്ക​ത്തി​ലേ ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ചു. പി​ന്നെ​യാ​ണ്​ വ​സ്​​ത്ര​വ്യാ​പാ​രം എ​ന്ന ചി​ന്ത​യെ​ത്തു​ന്ന​ത്. പാ​കി​സ്​​താ​ൻ, ഇ​ന്ത്യ, ബം​ഗ്ലാ​ദേ​ശ്​ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്ന്​ ഇ​റ​ക്കു​മ​തി ചെ​യ്ത്​ വ​സ്​​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ൽ​പ​ന ആ​രം​ഭി​ച്ചു. വീ​ട്ടി​ൽ വെ​ച്ചു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു വി​ൽ​പ​ന. ഖ​ത്ത​റി​ലെ വി​വി​ധ എ​ക്​​സി​ബി​ഷി​നു​ക​ളി​ലും പ​ങ്കാ​ളി​യാ​യി തു​ട​ങ്ങി. ഉ​രീ​ദു​വി​ൽ ജോ​ലി ചെ​യ്യു​ന്ന ഭ​ർ​ത്താ​വ്​ അ​ബ്​​ദു​ൽ ക​രീ​മും, മ​ക്ക​ളു​മെ​ല്ലാം പി​ന്തു​ണ​യോ​ടെ ഒ​പ്പം നി​ന്നു. ഉൗ​ന്നു​വ​ടി കു​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച്, ഒ​രു​ചു​മ​ട്​ പു​തു​വ​സ്​​ത്ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ന​ബീ​സ ഖ​ത്ത​റി​ന്റെ പ്ര​ദ​ർ​ശ​ന​വേ​ദി​ക​ളി​ലെ​ത്തി തു​ട​ങ്ങി. പ​ഞ്ചാ​ബി, ല​ഖ്​​നോ, പ​ട്യാ​ല, മും​ബൈ, ക​റാ​ച്ചി, ധാ​ക്ക ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള വ​സ്​​ത്ര വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ശേ​ഖ​രം പ​ല​രാ​ജ്യ​ക്കാ​ര​ാ​യും ആ​ക​ർ​ഷി​ച്ചു. യൂ​റോ​പ്യ​നും അ​റ​ബി​യു​മെ​ല്ലാം പ്ര​ദ​ർ​ശ​ന​വേ​ദി​ക​ളി​ൽ ന​ബീ​സ​കു​ട്ടി​യെ അ​ന്വേ​ഷി​ച്ചു തു​ട​ങ്ങി. 2014ൽ ​തു​ട​ങ്ങി​യ അ​തി​ജീ​വ​ന പോ​രാ​ട്ടം, അ​ങ്ങ​നെ കൂ​ടു​ത​ൽ വ്യ​വ​സ്​​ഥാ​പി​ത​മാ​യി. 2021 ജൂ​ൈ​ല​യി​ൽ മി​ഷാ​ഫി​ൽ സ​ഹാ ബൂ​ട്ടി​ക്​ എ​ന്ന സ്​​ഥാ​പ​ന​ത്തി​നും തു​ട​ക്കം കു​റി​ച്ചു. ന​ബീ​സ​കു​ട്ടി​യു​ടെ അ​തി​ജീ​വ​ന​വും, വ​സ്​​ത്ര​വൈ​വി​ധ്യ​വും ദേ​ശ​ഭാ​ഷാ വ്യ​ത്യാ​സ​മി​ല്ലാ​തെ എ​ല്ലാ​വ​രും ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു. ഇ​പ്പോ​ൾ വ​ക്​​റ ബ​ർ​വ വി​ല്ലേ​ജി​ൽ ന​ല്ല​നി​ല​യി​ൽ മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​വു​ന്ന 'സ​ഹ ബൂ​ട്ടി​കി​ന്റെ' പു​തി​യ ബ്രാ​ഞ്ച്​ അ​ടു​ത്ത​മാ​സം എ​സ്​​ദാ​നി​ൽ ആ​രം​ഭി​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രു​ക്ക​ത്തി​ലാ​ണ്​ ഈ ​സം​രം​ഭ​ക. ഇ​തി​നി​ട​യി​ൽ, കൊ​ച്ചി ഇ​ട​പ്പ​ള്ളി​യി​ൽ ഒ​രു ടൈ​ല​റി​ങ്​ യൂ​നി​റ്റും വി​ൽ​പ​ന​യും ആ​രം​ഭി​ച്ച്​ സ​ഹാ നാ​ട്ടി​ലും ചു​വ​ടു​വെ​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞു. ഭ​ർ​ത്താ​വി​നു പു​റ​മെ, മ​ക​ൻ റ​ഫീ​ഖ്, ക്ലി​നി​ക്ക​ൽ സൈ​ക്കോ​ള​ജി​സ്​​റ്റ്​​കൂ​ടി​യാ​യ മ​രു​മ​ക​ൾ സ​മി​യ ഷി​ജാ​സ്, മ​റ്റു​മ​ക്ക​ളാ​യ ആ​സി​ഫ്, അ​ല എ​ന്നി​വ​രും ഉ​മ്മ​യു​ടെ സം​രം​ഭ​ത്തി​ന്​ ക​രു​ത്താ​യു​ണ്ട്.

വ​ർ​ദ മാ​മു​ക്കോ​യ

'അ​യ​ല്‍വാ​സി പ​ട്ടി​ണി കി​ട​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ വ​യ​റു​നി​റ​ച്ച് ഉ​ണ്ണു​ന്ന​വ​ന്‍ ന​മ്മി​ല്‍പെ​ട്ട​വ​ന​ല്ല' എ​ന്ന പ്ര​വാ​ച​ക വ​ച​ന​മാ​ണ്​ എ​ൻ​ജി​നീ​യ​റി​ങ് ബി​രു​ദ​ധാ​രി​യാ​യ വ​ർ​ദ മാ​മു​ക്കോ​യ​യു​ടെ ജീ​വി​തം മാ​റ്റി​മ​റി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഭ​ക്ഷ​ണം മി​ച്ചം​വ​രു​ന്നി​ട​ത്തു​നി​ന്ന് അ​വ പാ​ഴാ​ക്കാ​തെ, അ​ർ​ഹ​രാ​യ​വ​രി​ലേ​ക്ക്​ എ​ങ്ങ​നെ എ​ത്തി​ക്കാം എ​ന്ന ആ​ശ​യം ഖ​ത്ത​റി​ന്‍റെ സു​സ്​​ഥി​ര​താ വി​ക​സ​ന മാ​തൃ​ക​യി​ൽ വി​പ്ല​വം സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു. ത​ന്‍റെ ആ​ശ​യ​ത്തെ എ​​ങ്ങ​നെ പ്രാ​യോ​ഗി​ക​വ​ത്ക​രി​ക്കാ​മെ​ന്ന ചി​ന്ത​ക​ളി​ൽ നി​ന്നാ​ണ്​ ഇ​ന്ത്യ ആ​സ്ഥാ​ന​മാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന റോ​ബി​ൻ ഹു​ഡ്​ ആ​ർ​മി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച​റി​യു​ന്ന​തും അ​തി​ന്‍റെ സ്ഥാ​പ​ക​രി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യ നീ​ൽ ഘോ​ഷു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും. ആ ​ച​ർ​ച്ച​യി​ൽ പി​റ​ന്ന സം​രം​ഭ​ത്തി​ന്​ എ​ന്തു​ പേ​രി​ട​ണ​മെ​ന്ന ആ​ലോ​ച​ന എ​ത്തി​യ​ത്​ അ​ർ​ഥ​സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യ 'വ​ഹ​ബ്​' എ​ന്ന ​വാ​ക്കി​ലേ​ക്ക്.

2015ലാ​യി​രു​ന്നു കോ​ഴി​ക്കോ​ട്​ ന​ട​ക്കാ​വ്​ സ്വ​ദേ​ശി​നി​യാ​യ വ​ർ​ദ ​ഖ​ത്ത​റി​ലെ​ത്തു​ന്ന​ത്. സൗ​ദി​യി​ൽ വ​ള​ർ​ന്ന്, കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് എ​ൻ​ജി​നീ​യ​റി​ങ്​ പ​ഠ​ന​വും പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി​യാ​ണ്​ ഭ​ർ​ത്താ​വ്​ ഷാ​ഹി​ദ്​ അ​ബ്​​ദു​ൽ സ​ലാ​മി​നൊ​പ്പം ദോ​ഹ​യി​ലെ​ത്തു​ന്ന​ത്. വേ​റി​ട്ട ആ​ശ​യ​ത്തി​ന്, ഫി​ഫ ലോ​ക​ക​പ്പി​ന്‍റെ സു​പ്രീം ക​മ്മി​റ്റി ഫോ​ർ ഡെ​ലി​വ​റി ആ​ൻ​ഡ്​ ലെ​ഗ​സി ജീ​വ​ന​ക്കാ​ര​ൻ കൂ​ടി​യാ​യ ഷാ​ഹി​ദും പൂ​ർ​ണ പി​ന്തു​ണ ന​ൽ​കി. എ​ന്നാ​ൽ, ഈ ​സം​രം​ഭം എ​ങ്ങ​നെ ന​ഷ്ട​മി​ല്ലാ​തെ നി​ല​നി​ർ​ത്താം എ​ന്ന ചി​ന്ത​യി​ൽ നി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഭ​ക്ഷ്യ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ൾ സം​സ്ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ആ​ശ​യ​മു​ദി​ക്കു​ന്ന​ത്. ക​മ്പോ​സ്റ്റ്​ മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ൾ നി​ർ​മി​ക്കാ​നു​ള്ള സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളൊ​രു​ക്കി​യാ​ണ്​ ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ രം​ഗ​ത്തി​റ​ങ്ങി​യ​ത്. സാ​​ങ്കേ​തി​ക സം​വി​ധാ​ന​ങ്ങ​ൾ​കൂ​ടി വി​പു​ലീ​ക​രി​ച്ച്​ ഭ​ക്ഷ്യ​മാ​ലി​ന്യ സം​സ്ക​ര​ണ പ​ദ്ധ​തി വ്യാ​പ​ക​മാ​ക്കി. 25-50 കി​ലോ മു​ത​ൽ ഒ​രു ട​ൺ വ​രെ ഭ​ക്ഷ്യ​മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ൾ സം​സ്ക​രി​ക്കാ​ൻ ശേ​ഷി​യു​ള്ള സം​വി​ധാ​ന​മൊ​രു​ക്കി. ഖ​ത്ത​ർ ഫൗ​ണ്ടേ​ഷ​ൻ, സ​യ​ൻ​സ്​ ആ​ൻ​ഡ്​ ടെ​ക്​​നോ​ള​ജി യൂ​നി​വേ​ഴ്​​സി​റ്റി ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ വി​വി​ധ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ക​മ്പ​നി​ക​ളി​ലും സ്ഥാ​പി​ച്ചു. വീ​ടു​ക​ളി​ലും ക​ട​ക​ളി​ലു​മാ​യി 250​ല​ധി​കം ചെ​റു ക​മ്പോ​സ്റ്റ്​ ബി​ന്നു​ക​ളും ന​ൽ​കി. ഒ​ന്ന​ര​വ​ർ​ഷ​ത്തി​നി​ടെ 500ലേ​റെ ബി​ന്നു​ക​ളും വി​ൽ​പ​ന ന​ട​ത്തി.

ഇ​തോ​ടൊ​പ്പം, ഭ​ക്ഷ​ണ​വി​ത​ര​ണം സ​ജീ​വ​മാ​യി മു​ന്നേ​റു​ന്നു. 'OLIO' ​മൊ​ബൈ​ൽ ആ​പ്ലി​ക്കേ​ഷ​നും വ​ള​ന്റി​യ​ർ സേ​വ​ന​വും വ​ഴി​യാ​ണ്​ ഭ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ സ്വീ​ക​രി​ച്ച്​ വി​ത​ര​ണ​ത്തി​ന്​ സൗ​ക​ര്യ​മൊ​രു​ക്കു​ന്ന​ത്. തൊ​ഴി​ലാ​ളി ക്യാ​മ്പു​ക​ൾ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ വി​വി​ധ കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ 'വ​ഹ്​​ബ'​യു​ടെ അ​ന്ന​മെ​ത്തു​ന്നു​ണ്ട്. 2018, 2019 ഖ​ത്ത​ർ ഇ​ന്‍റ​ർ​നാ​ഷ​ന​ൽ ഫു​ഡ്​​ഫെ​സ്റ്റി​ന്‍റെ ഒ​ഫീ​ഷ്യ​ൽ പാ​ർ​ട്ണ​റാ​യി​ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച്​ അ​റ​ബ്, യൂ​റോ​പ്യ​ൻ സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളി​ലും വ​ൻ​സ്വീ​കാ​ര്യ​ത നേ​ടി. അ​ഞ്ചു വ​ർ​ഷ​ത്തി​നി​ടെ ഖ​ത്ത​റി​ന്റെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ 800 ട​ൺ ഭ​ക്ഷ്യ​വ​സ്തു​ക്ക​ൾ വി​ത​ര​ണം ചെ​യ്ത​ു. വി​ജ​യം ക​ണ്ട സം​രം​ഭം യു.​എ.​ഇ​യി​ൽ​കൂ​ടി ആ​രം​ഭി​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രു​ക്ക​ത്തി​ലാ​ണ്​ ഈ ​യു​വ സം​രം​ഭ​ക.

ഭ​ർ​ത്താ​വ്​ ഷാ​ഹി​ദി​നും മ​ക്ക​ളാ​യ റ​മി​ൻ, ല​യാ​ൻ, ഇ​ലാ​ൻ എ​ന്നി​വ​ർ​ക്കു​മൊ​പ്പം ഗ​റാ​ഫ​യി​ലാ​ണ്​ താ​മ​സം